SURİYELİ MÜLTECİLERİN YOĞUN OLARAK YAŞADIĞI İLLERDE TÜRKÇE ÖĞRENME SÜREÇLERİ ÜZERİNE ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 2, 1113 - 1128, 02.06.2020

Emrah Boylu , Pınar Işık

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2020..-641783

Cited By: 4

Öz

Türkçe günümüzde Türkiye’de ve dünyanın farklı yerlerinde, farklı özelliklere sahip hedef kitleler tarafından öğrenilmektedir. Bu kapsamda Suriyeliler de ülkelerinde başlayan iç savaştan kaçarak Türkiye’ye sığınmışlar ve Türkçe öğrenen hedef kitlelerden biri olmuşlardır. Türkiye’ye sığınan Suriyeli mültecilerin en yoğun olduğu iller ise sırası ile Kilis, Hatay, Gaziantep, Şanlıurfa ve Mersindir. Bu bağlamda çalışmanın amacı hem standart Türkçeden uzak yerel ağız özelliklerinin baskın olarak kullanıldığı hem de Suriyeli mültecilerin yoğun olarak yaşadığı illerde Türkçe öğrenen mültecilerin öğrenim süreçlerinde ve onlara Türkçe öğretiminde karşılaşılan durumları öğretmenlerin görüşleri çerçevesinde tespit ederek çözüm önerileri sunmaktır. Bu nedenle nitel bir araştırma yöntemlerinden biri olan olgubilim ile desenlenmiş çalışmada, amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın verileri araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Toplanan veriler betimsel analiz yapılarak çözümlenmiş ve yorumlanmıştır. Elde edilen verilerden hareketle sınıftaki bütün öğrencilerin Arapça bilmelerinin onlara Türkçe öğretimi sürecinde hem olumlu ve olumsuz yönlerinin olduğu, öğrencilerin yaşadıkları illerde halkın Arapça bilmesinin ve Suriyelilerin o bölgede yoğun olmalarının öğrencilerin derslerde öğrendiklerini dışarıda pratiğe dönüştürebilecek imkânların az olmasına neden olduğu, bu durumun da öğrencilerin Türkçe öğrenme sürecini olumsuz anlamda etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada ayrıca öğrencilerin yaşadıkları ile ait ağız özelliklerini Türkçe konuşmalarında yansıttıkları ve bunun da öğrencilerin Türkçe telaffuzlarına olumsuz etkisinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Suriyeli mülteciler, yoğun yaşanılan iller, Türkçe öğretimi, öğretmen görüşleri;

Kaynakça

• Akkaya, A. (2013). Suriyeli mültecilerin Türkçe algıları, Ekev Akademi Dergisi, 17(56), 179-190.
• Altıntaş, M. E. (2018). “DKAB öğretmenlerine göre Suriyeli çocukların devlet okullarında karşılaştıkları sorunlar (Nitel Bir Araştırma)”. Marife 18(2), 469-499.
• Biçer, N. ve Alan, Y. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Suriyelilerin ihtiyaçlarına yönelik bir eylem araştırması. International Online Journal of Educational Sciences, 9 (3), 862 - 878
• Boylu, E. ve Çal, P. (2018). Suriyeli mültecilerin Türkçe kursuna başlamadan önceki söz varlığı durumları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(1), 68-94.
• Boylu, E., ve Işık, P. (2019). Suriyeli mülteci çocuklara yabancı dil olarak Türkçe öğretenlerin yaşadıkları durumlara ilişkin görüşleri. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(2), 895-936.
• Bozkırlı, Ç. K., Er, O. ve Alyılmaz, S. (2018). Teacher opınıons based evaluatıon of problems ın Turkısh ınstructıon to Syrıans. European Journal of Foreign Language Teaching,3 (2),130-147.
• Bölükbaş, F. (2016). Suriyeli mültecilerin dil ihtiyaçlarının analizi: İstanbul örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(46), 21-31.
• Bulut, S., Kanat Soysal, Ö. ve Gülçiçek, D. (2018). Suriyeli öğrencilerin Türkçe öğretmeni olmak: Suriyeli öğrencilerin eğitiminde karşılaşılan sorunlar. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(2), 1210-1238.
• Çetin, İ. (2016). Türkiye’de Suriyeli sığınmacıların sosyal ve kültürel entegrasyonu. Sosyoloji Dergisi, 34, 197-222.
• Demirci, M. (2016). B1 seviyesinde Türkçe öğrenen Suriyeli öğrencilerin sesli okuma becerisiyle ilgili tespitler. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkishor Turkic, 10(7), 333-358.
• Demirci, M., Dinçaslan, M. F. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Suriyeli öğrencilerin durum ekli tamlayıcıları kullanımı. Eğitimde Kuram ve Uygulama 12(5), 1011-1040.
• Dönmez, M. İ. ve Paksoy, S. (2015). Türkiye’de öğrenim gören Suriyeli öğrencilerin Türkçe öğrenmede karşılaştıkları sorunlar üzerine bir araştırma: Kilis 7 Aralık Üniversitesi örneği. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 3(3), 1907-1919.
• Ekinci, Y., Hülür, A. B., Deniz, Ç. A. (2017). Yabancı ve marjinal olarak öteki: yerleşik ve yabancı ilişkisi bağlamında suriyeli sığınmacılar. Tarih Okulu Dergisi, 10, 365-392.
• Er, A. R., ve Bayındır, N. (2015). Pedagogical approaches of elementary teachers for primary refugee children. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 175-185.
• Erdem, M. D., Kaya, İ ve Yılmaz, A. (2017). Örgün eğitim kapsamındaki Suriyeli çocukların eğitimleri ve okul yaşantıları hakkında öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5 (3), 463-476.
• Ergen, H.ve Şahin, E. (2019). Sınıf öğretmenlerinin Suriyeli öğrencilerin eğitimi ile ilgili yaşadıkları problemler. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (44), 377-405.
• Ersoy, A. F., ve Ala, M. (2019). Suriyeli sığınmacı ve mültecilere ilişkin görüşler: Osmaniye’de nitel bir araştırma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(3), 1343-1356.
• Eyüp, B., Arslan, M. ve Cevher, T.Y. (2017) Mültecilere Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesine yönelik uyum kursuna katılan öğreticilerin kurs hakkındaki görüşleri ve hazırbulunuşluk durumları. IJLET, 5(4), 174-200.
• Göç İdaresi, (2016) “Geçici koruma altındaki Suriyeliler” https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 (10.04.2020) tarihinde alınmıştır.
• Gün, M. (2015). Yabancılara Türkçe öğretimi veren öğretim elemanlarının Adıyaman ili çadır kent bölgesinde Türkçe öğrenen Suriyeli mültecilere Türk kültürü aktarımına ilişkin görüşleri. Cappadocia Journal of History and Social Sciences, 5, 119 - 138.
• Koçoğlu, A., ve Yanpar Yelken, T. (2018). Suriyeli öğrencilere Türkçe dil becerileri kazandırma sürecinde ilkokul Türkçe dersi öğretim programları ile ilgili öğretmen görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(2), 131-160.
• MEB, (2015). Temel eğitim genel müdürlüğü, Türkiye’de geçici koruma statüsündeki Suriye vatandaşlarına yönelik sosyal uyum ve psikososyal destek çalışmaları koordinasyon ve planlama çalıştayı, Ankara.
• Moralı, G. (2018). Suriyeli mülteci çocuklara Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar. OPUS –Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1426-1449. DOI: 10.26466/opus.443945
• Özdemir, E. (2017). Suriyeli mültecilerin Türkiye’deki algıları. Savunma Bilimleri Dergisi, 16 (1), 115-136.
• Soylu, A., Kaysılı, A. ve Sever (2020). Mülteci çocuklar ve okula uyum: öğretmenlerin kültüre duyarlılıkları üzerinden bir çözümleme. Eğitim ve Bilim, 45(201), 313-334.
• Tanrıkulu, F. (2017). Türkiye’de yaşayan Suriyeli çocukların eğitim sorunu ve çözüm önerileri. Liberal Düşünce Dergisi, 22(86), 127-144.
• Taşkaya, S. M. ve Ersoy, G. (2016). Suriyeli sığınmacılara Türkçe öğretiminde sınıf öğretmenlerinin uygulamaları. Çukurova Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 130-138.
• Ünal, K., Taşkaya, S. M. ve Ersoy, G. (2018). Suriyeli göçmenlerin yabancı dil olarak Türkçe öğrenirken karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 134-149.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, Ö. (2013). Syrian refugees in the Turkey’s camps: Problems, expectations, Turkey and future perception. Journal of Sociological Research, 16 (1), 141-169.
• Şavlı, F. ve Kalafat, S. (2014). Yabancı dil derslerinde ana dili kullanımı üzerine öğretmen ve öğrenci görüşleri. Turkish Studies, 9(3), 1367-1385.
• Özçelik, N. (2013). Yabancı dil Fransızca sınıfında anadil kullanımı. Turkish Studies 8 (10), 541-553.
• Mergen, F. (2018). Beyin araştırmaları ışığında yabancı dil sınıflarında anadili kullanımı. Ana Dili Eğitimi Dergisi,
• 6(3), 553-568.
• Kayaoğlu, N. M. (2012). The use of mother tongue in foreign language teaching from teachers’ practice and perspective Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 25-35.
• Şimşek, M . (2011). Yabancı dil öğretiminde ana dil kullanımı: Ne zaman, ne kadar, neden. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1),1-14 .
• https://www.dunyabulteni.net/guncel/suriyelilerin-yuzde-90i-hl-turkce-ogrenemedi-h428249.html 25.10.2019 tarihinde ulaşılmıştır.