ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ANNE-BABAYA BAĞLANMA, KENDİNİ TOPARLAMA GÜCÜ VE BİLİŞSEL ESNEKLİKLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİLER ÖRÜNTÜSÜ: BİR YOL ANALİZİ ÇALIŞMASI

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 3, 1258 - 1271, 15.09.2020

Halil Ekşi , Sümeyye Yücel , Gamze Yaman , Füsun Ekşi

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2020.20.56791-501076

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin anne-babaya bağlanma ile kendini toparlama gücü arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin yordayıcı rolü olup olmadığını test etmektir. Araştırma, ilişkisel tarama modelinde yapılandırılmıştır. 352 üniversite öğrencisinden veri toplanmıştır. Araştırma sonucunda, üniversite öğrencilerinin anne-babaya bağlanma, kendini toparlama gücü ve bilişsel esneklik bakımından bazı demografik özelliklere göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Anne-babaya bağlanma ile kendini toparlama gücü arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin yordayıcı rolü olduğu sonucuna yol analizi ile ulaşılmış olup bu değişkenler arasındaki ilişkiler örüntüsünde elde edilen uyum indeksi değerlerinin iyi uyum verdiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Anne-Babaya Bağlanma, kendini toparlama gücü, bilişsel esneklik, yol analizi, path analysis

THE PREDICTIVE ROLE OF COGNITIVE FLEXIBILITY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN PARENTAL ATTACHMENT AND RESILIENCE

Öz

The aim of this study was to test the predictive role of cognitive flexibility in the relationship between university students' attachment to attachment to parents. The research is structured in correlational research design. Data were collected from 352 university students. As a result of the research, it was determined that university students differed according to some demographic characteristics in terms of attachment to parents, resilience and cognitive flexibility. It was concluded that the role of predicting cognitive flexibility in the relationship between attachment and attachment capacity to parents was reached by means of the path analysis.

Anahtar Kelimeler

Attachment to parents, resilience, cognitive flexibility

Kaynakça

• Ağırkan, M. & Kağan, M. (2017). The relationship between value orientations and psychological resilience levels of university students. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (3), 225-245. https://doi.org/ 10.17556/erziefd.335063
• Ainsworth, M. D. S., Blehar, M. C., Waters, E., & Wall, S. (1978). Patterns of attachment: A psychological study of the strange situation. Lawrence Erlbaum Patterns.
• Akça, Z. K. (2012). Genç yetişkinlikte algılanan anne-baba tutumlarının, kendini toparlama gücü ve benlik saygısı arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Altunkol, F. (2011). Üniversite öğrencilerinin bilişsel esneklik ile algılanan stres düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Aydın-Sünbül, Z. (2016). Ergenlerde bilinçli farkındalık ve kendini toparlama gücü arasındaki ilişki: Öz-duyarlık ve duygu düzenleme güçlüğünün düzenleyici rolü [Yayımlanmamış doktora tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi
• Atalay, N. Ü. (2019). LGBT bireylerde kendini toparlama gücü, cesaret, algılanan stres ve sosyal destek [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Benard, B. (1996). The foundations of the resiliency paradigm. Premier Issue.
• Bilgin, M. (2009a). Devoloping a cognitive flexibility scale; validitity and reliability studies. Social Personality and Behavior, 37(3), 343-354. https://doi.org/10.2224/sbp.2009.37.3.343
• Bilgin, M. (2009b). Bilişsel esnekliği yordayan bazı değişkenler. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(3), 142-152.
• Bilgiç, R. & Bilgin, M. (2016). Ergenlerin cinsiyet ve öğrenim kademesi düzeylerine göre bilişsel esneklik düzeyleri ile karar stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 39-55. https://doi.org/10.29065/usakead.232432
• Bolat, Z. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlıkları ile öz-anlayışları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi] Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Bowlby, J. (1969). Attachment and loss: Attachment. 1. Cilt. Basic Books.
• Bowlby, J. (1973). Attachment and loss: Separation. 2. Cilt. Basic Books.
• Chamberlain, S. R., Fineberg, N. A., Blackwell, A. D., Robbins, T. W., & Sahakian, B. J. (2006). Motor inhibition and cognitive flexibility in obsessive-compulsive disorder and trichotillomania. The American Journal of Psychiatry, 163(7), 1282-1284. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.163.7.1282
• Cranley, M. S. (1981). Development of a tool for the measurement of maternal attachment during pregnancy. Nursing Research, 30(5), 281-284. https://doi.org/10.1097/00006199-198109000-00008
• Dağ, İ. & Gülüm, İ. V. (2013). Yetişkin bağlanma örüntüleri ile psikopataloji belirtileri arasındaki ilişkide bilişsel özelliklerin aracı rolü: Kontrol odağı ve tekrarlayıcı düşünme. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(4), 240-7.
• Dennis, J. P. & Vander Wal, J. S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive Therapy and Research, 34(3), 241-253. https://doi.org/10.1007/s10608-009-9276-4
• Deveney, C. M, & Deldin, P. J. (2006). A preliminary investigation of cognitive flexibility for emotional information in major depressive disorder and nonpsychiatric controls. Emotion, 6, 429-437. https://doi.org/10.1037/1528-3542.6.3.429
• Diril, A. (2011). Lise öğrencilerinin bilişsel esneklik düzeylerinin sosyo-demografik değişkenler ve öfke düzeyi ile öfke ifade tarzları arasındaki ilişki açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. SAGE.
• Garmezy, N. (1993). Children in poverty: Resilience despite risk. Psychiatry, 56(1), 127-136. https://doi.org/10.1080/00332747.1993.11024627
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update. Pearson.
• Gizir, C. A. (2004). Akademik sağlamlık: Yoksulluk içindeki sekizinci sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına katkıda bulunan koruyucu faktörlerin incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Gülersez, Ü. (2019). Suriyeli mülteci öğrencilerde kendini toparlama gücünün incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Gülüm, İ. V. & Dağ, İ. (2012). Tekrarlayıcı Düşünme Ölçeği ve Bilişsel Esneklik Envanteri’nin Türkçeye uyarlanması, geçerliliği ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13, 216-223.
• Günaydın, G., Selçuk, E., Sümer, N. & Uysal, A. (2005). Ebeveyn ve Arkadaşlarına Bağlanma Envanteri Kısa Forrmu’nun psikometrik açıdan değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları Dergisi, 8(16), 13-23.
• Gündüz, B. (2013). Bağlanma stilleri, akılcı olmayan inançlar ve psikolojik belirtilerin bilişsel esnekliği yordamadaki katkıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 2071-2085. https://doi.org/ 10.12738/estp.2013.4.1702
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil.
• Kara, Y. (2018). Üniversite öğrencilerinin bağlanma stillerinin stresle başa çıkma tarzları ve çatışma eylem stillerine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Keskin, V. (2019). Hemşirelik öğrencilerinin anne babaya bağlanma biçimlerinin kişilik özelliklerine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. The Guilford Press
• Malak, K. (2011). Üniversite öğrencilerinin kendini toparlama gücü ile duygusal zekâ düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Martin, M. M., Anderson, C. M., & Thweatt, K. S. (1998). Aggressive communication traits and their relationship with the cognitive flexibility scale and the communication flexibility scale. Journal of Social Behavior and Personality, 13(3), 34-45. https://psycnet.apa.org/record/2000-02090-010
• Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychologist, 56(3), 227-238. https://doi.org/10.1037/0003-066X.56.3.227
• Mikulincer, M., & Florian, V. (2003). Attachment style and affect regulation: Implications for coping with stress and mental health. In G. Fletcher & M. Clark (Eds.), Blackwell handbook of social psychology: Interpersonal processes (pp. 537–557). Blackwell.
• Onur, N. (2006). Lise öğrencilerinin bağlanma stilleri ile atılganlık düzeyleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Öğülmüş, S. (2001). Bir kişilik özelliği olarak yılmazlık [Sempozyum sunumu]. I. Ulusal Çocuk ve Suç Sempozyumu: Nedenler ve Önleme Çalışmaları, Ankara, Türkiye.
• Özünlü, M. B. (2018). Ebeveyn yoksunluğu yaşayan bireylerde aşkınlık, kendini toparlama gücü ve iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Pamuk, S. (2016). Farklı anne baba tutumlarının üniversite öğrencilerinin kendini toparlama gücüne, problem çözme becerilerine ve karar verme davranışlarına etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Beykent Üniversitesi.
• Rew, L., Taylor-Seehafer, M., Thomas, N. Y., & Yockey, R. D. (2001). Corralates of resilience in homeless adolescents. Journal of Nursing Scholarship, 33(1), 33-40. https://doi.org/10.1111/j.1547-5069.2001.00033.x
• Sayın, M. (2017). Üniversite öğrencilerinin öz-anlayış, kendini affetme ve başa çıkma stratejileri arasındaki ilişkiler örüntüsü: Bir yol analizi çalışması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Shaver, P. R., & Mikulincer, M. (2002) Attachment-related psychodynamics. Attachment & Human Development, 4(2), 133-161. http://dx.doi.org/10.1080/14616730210154171
• Schreider, B. H., Atkinson, L., & Tardif, C. (2001). Child-parent attachment and children’s peer relations: A quantitative review. Developmental Psychology, 37, 86-100. https://doi.org/10.1037/0012-1649.37.1.86
• Şirin-Ayva, A. B. (2018). Macera terapisi temelli grupla danışmanlığın üniversite öğrencilerinde bilişsel esneklik ve belirsizliğe tahammülsüzlüğe etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statitics. Allyn & Bacon, Inc.
• Tarter, R. E., & Vanyukov, M. (1999). Re-visiting the validity of the construct of resilience. In M. D. Glantz & J. L. Johnson (Eds.), Resilience and development: Positive life adaptations (pp. 85-107). Kluwer Academic/Plenum Publishers.
• Teasdale, J. D., Segal, Z. V., & Williams, J. M. G. (1995). How does cognitive therapy prevent depressive relapse and why should attentional control (mindfulness) training help? Behaviour Research and Therapy, 33, 225–239. https://doi.org/10.1016/0005-7967(94)e0011-7
• Terzi, Ş., (2006). Kendini Toparlama Gücü Ölçeği’nin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları, Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 77-84.
• Terzi, Ş. (2008). Üniversite öğrencilerinde kendini toparlama gücünün içsel koruyucu faktörlerle ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(35), 297-306.
• Ulusoy, Y. Ö., Akfırat, O. N. & Tura, G. (2018). Ebeveynlere bağlanma ile kişilik özellikleri arasındaki ilişki. Dirençlilik Dergisi, 2(1), 23-37. https://doi.org/10.32569/resilience.436910
• Yazgan, N. N. (2019). Yetişkinlerde savunma mekanizmalarının, bağlanma stilleri ve bilişsel esneklik arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi.