Afet Eğitimi ve Disiplinlerarası Öğretim: Öğretmenler Ne Düşünüyor?

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 575 - 596, 01.07.2023

Kader Birinci Konur , Gülşah Sezen Vekli , Ayşegül Şeyihoğlu , Ahmet Tekbıyık , Ayça Kartal

https://doi.org/10.35341/afet.1247735

Cited By: 2

Öz

Afetlerle ilgili yapılan araştırmalarda disiplinlerarası çalışmaların ön plana çıktığı görülmektedir. Bu araştırmalarda öğretmenlerin bilgi eksikliklerinin afet eğitimine yönelik uygulamalarda sorun teşkil ettiği ifade edilmekte, afet eğitimi araştırmalarının disiplinlerarası anlayışla zenginleştirilmesi önerilmektedir. Bu bağlamda çalışmada öğretmenlerin disiplinlerarası afet eğitimine ilişkin farkındalıkları, afet eğitimi ve disiplinlerarası öğretime ilişkin algılarının ayrı ayrı belirlenmesi yoluyla ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu çalışmada nitel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen ve 11 açık uçlu sorudan oluşan bir form kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını fen bilimleri, sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenliği branşlarında görev yapan 107 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin disiplinlerarası öğretimin; birden fazla disiplinin ilişkilendirilmesi ve disiplinlerarası işbirliği gibi genel özelliklerini belirttikleri ancak disiplinlerarası öğretimi uygulama sürecine nasıl entegre edecekleri konusunda bilgi eksiklikleri ve yanılgılı anlamalarının olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte öğretmenler, afet eğitimiyle ilgili nitelikli etkinlik içeriklerinin olmamasını, buna bağlı olarak da hem kendilerinin hem de öğrencilerinin nitelikli eğitim alamamalarını yaşanılan en önemli sorunlar olarak ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Afet, Afet Eğitimi, Disiplinlerarası, Öğretmen

Destekleyen Kurum

Tübitak

Proje Numarası

122B297 nolu 4005 projesi

Teşekkür

Bu araştırma TÜBİTAK’ın desteklediği 122B297 nolu 4005 projesi kapsamında üretilmiştir.

Disaster Education and Interdisciplinary Education: What Do Teachers Think?

Öz

It is seen that interdisciplinary studies come to the forefront in the research on disasters. In these studies, it is stated that teachers' lack of knowledge poses a problem in disaster education practices and it is suggested that disaster education research should be enriched with an interdisciplinary approach. In this context, this study aimed to reveal teachers' awareness of interdisciplinary disaster education by determining their perceptions of disaster education and interdisciplinary teaching separately. Qualitative survey method was used in this study. A form developed by the researchers and consisting of 11 open-ended questions was used as a data collection tool. The participants of the study consisted of 107 teachers working in the branches of science, social studies and classroom teaching. As a result of the research, it was determined that teachers stated the general characteristics of interdisciplinary teaching such as the association of more than one discipline and interdisciplinary cooperation, but they lacked knowledge and had misconceptions about how to integrate interdisciplinary teaching into the implementation process. In addition, teachers stated that the lack of qualified activity contents related to disaster education and the inability of both themselves and their students to receive qualified education as the most important problems experienced.

Anahtar Kelimeler

Disaster, Disaster Education, Interdisciplinary, Teacher

Proje Numarası

122B297 nolu 4005 projesi

Kaynakça

• Andrews, D., Nonnecke, B., Preece, J., (2003). Electronic survey methodology: a case study in reaching hard-to-involve internet users. International Journal of Human-Computer Interaction, 16(2): 185-210, DOI: 10.1207/S15327590IJHC1602_04
• Buluş-Kırıkkaya, E., Oğuz Ünver, A., Çakın, O., (2011). Teachers views on the topic of disaster education at the field on elementary science and technology curriculum. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science and Mathematics Education, 5(1): 24-42. https://app.trdizin.gov.tr//makale/TVRFNU5UQXlNZz09
• Bozyiğit, R., Kaya, B., (2017). Coğrafya öğretmen adaylarının doğal afetlerle ilgili bazi kavramlar hakkındaki bilişsel yapılarının belirlenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 35: 55-67. DOI: 10.14781/mcd.291146
• Cin, M., (2010). Sınıf öğretmenı̇ adaylarının doğal afetler ı̇le ı̇lgı̇lı̇ yanılgıları. Marmara Coğrafya Dergı̇sı̇, 22: 70 – 81. https://dergipark.org.tr/tr/pub/marucog/issue/469/3790
• Creswell, J. W., (2008). Educational research: planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (3. Baskı). Pearson Education Inc, USA.
• Cura, G., Ercan-Yalman, F., (2019). Fen bilimleri öğretmen adaylarının disiplinlerarası yaklaşıma dayalı öğretimi kullanma düzeylerinin incelenmesi. Online Fen Eğitimi Dergisi, 4(2): 131-153. https://dergipark.org.tr/en/pub/ofed/issue/50430/580008
• Dal, B., (2009). An investigation into the understanding of earth sciences among students teachers. Educational Sciences: Theory & Practice, 9(2): 597-606. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ847769.pdf
• Değirmenci, Y., (2019). An examination of metaphors regarding the concept of “natural disaster” developed by prospective classroom teachers. International Journal of Geography and Geography Education, 39: 83-94. https://doi.org/10.32003/iggei.488627
• Değirmenci, Y., Kuzey, M., Yetişensoy, O., (2019). Sosyal bilgiler ders kitaplarında afet bilinci ve eğitimi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2): 33-46. DOI: 10.30900/kafkasegt.591345
• Demirdelen, S., Çakıcı, A. B., (2021). İlkokul/ortaokul öğretmenlerinin doğal afet okuryazarlık düzeyleri: Osmaniye ili örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(3): 532-541. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.870607
• Dikmenli, Y., Gafa, İ., (2017). Farklı eğitim kademelerine göre afet kavramı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44: 21-36. https://doi.org/10.21764/maeuefd.335007
• Dikmenli, Y., Yakar, H., (2019). Öğretmen adaylarının afet bilinci algı düzeylerinin incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (YYU Journal of Education Faculty), 16(1): 386-416. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2019.130
• Ivanov, A., Cvetković, V., (2014). The role of education in natural disaster risk reduction. Horizons-International Scientific Journal, 16: 115-131. https://vladimircvetkovic.upravljanje-rizicima.edu.rs/wp-content/uploads/2021/05/Theroleofeducationinnaturaldisaster.pdf
• İnal, E., Kaya, E., Altıntaş, K. H., (2018). Türkiye’de örgün eğitimin afet eğitimi yeterliliği açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 37: 114-127. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/609273
• Jansen, H., (2010). The logic of qualitative survey research and its position in the field of social research methods. In Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research, 11, 2.
• Karakuş, M., Aslan, S., (2016). İlkokulda disiplinlerarası öğretime yönelik mevcut durumun incelenmesi. İlköğretim Online, 15(4), 1325-1344, doi: http://dx.doi.org/10.17051/io.2016.29013
• Karakuş, M., Turhan-Türkkan, B., Karakuş, F., (2017). Fen bilgisi ve ilköğretim matematik öğretmenlerinin disiplinlerarası yaklaşıma yönelik görüşlerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 16(2): 509-524. doi: 10.17051/ilkonline.2017.304714
• Karakuş, U., (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının doğal afet kavramlarına ilişkin algılarının kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(3), 735-751. http://dx.doi.org/10.30703/cije.546103
• Koç, H., Şeker, G., Evci, N., Doğan, M. (2020). Afet eğitimi konulu araştırmaların içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 9(2): 637–655. http://dx.doi.org/10.30703/cije.679526
• MacDonald, E., Johnson, V., Gillies, M., Johnston, D., (2017). The impact of a museum-based hazard education program on students, teachers and parents. International Journal of Disaster Risk Reduction, 21: 360-366. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2017.01.010
• Mata-Lima, H., Alvino-Borba, A., Pinheiro, A., Mata-Lima, A., Almeida, J. A., (2013). Impacts of natural disasters on environmental and socio-economic systems: what makes the difference? Ambiente & Sociedade, 16(3): 45-64. https://www.scielo.br/j/asoc/a/b8D9BKhQXYsKhR3X7Lnsxfm/?lang=en&format=pdf
• Mendonca, M. B. D., Valois, A. S., (2017). Disaster education for landslide risk reduction: an experience in a public school in Rio de Janeiro State, Brazil. Nat Hazards, 89: 351–365. DOI 10.1007/s11069-017-2968-2
• Öcal, A., (2007). İlköğretim aday öğretmenlerinin deprem bilgi düzeyleri üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy University Educational Faculty Journal, 13: 104-110. https://acikerisim.aksaray.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12451/994
• Öcal, A., Çakır, U., Özelmacı, Ş., (2016). İlkokul ve ortaokul ders programlarında afetten korunma ve güvenli yaşam. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(2): 71-83. https://dergipark.org.tr/en/pub/aleg/issue/24315/257671
• Özaydınlı-Tanrıverdi, B., Kılıç, C., (2019). Disiplinlerarası yaklaşıma ilişkin ortaöğretim öğretmenlerinin görüşleri ve ders uygulamaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 52(2): 301-330. DOI: 10.30964/auebfd.446969
• Özhamamcı, T., (2013). İlkokul ve ortaokul öğretim programlarındaki disiplinlerarası öğretim uygulamalarına yönelik öğretmen görüşleri. Yüksek lisans tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi.
• Öztürk, M. K., (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının deprem deneyimleri üzerine bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1): 308-319. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/87142
• Park, W., (2020). Beyond the ‘two cultures’ in the teaching of disaster: or how disaster education and science education could benefit each other. Educational Philosophy and Theory, 52(13): 1434-1448. DOI: 10.1080/00131857.2020.1751126
• Patton, M. Q., (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Çev. M. Bütün ve SB Demir). Pegem Akademi, Ankara.
• Peek, L., Guikema, S., (2021). Interdisciplinary theory, methods, and approaches for hazards and disaster research: An introduction to the special issue. Risk Analysis, 41(7): 1047-1058. DOI: 10.1111/risa.13777
• Rofiah, N. H., Kawai, N., Hayati, E. N., (2021). Key elements of disaster mitigation education in inclusive school setting in the Indonesian context. Jàmbá: Journal of Disaster Risk Studies, 13(1): 1-8. 10.4102/jamba.v13i1.1159
• Saltia, C., (2021). Assessment of school teachers’ disaster preparedness using the extended parallel process model: a cross-sectional study in Angeles City, Philippines. Journal of Public Health: From Theory to Practice, 29: 1275–1282. https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs10389-020-01237-8
• Sapat, A., (2021). Lost in translation? Integrating interdisciplinary disaster research with policy praxis. Risk Analysis, 41(7): 1232-1239. DOI: 10.1111/risa.13198
• Seddighi, H., Sajjadi, H., Yousefzadeh, S., L ́opez L ́opez, M., Vameghi, M., Rafiey, H., Khankeh, H., (2021). School-based education programs for preparing children for natural hazards: a systematic review. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 1-13. doi:10.1017/dmp.2020.479
• Sever, R., Değirmenci, Y., (2019). Temel kavramlar. In R. Sever (Ed.), Afetler ve afet yönetimi (1. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara, pp. 2-11. DOI 10.14527/9786050370300
• Seyedin, H., Dowlati, M., Moslehi, S., Sakhaei. F. S., (2020). Health, safety, and education measures for fire in schools: A review article. Journal of Education and Health Promotion (JEHP), 9(121): 1-8. DOI: 10.4103/jehp.jehp_665_19
• Shiwaku, K., (2014). Comparative study on teacher training for school disaster management in Armenia and Japan. Disaster Prevention and Management, 23(2): 197-211. https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/DPM-12-2012-0144/full/html
• Shoji, M., Takafuji, Y., Harada, T., (2020). Formal education and disaster response of children: evidence from coastal villages in Indonesia. Natural Hazards, 103, 2183–2205. https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs11069-020-04077-7
• Sözcü, U., (2019). Öğretmen adaylarının doğal afet okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Doktora tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu Üniversitesi.
• Sözcü, U., (2020). Disaster education in Turkey: Trends in theses and articles between 2003 and 2020. Journal of Pedagogical Research, 4(3): 418-441. https://doi.org/10.33902/JPR.2020465083
• Sözcü, U., (2021). ‘Earthquake Week’ activity application for high school students. Eurasian Journal of Educational Research, 92: 275-296, DOI: 10.14689/ejer.2021.92.14
• Sözcü, U., Aydınözü, D., (2019). Doğal afet okuryazarlığı bağlamında öğretim programlarındaki afetlerle ilişkili kazanımların incelenmesi. Turkish Studies-Educational Sciences, 15(5): 2639-2652. DOI:http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.32675
• Sözcü, U., Aydınözü, D., (2020). Coğrafya bölümü öğrencilerinin doğal afetlere yönelik farkındalıklarının mekânsal düşünme bağlamında analizi. Erciyes Journal of Education, 4(1): 1-19. DOI: 10.32433/eje.666511
• Spelt, E. J. H., Biemans, H. J. A., Tobi, H., Luning, P. A., Mulder, M., (2009). Teaching and learning in interdisciplinary higher education: A systematic review. Educational Psychology Review, 21: 365-378. DOI 10.1007/s10648-009-9113-z
• Subedi, J., Houston, J. B., Sherman-Morris, K., (2021). Interdisciplinary research as an ıterative process to build disaster systems knowledge. Risk Analysis, 41(7): 1072-1077. DOI: 10.1111/risa.13244
• Sutley, E. J., (2021). An approach for guiding the development and assessing the ınterdisciplinarity of new methodologies for community disaster resilience. Risk Analysis, 41(7): 1066-1071. DOI: 10.1111/risa.13253
• Şahan, C., Dinç, A., (2021). Afet eğitim merkezinde yapilan afet eğitimlerinin ortaokul öğrencileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 58: 478-500. DOI: 10.21764/maeuefd.804077
• Şeyihoğlu, A., Kartal, A., Tekbıyık, A., Sezen Vekli, G., Birinci Konur, K., (2021). The design and implementation of a teacher training program for improving teachers’ disaster literacy: Interdisciplinary disaster education program (IDEP). Problems of Education in the 21st Century, 79: 781-803. http://www.scientiasocialis.lt/pec/node/1485
• Takahashi, K., Inomo, H., Shiraki, W., Isouchi, C., Takahashi, M., (2017). Experience-based training in earthquake evacuation for school teachers. Journal of Disaster Research, 12(4): 782-791. doi: 10.20965/jdr.2017.p0782
• Tekin, Ö., Dikmenli, Y., (2021). Sınıf öğretmeni adaylarının afet bilinci algısı ve deprem bilgi düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1): 258-271. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aeusbed/issue/61082/811043
• Tsai, M. H., Chang, Y. L., Kao, C., Kang, S. C., (2015a). The effectiveness of a flood protection computer game for disaster education. Visualization in Engineering, 3(9). https://doi.org/10.1186/s40327-015-0021-7.
• Tsai, M. H., Chang, Y. L., Kao, C., Kang, S. C., (2015b). Game-based education for disaster prevention. AI & Society, 30, 463–475. https://doi.org/10.1007/s00146-014-0562-7.
• Turan, S., Karasu-Avcı, E., Faiz, M., (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin disiplinlerarası yaklaşıma yönelik görüşleri. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 6(1): 141-163. DOI: 10.32570/ijofe.725951.
• URL 1, https://hazards.colorado.edu/research-projects/interdisciplinary-methods-for-disaster-research (Son Erişim: 07.03.2023)
• URL 2, https://www.afad.gov.tr/afadhakkinda (Son Erişim: 07.03.2023)
• Ünal, S., (2019). Türkiye'de doğal afet zararlarının azaltılmasında inşaat mühendisliği eğitiminin yeri. Yüksek lisans tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Beykent Üniversitesi.
• Westcott, R., Ronan, K., Bambrick, H., Taylor, M., (2019). Public health and natural hazards: new policies and preparedness initiatives developed from an Australian bushfire case study. General Public Health, 43(4): 395-400. doi: 10.1111/1753-6405.12897
• White-Lewis, S., Beach, E., Zegers, C., (2021). Improved knowledge of disaster preparedness in underrepresented secondary students: A quasi-experimental study. Journal of School Health, 91(6): 490-498. DOI: 10.1111/josh.13023
• Wolbers, J., Kuipers, S., Boin, A., (2021). A systematic review of 20 years of crisis and disaster research: Trends and progress. Risk, Hazards, & Crisis in Public Policy (RHCPP), 1-19: DOI: 10.1002/rhc3.12244
• Yavuz, İ., (2021). Japon öğretmenlerin afet önlemede mesleki gelişim olanakları. T. Gökmenoğlu (Editör). Afet önleme eğitiminde Japonya deneyimleri en kötü senaryoya hazırlık içinde (s.57-76). Ankara: Pegem Akademi.
• Yonezawa, A., Hammond, C. D., Brotherhood, T., Kitamurac, M., Kitagawa, F., (2020). Evolutions in knowledge production policy and practice in Japan: a case study of an interdisciplinary research institute for disaster science. Journal of Higher Education Policy and Management, 42(2): 230–244. https://doi.org/10.1080/1360080X.2019.1701850
• Yurttaş, A., Erdaş-Kartal, E., Çağlar, A., (2020). Okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin disiplinlerarası yaklaşımın temel eğitimde kullanımına yönelik görüşleri. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 8: 226-243. DOI: 10.21733/ibad.731825
• Zapko, K. A., Ferranto, M. L., Brady, C., Corbisello, A., Hill, D., Mullen, R., DeFiore-Golden, P. J., Martin, L., (2015). Interdisciplinary disaster drill simulation: laying the groundwork for further research. Nursing Education Perspectives, 36(6): 379-82. doi: 10.5480/14-1544. PMID: 26753297.
• Zavar, E., Nelan, M., (2020). Disaster drills as experiential learning opportunities for geographic education. Journal of Geography in Higher Education, DOI:10.1080/03098265.2020.1771684