TEACHER VIEWS ABOUT FACTORS AFFECTING STUDENTS’ CITIZENSHIP CONSCIOUSNESS

Yıl 2014, Cilt: 14 Sayı: 2, 61 - 85, 01.07.2014

Hamza Keleş , Deniz Tonga

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2014.14.2-5000091528

Cited By: 3

Öz

The purpose of this study was to investigate teacher views about factors affecting students’ citizenship consciousness. In this study, qualitative research methodology was used and data were collected via semi structured interviews. The data were collected from 11 social studies teachers who are enrolled in postgraduate education and are working as a teacher at public schools of Ministry of National Education. According to the findings the majority of teachers stated that students show great interest to citizenship and human rights subjects mostly in social studies course and their interests are much higher in the case of subjects are selected from everyday life particularly. It was emphasized by teachers that especially families remain inadequate and irrelevant in citizenship education and all of the teachers expressed that training a good citizen is related to training families. It was expressed by teacher that especially testing system (ets) constitutes a major impediment in terms of citizenship education. It was expressed that parents and school management apply pressure on students to increase their nets.

Anahtar Kelimeler

Social Studies, Citizenship, Citizenship Education, Citizenship Consciousness, Human Rights and Responsibilities

ÖĞRENCİLERİN VATANDAŞLIK BİLİNCİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERE İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğrencilerde vatandaşlık bilincini etkileyen faktörlere ilişkin öğretmen görüşlerinin bir değerlendirmesini ortaya koymaktır. Nitel araştırma yönteminin temel alındığı bu çalışmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi kullanılmıştır. Veriler lisansüstü eğitim yapan ve Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı devlet okullarında öğretmen olarak çalışan toplam 11 katılımcıdan toplanmıştır. Elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin çoğunluğu sosyal bilgiler dersi içerisinde geçen vatandaşlık ve insan hakları konularına öğrencilerin büyük ilgi gösterdiklerini, özellikle konuların günlük hayattan seçilmesi durumunda ilgilerinin çok daha yüksek olduğunu ifade etmişlerdir. Ailelerin vatandaşlık eğitimi konusunda yetersiz ve ilgisiz kaldığı öğretmenler tarafından vurgulanmış ve öğretmenlerin tamamı iyi vatandaş yetiştirmenin aileleri eğitmekten geçtiğini ifade etmişlerdir. Öğretmenler tarafından özellikle sınav sisteminin (SBS) vatandaşlık eğitimi açısından büyük bir engel teşkil ettiği görüşü dile getirilmiştir. Katılımcılar, veliler ve okul yönetiminin öğrencilerin netlerini yükseltmeleri konusunda kendilerine baskı yaptığını ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Vatandaşlık, Vatandaşlık Eğitimi, Vatandaşlık Bilinci, İnsan Hakları ve Sorumlulukları.

Kaynakça

• Akbaş, O. (2008). Sosyal bilgilerde değerler ve öğretimi. B. Tay ve A. Öcal. (Editörler) Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Altunya, N. (2003). Vatandaşlık bilgisi. Ankara: Nobel Yayın ve Dağıtım.
• Barth, J. ve Demirtaş, A. (1997). İlköğretim sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: YÖK Yayınları.
• Bozkurt, V. (2010). Değişen dünyada sosyoloji. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Branson, M. S. (1998). The Role of civic education. 10.01.2014 tarihinde http://www.civiced.org/papers/articles_role.html adresinden alınmıştır.
• Büyüköztürk, Ş. Kılıç Çakmak E.Akgün, Ö. E. Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cogan, J. J. ve Derricott, R. (2000). Citizenship for the 21. century. London: KoganPage.
• Doğanay, A. (2004). Sosyal bilgiler öğretimi. C. Öztürk ve D. Dilek. (Ed.). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Dönmez, C. (2003). Sosyal bilimler ve sosyal bilgiler. Cemalettin Ş. (Ed.).Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Erden, M. (Tarihsiz). Sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Alkım Yayıncılık.
• Ersoy, A. F. (2007). Sosyal bilgiler dersinde öğretmenlerin etkili vatandaşlık eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Foerster, Fr. W. (1993). İyi insan iyi vatandaş. (Çev: Müşerref Hekimoğlu). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Garcia, J. ve Michaelis, J. (2001). Social studies for children. USA: Allyn and Bacon.
• Gömleksiz, M. N. ve Cüro, E. (2011). Sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1).
• Güven, S. Tertemiz, N. ve Bulut, P. (2009). Vatandaşlık ve vatandaşlık eğitimine yönelik sınıf öğretmen görüşleri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi,1, 149.
• Halstead, J. ve M. Pike, M. A. (2006). Citizenship and moral education. New York: Routledge Taylor &Fransic Group.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Günümüzde insan ve insanlar. İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Kerr, D. (1999). Citizenship education: an international comparison. 15.07.2013 tarihinde http://www.inca.org.uk/pdf/citizenship_no_intro.pdf adresinden alınmıştır.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2005). İlköğretim 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Öcal, A. ve Yiğittir, S. (2007). İlköğretim sosyal bilgiler ders kitaplarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Kırıkkale örneği). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 8(1), 51-61.
• Öcal, A. (2011). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin vatandaşlık hakları konusundaki görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,10(35), 134-149.
• Özdemir Özden, D. (2011). İlköğretim okullarında çevresel vatandaşlık eğitimi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Öztürk, C. (2009). Sosyal bilgiler: Toplumsal yaşama disiplinler arası bir bakış. C. Öztürk (Ed.). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Preston, R.C. ve Herman, W. L. (1974). Teaching social studies in the elementary school. USA: Holt, Rinehart and Winston, Inc.
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Türk Dil Kurumu (TDK) (2013). 18.06.2013 tarihinde http://tdkterim.gov.tr/bts/ adresinden alınmıştır.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yücel, H. A. (1978). İyi insan iyi vatandaş. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.