YBT-PASS Bilişsel Müdahale Programı’nın Özgül Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrencilerin Bilişsel İşlem Alanları Düzeylerine Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 1, 356 - 376, 23.03.2022

Tamer Ergin

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2022..-928265

Öz

Bu araştırma, özgül öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin bilişsel işlem alanları üzerinde YBT-PASS (Yapboz Tekniği-Planning, Attention, Simultaneous, Successive) Bilişsel Müdahale Programı’nın etkisini sınamak amacıyla yapılmıştır. Araştırmada ön test/son test kontrol gruplu deneme modeli kullanılmıştır. Bu çalışma 40 deney, 40 kontrol olmak üzere toplam 80 öğrenci üzerinde bireysel yapılan çalışmalarla yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama aracı olarak bireysel uygulanan Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS-Cognitive Assessment System) kullanılmıştır. YBT-PASS Bilişsel Müdahale Programı, deney grubuna 24 hafta boyunca, her bir öğrenciye bireysel olarak, haftada 1 gün ve her oturum 1 saat olmak üzere toplam 24 saat uygulanmıştır. Kontrol grubundaki öğrenciler ise halihazırda aldıkları programlarına devam etmişlerdir. YBT-PASS Bilişsel Müdahale Programının bireysel olarak uygulanmasından sonra CAS son test olarak deney ve kontrol gruplarına bireysel olarak tekrar uygulanmıştır. Verilerin analizinde ilişkisiz grup t testi ve ilişkili grup t testi uygulanmıştır. Araştırmanın sonucunda deney grubunun bilişsel işlem alanlarına yönelik son test puanlarının, ön test puanlarına göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu belirlenmiştir. Aynı zamanda deney grubunun son test puanlarının da kontrol grubunun son test puanlarına göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu görülmüştür. PASS Teorisi ile tanımlanan bilişsel işlem alanlarının her birinde (planlama, dikkat, eşzamanlı bilişsel işlemler ve ardıl bilişsel işlemler) ve toplamında anlamlı sonuçların elde edilmiş olması bütüncül gelişmenin gerçekleştiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Yapboz Tekniği, PASS Teorisi, Bilişsel Değerlendirme Sistemi, Bilişsel Müdahale, Özgül Öğrenme Güçlüğü

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

The Effect of YBT-PASS Cognitive Intervention Program on Cognitive Processing Areas of Students with Specific Learning Difficulties

Öz

This research was carried out in order to test the effect of the Cognitive Intervention Program developed by using PASS (Planning, Attention, Simultaneous, Successive) Theory and YBT (Puzzle) Technic on the cognitive processing areas of children with specific learning difficulties. In the research, a pretest / posttest control group experimental model was used. This study was carried out with individual studies on 80 students, 40 of whom were experimental and 40 were control. In the study, the individually applied Cognitive Assessment System (CAS) was used as a data collection tool. YBT-PASS Cognitive Intervention Program was applied to the experimental group individually for 24 weeks, individually, once a week and for a total of 24 hours, each session for 1 hour. The children in the control group continued their current programs. After the individual application of the program, the CAS was applied to the experimental and control groups individually as a post-test. In the analysis of the data, an unrelated group t-test and related group t-test were used. As a result of the study, it was observed that the post-test scores of the experimental group for the cognitive processing domains were significantly higher than the pre-test scores and the post-test scores of the experimental group were significantly higher than the post-test scores of the control group. The fact that significant results were obtained in each, and the total of the cognitive processing areas defined by the PASS Theory shows that holistic development occurred.

Anahtar Kelimeler

Puzzle Technic, Planning-Attention-Simultaneous-Successive Theory, Cognitive Assessment System, Cognitive Intervention, Specific Learning Difficulties

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Afat, N. (2007, Mart 10). Bilişsel değerlendirme sisteminin (CAS) 8 yaş grubu için norm çalışması ve üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin bilişsel değerlendirilmesi. [Sözlü bildiri]. 9. Rehberlik Sempozyumu, Türkiye.
• Akın, G. (2006). Bilişsel değerlendirme sistemi (Cognitive Assessment System-CAS) testinin onbir yaş çocukları üzerinde geçerlik, güvenirlik ve norm ön çalışmasının uygulanması [Yüksek lisan tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Altay, D. (2012). Ebeveyn kabul-reddi ile ilköğretim 1.sınıf öğrencilerinin bilişsel gelişimi arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Ashman, A. F. (1993). Conway, R.N.F. Using cognitive methods in the classroom. Routledge
• Aslan, M. (2009). 5-6 Yaş grubu çocuklarda bilişsel işlemler ile uyum ve davranış problemleri arasındaki ilişkinin bazı değişkenlere göre incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Balcı, A. (2006). Sosyal bilimlerde araştırma teknikleri. Pegem A Yayıncılık.
• Bui, Y. N., Schumaker, J. B., & Deshler, D. D. (2006). The effects of a strategic writing program, for students with and without learning disabilities in inclusive fifth-grade classes. Learning Disabilities Research & Practice, 21(4), 244-260. https://doi.org/10.1111/j.1540-5826.2006.00221.x
• Bulut, D. (2015). Eğitsel oyun tasarlama sürecinin öğrenciler yaratıcılıklarına etkisi [Yüksek lisans tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
• Bütün, Ö. (2017). Üstün yetenekli öğrencilerin yaratıcılığını geliştirmeye yönelik programın etkililiği.[Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Canivez, P. (2011). Pathologies of recognition. Philosophy and Social Criticism, 37(8): 851–887. https://doi.org/10.1177/0191453711413701
• Cihak, D. F., & Castle, K. (2011). Improving expository writing skills with explicit and strategy instructional methods in inclusive middle school clasrooms. International Journal of Special Education, 26(3), 106-113.
• Clark, B. (2002). Growing up gifted: Developing the potential of children at home and at school (6th ed.). UpperSaddle River, NJ: Merrill/Prentice Hall.
• Clark, B. (2015). Üstün zekâlı olarak büyümek (Çev. F. Kaya, Oğurlu, F., 8. baskı). Nobel. (Orijinal çalışma 2002 yılında yayımlandı.)
• Cormier, P., Carlson, J. S., & Das, J.P. (1990). Planning ability and cognitive performance: The compensatory effects of a dynamic assessment approach. Learning and Individial Differences, (2), 437-449. https://doi.org/10.1016/1041-6080(90)90004-Z
• Çelebi Öncü, E. (2018). Erken çocukluk döneminde yaratıcılık ve geliştirilmesi. Pegem Akademi.
• Çıplak, S. (2008). Aile içi çocuk istismarı ile bilişsel işlevler arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Çubuk, F. Z. (2012). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı almış ve almamış çocukların bilişsel işlem performanslarının karşılaştırılması [Yüksek lisans tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Das, J. P. Naglieri J. A., & Kirby J.R. (1994). Assessment of cognitive processes: the pass theory of ıntelligence. Allyn and Bacon A Division of Simon and Schuster Inc.
• Das, J. P. (1999). PASS reading enhancement program. Sarka Educational Resources.
• Das, J. P. (2001). Reading difficulties ve dyslexia. J.P. Das Developmental Disability Centre University of Alberta.
• Das, J. P. (2004). The cognitive enhancement training program (COGENT©). Developmental Disabilities Centre, University of Alberta.
• Dondurucu, I. (2006). Bilişsel değerlendirme sistemi (Cognitive Assessment System-CAS) on yaş çocukları üzerinde geçerlilik ,güvenirlilik ve norm çalışmasının uygulanması [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Dündar, B. (2010). 6 Yaş çocuklarının benlik algıları ile bilişsel performansları arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Engle, R. W., & Conway, A. R. A. (1998). Comprehension and working memory. In R. H. Logie & K. J. Gilhooly (Eds.), Working Memory and Thinking (pp. 67-89). Psychology Press.
• Ergin, T. (2003). Bilişsel değerlendirme sistemi (Cognitive assessment system–CAS): beş yaş çocukları üzerinde geçerlik, güvenirlik ve norm çalışması [Doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Erürker, B. (2007). Aileye ve parçalanmış aileye sahip 5-6 yaş çocuklarının bilişsel işlevlerinin karşılaştırılması [Yüksek lisans tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Erşahin, K. (2019). Anne baba tutumları ile 5-7 yaş çocukların bilişsel işlemler performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa.
• Flanagan, D.W., Fiorello C.A., Ortiz S.O., (2010). Enhancing practice through application of cattellhorn-carroll theory and research: a “third method” approach to specific learning disability ıdentification. Psychol Sch, 47(7), 739-60. https://doi.org/10.1002/pits.20501
• Gürbüz, G. (2018). PASS Teorisi’ne dayalı bilişsel müdahale programının öğrenme performansına etkisinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Hale, J.B. & Fiorello C.A. (2004). School neuropsychology: A practitioner's handbook. Guilford.
• Huang, L. V., Bardos, A. N., & D’Amato, R. C. (2010) Identifying students with learning disabilities: composite profile analysis using the cognitive assessment system. Journal of Psychoeducational Assessment, (28), 19-30. https://doi.org/10.1177/0734282909333057
• İlker, Ö. & Melekoğlu, M.A. (2017). İlköğretim döneminde özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin Yazma becerilerine ilişkin çalışmaların incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18(3), 443-469. DOI: 10.21565/ozelegitimdergisi.318602
• Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma teknikleri. Nobel.
• Kirby, J. R., & Williams N. H. (2000). Learning problems: a cognitive approach. Kagan ve Woo Limited.
• Kuyurtar, N. (2012). Bilişsel temelli sosyal beceri grup eğitiminin okul öncesi yaş grubundaki etkililiğinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Luria, A. R., & Tsvetkova, L. S. (1990). The neuropsychological analysis of problem solving. Paul M. Deutsch Press.
• Miller, 0. A. (1956). The magical number seven plus or minus two: Some limits on our capacity for processing information. Psychological Review, (63), 81-97. https://doi.org/10.1109/TPC.2002.1003695
• Moreno-Torres, M. (2019). Neuropsychological profiles to achieve cultural justice for hispanic children with specific learning disabilities (SLD) Archives of Clinical Neuropsychology, 34(7), 1263 https://doi.org/10.1093/arclin/acz029.30
• Naglieri, J. A., & Gottling, S. H. (1995). A cognitive education approach to math instruction for the learning disabled: An individual study. Psychological Reports, 76, 1343-1354. https://doi.org/10.2466/pr0.1995.76.3c.1343
• Naglieri, J. & Das, J.P. (1997). Cognitive assessment system ınterpretive handbook. Riverside Publishing.
• Naglieri, J. A., & Ashman A. A. (1999). Making the connection between PASS and intervention. In J. A. Naglieri (Eds.), Essentials of CAS assessment (pp 151-181).Wiley.
• Naglieri, J.A. (1999). Essentials of CAS assessment. John Wiley & Sons, Inc.
• Naglieri J.A.& S. Goldstein S. (Eds.). (2009). A practitioner’s guide to assessment of ıntelligence and achievement. Wiley.
• Naglieri, J. A., & Pickering, E. B. (2010). Helping children learn: ıntervention handouts for use ın school and at home (2 b.). Brookes Publishing.
• Naglieri, J. A., & Goldstein, S. (2011). Assessment of cognitive and neuropsychological processes. In S. Goldstein, J.A. Naglieri, & M. DeVries, (Eds.), Learning and attention disorders in adolescence and adulthood: assessment and treatment (pp. 137-160). (2nd Ed.). John Wiley & Sons, Inc.
• Naglieri J. A., Das, J.P. & Goldstein S. (2014). CAS 2 Cognitive assessment system. (second edition). Interpretive and tecnical Manual. Pro-ed.
• Naglieri, J. A. (2015). Hundred years of intelligence testing: Moving from traditional IQ to second-generation intelligence tests. In S. Goldstein, D. Princiotta, & J. A. Naglieri (Eds.), Handbook of Intelligence: Evolutionary theory, historical perspective and current concepts (pp. 295–316). Springer.
• Naglieri, J. A., & Otero, T. (2011). Cognitive Assessment System: Redefining intelligence from a neuropsychological perspective. In A. Davis (Ed.), Handbook of pediatric neuropsychology (pp. 320–333). Springer.
• Otero, T. M., Gonzales, L., & Naglieri, J. A. (2013). The neurocognitive assessment of hispanic english language learners with reading failure. Applied Neuropsychology: Child, 2(1), 24-32. https://doi.org/10.1080/21622965.2012.670547
• Özkale, B. (2010). Ritim çalışmalarının altı yaş çocuklarının bilişsel becerilerine etkisi [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Peker, A. T., Ünveren, A., & Ergin, T. (2017). Bilişsel motor koordinasyon antremanı ve bilişsel işlemler üzerine etkisi [Doktora tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
• Rourke, B.P. (1982). Central processing deficiencies in children: Toward a developmental neuropsychological model. Journal of Clinical and experimental Neuropsychology, 4(1), 1-18. https://doi.org/10.1080/01688638208401112
• Siegel, L. (1989). IQ is Irrelevant to the definition of learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, (22) 469-478, 486. https://doi.org/10.1177/002221948902200803
• Silver, L.B. (1996). Developmental learning disorder, child and adolescent psychiatry a comprehensive textbook. M Lewis (Ed.), Developmental Learning Disabilities (pp. 520-526) Williams & Wilkins
• Siyez, D. M. (2007). Fiziksel gelişim. A. Kaya (Ed.), Eğitim Psikolojisi içinde (ss. 48-81). Pegem Akademi.
• Stotz, K. E., Itoi, M., Konrad, M., & Alber-Morgan, S. R. (2007). Effects of self-graphing on written expression of fourth grade students with high-incidence disabilities. Journal of Behavioral Education, 17(2), 172-186.
• Şenel, F. (2006). Bilişsel değerlendirme sisteminin (CAS) 9 yas grubu için ön norm çalışması ve üstün zekâlı ve yeteneklilerin bilişsel değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Taşdemir-Yılmaz, N. (2010). Bilişsel müdahale programının öğrenme performansı düşük öğrenciler üzerindeki etkisinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Uluöz-Tüyel, B. (2010). Farklı gelişim dönemlerine göre ikizlerin bilişsel işlemlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Ün, D. (2009). Özel öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilere yönelik bilişsel müdahale Programı [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Van Luit, J. E. H., Kroesbergen, E. H., & Naglieri, J. A. (2005) Utility of the PASS theory and cognitive assessment system for dutch children with and without ADHD. Journal of Learning Disabilities, (38) 434-439. https://doi.org/10.1177/00222194050380050601
• Yılmaz, N. (2008). Bilişsel değerlendirme sistemi’nin (CAS) 13 yaş grubu için ön norm çalışması ve akademik başarılarının değerlendirmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.