Üniversite Öğrencilerinin Metaverse İnançları İle Dijital Okuryazarlık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 353 - 370, 31.07.2024

Gürbüz Ocak , Gülin Ütebay , Akın Karakuyu

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1436412

Öz

Günümüz dijital çağında, üniversite öğrencilerinin teknolojiye yönelik tutumlarını ve dijital becerilerini anlamak, hem eğitim hem de teknoloji gelişim süreçlerini daha etkili bir şekilde yönlendirmek açısından kritik öneme sahiptir. Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin metaverse inançları ile dijital okuryazarlıkları arasındaki ilişkiyi incelemek amaçlanmıştır. Bu kapsamda çalışmada, ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada, maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılarak bir devlet üniversitesindeki 433 öğrenciden veri toplanmıştır. Veriler, "Meta-Eğitim İnanç Ölçeği" ve "Dijital Okuryazarlık" ölçekleri ile toplanmış olup verilerin analizinde frekans, yüzde, standart sapma, ortalama, t-testi, tek yönlü varyans (ANOVA), pearson korelasyon ve regresyon analizleri uygulanmıştır. Analiz sonuçlarına göre, öğrencilerin metaverse inançları ve dijital okuryazarlık eğilimleri katılıyorum düzeyindedir. Cinsiyet değişkenine göre, hem metaverse inançları hem de dijital okuryazarlıkta erkek öğrencilerin lehine anlamlı farklılık vardır. Yaş değişkenine göre, hem metaverse inançları hem de dijital okuryazarlıkları 26-40 yaş grubu lehine anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır. İnternette geçirilen süre değişkenine göre ise, metaverse inançlarında günlük 8 saatten fazla olanların lehine anlamlı farklılık varken dijital okuryazarlıklarında anlamlı farklılık yoktur. Ayrıca öğrencilerin metaverse inançları ve dijital okuryazarlık düzeyleri arasında anlamlı, orta düzeyde ve pozitif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Üniversite öğrencilerinin dijital okuryazarlıkları metaverse inançlarının %28 ini açıklamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dijital okuryazarlık, metaverse, üniversite öğrencileri.

Etik Beyan

Üniversitemiz Eğitim Fakültesi öğretim elemanı Prof. Dr. Gürbüz OCAK tarafından yürütülen (Diğer Araştırmacılar: Gülin ÜTEBAY, Akın KARAKUYU), "Üniversite Öğrencilerinin Metaverse İnançları İle Dijital Okuryazarlık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi" başlıklı ödev çalışması kapsamında kullanılacak veri toplama araçlarının, etik açıdan sakıncalı olmadığına, katılanların oy birliği ile karar verildi.

Destekleyen Kurum

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLERİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA VE YAYIN ETİĞİ KURULU

Proje Numarası

KARAR 2023/407

Kaynakça

• Akgül, A. ve Çevik, O. (2003). İstatistiksel analiz teknikleri SPSS’te işletme yönetimi uygulamaları. Emek Ofset.
• Akgün, İ. H. ve Akgün, M. (2020). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 1006- 1024. Akkaya, N. ve Şengül, L. (2022). Metaverse ve dil eğitimi. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 5(2), 314-326.
• Alhawary, F. A. (2023). The impact of metaverse affecting factors on learning effectiveness: a Case Study. European Journal of Science, Innovation and Technology, 3(4), 150-160.
• Avcu, Y. E., Tilki, Z., Dereli, A. ve Aksoy, İ. (2023). Lise öğrencileri metaverse hakkında ne düşünüyor? Bir karma yöntem araştırması. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 5(9), 603-636.
• Averbek, G. S. ve Türkyılmaz, C. A. (2021). Sanal evrende markaların geleceği: Yeni internet dünyası metaverse ve marka uygulamaları, sosyal bilimlerde multidisipliner çalışmalar, Ed: Prof. Dr. M. Baş, Doç. Dr. İ. Erdoğan Tarakçı. İstanbul: Efeakademi Yayınları, 99-136.
• Bayrakcı, S. ve Narmanlıoğlu, H. (2021). Digital literacy as whole of digital competences: scale development study. Düşünce ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 3(4), 1-30.
• Büyükbaykal, A. C. I. ve Sönmezer, Z. (2022). Metaverse ile toplumsal yaşam arasındaki ilişki. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 139-148.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Chen, H. J. (2023). Gather in the metaverse: learning outcomes, virtual presence, and perceptions of high-and low-achieving pre-service teachers of English as a foreign language. Education and Information Technologies, 1-29.
• Chen, W., Zhang, J., and Yu, Z. (2023). A bibliometric analysis of the use of the metaverse in education over three decades. International Journal of Information and Communication Technology Education (IJICTE), 19(1), 1-16.
• Chetty, K., Qigui, L., Gcora, N., Josie, J., Wenwei, L., and Fang, C. (2018). Bridging the digital divide: measuring digital literacy. Economics, 12(1), 2018-23. https://doi.org/10.5018/economics-ejournal.ja.2018-23
• Cohen J. (1992). Statistical power analysis. Current Directions in Psychological Science, 1(3), 98- 101.
• Cohen, J., Cohen, P., West, S. G., and Alken, L. S. (2003). Applied multiple regression/correlation analysis for the behavioural sciences (3rd Ed.). Lawrence ErlbaumAssociates, Inc.
• Çakır, Z., Gönen, M. ve Ceyhan, M. A. (2022). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin metaverse farkındalıklarının incelenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 406-418.
• Çelik, R. (2022). Metaverse nedir? Kavramsal değerlendirme ve genel bakış. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 67-74.
• Demir, G., Argan, M., and Dinç, H. (2023). The age beyond sports: user experience in the world of metaverse. Journal of Metaverse, 3(1), 19-27. https://doi.org/10.57019/jmv.1176938
• Doğan, E. (2023). Ortaokul öğrencilerinin problem çözme becerilerine ilişkin algılarının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(20), 159-176.
• Doğan, T. ve Benzer, S. (2023). Fen bilimleri öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Journal of Individual Differences in Education, 5(1), 14-30.
• Erol, A., Yurdakal, İ. H. ve Tekin-Karagöz, C. (2023). Metaverse/meta-education belief scale. Malaysian Online Journal of Educational Technology, 11(2), 94–107. https://doi.org/10.52380/mojet.2023.11.2.461
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., and Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (7th ed.). New York: McGraw-Hill.
• Gilster, P. (1997). Digital literacy. New York: John Wiley ve Sons.
• Göçemen, B. (2023). Matematik öğretmen adaylarının matematiksel okuryazarlık özyeterlikleri, evrensel fen okuryazarlıkları ve dijital okuryazarlık öz-yeterlilikleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Açık Erişim Sistemi. https://dspace.balikesir.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12462/13057/
• Göldağ, B. (2021). Üniversite öğrencilerinin dijital okuryazarlık düzeyleri ile dijital veri güvenliği farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(3), 82-100. https://doi.org/10.19160/e-ijer.950635
• Hwang, G. J., and Chien, S. Y. (2022). Definition, roles, and potential research issues of the metaverse in education: an artificial intelligence perspective. Computers and Education: Artificial Intelligence, 3, 100082.
• Hyun, J. J. (2021). A study on education utilizing metaverse for effective communication in a convergence subject. Academic Press.
• Jacobs, N. (2019). Difference between online learning, virtual learning, elearning, distance learning. https://conexed.com/2019/11/11/are-online-learning-virtual-learning-e-learning-distance-learning-and-blendedlearning-the-same
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım.
• Kalaycı, Ş. (2010). Faktör analizi SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım.
• Kalınkol, C. ve Anılan, H. (2023). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık durumlarının incelenmesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 203-235.
• Kaplanoğlu, E. (2014). Mesleki stresin temel nedenleri ve muhtemel sonuçları: Manisa ilindeki SMMM’ler üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 64, 131-150. https://doi.org/10.25095/mufad.396494
• Karaduman, S. (2019). Yeni medya okuryazarlığı: Yeni beceriler olanaklar riskler. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), 683-700.
• Karakuş, G. ve Ocak, G. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık öz-yeterlilik becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 129-147. https://doi.org/10.32709/akusosbil.466549
• Kaya, A.Y. ve Ata, F. (2022). Metaverse ve sanal dünyaya yönelik teorik bir değerlendirme. (Ed. Yasin Söğüt & Murat Birol). Sanal dünya sosyal medyada metalar ve metaverse İçinde 185-206. Ankara: Nobel Yayın.
• Koo, H. (2021). Training in lung cancer surgery through the metaverse, including extended reality, in the smart operating room of Seoul National University Bundang Hospital, Korea. Journal of educational evaluation for health professions, 18,33. https://doi.org/10.3352/jeehp.2021.18.33
• Lee, H., and Hwang, Y. (2022). Technology-enhanced education through VR-making and metaverse-linking to foster teacher readiness and sustainable learning. Sustainability, 14, 4786. https://doi.org/10.3390/su14084786
• Li, M., and Yu, Z. (2023). A systematic review on the metaverse-based blended English learning. Frontiers in Psychology, 13, 1087508.
• Maden, S., Maden, A. ve Banaz, E. (2018). Ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitaplarının dijital okuryazarlık bağlamında değerlendirilmesi. Journal of International Social Research, 11(55), 685‐698. DOI:10.17719/jisr.20185537239
• Martin, A. (2008). Digital literacy and the “digital society”. Digital literacies: Concepts, policies and practices, 30(2008), 151-176.
• Meier, C., Saorı́n, J., de León, A. B., and Cobos, A. G. (2020). Using the roblox video game engine for creating virtual tours and learning about the sculptural heritage. International Journal of Emerging Technologies in Learning (IJET), 15(20), 268–280.
• Mystakidis, S. (2022). Metaverse encyclopedia, 2(1), 486-497.
• Ogelman, H. G., Demirci, F. ve Güngör, H. (2023). Okul öncesi öğretmeni adaylarının dijital okuryazarlık öz yeterlik ile teknolojiye yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 195-224.
• Park, J. (2021). Exploring the possibility of using metaverse in Korean language education. Journal of the International Network for Korean Language and Culture, 18(3), 117-146.
• Poddubnaya, N., Kulikova, T., Ardeev, A., and Alekseeva, P. (2020). Formation of digital literacy of students by means of virtual and augmented reality technologies. CEUR Workshop Proceedings, 2861, 309-317.
• Sağ, M. (2021). Öğretmenlerin dijital okuryazarlığı ve engellerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Savaş, B. Ç., Karababa, B. ve Turan, M. (2022). Metaverse bilgi düzeyi: Beden eğitimi ve spor öğretmeni adayları üzerine bir incelenme. Uluslararası Egzersiz Psikolojisi Dergisi, 4(1), 18-29.
• Sholikhah, M., and Anggraeni, C. W. (2022). Empowering digital language literacy in writing ınstructions: lecturers’ and students’ voices. Lensa: Kajian Kebahasaan, Kesusastraan, dan Budaya, 12(2), 263-281.
• Siyaev, A., and Jo, G. S. (2021). Neuro-symbolic speech understanding in aircraft maintenance metaverse. IEEE Access, 9, 154484–154499.
• Suh, W., and Ahn, S. (2022). Utilizing the metaverse for learner-centered constructivist education in the post-pandemic era: an analysis of elementary school students. Journal of Intelligence, 10(1), 17.
• Uyar, A. (2021). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin dijital okuryazarlık düzeyleri. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(1), 198-211.
• Uyar, A. ve Şan, İ. (2022). Metaverse ve eğitim. (Ed. Yasin Söğüt & Murat Birol). Sanal Dünya Sosyal Medyada Metalar ve Metaverse İçinde 157-185. Nobel Yayın.
• Ünlü, B. ve İlhan, V. (2022). Dijital okuryazarlık ve mahremiyet: Kayseri kırsalında bir araştırma. 5th Cultural Informatics, Communication&Media Studies Conference (pp.42). Kayseri, Turkey.
• Ünver, Ö., Gamgam, H., Altunkaynak, B. (2013). Temel istatistik yöntemler (BirinciBaskı). Sözkesen Matbaacılık Ltd. Şti.
• Üstündağ, M.T., Güneş, E. ve Bahçivan, E. (2017). Turkish adaptation of digital literacy scale and investigating pre-service science teachers’ digital literacy. Journal of Education and Future, 12, 19-29.
• Yaman, Z. ve Elmaz, Z. (2023). Üniversite öğrencilerinin metaverse’e yönelik tutum ve farkındalık düzeylerinin postmodern tüketim anlayışı ve dijital okuryazarlık düzeyleri ile ilişkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(3), 854-863. https://doi.org/10.33437/ksusbd.1358356
• Yazıcı, T. (2023). Bilgiye erişimde dijital okuryazarlık kullanımı: Muş Alparslan Üniversitesi gazetecilik bölümü öğrencileri üzerine bir araştırma. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13(3), 2709-2740.
• Yazıcıoğlu, A., Yaylak, E. ve Genç, G. (2020). Okul öncesi ve sınıf öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10(2), 274-286.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yoon, S., & Choi, S. (2023). A study on the future prospect of the metaverse through human cognition. Journal of KIIT, 21(7), 149-168.
• Yue, K. (2022). Breaking down the barrier between teachers and students by using metaverse technology in education: based on a survey and analysis of Shenzhen City, China. In Proceedings of the 2022 13th International Conference on E-Education, E-Business, E-Management, and E-Learning (pp. 40-44).
• Zhou, B. (2022). Building a smart education ecosystem from a metaverse perspective. Mobile Information Systems, 2022, 1-10.