11.SINIF BİYOLOJİ DERS KİTABINDAKİ KONULARIN BİLİMSEL İÇERİK BAKIMINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 3, 999 - 1015, 11.10.2019

Ertunç Gündüz , Mehmet Yılmaz , Osman Çimen , Ferhat Karakaya

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.49440-559869

Cited By: 4

Öz

Ders kitapları, öğretim programının içerisinde yer alan konuların
planlı bir şekilde aktarılmasında ve öğrencilere kavramların öğretilmesinde
kullanılan öğretim materyalidir. Öğrencilerde kavram yanılgılarının oluşmaması için
ders kitaplarında bilimsel içerik bakımından hataların yer almaması
gerekmektedir. Bu araştırmada 2018-2019 eğitim öğretim yılı itibari ile değişen
öğretim programına uygun olarak Milli Eğitim Bakanlığı tarafından beş sene süre
ile 8. sınıf fen bilimleri dersinde okutulması onaylanmış ders kitabındaki
biyoloji öğrenme alanına ait konuların bilimsel içerik açısından incelenmesi
amaçlanmıştır. Veriler, doküman analizi yöntemi kullanılarak oluşturulmuştur.
Araştırmada, insan fizyolojisi ile komünite ve popülasyon ekolojisi
ünitelerinde yer alan konular incelenmiştir. Bulgular, ünite ve bölümlere göre
gruplandırılarak verilmiştir. Araştırma sonucunda, insan fizyolojisi, komünite
ve popülasyon ekolojisi üniteleri ve ünite değerlendirme sorularında bilimsel hataların
olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca tespit edilen bilimsel hatalara yönelik doğru
bilgiler, uluslararası geçerliliği olan kaynaklardaki bilgiler ışığında
verilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Biyoloji, ders kitapları, kavram yanılgıları

Kaynakça

• Atici, T., Samancı, N.K. ve Özel, Ç.A. (2007). İlköğretim fen bilgisi ders kitaplarının biyoloji konuları yönünden eleştirel olarak incelenmesi ve öğretmen görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 115-133.
• Audesirk, T., Audesirk, G., & Byers, B.E. (2006). Life on Earth. Pearson Prentice Hall, 643p., USA.
• Canpolat, N., Pınarbaşı, T., Bayrakçeken, S., & Geban, Ö. (2004). Kimyadaki bazı yaygın yanlış kavramalar. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 135-146.
• Carvalho, G.S., Silva, R., & Clément, P. (2003). Epistemological and didactical learning obstacles identified in Portuguese primary school pupils (Synopsis), in ESERA 2003: Research and the Quality of Science Education. ESERA, Noordwijkerhout, CD.
• Chiras, D.D., & Reganold, J.P. (2005). Natural Resource Conservation, Pearson Education, Inc., 644p., USA.
• Clément, P., & Tunnicliffe, S.D. (2002). Digestion / Circulation / Excretion: First results on the ontogenesis of the continuous tubing conception in U.K. pupils. Poster in Meeting ERIDOB, ENFA, Toulouse.
• Çetinkaya, M., & Taş, E. (2018). Etkinlik temelli web materyalinin 6. sınıf “vücudumuzda sistemler” ünitesindeki kavram yanılgılarının giderilmesine etkisi. International e-Journal of Educational Studies (IEJES), 2 (4), 92-113.
• Çobanoglu, E., Sahin, B., & Karakaya, C. (2009). Examination of thebiologytextbookfor 10th grades in high school education and theideas of thepre-service teachers. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 1(1), 2504- 2512.
• Dalkıran, G., & Kesercioğlu, T. (2004). İlköğretim öğrencilerinin ‘iç salgı sistemi ve sinir sistemi’ konularındaki kavram yanılgıları, nedenleri ve çözüm önerileri. VI. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 9-11 Ekim, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi, İstanbul.
• Davis, M.L., & Cornwell, M.L. (2008). Introduction to Environmental Engineering, Mc-Graw Hill International Edition, 1008p., USA.
• Doğan, N. (2016). Kısa Yanıtlı sınavlar. Atılgan, H. (Ed), Eğitimde ölçme ve değerlendirme, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Eichorn, S.E., & Evert, R.F. (2016). Raven Bitki Biyolojisi, Çeviri Editörü: İsmail Türkan, Palme Yayıncılık, 822 s., Ankara.
• Eyidoğan, F., & Güneysu, S. (2002). İlköğretim fen bilgisi kitaplarındaki kavram yanılgılarının incelenmesi. V. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
• Freeman, S., Allison, L., Black, M., Podgorski, G., Quillin, K., Monroe, J., & Taylor, E. (2014). Biological Science, Pearson Education, USA, 1197s.
• Gündüz, E., Yılmaz, M., Çimen, O., & Şen, U. (2017). MEB ortaöğretim 11. sınıf biyoloji ders kitabının bilimsel içerik bakımından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(3), 1115-1140.
• Güngör, B., & Özgür, S. (2009). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin sindirim sistemi konusundaki didaktik kökenli kavram yanılgılarının nedenleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi , 3(2), 149-177.
• Hall, J.E. (2017). Guyton ve Hall Tıbbi Fizyoloji. (B. Ç. Yeğen, Çev.). Ankara, Güneş Tıp Kitabevleri.
• Hickman, P.C., Roberts, S.L., Larson, A., I’ Hanson, A., & Eisenhour, D.J. (2016). Zooloji Entegre Prensipler, 16.Baskıdan Çeviri Editörü: Ertunç Gündüz, Palme Yayıncılık, 823s, Ankara.
• Hole, J.W. (1993). Human anatomy and physiology (6th edition). Wm. C. Brown publishers, 962p.,Iowa, USA.
• Kabapınar, F. (2007). Öğrencilerin kimyasal bağ konusundaki kavram yanılgılarına ilişkin literatüre bir bakış I: Moleküliçi bağlar. Mili Eğitim Dergisi, 176, 18-35.
• Kete, R. (2006). 6. sınıf fen bilgisi biyoloji konularında kavram yanılgıları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 63-70.
• Kırbaşlar, F.G., Çıngıl Barış, Ç., & Ünal, M. (2009). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fermantasyon konusundaki yanlış öğrenmelerinin araştırılmasına yönelik bir çalışma. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 158 – 168.
• Krebs, J. C. (2009). Ecology (Sixth Edition), Pearson International Edition, Publishing as Benjamin Cummings, 655 p., USA.
• Kurt, H. (2013). Biyoloji öğretmen adaylarının “bağışıklık” konusundaki bilişsel yapıları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 242-264.
• Küçük, M. (2005). Farklı öğrenim seviyelerindeki öğrencilerin ve fen bilgisi öğretmen adaylarının yerçekimi kuvveti hakkında sahip oldukları kavramların incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 2(1), 32-45.
• Marieb, E. N., Wilhelm, P.B., & Mallatt, J. (2017). Human Anatomy, Pearson Education Limited, 895p., England.
• Martini, F.H. (1995). Fundamental Anatomy & Physiology, (Third Edition), Prentice Hall International Inc., New Jersey.
• MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı [MEB TTKB]. (2013). “Taslak kitap incelemede değerlendirmeye esas olacak kriterler” konulu 27040 sayılı, 14.01.2013 tarihli yazı. Ankara: MEB
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018a). Biyoloji Dersi Öğretim Programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20182215535566-Biyoloji%20d%C3%B6p.pdf (24.04.2019 tarihinde alınmıştır).
• Molles, C.M. 2005: Ecology (Concepts and Appications), McGraw-Hill, 622 p., USA.
• Nelson, D.L., & Cox, M.M. (2005). Lehninger Biyokimyanın İlkeleri. Çeviri Editörü: Nedret Kılıç, Palme Yayıncılık, 1152s., Ankara.
• Odum, E.P., & Barrett, G.W. (2008). Ekoloji’nin Temel İlkeleri, (Çev. Ed.: K. Işık), Palme Yayıncılık, s.598 Ankara.
• Özay Köse, E., Pekel, O., & Hasenekoğlu, İ. (2009). Misconceptions and alternative concepts in biology textbooks: Photosynthesis and respiration. Journal of Science Education, 10(2), 91-93.
• Özay, E., & Hasenekoğlu, İ. (2006). Lise biyoloji dersi kitaplarının içeriklerinin bilimsel doğruluk açısından incelenmesi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 5(9), 111-123.
• Prokop P., & Fanèovièová, J. (2006) Students’ ideas about the human body: do they really draw what they know? Journal of Baltic Science Education, 2,86–95.
• Reece, J.B, Urry, L.A.,Cain, M.L., Wasserman, S.A., Minorsky, P.V., & Jackson, R.B. (2013). Campbell Biyoloji, (Çev. Ed.: E. Gündüz, İ. Türkan), Ankara: Palme Yayıncılık, 1263s.
• Russell, P.J., Hertz, P.E., & McMillan, B. (2011). Biology: The Dynamic Science, Brooks/Cole, Cengage Learning, USA, 1283s.
• Sadava, D.,Hillis, M.D., Heller, H.C., & Berenbaum, M.R. (2014). Yaşam bilimi biyoloji, Çeviri Editörleri: Ertunç Gündüz, İsmail Türkan, Ankara: Palme Yayıncılık, 1266s.
• Seeley, R.R., Steohens, T. D. & Tate, P. (1992). Anatomy and Physiology, 2nd ed., St Louis Mosby Year Book,Inc., 980p., USA.
• Sezen, G., & Çimer, A. (2009, Mayıs). Fen bilgisi öğretmen adaylarının insanda dolaşım sistemi konusundaki kavramları anlama seviyelerinin kavram haritası ve kelime ilişkilendirme testi ile belirlenmesi. I. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresinde sunulan bildiri, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Simon, E.J., Dickey, J.L., Hogan, K.A. & Reece, J.B. (2017). Campbell Temel Biyoloji, (E. Gündüz, İ. Türkan, Çev. Ed.) Ankara: Palme Yayıncılık, 639s.
• Smith, M.T., & Smith, L.R. (2009). Elements of Ecology, International Edition, Pearson Benjamin Cummings, 649p, USA.
• Teiz, L. & Zeiger, E. (2007). Bitki Fizyolojisi. (Çev. Ed: İ. Türkan), Palme Yayıncılık, 690s., Ankara.
• Tekkaya, C., & Balcı, S. (2003). Öğrencilerin fotosentez ve bitkilerde solunum konularındaki kavram yanılgılarının saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24: 101-107.
• Tekkaya, C., Özkan, Ö., & Sungur, S. (2001). Biology concepts percieved as difficult by Turkish high school students. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 145-150.
• Toprak, T. (1993). İlkokul ders kitaplarının öğretim programına uygunluğunun değerlendirilmesi (Adana ilinde bir araştırma), Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Ünsal, Y., & Güneş, B. (2002). Bir kitap inceleme çalışması örneği olarak MEB. İlköğretim 4. sınıf fen bilgisi ders kitabına fizik konuları yönünden eleştirel bir bakış. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3) 110-120.
• Ürey, M., Şahin, B., & Şahin, N. F. (2011). Öğretmen adaylarının temel ekoloji kavramları ve çevre sorunları konusundaki yanılgıları, Ege Eğitim Dergisi, 12(1), 22-51.
• Van De Graaff, K.M., & Fox, S.I., (1992). Concepts of Human Anatomy and Physiology, 3 th Edition, Wm. C. Brown Publishers, p. 938.
• Widmaier, E. P., Raff, H., & Strang, K. T. (2016). Vander’s Human Physilogy: The Mechanisms of Body Function, McGraw-Hill Education, 697p.
• Yeşilyurt, S., & Gül, Ş. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin taşıma ve dolaşım sistemleri ünitesi ile ilgili kavram yanılgıları. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(1), 17-48.
• Yılmaz, M., Gündüz, E. , Üçüncü, G. , Karakaya, F., & Çimen, O. (2018). Sekizinci sınıf fen bilimleri ders kitabındaki biyoloji konularının bilimsel içerik bakımından incelenmesi. Anadolu Öğretmen Dergisi, 2(2), 1-16.
• Yılmaz, M., Gündüz, E., Çimen, O., & Karakaya, F. (2017a). Examining of biology subjects in the science textbook for grade 7 regarding scientific content, Turkish Journal of Education. 6(3), 128-142.
• Yılmaz, M., Gündüz, E., Diken, E., & Çimen, O. (2017b). 8. Sınıf fen bilimleri ders kitabındaki biyoloji konularının bilimsel içerik açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 17-35.
• Yürük, N., & Çakır, Ö. S. (2000). Lise öğrencilerinde oksijenli ve oksijensiz solunum konusunda görülen kavram yanılgılarının saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 185-191.