AN EVALUATION TO MUNICH STAATSBIBLIOTHEK, COD.616 VE TSMK H.363 KALILA AND DIMNA MANUSCRIPTS THROUGH BAGHDAD SCHOOL

Yıl 2022, Cilt: 16 Sayı: 29, 77 - 101, 29.01.2022

Sabriye Hilal Arpacıoğlu , Hatice Kübra Uysal

https://doi.org/10.48069/akdenizsanat.935971

Öz

The oldest Kalila and Dimna manuscripts we have today are dated to the 13th century. With this information, we cannot reach the conclusion that miniature works started in this period, but we can have an idea about the beginning of miniature art by examining these works that have survived until today. The uncertainty of the place where it was made and the people who made it caused the scope of our research to expand. In this context, a comparison will be made with the works whose place and school (style) of the period are known. The miniatures in the “Kalila and Dimna copy no H. 363” in the Topkapi Palace Museum Library and the “Munich 616 Kalila and Dimna manuscripts” in Bayerische Staatsbibliothek, which are the subject of the article, are the stylistic features of the Baghdad School and will be evaluated by considering the traditional elements of this school. These manuscripts, which do not have records of where, for whom and by whom they were made, will be evaluated in terms of the characteristics of the Baghdad School, “De Materia Medica of Diocorides” (Hagia Sophia 3703) and “Schefer Hariri (Arabe 5847) Makamat miniatures”, which are known to belong to the school. The differences and similarities between them will be examined. Similarities will be shown in terms of page layout, design setup, figures and elements used in miniatures, color preferences in the works, and types of figures.

Anahtar Kelimeler

Kalila Dimna, Maqamat, Dioskorides, Seljuqlu, Baghdad School.

MUNICH STAATSBIBLIOTHEK, COD.616 VE TSMK H.363 KELİLE DİMNE YAZMALARINA BAĞDAT OKULU ÜZERİNDEN BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Bugün elimize ulaşan en eski tarihli Kelile ve Dimne el yazması eserleri 13. yüzyıl dolaylarına tarihlenmektedir. Bu bilgi ile minyatür çalışmalarının bu dönemde başladığı kanısına ulaşamayacağımız gibi, günümüze dek gelmiş bu eserlerin incelenmesiyle minyatür sanatının başlangıcı hakkında fikir sahibi olabiliriz. Yapıldığı yer ve yapan kişilerin de belirsizliği, yaptığımız araştırmanın kapsamının genişlemesine sebep olmuştur. Bu bağlamda dönemin yapıldığı yeri ve okulu bilinen çalışmaları ile kıyaslamalara gidilecektir.
Makaleye konu olan, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde bulunan H. 363 nolu Kelile ve Dimne nüshası ve Bayerische Staats Bibliothek’de bulunan Munich 616 nolu Kelile ve Dimne el yazmalarındaki minyatürlerin, dönemin üslup bakımından belirleyici özelliklere sahip Bağdat Okulu ve bu okulun geleneksel öğeleri çerçevesinden bir değerlendirmesi yapılacaktır. Nerede, kim için ve kimin tarafından yapıldığına dair kayıtları bulunmayan bu el yazmaları, Bağdat Okulu özellikleri açısından değerlendirilecek, okula ait olduğu bilinen Diokorides’in De Materia Medica’sı (Ayasofya 3703) ile Schefer Hariri (Arabe 5847) Makamat minyatürleri arasındaki fark ve benzerlikler incelenecektir. Sayfa yerleşimi, tasarım kurgusu, minyatürlerde kullanılan figür ve öğeler, eserlerdeki renk seçimleri, figür tiplemeleri bakımından benzerlikler gösterilecek, tarih ve üslubu belli olmayan bu iki yazmanın Bağdat Okulu üslubunda yapılmış olabileceği, minyatürler üzerinden açıklanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kelile ve Dimne, Makamat, Dioskorides, Selçuklu, Bağdat Okulu

Kaynakça

• Bektaşoğlu, M. (2009). Anadolu’da Türk İslam Sanatı, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Bothmer, H. C. G. V. (1981). Kalila und Dimna: Ibn al- Muqaffas Fabelbuch in einer mittelalterlichen Bilderhandschrift, Wiesbaden: Reichert.
• Brockelmann, C. (1997). Kelile ve Dimne, İslam Ansiklopedisi, C.6. , 552-558.
• Buchtal, H. (1942). Early İslamic Miniatures from Baghdad, The Journal of the Walters Art Galery, Vol.5, 18-39.
• Çağdaş, K. (1962). Pançatantra Masalları, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Çağman, F., Tanındı, Z. (1979). Topkapı Sarayı Müzesi, İslam Minyatürleri, İstanbul: Tercüman Sanat Kültür Yayınları.
• Ettinghausen, R. (1962). Arab Painting, Geneva: by Editions d’Art Albert Skira.
• Grube, E. J. (1990-1991). Prolegomena For a Corpus Publication of İllustrated Kalilah wa Dimnah Manuscripts, İslamic Art, IV, 301-493.
• İnal, G. (1995). Türk Minyatür Sanatı, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Karatay F. E. (1961). Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Farsça Yazmalar Kataloğu, İstanbul.
• O’kane B. (2003). Early Persian Painting Kalila and Dimna Manuscripts of The Late Fourteenth Century, International Society of Iranian Studies, Vol. 38, No. 3.
• Yurdaydın H. G. (1957). Başlangıcından XII. Yüzyıl Sonlarına Kadar Müslüman Minyatürü, Yıllık Araştırmalar Dergisi II, 181-192.
• Yetkin S. K. (1963). Türk Resim Sanatının Menşei Hakkında, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11, 5-10.