YENİDOĞAN İŞİTME TARAMA PROGRAMLARININ İŞİTME KAYBININ TANI, CİHAZLANMA VE EĞİTİME BAŞLAMA YAŞINA ETKİSİ

Yıl 2018, , 1156 - 1174, 06.06.2018

Zerrin Turan

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018..-431515

Cited By: 3

Öz

Doğuştan gelen işitme kaybının kişi üzerinde yaratacağı olumsuz
etkileri azaltmak veya ortadan kaldırmak için erken tanı, cihazlanma ve
eğitimin önemi kabul edilmiş durumdadır. Günümüzde erken tanı ve müdahale
denildiğinde belirlenen standart bebeğin doğumdan sonraki 3 ay içinde tanı
sürecinin tamamlanması; 6 aylık olduğunda da aile merkezli programlarda
eğitiminin başlamasıdır. Bu amacı gerçekleştirmek üzere dünyanın birçok
ülkesinde yenidoğan işitme tarama programları uygulanmaktadır. Bu derleme
çalışmasında yenidoğan işitme tarama programlarına ilişkin bilgi verilerek
Türkiye’deki yenidoğan işitme tarama programının bebeklerin tanılama,
cihazlandırma ve aile eğitimine başlama yaşları üzerindeki etkileri
özetlenmiştir. Ülkemizde bu alanda yapılan araştırmalar incelendiğinde
yenidoğan işitme tarama programıyla tanı yaşının önceki yıllara göre önemli
ölçüde aşağı çekildiği, ancak cihazlanma ve eğitime başlama yaşına dair bir
kanıya ulaşmak için araştırma bulgularının sınırlı olduğun gözlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

İşitme kaybı, yenidoğan işitme taraması, erken müdahale, aile eğitimi

Kaynakça

• Aurélio, F. S. ve Tochetto, T. M. (2010). Newborn hearing screening: experiences of different countries. International Archives Of Otorhinolaryngology, 14(03), 355-363. DOI: 10.1590/S1809-48722010000300014.
• Bamford, J., Uus, K. ve Davis, A. (2005) Screening for hearing loss in childhood: issues, evidence and current approaches in the UK. J Med Screen,12,119-124
• Başar, F., Aygün, N. ve Güven, A. G. (2009). Ondokuz Mayıs Üniversitesi yenidoğan işitme taraması (YEDİT) ilk yıl sonuçları. O.M.Ü. Tıp Dergisi, 24(2), 43-51.
• Başbakanlık Özürlülüler İdaresi Başkanlığı, Sağlık Bakanlığı, Dokuz Eylül Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Marmara Üniversitesi (Tarihsiz) Yenidoğan işitme taraması eğitim kitabı. Erişim Tarihi:22.03. 2018. https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/Yayin/297
• Bodner-Johnson, B. (2001) Parents as adult learners in family centered early education. American Annals of the Deaf, 146(3), 263-269
• Bolat, H. ve Genç, A. (2012). Türkiye ulusal yenidoğan işitme taraması programı: Tarihçesi ve prensipleri. Türkiye Klinikleri Journal of ENT Special Topics, 5(2), 11-14.
• Calderon, R. ve Naidu, S. (2000). Further support for the benefits of early identification and intervention for children with hearing loss. The Volta Review, 100(5), 53–84.
• Ching, T. Y. C. (2015) Is early intervention effective in improving spoken language outcomes of children with congenital hearing loss? American Journal of Audiology, 24, 345-348.
• Clark, M. (2007). A practical guide to quality interactıon with children who have a hearing loss. San Diego: Plural Publishing Inc.
• Cole, E. B. ve Flexer, C. A. (2007). Children with hearing loss: Developing listening and talking, birth to six. San Diego: Plural Pub..
• Dalzell, L., Orlando, M., MacDonald, M., Berg, A., Bradley, M., Cacace, A. ve diğer. (2000). The New York State universal newborn hearing screening demonstration project: ages of hearing loss identification, hearing aid fitting, and enrollment in early intervention. Ear and Hearing, 21(2), 118-130.
• DesGeorges, J. (2003). Family perceptions of early hearing, detection, and intervention systems: listening to and learning from families. Mental Retardation and Developmental Disabilities Research Reviews, 9, 89-93.
• Doğan, M., Tüfekçioğlu, A. Ü. ve Er, N. (2013). The impact of early intervention on cognitive performances of children with typical development and with hearing loss: Working memory and short term memory. International Journal of Early Childhood Special Education, 5(2), 70-98.
• Erenberg, A., Lemons, J., Sia, C., Tunkel, D. E., Ziring, P., Adams, M. ve diğer. (1999). Newborn and infant hearing loss. Pediatrics, 103(2), 527-530.
• Ertürk, B.B., Genç, G.A. ve Özkan, S. (2010). Comparison of hearing screening protocols for universal newborn hearing screening in Turkey. The Journal of International Advanced Otology, 6(2), 223-230.
• Mustul, E. E., Turan, Z., ve Uzuner, Y. (2016). İşitme Kayıplı Çocuğu Olan Bir Annenin Etkileşim Davranışlarının Aile Eğitimi Bağlamında İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(1).
• Eryılmaz, A., İleri, Ö., Çakın, M., Saraydaroğlu, G., Hızalan, İ., ve Onart, S. (2009). Uludağ Üniversitesi yenidoğan işitme taraması sonuçları. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 35(1), 27-29.
• Estabrooks, W. (2006). Auditory-verbal therapy and practice. Washington: Alex Graham Bell Assn. for Deaf.
• Genç, A. G., Ertürk, B.B. ve Belgin, E. (2005). Yenidoğan işitme taraması: Başlangıçtan günümüze. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 48, 109-118.
• Genç, G. A., ve Barmak, E. (2012). Yenidoğan işitme taramasının konjenital işitme kayıplı bebeğin gelişimine etkisi. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 32(5), 1284-1294.
• Gökçay, G., Boran, P., Çiprut, A. ve Bağlam, T. (2014). Çocukluk dönemi işitme taramalarında ülkemizde ve dünyada güncel durum. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 57, 265-273.
• Gül, Al-Osmanoğlu ve Şengül, T. (2013). Diyarbakır Çocuk Hastanesi Yenidoğan İşitme Taraması Sonuçları. Düzce Tıp Dergisi, 15(1), 4-6.
• Hall, J. W. ve Mueller, H. G. (1997) Audiologist Desk Reference. Diagnostic Audiology Principles, Procedures and Protocols. San Diego: Singular Publishing.
• Hardonk, S., Desnerck, G., Loots, G., Matthijs,L., Hove, G.V., Kerschaver, E.V. ve diğer. (2011). From screening to care: Qualitative analysis of the parental experiences related to screening and the (re)habilitation care for children with congenital deafness in Flanders, Belgium. The Volta Review, 111(3), 299-324.
• Harrison, M., Roush, J. ve Wallace, J. (2003). Trends in age of identification and intervention in infants with hearing loss. Ear and Hearing
Issue, 24(1),89-95.
• Hoffman, J., Munoz, K.F., Bradham, T.S. ve Nelson, L. (2011). Loss to follow-up: Issues and recommendations. The Volta Review, 111(2), 165-180.
• Holzinger, D., Fellinger, J. ve Beitel, C. (2011) Early onset of family centered intervention predicts language outcomes in children with hearing loss. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology, 25 (2), 256-260
• Kaiser, A. P. ve Hancock, T. B. (2003). Teaching parents new skills to support their young children’s development. Infants and Young Children, 16(1), 9-21.
• Kargın, T. (2004) Effectiveness of a family focused early intervention program in the education of children with hearing impairements living in rural areas. International Journal of Disability, Development and Education. 51(4), 1-18.
• Kemaloğlu, Y. K., Gökdoğan, Ç., Gündüz, B., Önal, E. E., Türkyılmaz, C. ve Atalay, Y. (2016). Newborn hearing screening outcomes during the first decade of the program in a reference hospital from Turkey. European Archives of Oto-Rhino-Laryngology, 273(5), 1143-1149.
• Kemp, D. T (2002) Otoacoustic emmissions, their origin in cochlear function and its use. British Journal of Medical Bulletin, 63, 221-214.
• Kucur, C., Kınış, V., Özdem, Ş. ve Kabil-Kucur, S. (2012). Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Eğitim Araştırma Hastanesi yenidoğan işitme taraması bulguları. Kulak Burun Boğaz İhtisas Dergisi, 22(1), 38-42.
• Kushalnagar, P., Mathur, G., Moreland, C. J., Napoli, D. J., Osterling, W., Padden, C. ve diğer. (2010). Infants and children with hearing loss need early language access. The Journal of Clinical Ethics, 21(2), 143.
• Lin,H. C., Yang, C. C., Chiang,Y. W., Hung, P. W., Yang, E. Y., Wang, L. ve diğer. (2011) Effect of identification and intervention age on language development for mandarin speaking deaf children with high family involvement. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology,75 (3), 409-414
• Mayne, A. M., Yoshinaga-Itano, C., Sedey, A. L. ve Carey, A. (1999). Expressive vocabulary development of infants and toddlers who are deaf or hard of hearing. Volta Review, 100(5), 1-28.
• Menzen-Derr, J., Wiley, S. ve Choo, D. J. (2011) Impact of early intervention on expressive and receptive language development among young children with permanent hearing loss. American Annals of the Deaf, 155 (5), 580-596
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2005). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği (Yayın No: 18.1.2000/23937 Mük.). http://mevzuat.meb.gov.tr/html/66.html adresinden edinilmiştir.
• Moeller, M. P. (2000). Early intervention and language development in children who are deaf and hard of hearing. Pediatrics, 106(3), e43-e43.
• Moeller, M. P., Carr, G., Seaver, L., Stredler-Brown, A. ve Holzinger, D. (2013). Best practices in family-centered early intervention for children who are deaf or hard of hearing: An international consensus statement. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 18(4), 429-445.
• Nelson, C. A. (1999). How important are the first 3 years of life?. Applied Developmental Science, 3(4), 235-238.
• Övet, G., Balcı, Y. I., Canural, R., Çövüt, İ. E., Bekçi, Ş., Erbil, N. ve diğer. (2010). Yenidoğan işitme taraması sonuçlarımız. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 11(1), 27-29.
• Özbay, İ., Kucur, C., Oğhan, F., Aksoy, S., Erdoğan, O., ve Karakuş, Y. (2014) İç Ege Bölgesi’ndeki yenidoğan işitme tarama sonuçları. Journal of Medical Updates, 4(3), 105-109.
• Özcebe E, Sevinc S ve Belgin E. (2005). The ages of suspicion, identification, amplification and intervention in children with hearing loss. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology, 69(8), 1081-1087.
• Ravi, R., Gunjawate, D. R., Yerraguntla, K., Lewis, L., Driscoll, C. ve Rajashekhar, B. (2016). Follow up in newborn hearing screening. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology,90, 29-36.
• Renda, L., Özer, E. ve Renda, R. (2012). Ankara Polatlı Devlet Hastanesi yenidoğan işitme taraması programı: 6 yıllık sonuçlar. Pamukkale Tıp Dergisi, 5, 123-7.
• Sağlık Bakalığı Yayını (tarihsiz). Ulusal yeni doğan işitme taraması üniteleri için uygulama birimleri’nin tanımı, belirlenmesi ve görev standartları. Erişim tarihi:23.03.2018.dosyahsm.saglik.gov.tr/Eklenti/10149,138822215265doc.doc?0.
• Sipal, R. F. ve Bayhan, P. (2010). Service delivery for children who are deaf: Thoughts of families in Turkey. Journal of Disability Policy Studies, 21(2), 81-89.
• Spivak,L., Sokol, H., Auerbach, C. ve Gershkovich,S. (2009). Newborn hearing screening follow-up: Factors affecting hearing aid fitting
by 6 months of age. American Journal of Audiology, 18, 24-33.
• Stika, C. J., Eisenberg, L. S., Johnson, K. C., Henning, S. C., Colson, B. G., Ganguly, D. H. ve diğer. (2015). Developmental outcomes of early-identified children who are hard of hearing at 12 to 18months of age. Early Human Development, 91(1), 47-55.
• Sugaya, A., Fukushima, K., Kasai, N., Kataoka, Y., Maeda, Y., Nagayasu, R., ve diğer. (2015). Impact of early intervention on comprehensive language and academic achievement in Japanese hearing-impaired children with cochlear implants. International journal of pediatric otorhinolaryngology, 79(12), 2142-2146.
• Tattersall, H. ve Young, A. (2005). Deaf children identified through newborn hearing screening: parents’ experiences of the diagnostic process. Child: Care, Health & Development, 32(1), 33-45.
• T.C.Sağlık Bakanlığı (2014) Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Genelgesi, 2014/27. Erişim tarihi:22.03.2018.http://www.trbhsm.gov.tr/duyurular/0/announcement/584/ulusal-yenidogan-isitme-taramasi-genelgesi-2014
• Tezel, B., Dilli, D., Bolat, H., Şahman, H., Özbaş, S. Acıcan, D., ve diğer. (2014). The Development And Organization Of Newborn Screening Programs In Turkey. Journal of Clinical Laboratory Analysis, 28, 63–69.
• Tezel-Şahin, F. ve Cevher Kalburan, F.N. (2009). Aile Eğitimi Programlarının Etkililiği: Dünyada Neler Uygulanıyor?. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1) 1-12.
• Turan, Z. (2010). An early natural auditory-oral intervention approach for children with hearing loss: a qualitative study. Educational Sciences: Theory and Practice, 10 (3), 1731-1756.
• Turan, Z., Küçüköncü, D., Cankuvvet, N. ve Yolal, Y. (2012). Koklear implant ve işitme cihazı kullanan işitme kayıplı çocukların dil ve dinleme becerilerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 54, 142-150.
• Turan, Z. (2012, Ekim). İşitme kayıplı bebeklerin eğitimi. 22. Özel Eğitim Kongresinde Sunulan Bildiri. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Turan, Z. (2014). Teacher goals in an early intervention program for children with hearing loss. European Journal of Research on Education, 2(2), 146-153.
• Ulusoy, S., Uğraş, H., Cingi, C., Yılmaz, H.B. ve Muluk, N.B. (2014). The results of national newborn hearing screening (NNHS) data of 11,575 newborns from West part of Turkey. Europan Review For Medical and Pharmacological Sciences, 18, 2995-3003.
• Uus, K. ve Bamford, J. (2006). Effectiveness of population-based newborn hearing screening in England: ages of interventions and profile of cases. Pediatrics, 117(5), 887-893.
• Uysal, O. (2013). Konya Kulu Devlet Hastanesi 2 yıllık yenidoğan işitme taraması sonuçlarımız. Ortadoğu Medical Journal, 6(2), 63-67.
• Vahapoğlu-Türkmen, A., Yiğit, Ö., Akkaya, E.,Uğur, E., Kefeciler, Z. ve Gözütok, S. (2013) İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi yenidoğan işitme taraması sonuçlarımız. İstanbul Med. J,14, 175-80.
• Vohr, B., Carty, L. M., Moore, P. E. ve Letourneau, K. (1998). The Rhode Island Hearing Assessment Program: Experience with statewide hearing screening (1993-1996). Journal of Pediatrics, 133, 353–357.
• Yang, Y., Liu, Y. H., Fu, M. F., Wang, L. Y.,Wang, Q. ve Sun, X. B. (2015) Home based early intervention on auditory and speech development in mandarin speaking deaf infants and toddlers with chronological aged 7-24 months. Chinise Medical Journal, 128 (16), 2202-7
• Yazgan, H., Keleş, E., Gebeşçi, A., Demirdöven, M. ve Uzun, L. (2012). Yenidoğan işitme taramasında dört yıllık sonuçlarımız. Van Tıp Dergisi, 19(3), 112-115.
• Yılmaz, B. ve Küçükbayrak, B. (2013). Yenidoğan işitme taraması sonuçlarımız, Bolu; Türkiye. Abant Medical Journal, 2(3), 204-207.
• Yılmazer, R., Yazıcı, M.Z., Erdim, İ., Kaya, H.K., Özcan-Dalbudak, Ş. ve Kayhan, T. F. (2016). Follow-Up Results of Newborns after Hearing Screening at a Training and Research Hospital in Turkey. The Journal of International Advanced Otology, 12(1), 55-60.
• Yoshinaga-Itano, C. ve Mahrya, L. A. (1998). Identification of hearing loss after age 18 months is not early enough. American Annals of the Deaf, 143(5), 380-387.
• Yoshinaga-Itano, C., Sedey, A. L., Coulter, D. K. ve Mehl, A. L. (1998). Language of early-and later-identified children with hearing loss. Pediatrics, 102(5), 1161-1171.
• Yoshinaga-Itano, C. (2003). Early intervention after universal neonatal hearing screening: impact on outcomes. Mental retardation and developmental disabilities research reviews, 9(4), 252-266.
• Young, A. ve Andrews, E. (2001). Parents’ experience of universal neonatal hearing screening: a critical review of the literature and its implications for the implementation of new UNHS programs. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 6(3), 149-160.
• Yücel, E., Derim, D. ve Çelik, D. (2008) The needs of hearing impaired children’s parents who attend to auditory-verbal counseling program. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology, 72, 1097-1111.