An Investigation of the Relationship between Secondary School Teachers' Job Satisfaction and Organizational Trust Perceptions

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 2, 625 - 642, 15.06.2023

Zülfü Demirtaş , Muhammed Sıddık Bal

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2023..-1122906

Öz

The purpose of this research is to reveal the relationship between job satisfaction and organizational trust perceptions of teachers and school administrators working in secondary schools. The sample of the research, which is in relational scanning design, consists of 353 randomly selected teachers and school administrators working in secondary schools in Diyarbakır in the 2019-2020 academic year. Teacher Job Satisfaction Scale and Organizational Confidence Scale were used as data collection tools in the research. The findings show that the participants' job satisfaction and organizational trust perceptions are high. There is no significant difference between the perceptions of job satisfaction and organizational trust in terms of the gender of the participants. While the age variable does not cause a significant difference in job satisfaction perceptions, it causes a significant difference in organizational trust perceptions in dimensions other than the Communication Environment and across the scale. No significant differences were found between the job satisfaction scale and the three dimensions of the organizational trust scale in terms of the branch. There is a significant difference in the Sensitivity to Employees dimension. While the fact that the participants are teachers or school administrators does not cause a significant change in their job satisfaction perceptions, it differs in favor of the administrators in all dimensions of the organizational trust scale and across the scale. Length of service does not cause significant differences in the Employee Sensitivity dimension of job satisfaction and organizational trust scale, but causes significant differences in other dimensions of organizational trust and across the scale. There is a moderate and significant relationship in the same direction between job satisfaction and organizational trust perceptions.

Anahtar Kelimeler

Job satisfaction, organizational trust, secondary school, teacher

Ortaokul Öğretmenlerinin İş Doyumu ile Örgütsel Güven Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

: Bu araştırmanın amacı ortaokullarda görev yapan öğretmen ve okul yöneticilerinin iş doyumu ile örgütsel güven algıları arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmaktır. İlişkisel tarama deseninde olan araştırmanın örneklemini 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Diyarbakır ilindeki ortaokullarda görev yapmakta olan ve seçkisiz yolla seçilen 353 öğretmen ve okul yöneticisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Öğretmen İş Doyum Ölçeği ve Örgütsel Güven Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular, katılımcıların iş doyumu ve örgütsel güven algılarının yüksek düzeyde olduğunu göstermektedir. Katılımcıların cinsiyeti açısından iş doyumu ve örgütsel güven algıları arasında anlamlı düzeyde bir farklılık bulunmamaktadır. Yaş değişkeni iş doyumu algılarında anlamlı bir farklılığa neden olmazken, örgütsel güven algılarında İletişim Ortamı dışındaki boyutlarda ve ölçek genelinde anlamlı farklılığa neden olmaktadır. Branş açısından iş doyumu ölçeğinde ve örgütsel güven ölçeğinin üç boyutunda anlamlı farklılıklar bulunmamıştır. Çalışanlara Duyarlılık boyutunda ise anlamlı düzeyde bir farklılık vardır. Katılımcıların öğretmen ya da okul yöneticisi olmaları iş doyumu algılarında anlamlı bir değişikliğe neden olmazken, örgütsel güven ölçeğinin bütün boyutlarında ve ölçek genelinde yöneticiler lehine farklılaşmaktadır. Hizmet süresi iş doyumu ve örgütsel güven ölçeğinin Çalışana Duyarlılık boyutunda anlamlı farklılıklara neden olmamakta, örgütsel güvenin diğer boyutlarında ve ölçek genelinde anlamlı farklılıklara neden olmaktadır. İş doyumu ile örgütsel güven algıları arasında aynı yönde, orta düzeyli ve anlamlı bir ilişki vardır.

Anahtar Kelimeler

İş doyumu, örgütsel güven, ortaokul, öğretmen

Kaynakça

• Akçamete, G., Kaner, S. ve Sucuoğlu, B. (2001). Tükenmişlik, iş doyumu ve kişilik. Nobel Yayınları.
• Akkoyun, B. ve Kalkın, G. (2015). Çalışanların demografik özellikleri ile örgütlerine duydukları güven arasındaki ilişkiyi belirlemek üzerine bir araştırma. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 6(2), 104-119. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/269488
• Alanoğlu, M. ve Demirtaş, Z. (2019). Öğretmenlerin örgütsel adalet algılarının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 49(1), 1-16. https://doi.org/10.15285/maruaebd.525250
• Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2012). Ortaöğretim okullarında değerlerle yönetim, örgütsel adalet ve iş doyumu arasındaki ilişki. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2(4), 50-68.
• Balcı, A. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem.
• Berber, S. (2016). Örgütsel güven ve örgütsel bağlılık ilişkisi [Yüksek lisans tezi, Nişantaşı Üniversitesi ], https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Bil, E. (2018). Ortaöğretim okullarının öğrenen örgüt, örgütsel güven ve iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişki [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi], https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp .
• Bozkurt, S., Çoban, Ö. ve Çolakoğlu, M. H. (2020). Örgütsel güven düzeyi ve toksik liderlik davranışları ilişkisinde örgütsel bağlılığın aracı etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(3), 704-719. doi: 10.16986/HUJE. 2018045608.
• Çelebi, N. ve Tatık, R. Ş. (2019). Prediction of level of job satisfaction of teachers on perception of organizational trust of teachers: Study of regression analysis. Kastamonu Education Journal, 27(5), 2104-2114. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3323
• Çetinkanat, C. (2000). Örgütlerden güdülenme ve iş doyumu. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Dağ, S. (2018). Özel okullarda iş doyumu ve örgütsel güvenin yordayıcısı olarak yetenek yönetimi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi], https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Demircan, N. ve Ceylan, A. (2003). Örgütsel güven kavramı: Nedenleri ve sonuçları. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 139-150.
• Demirtaş, Z. (2010). Teachers’ job satisfaction levels. Procedia Social and Behavioral Sciences, 9, 1069–1073. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.12.287
• Demirtaş, Z. (2015). The relationship between job satisfaction and organizational commitment: A study on elementary schools. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(1), 253-268.
• Demirtaş, Z. ve Alanoğlu, M. (2015). The relationship between participation in decisionmaking of teachers and job satisfaction. Ahi Evran University Journal of Kırsehir Faculty of Education, 16(2), 83-100.
• Demirtaş, Z. ve Ersözlü, A. (2010). Liselerde görev yapan öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri. Eğitim Bilimleri, 5 (1), 199-209.
• Demirtaş, Z. ve Nacar, D. (2018). Öğretmenlerin iş doyumu ve örgütsel sessizlik algıları arasındaki ilişki. Educational Reflections, 2(1) , 13-23.
• Dugguh, S. I. ve Ayaga, D. (2014). Job satisfaction theories: Traceability to employee performance in organizations. Journal of Business and Management. 16(5), 11-18.
• Eren, E. (2001). Kurumsal davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Gliner, J. A., Morgan, G. A. ve Leech, N. L. (2015). Uygulamada araştırma yöntemleri: Desen ve analizi bütünleştire yaklaşım, Çeviri Editörü: Selahattin Turan. Ankara: Nobel.
• Hoy, W. K. ve Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi: Teori, araştırma ve uygulama. Ankara: Nobel.
• İşcan, Ö. F. ve Sayın U. (2010). Örgütsel adalet, iş tatmini ve örgütsel güven arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 195-216.
• Kalemci Tüzün, İ. (2007). Güven, örgütsel güven ve örgütsel güven modelleri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2, 93-118.
• Karcıoğlu, F. ve Akbaş, S. (2010). İşyerinde psikolojik şiddet ve iş tatmini ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(3), 139-161.
• Köksal, O. (2012). Sosyal değişim teorisi çerçevesinde güven ve algılanan aidiyet durumunun örgütsel vatandaşlık davranışı ve saldırgan davranışlar üzerine etkisi [Doktora tezi, Erciyes Üniversitesi], https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Lewis, J. D. ve Weigert A. (1985). Trust as a social reality. Social Forces, 63(4), 967–985.
• Lunenburg, F. C. ve Ornstein, A. C. (2013). Eğitim Yönetimi, Çeviri Editörü: Gökhan Arastaman, Ankara, Nobel. Ordu, A. (2016). Lise öğretmenlerinin iş doyumları ve bireysel performansları arasındaki ilişki. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(36), 1-19.
• Polat, S. (2009). Eğitim örgütleri için sosyal sermaye: Örgütsel güven. Ankara: Pegem Akademi.
• Sarıkaya, Ş. (2019). Öğretmenlerin iş doyumunun yordayıcısı olarak örgütsel güven ve örgütsel destek algısı [Yüksek lisans tezi, Sabahattin Zaim Üniversitesi], https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Sayın, U. (2009). Güven: İşletmelerde algılanan örgütsel adalet ve iş tatmini arasındaki ilişkide bir aracı - bir uygulama [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi], https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Semercioğlu, S. , Tengilimoğlu, D. ve Semercioğlu, M. G. (2012). Özel ve kamu hastanelerinde çalışan tıbbi sekreterlerin iş doyumu ve örgütsel güven düzeylerinin karşılaştırılmasına yönelik bir alan çalışması. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(4) , 225-238.
• Şahin, İ. (2013). Öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 142-167.
• Şeşen, H. (2010). Adalet algısının tükenmişliğe etkisi: İş tatmininin aracı değişken rolünün yapısal eşitlik modeli ile testi. Savunma Bilimleri Dergisi. 9(2), 67-90.
• Top, M. (2012). Hekim ve hemşirelerde örgütsel bağlılık, örgütsel güven ve iş doyumu profili. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 41(2), 258-277.
• Yılmaz, E. (2005). Okullarda örgütsel güven ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 567 - 580.
• Yılmaz, E. (2006). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi [Doktora tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Yılmaz, K. & Altınkurt, Y. (2012). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki. Kastamonu Eğitim Dergisi. 20(2), 385-402.