4. Sınıf “Saf Madde ve Karışım” Konusunun Öğretiminde 5e Modeli ile Desteklenen Bağlam Temelli Öğretim Yönteminin Öğrencilerin Kavramsal Anlamalarına ve Fene Yönelik Tutumlarına Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 4, 1860 - 1881, 08.12.2017

Ayşegül Derman , Özlem Badeli

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.32772-363969

Cited By: 11

Öz

Bu çalışma; ilkokul 4. sınıf “Saf Madde ve Karışım” konusunun
öğretiminde 5E modeli ile desteklenen bağlam temelli öğretim yönteminin
öğrencilerin kavramsal anlamalarına ve fene yönelik tutumlarına etkisini
incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada karma araştırma deseni
benimsenmiştir. Araştırma Gaziantep’te bir devlet okulunda 2016-2017 akademik
yılı bahar döneminde, 4. sınıf düzeyinde, toplam 43 öğrenci ile 10 haftada
tamamlanmıştır. Verilerin toplanmasında Fene Yönelik Tutum Ölçeği ve Alternatif
Ölçme Araçları kullanılmış, uygulamalar tamamlandıktan sonra deney grubundan 10
öğrenci ile mülakat yapılmıştır. Nicel verilerin analizinde yüzde, frekans ve
t-testi istatistik teknikleri, nitel verilerin analizinde ise içerik analizi
tekniği kullanılmıştır. Bu çalışmada 5E öğrenme modeli ile desteklenen bağlam
temelli öğretim yönteminin öğrencilerin fene yönelik olumlu tutumlarını
geliştirmede ve kavramsal anlamalarını artırmada etkili olduğu tespit
edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

İlkokul, Bağlam Temelli Yaklaşım, 5E Modeli, Fen Öğretimi

Kaynakça

• Akgün, A., Çinici, A., Yıldırım, N., ve Köprübaşı, M. (2015). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersi kavramlarını günlük hayata transfer düzeylerinin incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(4), 1356-1368.
• Akpınar, M. (2012).Bağlam temelli yaklaşımla yapılan fizik eğitiminde kavramsal değişim metinlerinin öğrenci erişisine etkisi. Yayımlanmış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Aktaş, L. (2013). Maddenin tanecikli yapısı ve ısı konusunda REACT öğretim stratejisine yönelik geliştirilen bilgisayar destekli öğretim materyalinin öğrenci başarısına etkisi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Ayas, A., Özmen, H., ve Çalik, M. (2010). Students’conceptıons of the partıculate nature of matter at secondary and tertiary level. International journal of science and mathematics education, 8(1), 165-184.
• Bahar, M. (Ed.). (2006). Geleneksel-alternatif ölçme ve değerlendirme. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Bahar M., Johnstone A. H. ve Sutcliffe R. G., (1999). Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests. J. Biol. Educ., 33, 134–141.
• Baran, M. (2013). Yaşam temelli probleme dayalı öğretim yönteminin termodinamik konusunun öğretimine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Bayar, F. (2005). İlköğretim 5. sınıf fen bilgisi öğretim programında yer alan ısı ve ısının maddedeki yolculuğu ünitesi ile ilgili bütünleştirici öğrenme kuramına uygun etkinliklerinin geliştirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü,Trabzon.
• Bıçak, B. (2008). Performans değerlendirme. İçinde: S. Erkan ve M. Gömleksiz (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Boran, A. İ., ve Aslaner, R. (2008). Bilim ve sanat merkezlerinde matematik öğretiminde probleme dayalı öğrenme. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 15-32.
• Buyruk, B., ve Korkmaz, Ö. (2016). Öğrencilerin fen ve teknolojiye dönük kavramları günlük hayatla ilişkilendirme durumları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 157-170.
• Campbell, D. T., ve Stanley, J. C. (1963). Experimental designs for research on teaching. Handbook of research on teaching, 171-246.
• Can, H. (2016). Yaşam temelli ısı ve sıcaklık konusu öğretiminin sekizinci sınıf öğrencilerinin kavramsal anlamalarına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Coştu, B., Ünal ve S., Ayas, A. (2007). Günlük yaşamdaki olayların fen bilimleri öğretiminde kullanılması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 197-207.
• Creswell, J. W. (2013). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. (S.B. Demir, Çev. Ed.), Ankara: Eğiten Kitap Yayınları
• Çam, F. (2008). Biyoloji derslerinde yaşam temelli öğrenme yaklaşımının etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Çekiç Toroslu, S. (2011). Yaşam temelli öğrenme yaklaşımı ile desteklenen 7e öğrenme modelinin öğrencilerin enerji konusundaki başarı, kavram yanılgısı ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Demircioğlu, K. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarına yönelik maddenin halleri konusuyla ilgili bağlam temelli materyal geliştirilmesi ve etkililiğinin araştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Demircioğlu, H., Ayas, A., Demircioğlu, G., ve Özmen, H. (2015). Effects of storylines embedded within the context-based approach on pre-service primary school teachers' conceptions of matter and its states. In Asia-Pacific Forum on Science Learning & Teaching, 16(2), 1-30.
• Derman, A. (2014). Lise öğrencilerinin kimya kavramına yönelik metaforik algıları. electronic turkish studies, 9(5), 749-776.
• Elmas, R. (2012). Bağlam temelli yaklaşımın 9. sınıf oğrencilerinin temizlik maddeleri konusunu anlamalarına ve çevreye karşı tutumlarına etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Emrahoğlu, N., ve Mengi, F. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji konularını günlük hayat problemlerinin çözümüne transfer düzeylerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 213-228.
• Fechner, S. (2009). Effects of context-oriented learning on student interest and achievement in chemistry education (Vol. 95). Logos Verlag Berlin GmbH.
• Geban, Ö., Ertepınar, H., Yılmaz, G., Atlan, A. ve Şahbaz, Ö. (1994). Bilgisayar destekli eğitimin öğrencilerin fen bilgisi başarılarına ve fen bilgisi ilgilerine etkisi. I. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu (15-17 Eylül 1994). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi.
• Göçmençelebi, Ş. İ., ve Özkan, M. (2011). Bilimsel yayınları takip eden ve teknoloji kullanan ilköğretim öğrencilerinin fen dersinde öğrendiklerini günlük yaşamla ilişkilendirme düzeyleri bakımından karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 287-296.
• Güneş Koç, R. (2013). 5E modeli ile desteklenen bağlam temelli yaklaşımın yedinci sınıf öğrencilerinin ışık ünitesindeki başarılarına, bilgilerinin kalıcılığına ve fen dersine karşı olan tutumlarına etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Gürler Hürcan, H., ve Önder, İ. (2014). 7. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersinde öğrendikleri “bakteri ve virüs” kavramlarını günlük yaşamla ilişkilendirme durumlarının belirlenmesi. III. Sakarya’da Eğitim Araştırmaları Kongresi, 80-86.
• Gürsoy Köroğlu, N. (2011). Yaşam temelli öğrenme yaklaşımının, öğretmen adaylarında çevreye yönelik ilgi, tutum ve çevre bilinçli tüketici davranışlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Hanson, W. E., Creswell, J. W., Plano Clark, V. L., Petska, K. S., ve Creswell, J. D. (2005). Mixed methods research designs in counseling psychology. Journal of Counseling Psychology, 52(2), 224-235.
• Hırça, N. (2012). Bağlam temelli öğrenme yaklaşımına uygun etkinliklerin öğrencilerin fizik konularını anlamasına ve fizik dersine karşı tutumuna etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 313-325.
• İlhan, N. (2010). Kimyasal denge konusunun öğrenilmesinde yaşam temelli (context based) öğretim yaklaşımının etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Ingram, S. J. (2003). The effects of contextual learning instruction on science achievement of male and female tenth-grade students. Doktor Of Philisopy Dissertation, The Graduate Faculty of Univercity of South Alabama.
• Kara, F. (2016). 5. sınıf “maddenin değişimi” ünitesinde kullanılan bağlam temelli öğrenmenin öğrencilerin bilgilerini günlük yaşamla ilişkilendirme düzeyleri, akademik başarıları ve fene yönelik tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri, Enstitüsü, Samsun.
• Karasar, N. (2014)., Bilimsel araştırma yöntemi (26. Baskı), Nobel Yayınevi, Ankara.
• Kim, M., Yoon, H., Ji, Y. R., ve Song, J. (2012). The dynamics of learning science in everyday contexts: A case study of everyday science class in Korea. International Journal of Science and Mathematics Education, 10(1), 71-97.
• Koçak, C., ve Önen, A. S. (2012). Kimya konularının günlük yaşam konsepti çerçevesinde değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,42, 262-273
• Komalasari, K. (2016). The effect of contextual learning in civic education on students’ civic skills. Educare, 4(2), 2012.
• Kör, A. S. (2006). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinde “yaşamımızdaki elektrik” ünitesinde görülen kavram yanılgılarının giderilmesinde bütünleştirici öğrenme kuramına dayalı geliştirilen materyallerin etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon
• Köse, E. Ö., ve Gül, Ş. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının biyoloji bilgilerini günlük yaşamla ilişkilendirme düzeyleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 84-103.
• Köseoğlu, F., ve Kavak, N. (2001). Fen öğretiminde yapılandırıcı yaklaşım. Gazi Üniversitesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 139-148.
• Kutu, H., ve Sözbilir, M. (2011). Yaşam temelli ARCS öğretim modeliyle 9. sınıf kimya dersi “Hayatımızda Kimya” ünitesinin öğretimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 29-62.
• MEB. (2011). Talim ve terbiye kurulu başkanlığı, ortaöğretim fizik dersi (9., 10., 11. ve 12. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• MEB. (2014). İlköğretim 4. sınıf fen ve teknoloji öğretmen kılavuz kitabı (5. Baskı), Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Miles, M, B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Öztürk, T. (2011). İlköğretim 8. sınıf “canlılar ve enerji ilişkileri” ünitesinin kavram haritaları, yapılandırılmış grid ve tanılayıcı dallanmış ağaç teknikleri ile işlenmesinin öğrencilerin fen ve teknoloji dersine karşı tutumları üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Peşman, H. (2012). Yöntem-yaklaşım etkileşimi: Öğrenme döngüsüne karşı geleneksel ve bağlam temelliye karşı bağlamsız öğretimlerin 11. sınıf öğrencilerinin fizikteki başarı ve tutumlarına etkileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ramsden, J. M. (1997). How does a context‐based approach influence understanding of key chemical ideas at 16+?. International Journal of Science Education, 19(6), 697-710.
• Sağlam, M. (2005). Ses ve ışık ünitesine yönelik 5E etkinliklerinin geliştirilmesi ve etkililiğinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Sarı, Ö. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerine dünya ve evren öğrenme alanında bağlama dayalı yaklaşımın benimsendiği bir materyal geliştirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Senemoğlu, N. (2009). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. (14. Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Sunar, S. (2013). Öğrenme döngüsü modeli ile desteklenmiş yaşam temelli öğretimin öğrencilerin maddenin halleri konusundaki başarıları ve bilginin kalıcılığına etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Taşdemir, A., ve Demirbaş, M. (2010). İlköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersinde gördükleri konulardaki kavramları günlük yaşamla ilişkilendirebilme düzeyleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 124-148.
• Tekbıyık, A. (2010). Bağlam temelli yaklaşımla ortaöğretim 9. sınıf enerji ünitesine yönelik 5E modeline uygun ders materyallerinin geliştirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri, Enstitüsü, Trabzon.
• Ulusoy, M. (2013). Bağlam temelli öğrenme ile desteklenen bütünleştirici öğrenme modelinin öğrencilerin kimya öğretimine yönelik tutum, motivasyon ve başarılarına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ültay, N. (2015). The effect of concept cartoons embedded within context-based chemistry: Chemical bonding. Journal of Baltic Science Education, 14(1), 96-108.
• Ünal, H. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersinin yaşam temelli yaklaşıma uygun olarak yürütülmesinin “madde-ısı” konusunun öğrenilmesine etkilerinin araştırılması. Yayımlanmış Yüksek lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Üstün, P., Yıldırgan, N., ve Çegiç, E. (2001). Fen bilgisi eğitiminde model kullanma ile öğretimin başarıya etkisi. Yeni Bin Yılın Başında Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu,7-8 Eylül, Maltepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Yayla, K. (2010). Elektromanyetik indüksiyon konusuna yönelik bağlam temelli materyal geliştirilmesi ve etkililiğinin araştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Yıldırım, G., ve Gültekin, M. (2017). İlkokul 4. sınıf fen ve teknoloji dersinde bağlam temelli öğrenme uygulamaları. Journal of Kirsehir Education Faculty, 18(1), 81-101.
• Yiğit, N., Devecioğlu, Y., ve Ayvacı, H. Ş. (2002). İlköğretim fen bilgisi öğrencilerinin fen kavramlarını günlük yaşamdaki olgu ve olaylarla ilişkilendirme düzeyleri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Ankara: Türkiye (16-18 Eylül 2002).
• Wieringa, N., Janssen, F. J., ve Van Driel, J. H. (2011). Biology teachers designing context-based lessons for their classroom practice—the importance of rules-of-thumb. International Journal of Science Education, 33(17), 2437-2462.
• Wilder, M., ve Shuttleworth, P. (2005). Cell inquiry: A 5E learning cycle lesson. Science Activities: Classroom Projects and Curriculum Ideas, 41(4), 37-43.
• Wilkinson, L. (1999). Statistical methods in psychology journals: Guidelines and explanations. American psychologist, 54(8), 594-604.