UZAMSAL İLİŞKİLER TESTİNİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMALARI

Yıl 2018, , 2011 - 2032, 28.12.2018

Neşe Dokumacı Sütçü , Behçet Oral

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018.18.41844-504887

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmada, ortaokul
öğrencilerinin uzamsal ilişkiler becerisi üzerine çoktan seçmeli bir test
geliştirmek amaçlanmıştır. Testin geliştirilme aşamasında, kapsam ve görünüş
geçerliği için uzman görüşü alındıktan sonra testten altı madde çıkarılmış ve
24 maddelik test geçerlik ve güvenirlik çalışmaları için 303 yedinci sınıf
öğrencisine uygulanmıştır. Testin faktör yapılarını belirlemek amacıyla
maddeler arası tetrakorik korelasyon matrisine dayalı olarak açımlayıcı faktör
analizi yapılmış, iki madde testten çıkarılarak iki faktörlü bir yapı elde
edilmiştir. Daha sonra testin iki faktörlü yapısının bir model olarak
doğrulanıp doğrulanmadığı belirlemek için asimptotik kovaryans matrisi ile
ağırlıklı en küçük kareler yönteminden yararlanılarak doğrulayıcı faktör
analizi yapılmıştır. Testteki bir maddenin faktör yükü .30’dan küçük ve hata
varyansı .90’dan büyük olduğu için madde testten çıkarılmış ve iki faktörlü
yapının yeterli uyum indekslerine sahip olduğu görülmüştür. Kalan
21 madde için madde analizi
yapılmış; testin farklı güçlük düzeylerine ve
yüksek ayırt ediciliğe sahip maddelerden oluşan, orta güçlükte ve ayırt ediciliği yüksek
bir test olduğu ortaya çıkmıştır. Birinci faktör için KR-20
iç tutarlılık katsayısı .79, ikinci faktör için .73 ve testin geneli için .74
olarak hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Uzamsal yetenek, uzamsal ilişkiler, test geliştirme, geçerlik, güvenirlik

Kaynakça

• Battista, M. T., Wheatley, G. H., & Talsma, G. (1982). The importance of spatial visualization and cognitive development for geometry learning in preservice elementary teachers, Journal for Research in Mathematics Education, 13 (5), 332- 340.
• Baykul, Y., & Güzeller C. O. (2014). Sosyal bilimler için istatistik: SPSS uygulamalı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bayram, N. (2013). Yapısal eşitlik modellemesine giriş, AMOS uygulamaları. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Bernreuter, R. G., & Goodman, C. H. (1941). A study of the Thurstone Primary Mental Abilities Tests applied to freshman engineering students. Journal of Educational Psychology, 32(1), 55.
• Bulut, S., & Köroğlu, S. (2000). On birinci sınıf öğrencilerinin ve matematik öğretmen adaylarının uzamsal yeteneklerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 56–61.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö., & Köklü, N. (2011). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Contero, M., Naya, F., Company, P., Saorin, J. L., & Conesa, J. (2005). Improving visualization skills in engineering education. IEEE Computer Graphics and Applications, 25(5), 24-31.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LİSREL uygulamaları (2.baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Delialioğlu, Ö. (1996). Contribution of students’ logical thinking ability, mathematical skills and spatial ability on achievement in secondary school physics. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Demetriou, A., Christou, C., Spanoudis, G., & Platsidou, M. (2002). The development of mental processing: Efficiency, working memory, and thinking. Monographs of the Society of Research in Child Development (Serial Number 267).
• Doğan, N., Soysal, S., & Karaman, H. (2017). Aynı örnekleme açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi uygulanabilir mi?. Pegem Atıf İndeksi, 373-400.
• Ekstrom, R. B., Dermen, D., & Harman, H. H. (1976). Manual for kit of factor-referenced cognitive tests. Princeton, NJ: Educational Testing Service.
• Fabrigar, L. R., Wegener, D. T., MacCallum, R. C., & Strahan, E. J. (1999). Evaluating the use of exploratory factor analysis in psychological research. Pscyhological Methods, 4(3), 272–299.
• Freina, L., & Ott, M. (2014). Discussing implementation choices for serious games supporting spatial and orientation skills. ICERI2014 Proceedings, 5182-5191.
• Guay, R. (1976). Purdue Spatial Vizualization Test. Educational testing service.
• Günhan, B. C., Yılmaz, S., & Turgut, M. (2009). Uzamsal yetenek hakkında bir bilgi seviyesi incelenmesi. Education Sciences, 4(2), 317-326.
• Hauptman, H. (2010). Enhancement of spatial thinking with Virtual Spaces 1.0. Computer & Education, 54, 125–135.
• Hegarty, M., & Waller, D. (2004). A dissociation between mental rotation and perspective-taking spatial abilities. Intelligence, 32(2), 175-191.
• Hendroanto, A. (2015). Developing students’ spatial ability in understanding three-dimensional representations. Unpublished Master Thesis, Universitas Negeri Surabaya.
• Hu, L., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
• Hurley, Scandura, Schrıesheım,.Brannıck, Seer, Vandenberg., & Wıllıam. (1997). Exploratory and confirmatory factor analysis: guidelines, issues, and alternatives. Journal of Organizational Behavior, 18, 667-683.
• Kan, A. (2011). Ölçme aracı geliştirme. S.Tekindal (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde (ss.250). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kaya, H. B., Koç, M., & Soyer, F. (2017). Öğrencilerin spor yapma durumlarına göre temel yeteneklerinin incelenmesi. In Congress Chairman (p. 278).
• Kayhan, E. B. (2005). Investigation of high school students‟ spatial ability. Yayınlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Kılıç, A. F., & Koyuncu, İ. (2017). Ölçek uyarlama çalışmalarının yapı geçerliği açısından incelenmesi. Pegem Atıf İndeksi, 415-438.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
• Kozhevnikov, M., & Hegarty, M. (2001). A dissociation between object manipulation spatial ability and spatial orientation ability. Memory & Cognition, 29(5), 745-756.
• Kozhevnikov, M., Hegarty, M., & Mayer, R. E. (2002). Revising the visualizer-verbalizer dimension: Evidence for two types of visualizers. Cognition and Instruction, 20(1), 47-77.
• Kozhevnikov, M., Kosslyn, S., & Shephard, J. (2005). Spatial versus object visualizers: A new characterization of visual cognitive style. Memory & cognition, 33(4), 710-726.
• Kösa, T. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin uzamsal becerilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Linn, M. C., & Petersen, A. C. (1985). Emergence and characterization of gender differences in spatial abilities: A meta-analysis. Child Development, 56, 1479-1498.
• Lohman, D. F. (1979). Spatial ability: A review and reanalysis of the correlational literature. Tecnical Report No.8, Aptitude Research Project, School of Education, Stanford University.
• Lord, T. R., & Rupert, J. L. (1995). Visual-spatial aptitude in elementary education majors in science and math tracks. Journal of Elementary Science Education, 7(2), 47-58.
• Martín-Gutiérrez, J., Saorín, J. L., Martín-Dorta, N., & Contero, M., (2009). Do video games improve spatial abilities of engineering students? International Journal of Engineering Education, 25(6), 1194-1204.
• Masters, M. S., & Sanders, B. (1993). Is the gender difference in mental rotation disappearing?. Behavior genetics, 23(4), 337-341.
• Mayer, R. E., & Sims, V. K. (1994). For whom is a picture worth a thousand words? Extensions of a dual-coding theory of multimedia learning. Journal of educationalpsychology, 86(3),389.
• McGee, M. G. (1979). Human spatial abilities: Psychometric studies and environmental, genetic, hormonal, and neurological influences. Psychological Bulletin, 86(5), 889.
• Miyake, A., Friedman, N. P., Rettinger, D. A., Shah, P., & Hegarty, M. (2001). How are visuospatial working memory, executive functioning, and spatial abilities related? A latent-variable analysis. Journal of Experimental Psychology General, 130 (4), 621- 640.
• Olkun, S. (2003). Making connections: Improving spatial abilities with engineering drawing activities. International Journal of Mathematics Teaching and Learning, 3(1), 1-10.
• Olkun, S., & Altun, A. (2003). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar deneyimleri ile uzamsal düşünme ve geometri başarıları arasındaki ilişki. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(4), 86-91.
• Osberg, K. M. (1997). Spatial cognition in the virtual environment. Technical Report-97 18. Seattle: Human Interface Technology Laboratory, University of Washington.
• Özcan, K. V., Akbay, M., & Karakuş, T. (2016). Üniversite öğrencilerinin oyun oynama alışkanlıklarının uzamsal becerilerine etkisi. Kastamonu Education Journal, 24(1), 37-52.
• Pellegrino, J. W., Alderton, D. L., & Shute, V. J. (1984). Understanding spatial ability. Educational Psychologist, 19 (4), 239-253.
• Petrusic, W. M., Varro, L., & Jamieson, D. G. (1978). Mental rotation validation of two spatial ability tests. Psychological Research, 40(2), 139-148.
• Pietsch, S., & Jansen, P. (2012). Different mental rotation performance in students of music, sport and education. Learning and Individual Differences, 22(1), 159-163.
• Pittalis, M., & Christou, C. (2010). Types of reasoning in 3D geometry thinking and their relation with spatial ability. Educational Studies in Mathematics, 75(2), 191-212.
• Seçer, İ. (2013). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi, analiz ve raporlaştırma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci, SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Senemoğlu, N. (2012). Gelişim, öğrenme ve öğretim, kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
• Shepard, R. N., & Metzler, J. (1971). Mental rotation of three-dimensional objects. Science, 171(3972),701-703.
• Sindik, J. (2013). Simple robust method for quasi-confirmatory factor analysis (Three examples). Collegium antropologicum, 37(4), 1071-1080.
• Sorby, S. A., & Baartmans, B. J. (2000). The Development and assessment of a course for enhancing the 3‐D spatial visualization skills of first year engineering students. Journal of Engineering Education, 89(3), 301-307.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş, temel ilkeler ve LİSREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
• Tartre, L. A. (1990). Spatial orientation skill and mathematical problem solving. Journal for Research in Mathematics Education, 21, 216– 229.
• Tekin, A. T. (2007). Dokuzuncu ve on birinci sınıf öğrencilerinin zihinde döndürme ve uzamsal görselleştirme yeteneklerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Tekin, H. (2010). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınevi.
• Topaloğlu, İ. (2011). Cabri 3d ile yapılan ders tasarımlarının öğrencilerin uzamsal görselleme ve başarılarına etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Turgut, M., Yenilmez, K., & Balbağ, M. Z. (2017). Öğretmen adaylarının mantıksal ve uzamsal düşünme becerileri: Bölüm, cinsiyet ve akademik performansın etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(41), 265-283.
• Turğut, M. (2007). İlköğretim II. kademede öğrencilerin uzamsal yeteneklerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Turğut, M. (2010). Teknoloji destekli lineer cebir öğretiminin ilköğretim matematik öğretmen adaylarının uzamsal yeteneklerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Urbina, S. (2004). Essentials of psychological testing. New Jersey: John Wiley & Sons. Inc.
• Uygan, C. (2011). Katı cisimlerin öğretiminde google sketchup ve somut model destekli uygulamaların ilköğretim matematik öğretmeni adaylarının uzamsal yeteneklerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Van Prooijen, J. W., & Van Der Kloot, W. A. (2001). Confirmatory analysis of exploratively obtained factor structures. Educational and Psychological Measurement, 61(5), 777-792.
• Vandenberg, S. G. (1959). The primary mental abilities of Chinese students: A comparative study of the stability of a factor structure. Annals of the New York Academy of Sciences, 79(1), 259-304.
• Weston, R., & Gore, P. A. (2006). A brief guide to structural equation modeling. The Counseling Psychologist, 34 (5), 719-751.
• Worthington, R. L., & Whittaker, T. A. (2006). Scale development research: A content analysis and recommendations for best practices. The Counseling Psychologist, 34(6),806-838.
• Yılmaz, T. (2012). Comparison of the effects of model – based and computer – based instruction on 9th grade students’ spatial abilities and conceptual understandıng of ionic lattice. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.