Science Education Applications in Turkish History and Science Education in Village Institutes

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 4, 1582 - 1606, 29.12.2022

Murat Karaca , Uğur Akbaba

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2022.22.74506-834863

Öz

In this study, science education practices in Turkish history have been analyzed. Very serious and detailed science education and teaching practices have been observed since the early Turkish period. In addition, it was observed that there were periods when positive sciences were neglected. In parallel with these disruptions in positive sciences, Turkish states have weakened and become stagnant. The process of liberation and scientificization of knowledge from traditionalism that started in the Constitutional Era continued with the Republic. It is evident that the Young Republic has made serious educational reforms and paid special attention to science education and teaching. In this context a historical investigation has been carried out with the idea that historical records will shed light on today's education programs.

Anahtar Kelimeler

Keywords: Science, science education, village ınstitutes, science education in Turkish history

Türk Tarihinde Fen Eğitimi Uygulamaları ve Köy Enstitülerinde Fen Eğitimi

Öz

Bu çalışmada, Türk tarihinde fen eğitim uygulamaları ana hatları ile incelenmiştir. Erken Türk tarihinden itibaren günümüze kadar çok ciddi ve detaylı fen eğitim ve öğretimi uygulamaları gözlenmiştir. Bunun yanında pozitif bilimlerin ihmal edildiği dönemlerin olduğu da görülmüştür. Pozitif bilimlerde yaşanan bu aksamalara paralel olarak Türk devletleri de zayıflamış ve durağanlaşmıştır. Meşrutiyet döneminde başlayan bilginin geleneksellikten kurtarılıp bilimselleştirilmesi süreci Cumhuriyet ile gelişerek sürmüştür. Genç Cumhuriyet’in ciddi eğitim reformları yaptığı, fen eğitimi ve öğretimine özel ilgi gösterdiği aşikârdır. Bu bağlamda tarihsel kayıtların günümüz eğitim-öğretim programlarına ışık tutacağı düşüncesiyle tarihsel bir inceleme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fen, fen eğitimi, köy enstitüleri, Türk tarihinde fen eğitimi, Keywords: Science, science education, village ınstitutes, science education in Turkish history

Kaynakça

• Abbott, J., & Ryan, T. (1999). Constructing knowledge, reconstructing schooling. Educational Leadership, 57(3), 66-69.
• Akar, H. (2011). Türkiye'deki köy enstitülerinin toplumsal değişmede yeri [Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. https://acikerisim.deu.edu.tr/
• Akdoğan M. E. (2016). Köy enstitülerinde eğitim anlayışı ve tarih ve yurttaşlık bilgisi öğretimi [Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Akınoğlu, O. (2005). Türkiye’ de Uygulanan ve Değişen Eğitim Programlarının Psikolojik Temelleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22(22), 31-45.
• Altunya, N. (2009). Köy enstitüsü sistemine toplu bir bakış. Köy Enstitülerini Araştırma ve Eğitimi Geliştirme Derneği (KAVEG).
• Arzu, B. (2017). Medreselerin Kısa Bir Geçmişi ve Kayseri Medreseleri. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 57-73. https://doi.org/10.30803/adusobed.309070
• Aydın, D.U. (2013). Osmanlı’nın Son Dönemi’nde Eğitim, Kültür ve Sanat Hayatına Genel Bir Bakış. İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, 4.
• Balbağ, M. Z., Leblebiciler, K., Karaer, G., Sarıkahya, E. & Erkan, Ö. (2016). Türkiye’de Fen Eğitimi ve Öğretimi Sorunları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 5(3).
• Baltacı, C. (1976). XV-XVI asırlar Osmanlı medreseleri: (teşkilât-tarih). İrfan Matbaası.
• Başar, T., & Demiral, Ü. (2019). 2013, 2017 ve 2018 fen bilimleri dersi öğretim programlarının karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 261-292. https://doi.org/10.19171/uefad.600882
• Boran, A. (2000). Cumhuriyet döneminde eğitimde meydana gelen gelişmeler. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(9).
• Brocke, J. V., Simons, A., Niehaves, B., Niehaves, B., Reimer, K., Plattfaut, R., & Cleven, A. (2009). Reconstructing the giant: On the importance of rigour in documenting the literature search process. ECIS proceeding 161.
• Demirbaş, M., & Yağbasan, R. (2005, Eylül 28-30). İlköğretim Öğrencilerinin Fen Bilgisi Dersindeki Bilimsel Tutumlarının Belirlenmesi ve Geliştirilmesine Yönelik Öneriler [Sözlü bildiri]. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Denizli, Türkiye.
• Dindar, H., & Taneri, A. (2011). MEB’in 1968, 1992, 2000 ve 2004 Yıllarında Geliştirdiği Fen Programlarının Amaç, Kavram ve Etkinlik Yönünden Karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 363-378.
• Ergun, M. (2018). Selçuklular Dönemi'nde Eğitim ve Bilim I. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-40.
• Güneş, H., & Karaşah, Ş. (2016). Geçmişten Günümüze Fen Eğitiminin Önemi ve Fen Eğitiminde Son Yıllarda Yapılan Çalışmalar. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 5(3).
• Hesapçıoğlu, M. (2009). Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Eğitim Politikası ve Felsefesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29(29), 121-138.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma ve Yöntemi (15. baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
• Keleş, P. U. (2017). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı Hakkında Beşinci Sınıf Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(3), 121-142.
• Kenan, S. (2013). Türk Eğitim Düşüncesi ve Deneyiminin Dönüm Noktaları Üzerine Bir Çözümleme. Osmanlı Araştırmaları, 41, 1-31.
• Kocabaş, K. (2014). Köy Enstitüleri ve Fen Eğitimi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 62-73.
• Marım, Y., & Sam, R. (2017). 1950-1960 Arası Amerikalı Uzman Raporları Bağlamında Türk Eğitim Sistemine Çizilen Yol Haritası. Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, (30), 11-33. https://doi.org/10.20981/kaygi.411677
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu. 14.06. 1973 tarih ve 14574 sayılı Resmi Gazete.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2005). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. MEB Yayınevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Program
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2020). (Erişim tarihi 20.07.2022). https://odsgm.meb.gov.tr/www/timss-2019-turkiye-raporu-aciklandi/icerik/613
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2020). (Erişim tarihi 20.07.2022). https://cdn.eba.gov.tr/icerik/2022_LGS_rapor.
• Morgil, F. İ. (1990). Ülkemizde fen eğitim, sorunlar ve öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(5) 21-27.
• Odabaşıoğlu, A. (2017). Köy Enstitülerinin Yönetimi [Tezsiz Yüksek Lisans Projesi. Pamukkale Üniversitesi]. http://acikerişim.pau.edu.tr
• Ortaş, İ. (2005). Ülkemizin Kaçırdığı En Büyük Eğitim Projesi: Köy Enstitüleri. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Pivolka, Yıl: 4, Sayı: 17, 3-5.
• Önder, M. (2012). Toplumsal Değişim Sürecinde Düziçi Köy Enstitüsü [Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Parlar, H. (2012). Bilgi toplumu, değişim ve yeni eğitim paradigması. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 193-209. Programme for International Student Assessment (PISA). (2019). (Erişim tarihi 20.07.2022). https://www.oecd.org/pisa/publications/pisa-2018-results.htm
• Sarıkaya, Y. (1999). Osmanlı medreselerinin gerilemesi meselesi: eleştirel bir değerlendirme denemesi. İslam Araştırmaları Dergisi, 3, 23-39.
• Schwartz, S. H. (2012). An overview of the Schwartz theory of basic values. Online readings in Psychology and Culture, 2(1), 2307-0919. https://doi.org/10.9707/2307-0919.1116
• Seren, S., & Elşen, V. (2005). 2005 Yılı İtibariyle Değişen Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programlarında STEM Eğitimine Yer Verilme Düzeylerinin Karşılaştırılması. Journal of Steam Education, 1(1), 24-47.
• Suat, Ü., Çoştu, B., & Karataş, F. Ö. (2004). Türkiye’ de Fen Bilimleri Eğitimi Alanındaki Program Geliştirme Çalışmalarına Genel Bir Bakış. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 183-202.
• Tokgöz, E. (2003). Toplumsal Değişme ve Eğitimin Etkileşimi [Yüksek Lisans Tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Topçu, N. (2007). Yarınki Türkiye. (Düzenleyen; Elverdi ve Kara) (6. Baskı). Dergâh Yayınları.
• Toprak, G. N. (2008). Cumhuriyetin İlk Döneminde Türk Eğitim Sistemi ve Köy Enstitüleri [Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. https://acikerisim.aku.edu.tr/
• Turgut, H., & Fer, S. (2006). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Bilimsel Okuryazarlık Yeterliklerinin Geliştirilmesinde Sosyal Yapılandırmacı Öğretim Tasarımı Uygulamasının Etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 24, 205-229.
• Turgut, M. F. (1990). Türkiye'de fen ve matematik programlarını yenileme çalışmaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(5), 1-14.
• Varış, F. (1996). Eğitimde Program Geliştirme "Teori ve Teknikler". Alkım Kitapçılık Yayıncılık.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (6.Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, A., & Morgil, F. İ. (1992). Türkiye'de fen öğretiminin genel bir değerlendirmesi sonuçları ve öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 269-278.
• Yüksek Öğrenim Kurumu (YÖK). (2010). (Erişim Tarihi 05.04.2022). Öğretmen Yetiştirme Programı. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/ogretmen-yetistirme
• Yüksek Öğrenim Kurumu (YÖK). (2018). (Erişim Tarihi 05.04.2022). Öğretmen Yetiştirme Programı. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari
• Yüksek Öğrenim Kurumu (YÖK). (2020). (Erişim tarihi 03.12.2020). Eğitim Fakültelerine yetki devri. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2020/egitim-fakülltelerine-yetki-devri.aspx