ALTINCI SINIF ÖĞRENCİLERİN DOĞRU ORANTI VE TERS ORANTI BİLGİSİNİ OLUŞTURMA SÜRECİNİN RBC+C MODELİNE GÖRE İNCELENMESİ: BİR ÖĞRETİM DENEYİ

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 4, 1775 - 1790, 31.12.2019

Özlem Kalaycı , Recai Akkaya

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019..-598172

Öz

Son zamanlarda
yapılan araştırmalarda öğrenmenin ne düzeyde gerçekleştiğinden çok, nasıl
gerçekleştiği üzerinde durulmakta ve öğrenme,
öğretim, bilgi oluşturma, soyutlama, soyutlama süreci gibi kavramlar önemli
bir araştırma konusu olarak karşımıza çıkmaktadır (Sezgin Memnun & Altun,
2012). Özellikle de Hershkowitz, Schwarz ve Dreyfus tarafından 2001 yılında
ortaya sürülen RBC+C (Recognizing-Building with-Constructing-Consolidation)
soyutlama modeli, daha önce oluşturulmuş
matematiksel bilginin dikey olarak düzenlemesiyle yeni bir matematiksel yapı
oluşturulması aktivetesi olarak tanımlanmaktadır. İlköğretim Matematik
Dersi Öğretim Programı’nda (2013) oran-orantı, doğrusal ilişki, doğru orantı ve
ters orantı gibi kavramların sarmal yapıda her sınıf düzeyinde yer aldığı
görülmüştür. Ayrıca orantısal akıl yürütme becerisinin ön koşulu olan
oran-orantı, matematiğin diğer disiplinlerle ilişkilendirilmesine yardımcı
olmaktadır (Flores, 1995). Dolayısıyla bu çalışmada, 6.sınıf öğrencilerinin
doğru orantı ve ters orantı bilgisini oluşturma süreçleri RBC+C soyutlama
modeline göre incelenmiştir. Çalışmada ortaya
konan bilgi oluşturma süreci, nitel araştırma yöntemleri
içerisinde yer alan yorumlayıcı yaklaşıma dayalı öğretim deneyi yöntemi ile incelenmiştir. Araştırma bir
devlet okulunda öğrenim gören biri kız diğeri erkek, iki 6.sınıf öğrencisi ile
gerçekleştirilmiştir. Katılımcılarla yaklaşık 50-55 dakika süren yarı
yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen
veriler, RBC+C modelinin tanıma,
kullanma, oluşturma ve pekiştirme
bilişsel eylemleri çerçevesinde özetlenip yorumlanarak betimsel olarak analiz
edilmiştir.  Elde edilen bulgular,
öğrencilerin orantı sabiti bilgisini oluşturup kullandıklarını, ilgili
problem çözümlerinde bu bilgiye yer vermeleri de oluşturulan bilginin pekiştirildiğini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

RBC + C modeli, soyutlama, ortaokul öğrencileri, oran-orantı

Kaynakça

• Açan, H. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin dönüşüm geometrisinde bilgiyi oluşturma süreçlerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Akkaya, R. (2010). Olasılık ve istatistik öğrenme alanındaki kavramların gerçekçi matematik eğitimi ve yapılandırmacılık kuramına göre bilgi oluşturma sürecinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Altaylı-Özgül, D. & Kaplan, A. (2016). 7. sınıf öğrencilerinin silindirin yüzey alanı konusundaki soyutlama süreçlerinin ve paylaşılan bilgilerinin incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 344-364.
• Altun, M. & Kayapınar, Y. A. (2011). High school students’ abstraction process of the knowledge of signum functions based on piecewise functions. Education and Science, 36(162), 66-83.
• Altun, M. & Yılmaz, A. (2008). Lise öğrencilerinin tam değer fonksiyonu bilgisini oluşturma süreci. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 237-271.
• Altun. M. & Kayapınar A. (2011). Lise öğrencilerinin parçalı fonksiyon üzerine işaret fonksiyonu bilgisini oluşturma süreci. Eğitim ve Bilim Dergisi 36(162).
• Bikner-Ahsbahs, A. (2004). Towards the emergence of constructing mathematical meanings. Proceedings of the 28th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education, 2, 119–126.
• Cevizci, A. (2008). Felsefe terimleri sözlüğü. Bursa: Asa Kitabevi.
• Çubukluöz, Ö., Adıgüzel, T., Gökkurt Özdemir, B. & Akkaya, R. (2018). Ortaokul 7.sınıf öğrencilerinin en büyük ortak bölen ve en küçük ortak katkonusundaki bilgi oluşturma süreçlerinin RBC+C modeli ile incelenmesi. Journal of Computer and Education Research, 6(12), 285-319.
• Davydov, V. V. (1990). Types of generalization in instruction: logical and psychological problems in the structuring of school curricula. Soviet Sudies in mathematics education, Vol 2. Reston, V. V.: National council of Teachers of Mathematics.
• Dreyfus, T. & Tsamir, P. (2004). ‘Ben’s consolidation of knowledge sructures about infinite sets’, Journal of Mathematical Behavior, 23, 271-300.
• Dreyfus, T. (2007). Processes of abstraction in context the nested epistemic actions model. http://cresmet.asu.edu/news/i2/dreyfus.pdf. adresinden 08.07.2017 tarihinde indirilmiştir.
• Flores, A. (1995). Connections in Proportional Reasoning: T,cvers, Arihmetic Means, Mixtures, Batting Averages, and Speeds, School Science & Mathematics, 8, 423.
• Hershkowitz, R., Schwarz, B. ve Dreyfus, T. (2001). Abstraction in contexts: Epistemic Actions. Tournal for Research in Mathematics Education, 32(2), 195-222.
• Hershkowitz, R., Schwarz, B.B. & Dreyfus, T. (2001). Abstraction in context: epistemic actions. Journal for Research in Mathematics Education, 32(2), 195- 222.
• Kaplan, A. & Açıl E. (2015). Ortaokul 4. sınıf öğrencilerinin eşitsizlik konusundaki bilgi oluşturma süreçlerinin incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 130-153.
• Katrancı, Y. & Altun, M. (2013). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin olasılık bilgisini oluşturma ve pekiştirme süreci. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 3(2), 11-58.
• Katrancı, Y. & Altun, M. (2013a). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin olasılık bilgisini oluşturma ve pekiştirme süreci. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 3 (2), 11-58.
• Kobak-Demir, M. & Gür, H. (2016). Öğretmen adaylarının parabol bilgisini oluşturma süreçleri ve bu süreçte öğretmenin rolü: durum çalışması. Education Sciences, 11(4), 195-216.
• Memnun, S. D. & Altun, M. (2012a). RBC+C modeline göre doğrunun denklemi kavramının soyutlanması üzerine bir çalışma: özel bir durum çalışması. Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 1(1), 17-37.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2009). İlköğretim matematik dersi 6-8 sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
• Monaghan, J. & Özmantar, M. F. (2006). "Abstraction and consolidation". Educational Studies in Mathematics, 62(3), 233-258.
• Özmantar, M. F. & Monaghan, J. (2007). A dialectical approach to the formation of mathematical abstractions. Mathematics Education Research Journal, 19(2), 89–112.
• Özmantar, M. ve Roper, T. (2004). Mathematical Abstraction through Scaffolding, Proceedings of the 28th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education, 3: 481-488.
• Schwarz, B., Hershkowitz, R., & Azmon, S. (2006). The role of the teacher in turning claims to arguments. Proceedings of PME (Vol. 5, pp. 65-72). Prague.
• Schwarz, B.,Dreyfus, T.,Hadas, N. & Hershkowitz, R. (2004). “Teacher Guidance of Knowledge Construction”, Proceedings of the 28th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education, eds. M. J. Hoines - A.B. Fuglesad, Bergen University College, Norway, 4, 169- 176.
• Sezgin Memnun, D. & Altun, M. (2012). RBC+C modeline göre doğrunun denklemi kavramının soyutlanması üzerine bir çalışma: özel bir durum çalışması. Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 1(1), 17-37.
• Sezgin-Memnun, D. & Altun, M. (2012). İki altıncı sınıf öğrencisinin doğru denklemini oluşturma sürecinin incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 6(1), 171-200.
• Sierpinska, A. 1994. Understanding in mathematics, London: Falmer Press.
• Steffe, L. P. & Thompson, P. (2000). Teaching experiment methodology: Underlying principles and essential elements. In R. Lesh & A. E. Kelly (Eds.), Research design in mathematics and science education (pp. 267-306). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Tanışlı, D. & Köse N. Y. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının genelleme sürecindeki bilişsel yapıları: bir öğretim deneyi. Elektronik sosyal Bilimler Dergisi, 12(44), 255-283.
• Tsamir, P. & Dreyfus, T. (2002). Comparing infinite sets a process of abstraction: The case of Ben. The Journal of Mathematical Behavior, 21(1), 1-23.
• Türnüklü, E. & Özcan, B.N. (2014). Öğrencilerin geometride RBC teorisine göre bilgiyi oluşturma süreçleri ile Van Hiele geometrik düşğnme düzeyleri arasındaki ilişki: örnek olay çalışması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(27), 295-316.
• Türnüklü, E. ve Özcan, B. N. (2014). Öğrencilerin geometride RBC teorisine göre bilgiyi oluşturma süreçleri ile van hiele geometrik düşünme düzeyleri arasındaki ilişki: örnek olay çalışması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(27), 295-316.
• Ulaş, T. & Yenilmez, K. (2017). Sekizinci sınıf öğrencilerinin özdeşlik kavramını oluşturma süreçlerinin incelenmesi. International e-Journal of Educational Studies (IEJES), 1 (2), 103-117.
• Van Oers, B. (2001). Contextualisation for abstraction. Cognitive Science Quarterly, 1, 279-305.
• Yeşildere, S. & Türnüklü, E. (2008a). An investigation of the components affecting knowledge construction processes of students with differing mathematical power. Eurasian Journal of Educational Research, 31(2), 151-169.
• Yeşildere, S. & Türnüklü, E. B. (2008). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin bilgi oluşturma süreçlerinin matematiksel güçlerine göre incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 485-510.
• Yeşildere, S. & Türnüklü, E. B. (2008b). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerin bilgi oluşturma süreçlerinin matematiksel güçlerine göre incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 485–510.
• Yeşildere, S. & Türnüklü, E. B. (2008c, Ağustos). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin matematiksel soyutlama süreçlerinin incelenmesi: üçgen eşitsizliği örneği. VIII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresinde sunulan sözlü bildiri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Yeşildere, S. (2006). Farklı matematiksel güce sahip ilköğretim 6,7 ve 8. sınıf öğrencilerinin matematiksel düşünme ve bilgiyi oluşturma süreçlerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.