CEZA HUKUKUNDA YÜKÜMLÜLÜKLERİN ÇATIŞMASININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ

Yıl 2021, , 573 - 612, 31.10.2021

Ziya Koç

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1018797

Cited By: 1

Öz

Ceza hukukunun temel görevi hukuki değerleri korumaktır. Hukuki değerlerin korunması amacıyla ceza kanunlarında çeşitli yükümlülükler öngörülmüştür. Bu yükümlülükler genellikle kaçınma şeklindedir. Ancak, hukuki değerlerin aktif bir biçimde korunması amacıyla istisnai hallerde hareket yükümlülüklerine de yer verilmiştir. Bu yükümlülükler arasında bazı durumlarda çatışmalar meydana gelebilir. Doktrinde buna yükümlülüklerin çatışması denilmektedir.
Yükümlülüklerin çatıştığı hallerde öncelikle yükümlülük öngören normların bir muhatabı bulunmalıdır. Bu yükümlülükler aynı anda meydana gelmeli ve bunların yan yana yerine getirilmeleri mümkün olmamalıdır. Yükümlülüklerden birinin yerine getirilmesi ile kişi sorumluluktan kurtulmalıdır.
Yükümlülüklerin çatışması iki düzeyde gerçekleşir: Birinci düzey, hukuki değerlerle bağlantılı olarak menfaatler düzeyidir. İkinci düzey ise yükümlülükler seviyesinde meydana gelir. Görünüş şekilleri itibarıyla yükümlülüklerin çatışması farklı şekillerde görülebilir. Çatışma türlerine göre uygulanacak hükümler değişmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yükümlülük, çatışma, hukuki değer, ceza hukuku, hukuka uygunluk nedeni.

LEGAL NATURE AND APPEARANCE OF CONFLICT OF DUTIES IN CRIMINAL LAW

Öz

The main duty of criminal law is to protect legal values. In order to protect legal values, various obligations are stipulated in the criminal laws. These obligations are usually in the form of avoidance. But in exceptional cases, obligations to act are also included in order to actively protect legal values. Conflicts may occur between these obligations in some cases. In the doctrine, this is called a conflict of obligations.
In cases where obligations conflict, first of all there must be an addressee of the norms that stipulate obligations. These obligations must occur at the same time and cannot be fulfilled side by side. With the fulfillment of one of the obligations, the person must be escaped of responsibility.
Conflict of obligations occurs at two levels. The first level is the level of interests in relation to legal values. The second level occurs at the level of obligations. In terms of their appearance, the conflict of obligations can be occur in different ways. The provisions to be applied vary according to the types of conflict.

Anahtar Kelimeler

Conflict of duties, clash, legal value, criminal law, reason for lawfulness.

Kaynakça

• Akbulut B, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 6. Bası, Seçkin Yayınevi, 2019.
• Arslan M, “Kovid-19 Salgınında Yoğun Bakım Yatakları Ve Solunum Cihazlarının Tahsisi (Triyaj) Kararlarının Etiksel Ve Ceza Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi”, 2020, 24(3), Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, s. 361-384.
• Artuk, M. E/Gökcen A-Alşahin M. E/Çakır K, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 13. Bası, Adalet Yayınevi, 2019.
• Ast S, “Quieta non movere? Ärztliche Auswahlkriterien sowie der Behandlungsabbruch im Fall einer Pflichtenkollision aus strafrechtlicher Sicht”, 2020, 15(6), Zeitschrift für Internationale Strafrechtsdogmatik, s. 268-274.
• Bacaksız P, “Ceza Hukukunda Yükümlülüklerin Çatışması”, 2013, 8(21), Ceza Hukuku Dergisi, s. 119-138.
• Bohlander M, Principles Of German Criminal Law, Hart Publishing, 2008.
• Bohnert J/Krenberger B/Krumm C, Ordnungwidrigkeitengesetz Kommentar, 6. Bası, C.H. Beck, 2020.
• Coco Vila I, “Conflicting Duties in Criminal Law”, 2019, 22(1), New Criminal Law, s. 34-72.
• Demirbaş T, Ceza Hukuku, Genel Hükümler, 15. Bası, Seçkin Yayınevi, Ankara 2020.
• Ebner M, “Die Rechtfertigende Pflichtenkollision im Verkehrsstraf Und–Ordnungswidrigkeitenrecht”, 2006, 6, Zeitschrift Für Die Praxis Des Verkehrsjuristen, s. 201-207.
• Erb V, Münchener Kommentar zum StGB, 4. Bası, C. H. Beck, 2020.
• Fletcher G. P, Rethinking Criminal Law, Oxford University Press, 2000.
• Freund G, Strafrecht Allgemeiner Teil, 2. Bası, Springer, 2009.
• Gropp W, “Die Pflichtenkollision: weder eine Kollision von Pflichten noch Pflichten in Kollision”, in Festschrift für Hans Joachim Hirsch zum 70. Geburtstag, De Gruyter, 1999, s. 207-224.
• Hakeri H, Genel Hükümler, 22. Bası, Adalet Yayınevi, 2019.
• Hakeri H, Ceza Hukukunda İhmal Kavramı ve İhmalî Suçların Çeşitleri, Seçkin Yayınevi, 2003.
• Hakeri H, Tıp Hukuku Genel Hükümler, Cilt:1, 23. Bası, Seçkin Yayınevi, 2021.
• Harro O, Pflichtenkollision und Rechtswidrigkeitsurteil, de Gruyter, 1965.
• Hart W. A, “Nussbaum, Kant and Conflicts Between Duties”, 1998, 73(286), The Journal of the Royal Institute of Philosophy, s. 609-618.
• Hruschka J, “Justifications And Excuses: A Systematic Approach”, Bahar 2005, 2(2), Ohio State Journal Of Criminal Law, s. 407-413.
• Jäger C/Gründel J, “Zur Notwendigkeit Einer Neuorientierung Bei Der Beurteilung Der Rechtfertigenden Pflichtenkollision Im Angesicht Der Corona-Triage”, 2020, 15(4), Zeitschrift für Internationale Strafrechtsdogmatik, s. 151-163.
• Jakobs G, Strafrecht Allgemeiner Teil, 2. Bası, De Gruyter, 1991.
• Koca M/Üzülmez İ, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 13. Bası, Ankara 2020.
• Körner H. H-Patzak J, Betäubungsmittelgesetz, 9. Bası, C.H. Müller, 2019.
• Küper W, “Probleme der “defizitiaeren” Rechtfertigenden Pflichtenkollision”, 2016, 56(12), JuS, s. 1070-1075.
• Lencker T, “The Principle Of Interest Balancing As A General Basis Of Justification”, 1986, 1986(3), BYU Law Review, s. 645-668.
• Momsen-Savic, Beck’sche Online-Kommentare, www.beck-online.de erişim tarihi 10.05.2021.
• Neumann U, Nomos Kommentar Strafgesetzbuch, 5. Bası, Nomos, 2017.
• Önder A, Ceza Hukuku Dersleri, Filiz Kitabevi, 1992.
• Özbek V. Ö/Doğan K/Bacaksız P, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 11. Bası, Ankara 2020.
• Özbek V. Ö/Doğan K, “Zorunluluk Halinin Hukuki Niteliği”, 2007, 9(2), DÜEHFD, s. 195-222.
• Özen M, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 3. Bası, Ankara 2019.
• Özgenç İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 16. Bası, Ankara 2020.
• Palmquist S. R/Rudisill McPherson P, “Three Perspectives on Abraham’s Defense againt Kant’s Charge Of Immoral Conduct”, Ekim 2009, 89(4), The Journal of Religion, s. 467-497.
• Parlatır İ, Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, 5. Bası, Yargı Yayınları, Ankara 2012.
• Rengier R, Karlsruher Kommentar zum Gesetz Über Ordnungswidrigkeiten, 5. Bası, C.H. Beck, 2018.
• Rönnau T, “Grundwissen-Strafrecht: Rechtfertigende Pflichtenkollision”, 2013, 63(1), JuS, s. 113-115.
• Quinn P. L, “Agamemnon And Abraham: The Tragic Dilemma Of Kierkegaard’s Knight Of Faith”, Haziran 1990, 4(2), Literature and Theology, s.181-193.
• Scarlett J, “Pflichtenkollision Bei Triage-Entscheidungen”, 2021, 16(3), Zeitschrift für Internationale Strafrechtsdogmatik, s. 155-169.
• Selçuk S, “Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Yükümlülüklerin/Görevlerin Çatışması ve Yargıtay Kararları”, 2010, 5(45), Terazi Hukuk Dergisi, s. 87-104.
• Spikhoff A, Medizienrecht, 3. Bası, C.H. Beck, 2018.
• Sternberg-Lieben D, Schönke/Schröder Strafgesetzbuch Kommentar, 30. Bası, München 2019.
• Sternberg-Lieben D, “Corona-Pandemie, Triage Und Grenzen Rechtfertigender Pflichtkollision”, 2020, 38(8), MedR, s. 627-637.
• Streng-Baunemann A. F, “„Corona“-Triage–verfassungsrechtliche und strafrechtliche Perspektive”, 2021, 16(3), Zeitschrift für Internationale Strafrechtsdogmatik, s. 170-192.
• Ünver Y, Ceza Hukukuyla Korunması Amaçlanan Hukuksal Değer, Seçkin Yayınevi, 2003.
• Yenisey F-Plagemann G, Alman Ceza Kanunu, Strafgesetzbuch (StGB), 2. Bası, Beta, 2015.
• Welzel J/Beulke W, Strafrecht Allgemeiner Teil, 39. Bası, C.F. Müller Verlag, 2009.
• Zimmermann T, “Justification or Excuse- The Collision of Positive Duties in German Criminal Law”, 2014, 78(3), The Journal of Criminal Law, s. 263-276.