Ortaokul ve Lise Öğrencilerinin Okul Aidiyeti Duygusu Üzerine Fenomenolojik Bir Çalışma

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 3, 1860 - 1877, 15.09.2024

Canan Kalkan Çelik , Ferudun Sezgin

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2024..-1438248

Öz

Bu çalışmanın amacı okul aidiyeti olgusunu bütüncül bir yaklaşımla inceleyerek ortaokul ve lise öğrencilerinin duygu, düşünce ve görüşleri bağlamında çok yönlü bir değerlendirme sunmaktır. Çalışma nitel araştırma temelinde ve fenomenoloji deseninde tasarlanmıştır. Katılımcılar, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Ankara ili merkez ilçelerinde öğrenim görmekte olan 20 ortaokul ve lise öğrencisinden oluşmaktadır. Katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örnekleme ve maksimum çeşitlilik yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Veriler betimsel analiz yöntemi kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda öğrencilerin çoğunun kendilerini bulundukları okula ait hissettikleri belirlenmiştir. Öğrencilerin okul aidiyetleri üzerinde okulda öğretmenleri, akranları ve yöneticilerden gördükleri değer, destek ve başarıların teşvik edilmesinin etkili olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin iletişim tarzları ve kullandıkları öğretim yöntem teknikler ve materyaller öğrencilerin okul aidiyetlerini etkilemektedir. Öğrencilerin çoğu bulundukları okulda öğrenciliği devam ettirmek istemektedir. Öğrenciler, okul aidiyetlerine okulu benimseme, okulda tanınma, gurur duyma ve güvende hissetme anlamlarını yüklemektedir. Öğrencilerin okul aidiyetlerinde, okulda bulunan yetişkinler ve akranlarla ilişkilerin önemi düşünüldüğünde, öğrencilere yönelik akran ve sosyal beceriler eğitimlerinin yapılması önerilmektedir. Öğrencilerin birlikte çalışabilecekleri iş birlikli öğrenme yöntemlerinin kullanılması ve proje çalışmalarına önem verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okul aidiyeti, Okula bağlılık, Sosyal destek, Öğrenci.

A Phenomenological Study on the Middle and High School Students’ Sense of School Belonging

Öz

This study aims to present a multidimensional evaluation of the feelings, thoughts, and opinions of middle and high school students by examining the phenomenon of school belonging with a holistic approach. The study was designed using a phenomenological approach based on qualitative research. The participants consisted of 20 middle and high school students studying in the central districts of Ankara province in the 2023-2024 academic year. Purposive sampling and maximum diversity methods were used to determine the participants. Data were collected using a semi-structured interview form and were analyzed using the descriptive analysis method. As a result of the research, it was determined that most students felt a sense of belonging to their respective schools. The study also found that the value, support, and encouragement of achievements from teachers, peers, and administrators have a significant impact on students' school belonging. Additionally, teachers' communication styles, teaching methods, techniques, and materials were identified as factors affecting students' sense of belonging. Students attributed the meanings of adopting the school, being recognized at the school, feeling proud, and feeling safe to their sense of school belonging. It is recommended that peer and social skills training be provided for students. The study also suggests the use of cooperative learning methods where students can work together and emphasizes the importance of project work.

Anahtar Kelimeler

School belonging, School engagement, Social support, Student.

Kaynakça

• Ahn, M. Y., & Davis, H. H. (2023). Students’ sense of belonging and their socio-economic status in higher education: A quantitative approach. Teaching in Higher Education, 28(1), 136-149.
• Allen, K. A., Jamshidi, N., Berger, E., Reupert, A., Wurf, G., & May, F. (2022). Impact of school-based interventions for building school belonging in adolescense: A systematic review. Educational Psychology Review, 34(1), 229-257.
• Allen, K. A., Kern, M. L., Vella-Brodrick, D., Hattie, J., & Waters, L. (2018). What schools need to know about fostering school belonging: A meta-analysis. Educational Psychology Review, 30, 1-34.
• Allen, K. A., Slaten, C. D., Arslan, G., Roffey, S., Craig, H., & Vella-Brodrick, D. A. (2021). School belonging: The importance of student and teacher relationship. In M. L. Kern & M. L. Wehmeyer (Eds.), The Palgrave handbook of positive education (pp. 525-550). Palgrave Macmillan: Switzerland.
• Altınsoy, F., & Karakaya Özyer, K. (2018). Liseli ergenlerde okula aidiyet duygusu: Umutsuzluk ve yalnızlık ile ilişkileri. Elementary Education Online, 17(3), 1751-1764.
• Anderman, L. H. (2003). Academic and social perceptions as predictors of change in middle school students’ sense of belonging. The Journal of Experimental Education, 72(1), 5-22.
• Arslan, G. (2018). Understanding the association between school belonging and emotional health in adolescents. International Journal of Educational Psychology, 7(1), 21-41.
• Arslan, G., & Duru, E. (2017). Initial development and validation of the school belongingness scale. Child Indicators Research, 10, 1043-1058.
• Arslan, G., & Tanhan, A. (2019). Ergenlerde okul aidiyeti, okul işlevleri ve psikolojik uyum arasındaki ilişki. Yaşadıkça Eğitim, 33(2), 318-332.
• Bakır Ayğar, B., & Kaya, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin okul aidiyet duygusu ile okul temelli yalnızlık arasındaki ilişkide okul ikliminin aracılık rolü. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 14-27.
• Balak, D. (2017). İlkokul öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile akran zorbalığı ve okula aidiyet arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bandura, A. (1977). Social learning theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall. Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü (2020). Küresel eğitim izleme raporu.
• Broker, K. C. (2004). Exploring school belonging and academic achievement in African American adolescents. Curriculum and Teaching Dialogue, 6(2), 131-143.
• Broker, K. C. (2006). School belonging and the African American adolescents: What do we know and where should we go? The High School Journal, 89(4), 1-7.
• Cemalcılar, Z. (2010). Schools as socialisation contexts: Understanding the impact of school climate factors on students’ sense of belonging. Applied Psychology: An International Review, 59(2), 243-272.
• Combs, A. W. (1982). Affective education or none at all. Educational Leadership, 39(7), 494-497.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (S. B. Demir, Çev.). Ankara: Eğiten Kitap.
• Erikson, E. (1959). Theory of identity development. Nueva York: International Universities. Retrieved from https://www.bpi.edu/ourpages/auto/2018/11/21/57748242/theory%20of%20identity%20erikson.pdf.
• Eryılmaz, A., & Altınsoy, F. (2017). Okula aidiyet ve ihtiyaç doyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 5(1), 111-118.
• Finn, J. D. (1989). Withdrawing from school. Review of Educational Research, 59(2), 117-142.
• Goodenow, C. (1992). School motivation, engagement and sense of belonging among urban adolescent students. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, San Francisco, CA.
• Goodenow, C. (1993a). Classroom belonging among early adolescent students: Relationships to motivation and achievement. Journal of Early Adolescense, 13(1), 21-43.
• Goodenow, C. (1993b). The psychological sense of school membership among adolescents: Scale development and educational correlates. Psychology in the Schools, 30, 79-90.
• Goodenow, C., & Grady, K. E. (1993). The relationship of school belonging and friends’ values to academic motivation among urban adolescent students. Journal of Experimental Education, 62(1), 60-71.
• Günalan, N. (2018). Ortaokul öğrencilerinin okul yaşam kalitesini, okula aidiyet duygusunu ve okul iklimini neler etkilemektedir? Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Aydın.
• Kalkan Çelik., C. & Sezgin, F. (2023, Mayıs 2-7). Ortaokul ve lise öğrencilerin okul aidiyetine ilişkin görüşlerinin incelenmesi [Sözlü bildiri]. 14. Uluslararası Eğitim Yönetimi Forumu, Türkiye.
• Kalkan, F., & Dağlı, E. (2021). The relationship between school climate, school belonging and school burnout in secondary school students. International Journal of Contemporary Educational Research, 8(4), 59-79.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2013). Ortaöğretimde sınıf tekrarı, okul terk sebepleri ve örgün eğitim dışında kalan çocuklar politika önerileri raporu.
• Newmann, F. M. (1992). Student engagement and achievement in American secondary schools. New York: Teachers College.
• Nichols, S. L. (2003). The role of belongingness in the middle school students’ motivational adaptation to new school settings: Do fresh starts make a difference? Doctoral Dissertation, The University of Arizona.
• Özdemir, S., Sezgin, F., Şirin, H., Karip, E., & Erkan, S. (2010). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul iklimine ilişkin algılarını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 213-224.
• Özgök, A. (2013). Ortaokul öğrencilerinin okula aidiyet duygusunun arkadaşlara bağlılık ve empatik sınıf atmosferi algısının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Sarı, M. (2013). Lise öğrencilerinde okula aidiyet duygusu. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 147-160.
• Sarı, M. (2015). Adaptation of psychological sense of school membership scale to Turkish. Global Journal of Human Social Science: G Linguistics & Education, 15(7), 59-64.
• Suna, H. E, Taşkireç, B., Özkan Yaşaran, Ö., & Eroğlu, E. (2021). OECD sosyal ve duygusal beceriler araştırması Türkiye ön raporu. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• Ümmet, D., Doğan, S., & Kemahlı, H. P. (2019). Lise öğrencilerinin okula aidiyet duyguları ve sosyal iyi oluşları üzerine bir karma araştırma. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 1625-1663.