Eğitim Yönetimi Alanında Yüksek Lisans Yapmış Okul Müdürlerine Karşı Bakış Açıları

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 169 - 185, 30.06.2023

Fazıl Kırgın , Engin Aslanargun

Öz

Bilim ve teknoloji alanında son birkaç yüzyılda gerçekleşen ilerlemelerle birlikte, artık bireyler içinde bulundukları topluma yararlı olabilmek ve kişisel gelişimlerini devam ettirmek için sahip oldukları bilgileri sürekli güncellemek ve bu bilgi ve yeteneklerine yenilerini ekleyerek kendilerini değişim karşısında güncel tutabilmek ihtiyacı hissetmektedirler. Eğitim hizmetlerinin verildiği eğitim kurumları, kendileri için belirlenmiş amaçları gerçekleştirmeye ve beklenen kaliteyi yakalamaya çalışırken pek çok unsurun etkisi altında kalmaktadır. Okuldaki eğitimin kalitesi üzerinde etkili olan unsurların başında, okulun yönetimden sorumlu, vizyon belirlemeye ve misyon gerçekleştirmeye öncülük eden okul müdürleri gelmektedir. Eğitim sisteminin en temel unsuru olan öğretmenlerle birlikte çalışan okul müdürlerinin öğretim liderliği kapsamındaki becerilere sahip olması öğrencilerin daha etkili öğrenmelerine ve dolayısıyla gelecek nesillerin ülke kalkınmasına yönelik değer üretmelerine olanak sağlayacaktır. Eğitim yönetimi alanında lisansüstü eğitim yapmış yöneticilerin bakış açılarında oluşması gereken farklılıkları, aldıkları eğitimin mesleki ve kişisel gelişime olan katkısını belirlemek amacı ile sürdürülen bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni kullanılmıştır. Lisansüstü eğitimi tamamlamış okul müdürlerinin yönetim faaliyetleri bir durum olarak kabul edilmekte ve bu durum aynı zamanda bir ölçüt olarak değerlendirildiğinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Düzce ilinde görev yapan yüksek lisans eğitimini tamamlamış on okul müdürü ile yarı yapılandırılmış form aracılığıyla görüşme gerçekleştirilmiş, görüşme metinleri betimsel ve içerik analizine tabi tutulmuştur.
Araştırma bulgularına göre yüksek lisans yapmış olan okul müdürleri öğretmenlerin kendilerine güven duyduğu, değer verdiği, kolay kabullendiği; diğer okul müdürlerden bazılarının fikir danışırken ve uzman olarak değerlendirirken bazılarının ise değersiz görme eğilimi içerisinde olduğu; üst yöneticilerin ise ağırlıklı olarak olumsuz yaklaştıkları ve değer vermeme davranışı sergilediği ifade edilmiştir. Okul müdürleri yapmış oldukları EYD alanında yüksek lisans eğitiminin bilgi yönünden mesleki yeterliliklerini arttırdığını, kişisel ve mesleki gelişimlerine katkı sağladığını, farklı bakış açısı geliştirdiklerini, iletişim becerilerinin güçlendiğini belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Okul Müdürü, Yüksek Lisans Eğitimi, Mesleki Gelişim.

Kaynakça

• Alabaş, R., Kamer, S. T., & Polat, Ü. (2012). Öğretmenlerin kariyer gelişimlerinde lisansüstü eğitim: tercih sebepleri ve süreçte karşılaştıkları sorunlar/Master's degree education in the career development of teachers: reasons of preference and the problems that they face throughout the process. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(4), 89-107.
• Arabacı, İ. B., & Akıllı, C. (2013). Lisansüstü öğretimde öğrenci sorunları. VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, 124.
• Ardıç, A. K. ve Aslanargun, E. (2020). İlçelerde eğitim yönetiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri, Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 8(2), 114-139.
• Aslanargun, E. (2012). Okul müdürlerinin sahip olması gereken değerler, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, Educational Sciences: Theory & Practice – 12(2).
• Bağlıbel, M., & Arslan, M. C. (2014). Eğitim yönetimi, teftişi, planlaması ve ekonomisi tezsiz yüksek lisans programına ilişkin mezun görüşleri: gaziantep üniversitesi örneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(4), 1079-1095.
• Başer, N., Narlı, S. & Günhan, B. (2005). Öğretmenlerin lisansüstü eğitim almalarında yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (17). Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/deubefd/issue/25433/268383
• Bilge, B., & Aslanargun, E. (2018). Öğretmenlerin Mesleki Gelişimleri ve Okul Müdürlerinin Katkı Düzeyleri. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 278-303.
• Bozan, M. (2012). Lisansüstü eğitimde nitelik arayışları. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(2), 177-187.
• Bredeson, P. V. ve Johansson, O. (2000). The school principal's role in teacher professional development, Journal of In-Service Education, 26(2), 385-401, DOI: 10.1080/13674580000200114.
• Bülbül, T. (2003). Ankara üniversitesi eğitim bilimleri fakültesinde görev yapan öğretim üyelerinin lisansüstü öğretime öğrenci seçme sürecine ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1), 167-174.
• Callahan, J. F., Clark, L. H. ve Kellough, R. D. (1995). Teaching in the middle and secondary schools, 5. Edition, Prentice Hall, New Jersey.
• Chalikias, M. Raftopoulou, I. Sidiropoulos, G. Kyriakopoulos, G L. and Zakopoulos, V. (2020). The school principal’s role as a leader in teachers’ professional development: the case of public secondary education in athens. Problems and Perspectives in Management, 18(4), 461-474. doi:10.21511/ppm.18(4).2020.37
• Demir, S. (2019). Okul yöneticisinin kullandığı motivasyonel dil ile öğretmenin yöneticisine duyduğu güven ilişkisi. Trakya University Journal of Social Science. 21(0), 165-180.
• Demirtaşlı Çıkrıkçı, N. (2002). Lisansüstü eğitim programlarına girişte lisansüstü eğitimi giriş sınavı (les) sonucunun ve diğer ölçütlerin kullanımına ilişkin bir tarama. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 61-70.
• Dogan, K., Vecchio, R. P. (2001). Managing envy and jealousy in the workplace, Compensation & Benefits Review, 33(2), 57-64.
• Doğusan, F. (2003). İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin öğretmenlerin lisansüstü öğrenimi konusundaki tutumları (Kırıkkale il örneği), Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi.
• Donley, J., Detrich, R., States, J., & Keyworth, (2021). Principal Preparation. Oakland, CA: The Wing Institute. https://www.winginstitute.org/quality-leadership-in-service.
• Düzce Milli Eğitim Müdürlüğü istatistik verilerinden 30.06.2021 tarihinde ulaşılmıştır.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri (Geliştirilmiş 2. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Ertürk, R. (2019). Okul müdürlerinin etik liderlik davranışları, öğretmenlerin okul müdürüne güven algıları ve örgütsel bağlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. INUEFD, 20(1), 119-135.
• Faizuddin A, Azizan NA, Othman A and Ismail SN (2022) Continuous professional development programmes for school principals in the 21st century: Lessons learned from educational leadership practices. Front. Educ. 7:983807. doi: 10.3389/feduc.2022.983807
• Glaser B.G., & Strauss A.L. (1967). The discovery of grounded theory: Strategies for qualitative research. Chicago: Aldine.
• Guba, E. G., and Lincoln, Y. S. (1985). Naturalistic inquiry. Beverly Hills, Sage Publication.
• Gömleksiz, M., N., & Yıldırım, F. (2013). Lisansüstü eğitim alan öğrencilerin lisansüstü eğitime ilişkin görüşleri. VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, 68.
• Helvacı, M. A. & Aydoğan, İ. (2011). Etkili okul ve etkili okul müdürüne ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (2) , 41-60.
• Kaçan, G. (2004). Sınıf öğretmenlerinin mesleki gelişime ilişkin isteklilik düzeyleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (1), 57-66. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ogusbd/issue/10984/131457
• Kahraman, Ü, Tok, T. (2016). Eğitim yönetimi denetimi planlaması ve ekonomisi lisansüstü öğrencilerinin aldıkları eğitim hakkındaki görüşleri. Uşak üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 9(1) , 147-164.
• Karacabey, M. F. (2020). School principal support in teacher professional development. ınternational journal of educational leadership and management. 9(1), 54-75, doi: 10.17583/ijelm.2020.5158
• Karakütük, K. (1989). Türkiye’de lisansüstü öğretim, sorunları ve çözüm önerileri. ankara üniversitesi eğitim bilimleri fakültesi dergisi, 22(1), 505-528.
• Karakütük, K. (1999). Lisansüstü öğretimde örgütlenme modelleri ve Türkiye’deki uygulamalar. 6. Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi, 17-19.
• Karakütük, K. (2000). Öğretmenlerin lisansüstü öğretimi konusunda yönetici ve öğretmenlerin görüşleri. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 193-209.
• Kars, M., İnandı, Y. (2018). Relationship between school principals’ leadership behaviors and teachers’ organizational trust. Eurasian Journal of Educational Research, 18(74), 145-164.
• Kuş, E. (2003). Nicel- nitel araştırma teknikleri. Anı Yayıncılık.
• Lambert, M., and Bouchamma, Y. (2021). The virtual community of practice for school principals: a professional development method. Creative Education, 12, 422-440. https://doi.org/ 10.4236 /ce.2021.122030
• Liljenberg, M. (2021). A professional development practice to enhance principals’ instructional leadership – enabling and constraining arrangements, Journal of Professional Capital and Community 6 (4), pp. 354-366, DOI 10.1108/JPCC-12-2020-0102
• Mathibe, I. (2007). The professional development of school principals, South African Journal of Education, 27 (3). 523-540.
• MEB, (2002). Okul Gelişim Modeli: Planlı Okul Gelişimi. Ankara: EARGED.
• MEB, (2018). https://www.gmka.gov.tr/dokumanlar/yayinlar/2023_E%C4%9Fitim%20Vizyonu.pdf adresinden erişilmiştir.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Selahattin Turan, Çeviri Editörü). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2020). Eğitim Kurumlarına Yönetici Görevlendirme Yönetmeliği, mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=24694&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 htm adresinden erişilmiştir.
• Michele Lalor, A. and Sperrazza, C. (2022). How school leaders can support effective professional development, Edutopia, https://www.edutopia.org/article/how-school-leaders-can-support-effective-professional-development/
• Musal, B., Elçi, Ö. Ç. ve Ergin, S. (1995), Uzman hekimlerde mesleki doyumu. Toplum ve Hekim Dergisi, 68, 2-7.
• Nets, M. (2017). Professional development of school principals ın the pilot program of ‘pedagogical flexibility’: the ısraeli case, Economics And Culture 14(2), DOI: 10.1515/jec-2017-0014
• Oluk, S., & Çolak, F. (2005). Milli eğitim bakanlığına bağlı okullarda öğretmen olarak çalışan lisansüstü öğrencilerinin karşılaştıkları bazı sorunlar. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 141-144.
• Özdamar, K., Odabaşı, Y., Hoşcan, Y., Kırcaali-İftar, G., Özmen, A. ve Uzuner, Y. (1999). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Bilim ve araştırma (Editör: Ali Atıf Bir). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Özdemir, S, Erdem, R. (2020). Akademinin yeşil gözlü canavarı: kıskançlığın nedenleri ve sonuçları üzerine fenomenolojik bir çalışma. Nitel Sosyal Bilimler, 2(1) , 19-39.
• Özer, N, Karadaş, H. (2021). Okul müdürlerinin yönetim tarzları ile müdür öğretmen ilişkilerinde güven. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(34) , 1095-1123. DOI: 10.26466/opus.767321
• Özoğlu, S. Ç. (2002). Öğretim üyesi ve bilim insanı yetiştirme, lisansüstü öğretimin planlanması. Anı Yayıncılık.
• Pashiardis , P. and Brauckmann-Sajkiewicz, S. (2009). Professional development needs of school principals, In book: Commonwealth education partnerships 2009(10). (pp.120-124), Nexus Strategic Partnerships.
• Strauss, A., Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research: grounded theory procedures and techniques. SAGE Publications.
• Terzi, S. (2017). Öğretmenlerin iş doyumları ile mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. 21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (17), 0-0. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/egitimvetoplum/issue/35909/402851
• Tekir, S. (2021). A study of early career principals’ perceptions of their ınduction program. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 12(2), 377-404. DOI: 10.17569/tojqi.869758
• Toytok, E, Çelepçıkay, E. (2016). Siirt ilinde görev yapan okul yöneticilerin lisans üstü eğitime bakış açılarına ilişkin nitel bir araştırma. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5, 95-105.
• Turgut, M. F. (1987). Eğitimde lisansüstü eğitim. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/7835/103143
• Ullah, J. Hussain, L. Amer Atta, M. Khan, Z. Bakhsh, K. and Sibtain, M. (2021). Role of the principal ın ımproving teachers’ professional development (TPD), Ilkogretim Online - Elementary Education Online, 20 (5), 7860-7867 http://ilkogretim-online.org doi: 10.17051/ilkonline.2021.05.890
• Üçok, D. (2019). Çalışanlardaki statü endişesi ve işbirliğine dayalı amaç yapılarının işyeri kıskançlığı üzerindeki etkilerine ilişkin kuramsal bir çalışma. International Journal of Management and Administration. 3(5), 1-12.
• Weiss, H. M., Cropanzano, R. (1996). Affective events theory: a theoreticaldiscussion of the structure, causes and consequences of affective experiences at work, in B. M. Staw, L. L. Cummings (eds.), Research in Organizational Behavior: An Annual Series of Analytical Essays and Critical Reviews, US: Elsevier Science/JAI Press, 1-74.
• Yıldırım, A. & Simsek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 6. Baskı. Seçkin Yayıncılık.
• YÖK (2016). Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği [Higher education and training regulations]. Ankara.