Matematiğe Karşı Tutum ve Matematik Öz Yeterlik İnancı Arasındaki İlişkiye Dair Sınıf Öğretmeni Adaylarının Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2023, , 906 - 932, 15.06.2023

Beyza Kaviye Ateş , Eyüp Bozkurt

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2023..-1213343

Öz

Bu çalışmanın amacı, sınıf öğretmeni adaylarının matematik öz yeterlik inancı ve matematik dersine karşı tutumlarını cinsiyet, öğrenim gördükleri sınıf düzeyleri ve lisede iken seçtikleri alan gibi çeşitli değişkenler üzerinden incelemektir. Bu araştırmanın çalışma grubu, 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Fırat Üniversitesi ve Mustafa Kemal Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği Bölümünde öğrenimine devam eden 300 öğrenci ile oluşturulmuştur. Araştırmanın amacına ulaşılabilmesi için veriler “Matematiğe Karşı Öz Yeterlik Algısı Ölçeği”, “Matematik Tutum Ölçeği” ve “Kişisel Bilgi Formu” olmak üzere üç ölçek kullanılmıştır. “Matematiğe Karşı Öz Yeterlik Algısı Ölçeği” üç faktörden oluşmuştur ve bunlar da OYF1 (Matematik Benlik Algısı), OYF2 (Matematik Konularında Davranışlarındaki Farklılık) ve OYF3 (Matematiği Yaşam Becerilerine Dönüştürme) olarak adlandırılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulguların analizi SPSS 22.0 paket programı kullanılarak yapılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde “aritmetik ortalama”, “yüzde”, “frekans” kullanılmıştır. Sınıf Öğretmenliği Bölümünde öğrenimine devam eden öğrencilerin görüşlerinin, demografik verilere göre analizinde de Bağımsız Gruplar T-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve Çoklu Regresyon Analizi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda öğrencilerin matematik öz yeterlik inancının öğrenim gördükleri sınıf düzeyi değişkenine göre anlamlı bir farklılık yoktur. Cinsiyet ve lisede seçtikleri alan değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğrencilerin lisede seçtikleri alan değişkenine göre anlamlı bir farklılığın olmadığı; cinsiyet ve öğrenim gördükleri sınıf düzeyi değişkenleri açısından ise anlamlı bir farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlara ek olarak sınıf öğretmeni adaylarının matematik öz yeterlik inancı ve matematiğe karşı tutumu arasında da anlamlı bir fark bulunmuştur. Buna ek olarak yapılan çoklu regresyon analizinden elde edilen bulgular ile matematik öz yeterlik inancının matematik tutumunu %58 oranında açıkladığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sınıf öğretmeni adayları, matematik öz yeterlik inancı, matematiğe karşı tutum

Examining Views of Candidate Primary School Teachers on the Relationship between Attitude Towards Mathematics and Mathematics Self-Efficacy Beliefs

Öz

The aim of this study is to examine pre-service primary school teachers' beliefs about mathematics self-efficacy and their attitudes towards mathematics lessons through various variables such as gender, grade level, and the field they chose while in high school. The study group consisted of 300 students studying at Fırat University and Mustafa Kemal University Classroom Teaching Department in the 2021-2022 academic year. To reach the aim of the research, three scales were used, namely the “Mathematics Self-Efficacy Scale”, “Math Attitude Scale” and “Personal Information Form”. “Mathematics Self-Efficacy Scale” consisted of three factors and these were named OYF1 (Mathematics Self-Perception), OYF2 (Differentials in Behaviors in Mathematics Subjects), and OYF3 (Transforming Mathematics into Life Skills). Analysis of the findings obtained from the study was made using the SPSS 22.0 package program. In the analysis of the data obtained, "arithmetic mean", "percentage", "frequency" were used. Independent Groups T-Test, One-Way Analysis of Variance (ANOVA), and Multiple Regression Analysis were used in the analysis of the opinions of the students continuing their education in the Department of Primary Education according to demographic data. As a result of the findings, there was no significant difference between the students' mathematics self-efficacy beliefs according to the grade level variable. It was concluded that there was a significant difference according to variables of gender and the field they chose in high school. In addition, there is no significant difference according to the variable of the field chosen by the students in high school; It was concluded that there was a significant difference in terms of gender and grade level variables. In addition to these results, a significant difference was found between prospective classroom teachers' mathematics self-efficacy beliefs and their attitudes towards mathematics. In addition, the findings obtained from the multiple regression analysis concluded that mathematics self-efficacy belief explained 58% of mathematics attitudes.

Anahtar Kelimeler

Primary school teacher candidates, mathematics self-efficacy belief, attitude towards mathematics

Kaynakça

• Abide, Ö. F. & Duman, T. (Ed. Akyol ve Tuncay). (2021). İlkokulda Eğitim ve Öğretim. Pegem Akademi: Ankara.
• Akgün, L., Duru, A. & Özdemir, E. (2005). İlköğretim Öğretmen Adaylarının Matematiğe Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi(11), 520-536.
• Akkaya, R. & Sezgin Memnun, D. (2012). Öğretmen Adaylarının Matematiksel Okuryazarlığa İlişkin Öz-Yeterlik İnançlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 96-111.
• Aksu, H. H. & Pul, H. H. (2020). Sınıf Öğretmenleri ile Sınıf Öğretmeni Adaylarının Matematik Öğretimine Yönelik Öz Yeterlilik İnançları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 6(1), 99-114.
• Akyıldız, P. & Çınar, C. (2016). İlköğretim Matematik Öğretmen Adaylarının Lineer Cebir Dersine Yönelik Tutumları ve Alan Dili Yeterliklerinin İncelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(1), 1-22.
• Anghileri, J. (2006). Scaffolding Practices That Enhance Mathematics Learning. Journal of Mathematics Teacher Education, 9, 33-52. doi:https://doi.org/10.1007/s10857-006-9005-9
• Arı, A., Baydar Işık, B. & Demir, B. (2019). Matematik Öğretiminde Manga Çizgi Roman Kullanımının Etkilerini Araştıran Çalışmalar. Bayburt Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2(2), 261-265.
• Arseven, A., Arseven, İ. & Tepehan, T. (2015). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Matematik Öğretimine Yönelik Öz-Yeterlik Algılarının İncelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 4(2), 29-40.
• Aslaner, R., Boran, A. İ. & Çakan, C. (2013). Birinci Sınıf Öğretmen Adaylarının Matematiğe Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 4(1), 1-19.
• Attah, B., Kwalat, S. & Zuya, H. (2016). Pre-service Teachers’ Mathematics Self-efficacy and Mathematics Teaching Self-efficacy. Journal of Education and Practice, 7(14), 93-98.
• Avcı, E., Coşkuntuncel, O. & İnandı, Y. (2011). Ortaöğretim On İkinci Sınıf Öğrencilerinin Matematik Dersine Karşı Tutumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 50-58.
• Ayan, A. (2014). Ortaokul Öğrencilerinin Matematik Özyeterlik Algıları, Motivasyonları, Kaygıları ve Tutumları Arasındaki İlişki. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi.
• Babadağ, G. & Sarıbaş, S. (2015). Temel Eğitimin Temel Sorunları. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 3(1), 18-34.
• Bakker, J., Bergh, L, Denessen, E., Hornstra, L. & Voeten, M. (2010). Teacher Attitudes Toward Dyslexia: Effect on Teacher Expectations and the Academic Achievement of Students With Dyslexia. Journal of Learning Disabilities, 43(6), 515-529.
• Bates, A., Kim, J. & Latham, N. (2011). Linking Preservice Teachers' Mathematics Self-Efficay and Mathematics Teaching Efficacy to Their Mathematical Performance. School Science and Mathematics, 111, 325-333.
• Bates, R. & Bray-Clark, N. (2003). Self-Efficacy Beliefs and Teacher Effectiveness: Implications for Professional Development. The Professional Educator, 26(1), 13-22.
• Bayraktar, M. (2017). Jean Piaget'in Bilişsel Gelişim Kuramına Yöneltilen Eleştiriler Bağlamında Türkiye'de Yapılan Din Eğitimi Çalışmalarının Değerlendirilmesi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bee, H. & Boyd, D. (2009). Çocuk Gelişim Psikolojisi. İstanbul: Kaknüs Yayınevi.
• Bescherer, C., Spannagel, C. & Zimmermann, M. (2010). A Questionaire for Surveying Mathematics Self-Efficacy Expactations of Future Teachers. Semantic Scholars: https://www.semanticscholar.org/paper/A-QUESTIONNAIRE-FOR-SURVEYING-MATHEMATICS-OF-FUTURE-Zimmermann- Bescherer/a3a31223e583620346346d431b92e5d4eaa4f4c0#related-papers adresinden alındı
• Beswick, K. (2010). Changes in Preservice Teachers' Attitudes and Beliefs: The Net Impact of Two Mathematics Education Units and Intervening Experiences. School Science and Mathematics, 106(1), 36-47.
• Bıkmaz, F. H. (2004). "Sınıf Öğretmenlerinin Fen Öğretiminde Öz Yeterlik İnancı" Ölçeği' nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Milli Eğitim Dergisi(161). http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/161/bikmaz.htm adresinden alındı
• Bindak, R. & Özgen, K. (2008). Matematik Okuryazarlığı Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 517-528.
• Büyükçam, S. (2021). Türkiye’de Matematik Eğitimi Alanında Matematik Öz Yeterlik Üzerine Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (25. b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2019). SPSS İle Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi (7. b.). Ankara: Pegem Akademi. Clements, M. & Ellerton, N. (1996). Mathematics Education Research: Past, Present and Future. ERIC: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED439014.pdf adresinden alındı
• Clutts, D. W. (2010). Mathematics Self-Efficacy of Community College Students in Developmental Mathematics Courses. Putney, Kentucky: Liberty University, The Faculty of the School of Education.
• Cook, S. & Wang, L. (2017). Staff Development Programs on Teaching Skills and Curriculum Integration of Academic and Information Literacy at the University of Auckland. Media and Information Literacy in Higher Education (s. 107-118). içinde Auckland, New Zealand: University of Auckland.
• Çamlıbel, İ. A. (2012). Çocukların Gelişim Süreci ve Televizyonun Etkileri. Ankara: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu.
• Çetin, Ş. & Göloğlu Demir, C. (2012). Matematik Öğretimi Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi(29), 59-65.
• Çolak, G. & İskenderoğlu, T. A. (2022). 1. Sınıf Öğrencilerine Çıkarma İşleminin Öğretiminde Yaratıcı Drama Yönteminin Kullanımından Yansımalar. International Journal of Educational Studies in Mathematics, 9(2), 108-128.
• Daniels, H. (2005). An Introduction to Vygotsky. New York: Routledge Publishers.
• Dankal, B. (2017). Eşitsizlikler Konusunun Öğretiminde Dinamik Matematik Yazılımı Geogebra Kullanımının Matematik Tutumuna Etkisi. Ankara: Başkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demircioğlu, E. & Özdemir, M. (2014). Fen ve Edebiyat Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 110-122.
• Deniz, T. (2017). Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Becerileri, Matematik Özyeterlikleri ve Matematik Başarısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dinçer, B., Akarsu, E. & Yılmaz, S. (2016). İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Matematik Okuryazarlığı Özyeterlik Algıları İle Matematik Öğretimi Yeterlik İnanç Düzeylerinin İncelenmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 7(1), 207-228.
• Doğan, M. & Güner, P. (2016). İlköğretim Matematik Öğretmen Adaylarının Matematik Dilini Anlama ve Kullanma Becerilerinin İncelenmesi, 5. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde.
• Dökmen, Z. Y. (2009). Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Duman, A. & Yenilmez, K. (2008). İlköğretimde Matematik Başarısını Etkileyen Faktörlere İlişkin Öğrenci Görüşleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 251-268.
• Durdukoca, Ş. (2010). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Akademik Özyeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(1), 69-77.
• Erden, M. (2000). Sınıf Yönetimi. İstanbul: Alkım Yayınları.
• Ergün, M. (1992). Die Deutsch-Türkischen Erziehungsbeziehungen Wahrend des Ersten Weltskriegs (German-Turkish Education Relations during the First World War), Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 3, 193-210.
• Fitriyani, H. & Masitoh, L. (2018). Improving Students' Mathematics Self-Efficacy Through Problem-Based Learning, Malikussaleh Journal of Mathematics Learning (MJML), 1(1), 26-30.
• Gavora, P. (2010). Slovak Pre-Service Teacher Self-Efficacy: Theoretical and Research Considerations. The New Educational Review, 21(2), 17-30.
• Gravemeijer, K. (2008). RME Theory and Mathematics Teacher Education. J. Mason içinde, The Handbook of Mathematics Teacher Education: Tools and Processes in Mathematics Teacher Education (s. 283). Rotterdam, The Netherlands: Sense Publishers.
• Gitonga, C., Mutegi, C. & Rugano, P. (2021). Mathematics Anxiety, Attitude, and Performance Among Secondary School Students In Kenya, Educational Research and Reviews, 16(6), 226-235.
• Hacıömeroğlu, G. & Şahin Taşkın, Ç. (2010). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Matematik Öğretimi Yeterlik İnançları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 539-555.
• Hoy, W., Tschannen-Moran, M. & Woolfolk Hoy, A. (1998). Teacher Efficacy: It's Meaning and Measure. Review of Educational Research, 68(2), 202-248.
• IBM. (2021). https://www.ibm.com/support/pages/downloading-ibm-spss-statistics-22 adresinden alındı.
• Jones, K. (2000). The Student Experience of Mathematical Proof at University Level. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 31(1), 53-60.
• Julia, C. & Segarra, J. (2022). Mathematics Teaching Efficacy Belief and Attitude of Pre-service Teachers and Academic Achievement. European Journal of Science and Mathematics Education, 10(1), 1-14.
• Kacar, M. & Sarıçam, H. (2015). Sınıf Öğretmen Adaylarının Üstbiliş Farkındalıkları İle Matematik Kaygı Düzeyleri Üzerine Bir Çalışma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 137-152.
• Kahraman, S., İşleyen, T. & Küçük, B. (2013). Öğretmen Adaylarının Matematiğe Karşı Tutumlarının İncelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 178-195.
• Karakuş, İ. (2017). Öğretmen Adaylarının Öz Yeterlik Algıları ile Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Kesit Akademi Dergisi, 3(9), 361-377.
• Kocakaya, S., Okuyucu, M. A., Öner, M. & Uzunyol, B. (2018). Ortaokul Öğrencilerinin Matematiğe Yönelik Tutumlarına Etki Eden Değişkenlerin Yapısal Eşitlik Modeli İle İncelenmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergis, 15(1), 495-524.
• Koç, M. & Yücel, Z. (2011). İlköğretim Öğrencilerinin Matematik Dersine Karşı Tutumlarının Başarı Düzeylerini Yordama Gücü ile Cinsiyet Arasındaki İlişki. İlköğretim Online, 10(1), 133-143.
• Koğ, O. (2012). Görselleştirme Yaklaşımı ile Yapılan Matematik Öğretiminin Öğrencilerin Bilişsel ve Duyuşsal Gelişimi Üzerindeki Etkisi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Koirala, H. & Liu, X. (2009). The Effect of Mathematics Self-Efficacy on Mathematics Achievement of High School Students. Northeastern Educational Research Association (NERA) Annual Conference. ABD: Eastern Connecticut State University.
• Korkmaz, E. (2010). İlköğretim Matematik ve Sınıf Öğretmeni Adaylarının Matematiksel Modellemeye Yönelik Görüşleri ve Matematiksel Modelleme Yeterlikleri. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Maybin, J., Mercer, N. & Stierer, B. (1992). 'Scaffolding': Learning in The Classroom. K. Norman içinde, Thinking Voices: The Work of the National Oracy Project (s. 186). London: Hodder&Stoughton.
• McNeal, R.B. (2014). Parent Involvement, Academic Achievement and the Role of Student Attitudes and Behaviors as Mediators, Universal Journal of Educational Research, 2(8), 564-576.
• MEB. (2018). Matematik Öğretim Programı. https://mufredat.meb.gov.tr/ ProgramDetay.aspx?PID=329 adresinden alındı.
• Moralı, S., Uğurel, I., Türnüklü, E. & Yeşildere, S. (2006). Matematik Öğretmen Adaylarının İspat Yapmaya Yönelik Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 147-160.
• Mutlu, Y. (2013). Gerçekçi Matematik Eğitimi (GME). https://matematikhayat.files. wordpress.com/2013/02/gerc3a7ekc3a7i-matematik-ec49fitimi-gme.pdf adresinden alındı
• Nason, R. & Uusimaki, L. (2004). Causes Underlying Pre-Service Teachers' Negative Beliefs and Anxieties about Mathematics. Proceedings of the 28th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education, (s. 369–376). Norway.
• Özabacı, N. & Yenilmez, K. (2003). Yatılı Öğretmen Okulu Öğrencilerinin Matematik İle İlgili Tutumları ve Matematik Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(14), 132-146.
• Özerkan, E. (2007). Öğretmenlerin Öz-Yeterlik Algıları İle Öğrencilerin Sosyal Bilgiler Benlik Kavramları Arasındaki İlişki. Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özyürek, R. (2010). The Reliability and Validity of the Mathematics Self-Efficacy Informative Sources Scale. Educational Sciences: Theory and Practice, 10(1), 439-447.
• Showalter, B. S. (2005). The Effect of Middle School Teachers’ Mathematics Teaching Self-Efficacy Beliefs On Their Students’ Attitudes Toward Mathematics. Norman, Oklahoma: University of Oklahoma.
• Şallı, F. (2012). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Matematik Öz Yeterlikleri İle Matematik Öğretimi Yeterliklerinin İncelenmesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şimşek, H. & Yıldırım, A. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Taşdemirci, E. (2002). 20. Yüzyılda Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Sisteminde Çağdaş Pedagoji Akımları. 14(40), 269-304. https://dergipark.org.tr/tr/pub/erdem/issue/44275/546703 adresinden alındı.
• Umay, A. (2001). İlköğretim Matematik Öğretmenliği Programının Matematiğe Karşı Özyeterlik Algısına Etkisi. Journal of Qafqaz University, 8(1), 1-8.
• Ural, A. (2014). Matematik Özyeterlik Algısının Matematik Öğretmeye Yönelik Kaygıya Etkisi. International Conference on Education and Social Sciences Proceedings, (s. 1290-1296). İstanbul.
• Üldaş, İ. (2005). Öğretmen ve Öğretmen Adaylarına Yönelik Matematik Kaygı Ölçeği (MKÖÖ)'nin Geliştirilmesi ve Matematik Kaygısına İlişkin Bir Değerlendirme. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Wong, N. (1992). The Relationship Among Mathematics Achievement, Affective Variables, and Home Background. Mathematics Education Research Journal, 4(3), 32-42.
• Yıldız, F. (2008). Oran, Orantı ve Yüzdeler” Ünitesinin Proje Tabanlı Öğrenme İle Öğrenilmesinin Matematik Dersindeki Başarıya ve Tutuma Etkisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yüksel Şahin, F. (2004). Ortaöğretim Öğrencilerinin ve Üniversite Öğrencilerinin Matematik Korku Düzeyleri. Eğitim Bilimleri ve Uygulama Dergisi, 3(5), 57-74.
• Yürekli, Ü. B. (2008). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Matematiğe Yönelik Öz-yeterlik Algıları ve Tutumları Arasındaki İlişki. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.