MONITORING THE RELATIONSHIPS BETWEEN SOCIAL COMPETENCE, AGGRESSION, ANXIETY LEVELS OF 4-5 YEAR OLD CHILDREN AND THEIR MOTHER AND FATHER’S PARENTAL PERCEPTIONS OF SELF-EFFICACY

Yıl 2014, Cilt: 14 Sayı: 1, 241 - 271, 01.01.2014

Hülya Gülay Ogelman , Zeynep Çiftçi Topaloğlu

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2014.14.1-5000091511

Cited By: 21

Öz

The purpose of this study is to investigate the relationships between social competence, aggression and anxiety points of 4-5 year old children and their parents' parental self-efficacy perception. Sample group of this study consists of 227 children and their mother-father. Personal Information Form, Social Competence and Behavior Evaluation-30 (SCBE-30) scale and Parental Attitude Scale were used in the study. According to the results of the study, children’s social competence points exhibited a statistically significant difference according to their gender, occupation of their parents and their parents' educational status. Children’s aggression points showed a significant difference according to their mothers’ educational status. Parents' parental self-efficacy perceptions did not show a statistically significant difference according to their children’s gender and their own educational status. While mothers’ parental self-efficacy perceptions showed a significant difference according to their profession, there was no significant difference in the fathers’ parental self-efficacy perceptions. Mothers’ parental self-efficacy perceptions, their interest in parenthood duty and the satisfaction they had from parenthood duty did not have a predictor effect on children’s aggression and anxiety points. While mothers’ selfefficacy perceptions and their interests did not predict children’s social competence points, the satisfaction that they had from parenthood duty predicted. Fathers’ self-efficacy perceptions, their interests and satisfaction they had from parenthood duty did not predict the children’s social competence, aggression, and anxiety points

Anahtar Kelimeler

Social competence, aggression, anxiety, parental perceptions of self-efficacy

4-5 YAŞ ÇOCUKLARININ SOSYAL YETKİNLİK, SALDIRGANLIK, KAYGI DÜZEYLERİ İLE ANNEBABALARININ EBEVEYN ÖZYETERLİĞİ ALGISI ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN İNCELENMESİ

Öz

Araştırmanın amacı; 4-5 yaş çocuklarının sosyal yetkinlik, saldırganlık, kaygı puanları ile annebabalarının ebeveyn özyeterliği algısı arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Araştırmanın örneklemi 227 çocuk ve anne-babasından oluşmaktadır. Araştırmada, Kişisel Bilgi Formu, Sosyal Yetkinlik ve Davranış Değerlendirme-30 Ölçeği ve Ebeveynliğe Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın Sonuçları: Çocukların sosyal yetkinlik puanları cinsiyetlerine, annebaba mesleğine ve anne-baba eğitim durumuna göre; saldırganlık puanları, anne eğitim durumuna göre anlamlı bir farklılık göstermiştir. Anne-babaların ebeveyn özyeterliği algıları, çocuklarının cinsiyetine ve kendi eğitim durumlarına göre istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Mesleklerine göre annelerin ebeveyn özyeterliği algıları anlamlı bir fark gösterirken, babaların ebeveyn özyeterliği algılarında anlamlı bir farklılık söz konusu değildir. Annelerin ebeveynlik görevine ilişkin yeterlik algıları, ebeveynlik görevine yönelik ilgileri ve ebeveynlik görevinden sağladıkları doyum, çocukların saldırganlık ve kaygı puanlarını yordamamaktadır. Annelerin ebeveynlik görevinden sağladıkları doyum, çocukların sosyal yetkinlik puanlarını yordamaktadır. Babaların yeterlik algıları, ilgileri ve ebeveynlik görevinden sağladıkları doyum çocukların sosyal yetkinlik, saldırganlık, kaygı puanlarını yordamamaktadır

Anahtar Kelimeler

Sosyal yetkinlik, saldırganlık, kaygı, ebeveyn özyeterlik algısı

Kaynakça

• Aksoy, V. ve Diken, H., İ. (2009). Annelerin ebeveynlik öz yeterlik algıları ile gelişimi risk altında olan bebeklerin gelişimleri arasındaki ilişkiyi inceleyen araştırmalara bir bakış, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 10 (1), 59-68.
• Alink, L. R. A., Mesman, J., Van Zeijl, J., Stolk, M. N., Juffer, F., Koot, H. M. et all. (2006). The early childhood aggression curve: Development of physical aggression in 10- to 50-month-old children. Child Development, 77 (4), 954 – 966.
• Alisinanoğlu, F. ve Ulutaş, İ. (2000). Çocuklarda kaygı ve bunu etkileyen etmenler. Milli Eğitim Dergisi, 145.
• Ayyıldız, T. (2005). Zonguldak il merkezinde 0-6 yaş çocuğu olan annelerin çocuk yetiştirme tutumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
• Berk, L. E. (2013). Çocuk gelişimi. (Çev. Ali Dönmez). Ankara: İmge Kitapevi Yayınları.
• Burr, E. J. (2005). Relational agression and reciprocal, dyadic friendships during early childhood: does it take two to tango?. Faculty of the Graduate School of the University of Minnesota.
• Coleman P. K. & Karraker K. H. (1998). Self efficacy and parenting quality findings and future applications, Developmental Review, 18(1), 47-85.
• Cousins, J. H., Power, T. G. & Olvera-Ezzell, N. (1993). Mexican-american mothers' socialization strategies: effects of education, acculturation, and health locus of control, Journal of Experimental Child Psychology, 55, 258–276.
• Çağdaş, A. ve Seçer-Şahin, Z. (2010). Anne-baba eğitimi. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Çorapçı, F., Aksan, N., Arslan-Yalçın, D. ve Yağmurlu, B. (2010). Okul öncesi dönemde duygusal, davranışsal ve sosyal uyum taraması: sosyal yetkinlik ve davranış değerlendirme-30 ölçeği, Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 17 (2), 63-74.
• Çorbacı, O. A. (2008). 6 yaş çocuklarında sosyal yeterliliğin, akran ilişkilerinin ve sosyal bilgi işleme sürecinin değerlendirilmesi. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• de Montigny, F. & Lacharite, C. (2005). Nursing theory and concept development or analysis perceived parental efficacy: concept analysis, Journal of Advanced Nursing,49 (4), 387-396.
• Durmuşoğlu Saltalı, N. ve Arslan, E. (2012). Ebeveyn tutumlarının anasınıfına devam eden çocukların sosyal yetkinlik ve içe dönüklük davranışını yordaması, İlköğretim Online, 11 (3), 729-737.
• Düzgün, Ş. (2006). Eğitim sürecinde ana-babaların çocuklarına olan etkileri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(8), 225-238.
• Eisenberg, N., Cumberland, A., & Spinrad, T.L. (1998). Parental socialization of emotion, Psychological Inquiry, 9 (4), 241-273.
• Erermiş, S., Bellibaş, E., Özbaran, B., Büküşoğlu-Demiral, N., Altıntoprak, E., Bildik, T. ve diğ. (2009). Ayrılma anksiyetesi bozukluğu olan okul öncesi yaş grubu çocukların annelerinin mizaç özellikleri, Türk Psikiyatri Dergisi, 20 (1), 14- 21.
• Fagot B. I. & Leve, L. D. (1998). Teacher rating of externalizing behavior at school entery for boys and girls: similar early predictors and different correlates, Journal of Child Psychology and Psychiatry, 39 (4), 555-566.
• Fox, R. A., Platz, D. L. & Bentley, K. S. (1995). Maternal factors related to parenting practices, developmental expectations and perceptions of child behavior problems. Journal of Genetic Psychology, 156, 431-441.
• Gülay, H. (2008). 5-6 yaş çocuklarına yönelik akran ilişkileri ölçeklerinin geçerlik güvenirlik çalışmaları ve akran ilişkilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gülay, H. (2011b). Anasınıfına devam eden 5-6 yaş grubu çocuklarının okula uyumlarının sosyal beceriler açısından incelenmesi, NWSA E-Journal of New World Sciences Academy, 6 (1), 139-146.
• Gümüş, A. (1997). Üniversite öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Güngör, H. ve Buluş, M. (2010). 5-6 yaş okul öncesi dönem çocuklarının algılanan kaygı düzeylerinin incelenmesi. Sempozyum: 19. Eğitim Bilimleri Kurultayı. Uluslar Arası Kıbrıs Üniversitesi, Kıbrıs.
• Günindi, N. (2008). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş çocuklarının sosyal uyum becerileri ile anne-babalarının empatik becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Işık, M. (2007). Anasınıfına devam eden beş-altı yaş çocuklarına sosyal uyum ve beceri ölçeğinin uyarlanması ve uygulanması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Jackson A. P. & Scheines R. (2005). Single mothers’ self-efficacy, parenting in the home environment and development ın the two-wave study, Social Work Research, 29 (1), 7–20.
• Kadan, G. (2010). Okul öncesi dönem çocuklarında (4-6 yaş) saldırganlık davranışını etkileyen faktörlerin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kanlıkılıçer, P. (2005). Okul öncesi davranış sorunları tarama ölçeği: geçerlilik güvenilirlik çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, yöntemler (7. Basım). Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd.
• Kuşku, A. (2011). Edirne merkezdeki hastanelerin çocuk servislerine gastroenterit tanısıyla yatırılan 0-3 yaş grubu çocuklara annelerinin evde yaptıkları uygulamalar, bilgi ve özyeterlik düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü, Edirne.
• Öğüt, F. (2000). Sosyal uyum ile sürekli kaygı arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Poyraz, M. (2007). Babaların babalık rolünü algılamalarıyla kendi ebeveynlerinin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Seçer, Z., Çeliköz, N. & Yaşa, S. (2008). Bazı kişisel özelliklerine göre okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların annelerinin anneliğe yönelik tutumları, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 413-428.
• Terzi, E. (2009). Anasınıfına devam eden çocuklarda görülen davranış sorunlarının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tezel Şahin, F. & Özyürek, A. (2010). Anne baba eğitimi ve okul öncesi aile katılımı. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Ummanel, A. (2007). Okul öncesi çocuklarda akran kabulünün çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Varol, Ş. (1990). Lise son sınıfı öğrencilerinin kaygı düzeylerini etkileyen bazı etmenler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Yıldırım, E. (2008). Çocuk ve televizyonda şiddet: 5 yaşındaki çocukların anne - babalarının televizyondaki şiddetin saldırgan davranışlar üzerindeki etkilerine ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, A. (2001). Çocukların algıladığı anne baba arasındaki uyum, anne baba tutumu ve benlik algısı arasındaki ilişkiler, Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 8(2), 85, 86.