Ebeveyn-Çocuk İlişkisi ve Çocukların Psikolojik İyi Oluşları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 2, 850 - 869, 24.06.2024

Burçin Özoğul , Aysel Esen Çoban

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2024..-1352135

Öz

Bu araştırmada okul öncesi dönem çocuklarının ebeveyn-çocuk ilişkisi ve psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişki incelenmiştir. Çalışmada ebeveynlerin ve öğretmenlerin değerlendirmelerine yer verilmiştir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Türkiye genelindeki resmi veya özel kreş, anasınıfı ve anaokullarında eğitim gören 3-6 yaş grubu çocuklar oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak "Ebeveyn, Çocuk ve Öğretmenler için Kişisel Bilgi Formu", "Okul Öncesi Çocuklar İçin Sosyal Duygusal İyi Oluş ve Psikolojik Sağlamlık Ölçeği/PERİK" ve "Çocuk-Ebeveyn İlişki Ölçeği" kullanılmıştır. Sonuçlara göre, çocukların psikolojik iyi olma hali ile ebeveyn-çocuk ilişkisi arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Çocuğun kardeş sayısı, yaşı, cinsiyeti değişkenleri ile çocukların PERİK Ölçeği puanları arasında anlamlı fark bulunmuştur. PERİK Ölçeği’nin Duygusal Denge/Stresle Başa Çıkma boyutunda kız çocuklarının lehine anlamlı farklılık saptanmıştır (p<0.05). Çocukların yaşına göre, 6 yaşındaki çocukların lehine PERİK Ölçeği puanlarında anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0.05). Kardeş sayısı arttıkça PERİK Ölçeğinden alınan toplam puanların azaldığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik İyi Oluş, Ebeveyn-Çocuk İlişkisi, Okul Öncesi Eğitim

Examination of The Relationship Between The Parent-Child Relationship and The Children’s Psychological Well-being

Öz

In this study, the relationship between parent-child relationship and psychological well-being of preschool children was examined. The study includes the evaluations of parents and teachers. Relational survey model was used in the study. The sample of the study includes children aged 3-6 years who attend public or private kindergartens, preschools and kindergartens across Turkey. "Personal Information Form for Parents, Children and Teachers",''Social Emotional Well-Being and Psychological Resilience Scale for Preschool Children/PERIK'' and ''Child-Parent Relationship Scale'' were the data collection tools of the study. According to the results, no significant difference was found between children's psychological well-being and parent-child relationship. A significant difference was found between the variables of the child's number of siblings , age, gender, and the PERIK Scale scores of the children. A significant difference was found in favor of girls in the Emotional Balance/Coping with Stress dimension of the PERIC Scale (p<0.05). According to the age of the children, there was a significant difference in favour of the 6-year-old children in the PERIK Scale scores (p <0.05). It was found that as the number of siblings increased, the total scores obtained from the PERIC Scale decreased.

Anahtar Kelimeler

Psychological Well-being, Parent-Child Relationship, Preschool Education

Kaynakça

• Akgün, E. ve Yeşilyaprak, B. (2010). Çocuk ana baba ilişki ölçeği türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(13), 44-53. http://dx.doi.org/10.16991/INESJOURNAL.36
• American Psychological Association (APA). (2023). Quantitative research. 10 Kasım 2023’te https://dictionary.apa.org/quantitative-research sitesinden alınmıştır.
• Bhandari, P. (2023). What is quantitative research? Definitions, uses and methods. 20 Ekim 2023 tarihinde https://www.scribbr.com/methodology/quantitative-research/ sitesinden alınmıştır.
• Baumeister, R. F. ve Leary, M. R. (1995). The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117(3), 497–529. https://doi.org/10.1037/0033-2909.117.3.497
• Bigner, J. ve Gerhardt, C. (2019). Parent-Child Relations: An Introduction to Parenting (Tenth edition). Pearson.
• Breiner, H., Ford, M., Gadsden, V. L., ve National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (2016). Parenting knowledge, attitudes, and practices. In Parenting matters: Supporting parents of children ages 0-8. National Academies Press (US). National Academies Press (US).
• Center on the Developing Child at Harvard University. (2010). The Foundations of Lifelong Health Are Built in Early Childhood. 20 Ekim 2023 tarihinde http://www.developingchild.harvard.edu sitesinden alınmıştır.
• Center on the Developing Child at Harvard University. (2013). Early Childhood Mental Health (InBrief). 20 Ekim 2023 tarihinde www.developingchild.harvard.edu adresinden erişilmiştir.
• Cutrona, C. E., Russell, D. W., Hessling, R. M., Brown, P. A. ve Murry, V. (2000). Direct and moderating effects of community context on the psychological well-being of African American women. Journal of Personality and Social Psychology, 79(6), 1088–1101. https://doi.org/10.1037/0022-3514.79.6.1088
• Diener, E. ve Diener, M. (1995). Cross-cultural correlates of life satisfaction and self-esteem. J. Persia. Soc. Psychol., 68, 653-663.
• Driscoll, K. ve Pianta, R. C. (2011). Mothers’ and Fathers’ Perceptions of Conflict and Closeness in Parent-Child Relationships during Early Childhood. Journal of Early Childhood & Infant Psychology, (7), p.1-24. https://research.ebsco.com/c/kqcaaq/results?q=AN%2072323535
• Erata, F. ve Özbey, S. (2020). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden çocukların psikolojik sağlamlık düzeylerinin bazı demografik değişkenlere göre incelenmesi. Pearson Journal of Social Sciences-Humanities, 5(9), p. 125-151. http://dx.doi.org/10.46872/pj.171
• Frisch, M.B., Clark, M.P., Rouse, S.V., Rudd, M.D., Paweleck, J.K., Greenstone, A ve Kopplin., D.A. (2005). Predictive and treatment validity of life satisfaction and the quality of life inventory. Assessment, 12(1) p:66-78. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15695744/
• Ge, T. (2017). Effect of socioeconomic status on children’s psychological well-being in China: The mediating role of family social capital. Journal of health psychology, 25(8), 1118-1127. https://doi.org/10.1177%2F1359105317750462
• Gençdoğan, B. ve Gülbahçe, A. (2021). Psikolojik iyi oluş ve yaşam doyumunun bir yordayıcısı olarak algılanan helikopter ebeveyn tutumu. Milli Eğitim Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi, 1(1), 66-98.
• Geng, Y. ve He, L. (2021). Gender differences in children’s psychological well-being in Mainland China: Risk and protective factors. Applied Research in Quality of Life, 1-21. https://doi.org/10.1007/s11482-021-09986-8
• George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson
• Joshi, H. (2019). Psychological well being and social relatinships: A systematic review. International Education & Research Journal [IERJ], 10-11. http://ierj.in/journal/index.php/ierj/article/view/1839
• Karabulut, H. (2019). Çocuğun ‘iyi oluş’u ve baba katılımı. Sosyal, beşerî ve idari bilimlerde akademik çalışmalar-2019/2 (1. Baskı, s. 174-188) içinde. İvpe Yayınevi.
• Kevin, E., Hershberger, P. J., Russell, R. K. ve Market, R. J. (2001). Stress, negative social exchange and health symptoms in university students. Journal of American College Health., 50, 75-80. https://doi.org/10.1080/07448480109596010
• Keyes, C. L., Shmotkin, D. ve Ryff, C. D. (2002). Optimizing well-being: the empirical encounter of two traditions. J. Persia. Soc. Psychol., 82, 1007-1022. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0022-3514.82.6.1007
• Mayr, T. ve Ulich, M. (2009). Social‐emotional well‐being and resilience of children in early childhood settings–PERIK: an empirically based observation scale for practitioners. Early Years, 29(1), 45-57. https://doi.org/10.1080/09575140802636290
• McAuley, C. ve Rose, W. (2010). Child well-being: Understanding children's lives. Jessica Kingsley Publishers.
• Morris, A. S., Silk, J. S., Steinberg, L., Myers, S. S. ve Robinson, L. R. (2007). The role of the family context in the development of emotion regulation. Social development, 16(2), 361-388. https://doi.org/10.1111/j.1467-9507.2007.00389.x
• OECD. (2020). Early Learning and Child Well-being: A Study of Five-year-Olds in England, Estonia, and the United States. 12 Kasım 2023 tarihinde https://www.oecd.org/education/school/early-learning-and-child-well-being-study/early-learning-and-child-well-being-3990407f-en.htm adresinden alınmıştır.
• Onaylı, S. (2010). The relation between mother-daughter relationship and daughter's well-being [Master's thesis]. Middle East Technical University.
• Öngider, N. (2013). Boşanmanın çocuk üzerindeki etkileri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5(2), 140-161. http://dx.doi.org/10.5455/cap.20130510
• Özbey, S. (2019). Okul öncesi çocuklar için sosyal duygusal iyi oluş ve psikolojik sağlamlık ölçeğinin (PERİK) geçerlik güvenirlik çalışması. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 756- 786. https://doi.org/10.26466/opus.518062
• Popov, L. M., ve Ilesanmi, R. A. (2015). Parent-child relationship: Peculiarities and outcome. Rev. Eur. Stud., 7, 253. http://dx.doi.org/10.5539/res.v7n5p253
• Powell, B., Cooper, G., Hoffman, K. ve Marvin, B. (2014). The circle of security intervention. New York: Guilford.
• Pristina Rosalyn, P. ve Divya Dovina, T. (2019). Relationship between income, family size and family relationships. International Journal of Scientific Research, 8(5), 39-41. https://www.doi.org/10.36106/ijsr
• Raver, C. C. ve Zigler, E. F. (2004). Another step back? Assessing readiness in Head Start. YC Young Children, 59(1), 58-63.
• Russell, A., Mize, J. ve Bissaker, K. (2002). Parent-child relationships. P. K. Smith ve C. H. Hart (Ed.), Blackwell handbook of childhood social development (pp. 205–222) içinde. Blackwell Publishing.
• Ryff, C. ve Singer, B. (1998). The contours of positive health. Psychological Inquiry, 9, 1- 28. https://doi.org/10.1207/s15327965pli0901_1
• Ryff, C. (2001). Electives affinities and uninvited agonies. New Cork: Oxford University press.
• Ryff, C. D. ve Singer, B. (2003). Flourishing under fire: Resilience as a prototype of challenged thriving. In C. L. M. Keyes & J. Haidt (Eds.), Flourishing: Positive psychology and the life well-lived (pp. 15–36). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/10594-001
• Saygı, D. (2011). Ebeveyn-Çocuk İlişkisi Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması ve anne-çocuk ilişkisinin bazı değişkenler açısından incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Saygı, D. ve Balat, G. U. (2013). Anasınıfına devam eden çocuğu olan annelerin çocukları ile ilişkilerinin incelenmesi. Journal of Human Sciences, 10(1), 844-862. https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/ijhs/article/view/2521
• Topçu Bilir, Z. ve Sop, A. (2016). Okul öncesi dönemindeki çocukların aile ilişkileri ile çocuklarda görülen davranış problemleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(40), 20-43.
• UNICEF. (2007). Child Poverty in Perspective: An Overview of Child Well-Being in Rich Countries. Innocenti Report Card 7. Florence: UNICEF. 12 Kasım 2023 tarihinde https://www.unicef-irc.org/publications/pdf/rc7_eng.pdf adresinden alınmıştır.
• UNICEF. (2023). How to prepare your child for a lifetime of positive mental health: 0-5 years. 12 Kasım 2023 tarihinde https://www.unicef.org/parenting/mental-health/build-foundation-0-5-years adresinden alınmıştır.
• Wang, X. ve Cheng, Z. (2020). Cross-sectional studies: strengths, weaknesses, and recommendations. Chest, 158(1), S65-S71. https://doi.org/10.1016/j.chest.2020.03.012
• Wells, I. E. (2010). Psychological well-being. (No Title).
• Wolicki, S. B., Bitsko, R. H., Cree, R. A., Danielson, M. L., Ko, J. Y., Warner, L. ve Robinson, L. R. (2021). Mental health of parents and primary caregivers by sex and associated child health indicators. Adversity and resilience science, 2, 125-139. https://doi.org/10.1007/s42844-021-00037-7