TÜRKİYE’DE İLKÖĞRETİM OKULLARINDA DERS DENETİMİ VE ÖĞRETMEN PERFORMANSI

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 102 - 114, 31.12.2022

Naciye Yağmur , Engin Aslanargun

Öz

Bu araştırmanın amacı maarif müfettişleri tarafından önceki yıllarda gerçekleştirilen ders denetimlerinin öğretmen performansındaki rolünü ortaya koymaktır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseninde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme ve kartopu örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu bağlamda, okul müdürleri tarafından önerilen 15 öğretmen ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların isimleri gizlenerek çalışmada kod isimler (K1, K2…) kullanılmıştır. Görüşme sırasında alınan ses kayıtları araştırmacı tarafından çözümlenerek yazıya dökülmüştür.
Araştırma sonucunda öğretmenler; ders denetimlerinin olumlu yönleri olarak faydalı olduğu, evrakları daha düzenli tuttukları ön plana çıkmıştır. Ders denetiminin olumsuz yönleri olarak, moral ve motivasyonu artırmadığı, öğretmenlerin olumsuz etkilenebileceklerini ve öğretmenlerin performanslarını artırıcı bir etkisinin olmadığını düşünmektedirler. Ders denetimlerinin artık maarif müfettişleri tarafından gerçekleştirilmemesinin okullar üzerinde herhangi bir şekilde boşluk oluşturmadığı, bu yeni sistemle birlikte genel anlamda stres olmayıp daha rahat çalıştıkları katılımcılar tarafından vurgulanmıştır.
En iyi denetimin aslında kişinin vicdanı olduğu, şimdiye kadar gerçekleştirilen denetimler esnasında denetime ait standartların tam olarak belli olmadığı için her müfettiş tarafından farklı farklı uygulamaların yapıldığı ve bununda öğretmenler tarafından müfettişlere karşı olumsuz bir bakış açısıyla yansıdığı, müfettişlerin önyargısız olmaları gerektiği, öğretmenlerin de birbirlerini denetleyebilecekleri çok paydaşlı yeni bir sistemin de geliştirilebileceği katılımcılar tarafından vurgulanmıştır. Katılımcı öğretmenler denetimin kesinlikle olması gerektiği, denetim olmayan yerden iyi bir sonuç alınamayacağından bahsederken asıl olan kişinin kendi özdenetimini yapıp vicdanı olduğu şeklinde ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

maarif müfettişi,, ders denetimi,, öğretmen denetimi,, öğretmen performansı,, Education Inspectors, Teacher Supervision, Course Supervision, Teacher Performance

COURSE SUPERVISION AND TEACHERS’ PERFORMANCE IN PRIMARY SCHOOLS IN TURKEY

Öz

The aim of this research is to reveal the role of course inspections carried out by education inspectors in previous years on teacher performance. The research was carried out in the case study pattern, which is one of the qualitative research methods. A semi-structured interview form developed by the researcher was used as a data collection tool in the research. Criterion sampling and snowball sampling method, which are purposeful sampling methods, were used to determine the participants. In this context, interviews were conducted with 15 teachers recommended by school principals. The names of the participants were hidden and code names (K1, K2…) were used in the study. The audio recordings taken during the interview were decoded by the researcher and transcribed.
As a result of the research, teachers; It has come to the fore that course inspections are beneficial as positive aspects and they keep the documents more regularly. As negative aspects of lesson supervision, they think that it does not increase morale and motivation, that teachers can be negatively affected and that it does not have an effect that increases teachers' performance. It was emphasized by the participants that the fact that the course inspections are no longer carried out by the education inspectors does not create any gaps in the schools, and that with this new system, there is no stress in general and they work more comfortably.
In fact, the best inspection is the conscience of the person, since the inspection standards were not fully clear during the inspections carried out so far, different practices were made by each inspector and this was reflected by the teachers with a negative point of view towards the inspectors, the inspectors should be unbiased, and the teachers could supervise each other. It was emphasized by the participants that a new system with stakeholders could also be developed. While the participant teachers talked about the necessity of supervision and that no good results can be obtained without supervision, they stated that the main thing is that the person has self-control and has a conscience.

Anahtar Kelimeler

Education Inspectors, Teacher Supervision, ,, Course Supervision, Teacher Performance

Kaynakça

• Ak, E. (1998). İlköğretim Müfettişlerinin Niteliksel Görünümü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Akcan E., Polat S., (2015). Müfettiş Denetiminin Öğretmenlerin Motivasyonuna Etkisi. Uluslar Arası Sosyal Araştırmalar Merkezi , 8 (40), 502-510.
• Altıntaş, R. (1980). Liselerde Kurum Teftişi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara. Aydın, İ. (2003). Eğitim Ve Öğretimde Etik. Ankara: Pegem A Yayınevi.
• Balcı, A. (2005). Eğitim Yönetimi Terimleri Sözlüğü. Ankara: Tekağaç Basım Yayım, Dağıtım Ltd. Şti.
• Başaran, İ. E. (2000). Eğitim Yönetimi. Ankara: Feryal Matbaası.
• Bursalıoğlu, Z. (2002). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak,E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz,Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• Demir, M. (2015). Maarif Müfettişlerinin Sınıf Öğretmenlerine Mesleki Rehberlik Yapma Düzeyleri İle Öğretmen Motivasyonu Arasındaki İlişki, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Doğanay, E. (2006). Taşra Birimlerindeki İlk Ve Ortaöğretim Kurumlarında Yürütülen Teftiş Hizmetlerinin Karşılaştırılması (Van İl Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Etzioni, A. (1964). Modern Organizations. New Jersey: Prentice – Hall, İnc.
• Kuş, E. (2003). Nicel- Nitel Araştırma Teknikleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Köse, A. (2017). Türk Eğitim Sisteminde Ders Denetimi Sorunsalı. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 46 (2), 298-367.
• Memduhoğlu, H.B. (2012). Öğretmen, Yönetici, Denetmen Ve Öğretim Üyelerinin Görüşlerine Göre Türkiye’de Eğitim Denetimi Sorunsalı. Educational Sciences: Theory & Practice, 12, 135-156.
• Merriam, S. B. (1998). Qualitative Research and Case Study Applications in Education (second edition). San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
• Milli Eğitim Temel Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. (2014). T.C. Resmi Gazete, 28941, 14 Mart 2014.
• Özdemir T.Y., Özan Boydak M. ve Akgün M. (2011). MEB Teşkilat Yasası'nda Yapılan Değişikliklerin İl Eğitim Denetmen ve Yadımcılarına Olan Yansımaları. BEU SBE Dergisi, 1(1), 84-94.
• Patton, M.Q. (1987). How To Use Qualitative Methods İn Evaluation. Newbury Park, CA: Sage.
• Sağır, M. ve Göksoy, S. (2016). Eğitimde Denetim Ve Değerlendirme (1.Basım). Ankara: Pegem Akademi. Taymaz, H. (1984). Ders Denetimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi , 17 (1), 9-19. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/517/6424.pdf, adresinden 21 Ağustos 2017 tarihinde alınmıştır.
• Tecer, O. (2011, Ağustos). İlköğretim Müfettişlerince Yapılan Okul Denetimlerinin Öğretmenlerin İçsel Motivasyon Ve İş Tatmin Düzeylerine Etkisi.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türkdemir, A. (2013). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Bakış Açısından Okul Öncesi Eğitim Denetiminin Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Yeşil D. ve Kış A. (2015). Okul Müdürlerinin Ders Denetimine İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi , 2 (3), 27-45.
• Yıldırım, A. (2006), İlköğretim Müfettiş Yardımcılarının Yetiştirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı: 16.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (10.Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yin, R.K. (1984). Case Study Research: Design and Methods. Newbury Park, CA: Sage. Yin, R.K. (2008). Case Study Research: Design and Methods (4th ed). Thousand Oaks, CA: Sage.