ÇEVİRİ RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARININ KÜLTÜR AKTARIMI AÇISINDAN İNCELENMESİ STİLİ

Yıl 2020, , 945 - 959, 02.06.2020

Fatih Çetin Çetinkaya , Mücahit Durmaz

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2020..-567554

Cited By: 7

Öz

Bu çalışma en çok satışı yapılan ilk 50 çeviri resimli çocuk kitabını “Kültür Ögeleri Tespit Formu”nda yer alan başlıkları/maddeleri göz önüne alarak yerli, yabancı ve evrensel kültüre ilişkin hangi kültürel ögelere değinildiğini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın modeli betimsel nitelikte tasarlanmıştır. Verilerin analizinde doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Bu araştırmada bir kitap satış sitesinde satışı yapılan, okulöncesi ve ilkokul öğrencilerine yönelik çeviri resimli çocuk kitapları dikkate alınmıştır. Bu sitede en çok satışı yapılan ilk 50 çeviri resimli çocuk kitabı temin edilerek incelemeye tabii tutulmuştur. İnceleme sonucunda tespit edilen kültürel ögeler kodlanarak uygun temalar altında sıralanmıştır. Araştırmanın bulguları çevirisi yapılan çocuk kitaplarının, evrensel değerlere nazaran daha çok yabancı kültürlere ilişkin ögeler barındırdığı ve yerel kültürümüze dair ögelere yeteri kadar yer verilmediği göstermektedir. Gelişimleri boyunca nitelik olarak kaliteli/kalitesiz birçok kitap ile karşılaşan ve bu kitaplardaki kahramanların yaşantılarını, inançlarını, düşünce ve davranışlarını model alan çocuklar için resimli çocuk kitaplarının kültür aktarımı ve öğretiminde önemli bir araç olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Kitap seçiminde birçok peritextual unsur yanında, kültür aktarımına da dikkat edilmelidir. Çeviri kitaplar özelinde yabancı kültür ögelerinin baskın olduğu kitaplar yerine en azından evrensel değerleri aktaran kitaplar tercih edilmelidir. 

Anahtar Kelimeler

kültür, resimli çocuk kitap, çeviri, kültür aktarımı

Kaynakça

• Agosto, D. E. (1999). One and inseparable: interdependent storytelling in picture storybooks. Children's Literature in Education, 30(4), 267-280. doi: 10.1023/a:1022471922077
• Aksan, D. (1977). Her yönüyle dil.Ana çizgileriyle dil bilim I. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Akyol, T. (2012). Resimli çocuk kitaplarında yer alan değerlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 17.03.2019 tarihinde erişildi.
• Albayrak, F., ve Serin, N. (2012). Gazi üniversitesi TÖMER yabancılar için Türkçe 1-2 ders kitaplarındaki okuma metinlerinin kültür aktarımı açısından incelenmesi. 149-156.
• Balat, G. U., Kılıç, Z., Değirmenci, Ş., ve Ünsal, F. Ö. (2017). Okulöncesi dönem çocuklarına yönelik resimli çocuk kitaplarında yer alan temel kavramların incelenmesi.Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(44), 424-441. doi: 10.21764/maeuefd.319461
• Bilgin, H. (2011). 5-6 Yaş çocuklarına yönelik 1990-2010 yılları arasında basılan resimli kitapların çocuğa görelik kavramına göre incelenmesi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 17.03.2019 tarihinde erişildi.
• Binyazar, A. (2004). Ulusal bilinç/evrensel kültür. Çağdaş Türk Dili(194), 51-56.
• Bulut, P., ve Kuşdemir, Y. (2013). Tübitak tarafından yayınlanan çocuk kitaplarının içerik özelliklerinin incelenmesi. Turkish Studies, 8(12), 215-226.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F., ve Çakmak, E. K. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çeçen, M. A., ve Aydemir, F. (2011). Okul öncesi hikâye kitaplarının okunabilirlik açısından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 185-194.
• Dağlıoğlu, H. E., ve Çakmak, Ö. Ç. (2009). Okul öncesi çocuklarına yönelik yayınlanan hikâye kitaplarının şiddet ve korku öğeleri açısından incelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 510-534.
• Dedeoğlu, H., Ulusoy, M., ve Alıcı, M. (2013). Çocuklar için hazırlanmış biyografik eserler üzerine bir içerik analizi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 116-131.
• Demircan, C. (2006). TÜBİTAK çocuk kitaplığı dizisindeki kitapların dış yapısal ve iç yapısal olarak incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 12-27.
• Dilidüzgün, S. (1996:15). Çağdaş çocuk yazını-yazın eğitiminde ilk adım. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Dirican, R., ve Dağlıoğlu, H. E. (2014). 3-6 yaş grubu çocuklarına yönelik yayımlanan resimli hikaye kitaplarının bazı temel değerler açısından incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education-CIJE, 3(2), 44-69.
• Erbir, B., ve Aka, F. N. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültür aktarımına yönelik yapılan çalışmaların değerlendirilmesi. Journal of Turkish Studies, 10(12), 371-386. doi: 10.7827/TurkishStudies.8425
• Erenoğlu, D. (2008). Mehmet Kaplan'ın dil üzerine görüşleri. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi(36), 65-80.
• Gemalmaz, E. (1997). Standart Türkiye Türkçesinin(STT)'nin formanlarının formatif değerleri ve bu değerlerin ihtiyaç hâlinde bu dilin gelişimine etkileri. Ankara.
• Glazer, J. I. (1986). Literature for young children. New York: Merril.
• Göçer, A. (2012). Dil-kültür ilişkisi ve etkileşimi üzerine. Türk Dili, 103(729), 50-57.
• Gökberk, M. (2018). Değişen dünya değişen dil. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, (8. baskı).
• Gönen, M. (1984). Okul öncesi çağı çocuğu ve resimli kitaplar. Okul Öncesi Eğitimi Dergisi, 16(28), 20-21.
• Gönen, M., Karakuş, H., Uysal, H., Kehci, A., Ulutaş, Z., ve Kahve, Ö. (2016). Resimli çocuk kitaplarının içerik ve resimleme özelliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(4), 724-735. doi: 10.16986/huje.2015014224
• Gönen, M., Katrancı, M., Uygun, M., ve Uçuş, Ş. (2011). İlköğretim birinci kademe öğrencilerine yönelik çocuk kitaplarının, içerik, resimleme ve fiziksel özellikleri açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(160), 251-265.
• Güftâ, H., ve Kan, M. O. (2011). İlköğretim 7. sınıf Türkçe ders kitabının dil ile ilgili kültür ögeleri açısından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 239-256.
• Jiang, W. (2000). The relation between culture and language. ELT Journal, 54(4).
• Kafesoğlu, İ. (2003:15-16). Türk millî kültürü. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Kalaycıoğlu, A. (2012). 36-72 aylık Türk ve yabancı çocukların ebeveyn ve öğretmenlerinin resimli çocuk kitabı seçme ölçütlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Kaplan, M. (2010). Kültür ve dil. İstanbul: Dergâh Yayınları, (26. baskı).
• Kaptan, S. (1995). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri. Ankara: Tekışık Web Ofset Tesisleri.
• Kara, C. (2012). Çocuk kitabı seçiminde resimlemelerle ilgili olarak ebeveynin dikkat etmesi gereken başlıca unsurlar. Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 225-232.
• Karasar, N. (2006:77). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Keskin, F. (2010). Yetişkinlere yönelik yabancı dil olarak Türkçe derslerinde yazınsal metinlerle kültür aktarımı. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 13.03.2019 tarihinde erişildi.
• Küçük, S. (2006). Çocuk edebiyatında değerler açısından Şeker Portakalı ve Fadiş üzerine bir değerlendirme. II. Ulusal çocuk ve gençlik edebiyatı sempozyumu, 297-306.
• Levent, G. (2010). Çocuk edebiyatı çevirilerinde karşılaşılan sorunlar. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.İzmir, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 13.03.2019 tarihinde erişildi.
• Mert, O., Albayrak, F., ve Serin, N. (2013). Çeviri çocuk kitaplarının kültür aktarımı açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3), 58-73.
• Özbay, M. (2005). Bilim ve Kültür aktarıcısı olarak yazı. Türkiyat Araştırmaları, 68-74.
• Öztürk, H. E. (1991:3). Batı çocuk klasiklerinde temel değerler. Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu.
• Polat, T. (1995). Yazın metni - okur ilişkisi üzerine düşünceler. Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi(8), 109-121.
• Şirin, M. R. (1988:20). Çocuk edebiyatı yıllığı. İstanbul: Gökyüzü Yayınları.
• Tural, S. K. (1988). Kültürel kimlik üzerine düşünceler. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Turan, Ş. (2000). Türk kültür tarihi:Türk kültüründen Türkiye Kültürüne ve Evrenselliğe Ankara: Bilge Yayınevi.
• Yazoğlu, R. (2002). Dil-kültür ilişkisi. EKEV Akademi Dergisi, 6(11), 21-43.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara Seçkin Yayıncılık.
• Yücel, F. (2007). Etkili bir çeviri eğitimi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(22), 144-155.