AN EXAMINATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN ANGER LEVELS OF ADOLESCENTS TOWARDS SCHOOL AND PARENTAL ATTITUDES

Yıl 2015, Cilt: 15 Sayı: 2, 280 - 296, 21.12.2015

Arzu Özyürek , İsa Özkan

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2015.15.2-5000161324

Cited By: 13

Öz

In this study, it is aimed to examine the relationship between the anger levels of adolescents attending secondary education towards school and their perception of parental attitudes. The study group included 613 randomly selected adolescents attending secondary education. Multidimensional School Anger Scale and Perceived Parental Attitudes Scale were used to collect the data. Percentage and frequency distributions were used to analyze the data. Mann-Whitney U test and Kruskal-Wallis H tests were used to examine the relationships between variables. As a result, it was determined that, female adolescents have more hostile attitudes and beliefs towards school than male adolescents and these hostile attitudes and beliefs towards school increased in
parallel to the increase in their grades at school. It was found that the adolescents who perceived their parents as democratic and permissive/tolerant parents express their anger in a more socially acceptable way than the adolescents who perceived their parents as permissive/neglectful and authoritarian.

Anahtar Kelimeler

adolescence, parental attitudes, anger, anger towards school

ERGENLERİN OKULA YÖNELİK ÖFKE DÜZEYLERİ İLE ANNE BABA TUTUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Öz

Bu çalışmada, ortaöğretime devam eden ergenlerin okula yönelik öfke düzeyleri ile algıladıkları anne baba tutumları arasındaki ilişkiyi incelemek amaçlanmıştır. Ortaöğretime devam eden ve rastlantısal olarak seçilen 613 ergen çalışma grubunu oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında Çok Boyutlu Okul Öfke Ölçeği ve Algılanan Anne Baba Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde yüzde ve frekans dağılımlarından yararlanılmıştır. Değişkenler arası ilişkilerin incelenmesinde Mann-Whitney U Testi ve Kruskall Wallis H Testi kullanılmıştır. Sonuç olarak; kız ergenlerin erkeklere göre okula ilişkin düşmanca olumsuz tutum ve inançlarının daha fazla olduğu, sınıf düzeyi arttıkça ergenlerin okula ilişkin düşmanca olumsuz tutum ve inançlarının arttığı belirlenmiştir. Anne babasını demokratik ve izin verici/müsahamakar olarak algılayan ergenlerin, anne babasını izin verici/ihmalkar ve otoriter olarak algılayan ergenlere göre öfkelerini sosyal olarak daha kabul edilebilir davranışlar biçimde ifade ettikleri bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

ergenlik, anne baba tutumları, öfke, okula yönelik öfke

Kaynakça

• Akdeniz, M. (2007). Öfke kontrolü eğitiminin lise öğrencilerinin öfke kontrolü becerilerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Akgün, E. (2000). Predictors of adolescent sexual attitudes and behavior: the role of parents and best friends. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Aktaş, S. (2011). 9. sınıfta anne baba tutumları ve benlik saygısı arasındaki ilişkinin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Avcı, R. (2006). Şiddet davranışı gösteren ve göstermeyen ergenlerin ailelerinin aile işlevleri, öfke ve öfke ifade tarzları açısından incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Avcı, A. (2010). Aile yapısı ve atmosferinin okul şiddetine etkisi, Değerler Eğitimi Dergisi, VIII (19), 7-52.
• Attili, G., Vermigli, P. & Roazzi, A. (2011). Rearing styles, parents’attachment mental state, and children’s social abilities the link to peer acceptance, Child Development Research, 2011(2011): Article ID 267186, 12 pages, http://dx.doi.org/10.1155/2011/267186 Retrieved July, 10, 2014, from http://www.hindawi.com/journals/cdr/2011/267186/.
• Aydoğan, Y. & Özyürek, A. (2013). Okul öncesi çocuklarda şiddet davranışları, Uluslararası Aile Çocuk Eğitimci Dergisi, 1(2), 1-18.
• Bedel, A. (2011). Kişiler arası sorun çözme beceri eğitiminin ergenlerin sürekli öfke ve öfke ifade tarzlarına etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Çağdaş, A. & Seçer, Z. (2006). Anne-baba eğitimi. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Çağdaş, A. & Şahin Seçer, Z. (2011). Anne baba eğitimi. Ankara: Eğiten Kitap.
• Çakır, S. G. (2001). The relationships of identity status with parental attitudes, family type and parental education level in adolescents. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çeçen, A. R. (2008). Öğrencilerinin cinsiyetlerine ve anababa tutum algılarına göre yalnızlık ve sosyal destek düzeylerinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi , 6(3), 415-431.
• Çivitçi, N. (2007). Çok boyutlu okul öfke ölçeğinin türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışmaları, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(22), 99-109.
• Durak Batıgün, A. (2009). İntihar ile ilişkili bazı değişkenler: öfke/saldırganlık, dürtüsel davranışlar, problem çözme becerileri, yaşamı sürdürme nedenleri. Kriz Dergisi,12(2), 49-61.
• Durualp, E. ve Aral, N. (2011). Oyun temelli sosyal beceri eğitimi. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Erkan, S. (2013). Aile ve aile eğitimi ile ilgili temel kavramlar. İçinde Z. F. Temel (Ed.) Aile eğitimi ve erken çocukluk eğitiminde aile katılım çalışmaları (2.baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Eylen Özyurt, B.(2007). Gelişim konularına genel bakış. İçinde A. Kaya (Ed.) Eğitim psikolojisi, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Gebeş, H. (2011). Akran eğitimi ile desteklenen öfke kontrolü eğitiminin lise öğrencilerinin öfke kontrol becerilerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Gök, M. (2009). Aile içi şiddet ve öfke ifade tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Gönültaş, O. (2013). Ortaokul son sınıf öğrencilerinin öfke ve saldırganlık düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Grusec, J. E. & Danyliuk, T. (2014). Parents’attitudes and beliefs: their ımpact on children’s development, Encylopedia on Early Childhood Development, Parenting Skills, pp.1-4. Retrieved August, 02, 2015, from http://www.child- encyclopedia.com/sites/default/files/textes-experts/en/654/parents-attitudes- and-beliefs-their-impact-on-childrens-development.pdf.
• Güdük, A. H, (2008). Farklı eğitim programlarına devam eden lise ıı. sınıf öğrencilerinin algıladıkları anne-baba davranışları ile sosyal beceri düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gültekin. F. (2008). Saldırganlık ve öfkeyi azaltma programının ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin saldırganlık ve öfke düzeyleri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gündoğdu, R. (2010). 9.sınıf öğrencilerinin çatışma çözme, öfke ve saldırganlık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 257-276.
• Güngör Aytar, A. & Kaytez, N. (2014). Ailede iletişim ve çocuk üzerindeki etkileri. İçinde A. Güngör (Ed.), Etkili İletişim, Ankara: Hedef Yayıncılık.
• Gümüş, H. (2015). Ortaöğretim öğrencilerinin sosyal beceri ve okula yönelik öfke düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karabük.
• Hilooğlu, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin zorbaca davranışlarını yordamada sosyal beceri ve yaşam doyumunun rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Igna, C. V., Julkunen, J. & Vanhanen, H. (2009). Anger expression styles and blood pressure:evidence for different pathways. Journal of Hypertension, 27(10), 1972-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19609221. April, 17, 2015, from
• Kaptan, S. (1998). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri (Geliştirilmiş 11.Baskı), Ankara: Tekışık Web Ofset.
• Karataş, Z. (2008). Lise öğrencilerinde öfke ve saldırganlık, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 277-294.
• Karataş, Z. (2009). Bilişsel davranışçı teknikler kullanılarak yapılan öfke yönetimi programının ergenlerin saldırganlığını azaltmadaki etkisi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 12-24.Kaymak Özmen, S. (2004). Aile içinde öfke ve saldırganlığın yansımaları, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 27-39.
• Kılıçaslan, A. (2001). Aile fonksiyonlarının ve algılanan farklılaşmış anne-baba yaklaşımının kardeş ilişkileri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kırımoğlu, H., Parlak, N., Dereceli, Ç. ve Kepoğlu, A. (2008). Lise öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin spora katılım düzeylerine göre incelenmesi, Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 147-154.
• Kısaç, İ. (2005). Gençlerin öfkelerini ifade ettikleri hedef kişiler, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 71-81.
• Korkut, Ş. (2012). Lise öğrencilerinde çocukluk örselenme yaşantıları ve öfke ifade biçimleri ile benlik saygısı ve yaşam doyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Masalcı, D. A. (2001). Aile içi etkileşimlerle çocuğun saldırganlık düzeyi ve uygun davranışlarının karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Narmamatova, T. (2010). Görsel medyanın çocuklar üzerindeki etkisi: şiddet içerikli bilgisayar oyunları örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi, Bişkek.
• Nelsen, J., Lott, L. & Glenn, S. (2002). Çocuk Eğitiminde A’dan Z’ye Pozitif Disiplin (Çev.:M.Ersin) İstanbul: Hayat Yayıncılık.
• Olmuş, G. Ö. (2001). Ergenlerin aile içi psikolojik örüntülerine göre sürekli öfke ve öfke ifade tarzlarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Özkan, T. (2014). Çocuğu okul öncesi eğitim kurumuna devam eden babalara uygulanan baba katılım programının baba-çocuk ilişkisi üzerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özkan, İ. (2014). Ergenlerde anne baba tutumu ile öznel iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Özyürek, A. (2004). Kırsal bölge ve şehir merkezinde yaşayan 5-6 yaş grubu çocuğa sahip Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• çocuk yetiştirme tutumlarının incelenmesi.
• Özyürek, A. ve Demiray, K. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin öfke stillerinin incelenmesi (Karabük örneği), Çağdaş Eğitim Dergisi, Temmuz-Ağustos, 377: 23-30. ISSN: 1300-249X.
• Özyürek, A. ve Tezel Şahin, F. (2012). Anne-baba olmak ve anne-babaların çocuk yetiştirme tutumları. İçinde T. Güler, (Ed.), Anne Baba Eğitimi (2.baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Pekel Uludağlı, N. ve Sayıl, M. (2009). Orta ve ileri ergenlik döneminde risk alma davranışı: ebeveyn ve akranların rolü, Türk Psikoloji Yazıları, 12(23), 14-24.
• Saçar, B. (2007). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin öfke tepkisiyle arkadaş bağlılığının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Sezer, Ö. ve Oğuz, V. (2010). Üniversite öğrencilerinde kendilerini değerlendirmelerinin ana baba tutumları ve sosyo demografik değişkenler açısından incelenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(3), 743-758.
• Sezer, A., Kolaç, N. ve Erol, S. (2013). Bir ilköğretim okulu 4, 5 ve 6.sınıf öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin anne baba tutumları ve bazı değişkenler ile ilişkisi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(4), 184-190.
• Seven, S. (2010). Saldırganlık Eğilimi Ölçeği’nin Türk çocuklarına uyarlanması, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1, 75-84.
• Tambağ, H. ve Öz, F. (2005). Aileleriyle birlikte ve yetiştirme yurtlarında yaşayan ergenlerin öfke ifade etme biçimleri, Kriz Dergisi, 13(1), 11-21.
• Terzian, M. A. & Praser M. W. (2004). Preventing agressive behavior and drug use in elementary school: Six famiy-oriented programs, Agression and Violent Behavior, http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S135917890400045X. Retrieved April, 17, 2015 from
• Tire, Y. (2011). Ön ergenlerde olumlu ve olumsuz mükemmeliyetçilik ile algılanan anne baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Türkmen, M. (2011). Öznel iyi oluşun yapisi ve anababa tutumları,özsaygı ve sosyal destekle ilişkisi bir model sınamasış. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uzbaş, A. (2009). Okul psikolojik danışmanlarının okulda saldırganlık ve şiddete yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(18), 90-110.
• Yavuzer, Y. ve Üre, Ö. (2010). Saldırganlığı önlemeye yönelik psiko-eğitim programının lise öğrencilerindeki saldırganlığı azaltmaya etkisi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 389-405.
• Yavuzer, Y. (2011). Okullarda saldırganlık/şiddet: okul ve öğretmenle ilgili risk faktörleri ve önleme stratejileri, Milli Eğitim, 192, 43-61.
• Yener, P. (2014). Okul öncesi eğitim alan 60 ay ve üzeri çocukların sosyal beceri düzeyleri ile annelerinin çocuk yetiştirme tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, E. (2006). İlköğretim 2. kademe öğrencilerinin çatışma çözme davranışı ile öfke ifade stillerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldız, A. (2004). Ebeveyn tutumları ve saldırganlık, Polis Bilimleri Dergisi 6 (3-4), 131- 150.
• Yıldızbaş, F. (2009). Okul öncesi dönemde prososyal davranışların gelişiminin bebeklik yaşantısındaki bazı değişkenler açısından incelenmesi, Uluslararası Katılımlı II. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi (Sağlık, Gelişim ve Eğitimde Çocuk) Bildiri Kitabı. 7-9 Ekim 2009. 463-468, Ankara.
• Yılmaz, A. (2000). Eşler arasındaki uyum ve çocuğun algıladığı anne-baba tutumu ile çocukların, ergenlerin ve gençlerin akademik başarıları ve benlik algıları arasındaki ilişkiler, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yörükoğlu, A. (2002). Çocuklarda saldırganlık. Çoluk Çocuk Dergisi, 11, 14-15.