Investigation of the Relationship between Psychological Empowerment Approach and Teachers' Proactive Behaviour Levels

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 2, 839 - 854, 15.06.2023

Selçuk Demir

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2023..-1191420

Öz

It is known that teacher quality has an important role in increasing the quality of education. Psychological empowerment is one of the key variables that contribute to the quality of education by helping teachers reveal their latent superiority. This study seeks to reveal the role of psychological empowerment and its components on teachers' proactive behaviour levels. Therefore, this study was shaped with correlational model. The population of the study is composed of branch teachers working in secondary schools in the center of Siirt province. 24 secondary schools were selected through sortition. 206 teachers working in these secondary schools constitute the sample. In the study, "Psychological Empowerment Scale" was used to measure teachers' perceptions of their psychological empowerment, and "Proactive Personality Scale" was used to determine their proactive behavior levels. In the analysis of data, descriptive, correlation, and regression analyzes were used. Correlation results reveal that psychological empowerment and its components have statistical analysis, positive, and significant relationship with perceived proactive behaviour characteristics. The partial regression analysis showed that psychological empowerment predicts the level of proactive behaviour of teachers. Multiple regression analysis results revealed that psychological empowerment and its components including meaning, impact, and self-determination significantly predict the level of proactive behaviour. The competence dimension of psychological empowerment did not statistically significantly predict the level of proactive behaviour. School principals' psychological empowerment efforts are beneficial in increasing the proactive behaviour characteristics of teachers. In other words, in this way, such efforts contribute to teachers developing behaviors that are considered beneficial for organizations such as entrepreneurship, taking initiative, and being successful.

Anahtar Kelimeler

Psychological Empowerment, Proactive Behavior Level, School Principal, Teacher

Psikolojik Güçlendirme Yaklaşımı ile Öğretmenlerin Proaktif Davranış Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Öğretmen kalitesinin, eğitimin kalitesinin artırılmasında önemli bir rolünün olduğu bilinmektedir. Psikolojik güçlendirme, öğretmenlerin gizil üstünlüklerinin ortaya çıkmasına yardımcı olmak suretiyle eğitimin kalitesine katkı sunan anahtar değişkenlerden bir tanesidir. Bu çalışmada; psikolojik güçlendirme ve bileşenlerinin, öğretmenlerin proaktif davranış düzeyleri üzerindeki rolünün belirlenmesi amaçlanmaktadır. Dolayısıyla bu araştırma; korelasyonel model ile biçimlendirilmiştir. Araştırmanın evreni; Siirt il merkezindeki ortaokullarda görev yapan branş öğretmenleridir. Kura ile 24 ortaokul belirlenmiştir. Bu ortaokullarda görev yapan 206 öğretmen, araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmada öğretmenlerin; psikolojik güçlendirilmelerine yönelik algısını ölçmek için “Psikolojik Güçlendirme Ölçeği” ve proaktif davranış düzeylerini belirlemek için ise “Proaktif Kişilik Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde; betimsel analiz, korelasyon ve regresyon analizlerinden yararlanılmıştır. Korelasyon sonuçları; psikolojik güçlendirme ve bileşenlerinin, algılanan proaktif davranış özellikleri ile istatistiki yönden pozitif ve anlamlı ilişkili olduklarını açığa vurmaktadır. Kısmi regresyon analizi; psikolojik güçlendirmenin, öğretmenlerin proaktif davranış düzeyini yordadığını göstermiştir. Çoklu regresyon analizi sonuçları ise psikolojik güçlendirmenin; anlamlılık, etki ve özerklik bileşenlerinin proaktif davranış düzeyini anlamlı yordadığını açığa çıkarmıştır. Psikolojik güçlendirmenin yeterlilik alt boyutu ise istatistiki olarak proaktif davranış düzeyini anlamlı yordamamıştır. Okul müdürlerinin, psikolojik güçlendirme çabaları, öğretmenlerin sahip oldukları proaktif davranış özelliklerinin artmasında faydalı bulunmaktadır. Diğer bir anlatımla bu yolla öğretmenlerin girişimcilik, inisiyatif alma ve başarılı olma gibi örgütler açısından yararlı görülen davranışlar geliştirmelerine katkı sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Güçlendirme, Proaktif Davranış Düzeyi, Okul Müdürü, Öğretmen

Kaynakça

• Akın, A., & Arıcı Özcan, N. (2015). Turkish version of proactive Scale: A study of validity and reliability. Mevlana International Journal of Education (MIJE), 5(1), 165-172. http://dx.doi.org/10.13054/mije.14.12.5.1
• Aryee, S., & Chen, Z. X. (2006). Leader-member exchange in a Chinese context: Antecedents, the mediating role of psychological empowerment and outcomes. Journal of Business Research, 59(7), 793–801. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2005.03.003 Aydın, M. (2014). Eğitim yönetimi. Gazi Kitabevi.
• Başaran, İ. E. (1982). Örgütsel davranış. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Bateman, T. S., & Crant, J. M. (1993). The pro-active component of organizational behavior: A measure and correlates. Journal of Organizational Behavior, 14, 103–118. https://psycnet.apa.org/doi/10.1002/job.4030140202
• Becherer, R. C., & Maurer, J. G. (1999). The proactive personality disposition and entrepreneurial behavior among small company presidents. Journal of Small Business Management, 37, 28-36.
• Brown, D. J., Cober, R. T., Kane, K., Levy, P. E., & Shalhoop, J. (2006). Proactive personality and the successful job search: A field investigation with college graduates. Journal of Applied Psychology, 91(3), 717–726. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0021-9010.91.3.717
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi elkitabı. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. V., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Can, A. (2020). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akademi.
• Claes, R., Beheydt, C., & Lemmens, B. (2005). Uni-dimensionality of abbreviated Proactive Personality Scales across cultures. Applied Psychology: An International Review, 54(4), 476-489. https://psycnet.apa.org/doi/10.1111/j.1464-0597.2005.00221.x
• Conger, J. A., & Kanungo, R. N. (1988). The empowerment process: Integrating theory and practice. The Academy of Management Review, 13(3), 471–482. https://doi.org/10.2307/258093
• Crant, J. M. (2000). Proactive behavior in organizations. Journal of management, 26(3), 435-462. https://doi.org/10.1177/014920630002600304
• Çınkır, Ş. (2014). Örgütlerde personel geliştirme. C. ELMACI ve K. DEMİR (Ed.), Yönetimde çağdaş yaklaşımlar, uygulama ve sorunlar içinde (ss. 91-116). Anı Yayıncılık.
• Çokluk, O., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, S. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve Lisrel uygulamaları. Pegem Akademi.
• Demir, S. (2020). The role of self-efficacy in job satisfaction, organizational commitment, motivation and job involvement. Eurasian Journal of Educational Research, 85, 205-224. DOI: 10.14689/ejer.2020.85.10
• Demir, S. (2021). Organizational trust perception and innovative behaviours of teachers. European Journal of Educational Management, 4(1), 25-33. https://doi.org/10.12973/eujem.4.1.25
• Doğan, (2018). Farkı fark etmek için analitik, kreatif ve proaktif düşünme. Mavi Çatı Yayınları.
• Genç, N. (2012). Yönetim ve organizasyon: Çağdaş sistemler ve yaklaşımlar. Seçkin Yayıncılık.
• Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi: Teori, araştırma ve uygulama. (Çev. ed., S. TURAN). Nobel Yayın Dağıtım.
• Johnson, A. P. (2012). A short guide to action research (4th edition). Pearson Education. Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel.
• Kim, H. Y. (2013). Statistical notes for clinical researchers: Assessing normal distribution (2) using skewness and kurtosis. Restorative Dentistry & Endodontics, 38, 52-54. Koçel, T. (2018). İşletme yöneticiliği. Beta Yayıncılık.
• Köklü, N., Büyüköztürk, Ş., & Çokluk, Ö. (2007). Sosyal bilimler için istatistik. Pegem Yayınları.
• Krause, K. (2005). Personal initiative and attachment styles. Graduate Faculty Psychology Bulletin. 3(1), 129–154.
• Lambert, T. A., Eby, L. T., & Reeves, M. P. (2006). Predictors of networking ıntensity and network quality among white-collar job seekers. Journal of Career Development, 32(4), 351–365. https://psycnet.apa.org/doi/10.1177/0894845305282767
• Lee, M. & Koh, J. (2001). ls empowerment really a new concept? International Journal of Human Resource Management, 12(4), 684-695.
• Major, D., Turner, J., & Fletcher, T. (2006). Linking proactive personality and the big five to motivation to learn and development activity. The Journal of Applied psychology, 91(4), 927-935. http://dx.doi.org/10.1080/713769649
• Mertler, C. A. (2014). Action research: Improving schools and empowering educators (4th edition). Sage. Morrison, E. W., & Phelps, C. C. (1999). Taking charge at work: Extra role efforts to initiate workplace change. Academy of Management Journal, 42(4), 403-419. https://psycnet.apa.org/doi/10.2307/257011
• Mourshed, M., Chijoke, C., & Barber, M. (2010). How the world’s best-performing school systems keep getting better. McKinsey & Company.
• Samancı, S. (2006). Örgütsel iklim ve örgütsel vatandaşlık [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar, Türkiye.
• Seibert, S. E., Crant, J. M., & Kraimer, M. L. (1999). Proactive personality and career success. Journal of Applied Psychology, 84(3), 416–427. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0021-9010.84.3.416
• Seibert, S. E., Kraimer, M. L., & Crant, J. M. (2001). What do proactive people do? A longitudinal model linking proactive personality and career success. Personnel Psychology, 54(4), 845–874. https://psycnet.apa.org/doi/10.1111/j.1744-6570.2001.tb00234.x
• Siegal, M., & Gardner, S. (2000). Contextual factors of psychological empowerment. Personnel Review, 29(6), 703-723.
• Spreitzer, G. M. (1995). Psychological empowerment in the workplace: Dimensions, measurement, and validation. The Academy of Management Journal, 38(5), 1442-1465. https://doi.org/10.2307/256865
• Spreitzer G. M., Kizilos M. A., & Nason S. W. (1997). A dimensional analysis of the relationship between psychological empowerment and effectiveness satisfaction, and strain. Journal of Management, 23(5), 679-704. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/S0149-2063(97)90021-0
• Sürgevil, O., Tolay, E., & Topoyan, M. (2013). Yapısal güçlendirme ve psikolojik güçlendirme ölçeklerinin geçerlilik ve güvenilirlik analizleri. Journal of Yasar University, 8(31), 5371-5391.
• Şenturan, Ş. (2014). Örnek olaylarla örgütsel davranış. Beta Yayıncılık.
• Şimşek, M. Ş., Çelik, A. & Akgemci, T. (2014). Davranış bilimleri. Eğitim Yayınevi.
• Şimşek, M. Ş., Akgemci, T., & Çelik, A. (2011). Davranış bilimlerine giriş ve örgütlerde davranış. Gazi Kitabevi. Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2014). Using multivariate statistics (New International ed.). Pearson Education Limited.
• Thomas, K. W., & Velthouse, B. A. (1990). Cognitive elements of empowerment: An “interpretive” model of intrinsic task motivation. Academy of Management Review, 15(4), 666-681. https://psycnet.apa.org/doi/10.2307/258687
• Uncuoğlu Yolcu, İ., & Çakmak, A. F. (2017). Proaktif kişilik ile proaktif çalışma davranışı ilişkisi üzerinde psikolojik güçlendirmenin etkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(2), 425-438