ORTAOKUL ÖĞRETMENLERİNİN HESAP VEREBİLİRLİK ALGILARI İLE YÖNETİCİLERİNİN HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞ DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 4, 1637 - 1653, 31.12.2019

Ayhan Kandemir , Nuri Akgün

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019..-541661

Cited By: 3

Öz

Araştırmanın temel amacı;
ortaokul öğretmenlerinin hesap verebilirlik algıları ile yöneticilerinin hizmetkâr
liderlik davranış düzeylerine ilişkin görüşlerini ortaya koymak ve değişkenler
ile ilgili katılımcı görüşlerinde ortaya çıkan ilişki düzeyini belirlemektir.
Çalışma ilişkisel tarama yöntemi ile hazırlanmış ve 2018-2019 eğitim öğretim
yılında Bolu merkez ortaokullarda görev yapan öğretmenler üzerinde
uygulanmıştır. Çalışmanın örneklemini bu ortaokullarda çalışan 304 öğretmen
oluşturmuştur. Çalışma verileri öğretmen hesap verebilirlik ölçeği ve okul
müdürlerinin hizmetkâr liderlik düzeyleri ölçekleri ile toplanmıştır. Elde
edilen sonuçlara göre; ortaokul öğretmenlerinin hesap verebilirlik algılarının
“çok katılıyorum”, yöneticilerin öğretmen görüşlerine göre hizmetkâr liderlik
davranış düzeylerinin ise “çoğu zaman” düzeyinde olduğunu bulunmuştur.
Öğretmenlerin hesap verebilirlik algıları tüm değişkenlerde (cinsiyet, eğitim
düzeyi, kıdem, yaş) anlamlı bir farklılık göstermezken; öğretmenlerin
yöneticilerinin hizmetkâr liderlik davranış düzeyleri algıları ise sadece
cinsiyet değişkeninde anlamlı bir fark göstermiş; diğer değişkenlerde (eğitim
düzeyi, yaş, kıdem) ise anlamlı bir fark göstermemiştir. Öğretmenlerin hesap
verebilirlik ve hizmetkâr liderlik algı düzeyleri arasında orta derecede
pozitif bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.

ABSTRACT

The main aim of the research is
to present the views of the teachers of Secondary School on accountability
perceptions and their managers about the level of Service leadership behavior
and to determine the level of relationship that emerges in the participatory
views about variables. The study was prepared using relational screening method
and applied on teachers working in Bolu Central Secondary Schools in 2018-2019
academic year. The sample of the study consisted of 304 teachers working in
these secondary schools. The study data were collected with the teacher
accountability scale and the school principals ' servant leadership levels
scale. According to the results, it was found that the perception of
accountability of secondary school teachers was “very agree”, and the level of
Service leadership behaviour according to the teachers 'opinions was
“often". Teachers ' accountability perceptions do not differ significantly
in all variables (gender, educational level, seniority, age); teachers,
administrators perceptions of levels of servant leadership behavior showed a
significant difference in the gender variable only; other variables
(educational level, age, seniority) showed a significant difference. It was
found that teachers had a moderately positive relationship between
accountability and the level of Service leadership perception.

Keywords: Accountability,
Servant Leadership, Teacher, Manage.

---

 

 

 

 

Anahtar Kelimeler

Hesap verebilirlik, Hizmetkâr Liderlik, Öğretmen, Yönetici

Kaynakça

• Akdöl, B. (2015). Hizmetkâr Liderlik. İstanbul: Derin Yayınları.
• Akyüz, B. ve Eren, M. Ş. (2013). Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Eğitim Sektörü Üzerindeki Etkisine Yönelik Teorik Bir Çalışma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 8 (2), 191-205.
• Akyüz, B. (2014). Yönetimde Hizmetkâr Liderlik. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınevi.
• Argon, T., Dilek, Uylas, S. ve Yerlikaya, S. (2015). Türk Milli Eğitim Sisteminde Hesap Verebilirlik Uygulamaları ve Örgütsel Sinizme Yönelik Öğretmen Görüşleri. International Online Journal of Educational Sciences, 7 (2), 204 -219.
• Arslan, Durmuş, S. (2016). İlk ve Ortaokul Öğretmenlerinin İdareye Karşı Hak Arama Durumlarına ve Hesap Verebilirlik Düzeylerine İlişkin Algıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Atar, E. (2018). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Okul Müdürlerinin Hesap Verebilirlik Davranışları ( Kocaeli İl Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Aykanat, Z. (2010). Karizmatik Liderlik ve Örgüt Kültürü İlişkisi Üzerine Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• Balay, R., Kaya, A. ve Geçdoğan-Yılmaz, R. (2014). Eğitim Yöneticilerinin Hizmetkâr Liderlik Yeterlikleri ile Farklılıkları Yönetme Becerileri Arasındaki İlişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları, 4(Özel sayı 1), 229-249.
• Balcı, A. (2013). Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem, Teknik ve İlkeler (10.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Barbuto, J. E. ve Gifford, G. T. (2010). Examining genderdifferences of servant leadership: an analysis of the agentic and communal properties of the servant leadership questionnaire. Journal of Leadership Education, 9(2), 4-22.
• Baydar, T. (2004). Yönetim Etiği Açısından İngiltere’deki Kamu Yönetimi Uygulamaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bedük, A. (2012). Karşılaştırmalı İşletme Yönetimi Terimler Sözlüğü. 3.Baskı, Nobel Yayıncılık.
• Bülbül, M. (2011). Türk Milli Eğitim Sisteminde Hesap Verebilirlik. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Cemaloğlu, N. (2013). Liderlik. Özdemir S. (Ed.), Eğitim Yönetiminde Kuram ve Uygulama (ss: 131-185). Ankara: Pegem Akademi.Cerit, Y. (2005). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Hizmetçi Liderlik Davranışlarını Yerine Getirme Düzeyleri. Ege Eğitim Dergisi, 6(2), 1-19.
• Cerit, Y. (2008). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Hizmet Yönelimli Liderlik Davranışlarının Öğretmenlerin Tükenmişliklerine Etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 56(56), 547-570.
• Cerit, Kadıoğlu Ateş ve Kadıoğlu (2017). Öğretmen Hesap Verebilirlik Eğilimi Ölçeğinin Türkçeye Uyarlama Çalışması. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(28), 161-174. DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12342.
• Çelik, C. ve Koşar, A. (2015). Örgüt Kültürü ve İşyerinde Dışlanma Arasındaki İlişki. Mersin Üniversitesi Çalışanları Üzerinde Bir Uygulama. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(2), 47-62.
• Doğan, Ü. (2015). Özel Eğitim Kurumlarında Çalışan Müdürlerin Hizmetkâr Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Adanmışlık Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Doğan, Ü ve Arslan, H. (2016). Özel Eğitim Kurumlarında Çalışan Müdürlerin Hizmetkâr Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Adanmışlık Düzeyleri Arasındaki İlişki. OMÜ Eğitim. Fakültesi Dergisi / OMU J. Fac. Educ. 2016, 35(2), 51-68.
• Duyan, E. ve Dierendonck, D. (2014). Hizmetkâr Liderliği Anlamak: Teoriden Ampirik Araştırmaya Doğru, Sosyoloji Konferansları, 1-32.
• Erdağ, C. ve Karadağ, E. (2018). Okullarda Hissedilen Hesap Verebilirlik Baskıları ve Öğretmen Tepkileri Üzerindeki Muhtemel Bireysel ve Kurumsal Etkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24 (1), 93-142.
• Ekinci, A. (2015). Okul Müdürlerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi, Eğitim ve Bilim Dergisi, 341-360.
• Fındıkçı, İ. (2009). Bir Gönül Yolculuğu: Hizmetkâr Liderlik. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Güçlü, N. ve Kılıç, A. Ç. (2011). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Okul Yöneticilerinin Hesap Verebilirlik Düzeyleri. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(3), 2110-2122.
• Gül, K. (2008). Kamu yönetiminde ve güvenlik hizmetlerinde hesap verebilirlik. Polis Bilimleri Dergisi, 10(4), 71-94.
• Himmetoğlu, B.,Ayduğ, D. ve Bayrak, C. (2017). Eğitim Örgütlerinde Hesapverebilirliğe İlişkin Okul Yöneticilerinin Görüşleri. Turkish Online Journal of QualitativeInquiry, 8(1), 39-68.
• Ingersoll, R. M. ve Collins, G.J. (2017). Accountability and Control İn American Schools. Journal of Curriculum Studies, 49 (1), 75-95.
• İş, E. ve Balcı, S. (2017). Okul Müdürlerinin (İlkokul-Ortaokul-Lise) Hizmetkâr Liderlik Davranış Boyutlarının Öğretmen Algılarına Göre Değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 10 (50), 517-529.
• Kahveci, H. (2012).İlköğretim Okullarında Hizmetkâr Örgüt Liderliğinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Kalman, M. ve Gedikoğlu, T. (2014). Okul Yöneticilerinin Hesap Verebilirliği ile Örgütsel Adalet Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 115-128.
• Koçak, S. ve Sezgin Nartgün, Ş. (2018). Öğretmenlerin Hesap Verebilirliğine İlişkin Görüşlerini Belirlemeye Yönelik Nitel Çalışma. 9. Uluslararası Eğitim Yönetimi Forumu Bildiri Kitabı, Eyuder Yayınları, 1-4 Kasım 2018, Antalya.
• Krejcie, R. V. ve Morgan, D. W. (1970). Determining Sample Size for Research Activities. Educational and Psychological Measurement. (30), 607-610.
• Kurnaz, G. ve Abul, A. (2016). Algılanan Hizmetkâr Liderliğin Çalışanın Tükenmişlik Düzeyine Etkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (30), 64-579.
• Northouse, P. G. (2014). Leadership: Theory And Practice.(Çev) Şimşek, C. İstanbul: Sürat Yayınları.
• Salduz, E. (2013). Öğretmenlerin Hesap Verebilirliklerini Öğrencilerin Akademik Başarısı Açısından Değerlendirmeleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Samsun, N. (2003). Hesap verebilirlik ve iyi yönetişim. İyi yönetişimin temel unsurları içinde (s.18-33). Ankara: T.C. Maliye Bakanlığı.
• Şencan, M., İbicioğlu, H. ve Karabekir, M. (2015). Kadın Yöneticilerin Liderlik Özelliklerinin İncelenmesi: Türkiye’deki Kadın Rektörler Üzerine Bir İçerik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20 (1), 241-259.
• Şişman, M. (2011). Eğitimde Mükemmellik Arayışı: Etkili Okullar. Ankara: Pegem
• Türkoğlu, M. E. (2015). Öğretmen Hesap Verebilirliği: Özel Bir Okulda Durum Çalışması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Türkmen, F. (2016). Ortaokul Yöneticilerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisi (Sinop İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. 19 Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Yılmaz, C. (2013). Hizmetkâr Liderlik İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.