Web 2.0 Araçları ile İşlenen Sosyal Bilgiler Dersinin Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Okuryazarlık Becerilerine Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 3, 539 - 562, 25.07.2024

Ilhan Kulaca , Hakkı Yazıcı , Tuğba Selanik Ay

https://doi.org/10.30831/akukeg.1376954

Öz

Bu araştırmanın amacı, 7. sınıf sosyal bilgiler “Küresel Bağlantılar” öğrenme alanında yer alan dört kazanımın öğretiminde kullanılan Web 2.0 araçlarının, ortaokul öğrencilerinin dijital okuryazarlık becerilerine etkisini belirlemektir. Araştırmada, nicel araştırma yöntemi, yarı deneysel model kullanılmıştır ve çalışma grubu, 38, 7. sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırma verilerinin toplanmasında, Ng (2012)’nin geliştirdiği, Hamutoğlu, Güngören, Kaya-Uyanık ve Gür-Erdoğan (2017)’ın Türkçe’ ye uyarladığı, dijital okuryazarlık ölçeği kullanılmıştır. Dört haftalık uygulama öncesinde öğrencilere, dijital okuryazarlık testi ön-test olarak uygulanmıştır. Uygulama sürecinde dersler, deney grubu öğrencileri ile Web 2.0 araçları kullanılarak, kontrol grubunda ise mevcut öğretim programına uygun şekilde işlenmiştir. Deney grubu için ders dışında öğrencilerin kendi arasında ve öğretmenle etkileşimine de olanak sağlayan Edmodo ile birlikte, WordArt, StoryJumper, Canva, Renderforest, YouTube, kazanımların öğretiminde kullanılmıştır. Uygulama sonunda, öğrencilere dijital okuryazarlık testi son-test olarak uygulanmıştır. Toplanan veriler, SPSS 23 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Analizlerin sonucunda, Web 2.0 araçları destekli Sosyal Bilgiler öğretiminin uygulandığı deney grubuyla, kontrol grubu öğrencilerinin dijital okuryazarlık becerilerinde, deney grubunun lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark oluştuğu görülmüştür. 7. sınıf “Küresel Bağlantılar” öğrenme alanı ile sınırlı bu araştırmanın, farklı öğrenme alanları ve sınıf düzeyinde de yapılıp sonuçlarının değerlendirilmesinin faydalı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

dijital okuryazarlık, web 2.0 araçları, sosyal bilgiler, küresel bağlantılar, küresel sorunlar

The Effect of Web 2.0 Supported Social Studies on the Digital Literacy Skills of Secondary School Students

Öz

The focus of this study is to investigate the effects of using Web 2.0 tools in the social studies "Global
Connections" learning area on students' digital literacy levels. A quasi-experimental model was used and 38, seventh graders participated the research. The digital literacy scale, created by Ng (2012) and translated into Turkish by Hamutoğlu, Güngören, Kaya-Uyanık, and Gür-Erdoğan (2017) was employed for data collection. Pre-testing was carried out using the digital literacy test. Courses were imparted according to the current curriculum in the control group and through Web 2.0 tools to the experimental throughout the application. For the experimental group, WordArt, StoryJumper, Canva, YouTube and Renderforest were used in the teaching of learning outcomes, along with Edmodo, which also allowed students interacting with teacher and among themselves outside the classroom. Then a digital literacy test was administered as a post-test. The SPSS 23 package application was used to examine the obtained data. Ultimately, it was determined that the experimental group's digital literacy skills differed statistically significantly from the control group. It is thought that this research, which is limited to the seventh grade "Global Connections" learning area, should be conducted at different learning areas, levels and results should be evaluated.

Anahtar Kelimeler

digital literacy, web 2.0 tools, social studies, global connections, global issues

Kaynakça

• Acikgoz, B., & Akman, O. (2023). The relationship between epistemological beliefs and technological, pedagogical, and content knowledge (TPACK). International Journal of Technology in Education (IJTE), 6(2), 326-348.
• Açıkgül-Fırat, E. (2015). Web 2.0 araçlarıyla desteklenen öğretimin öğretmen adaylarının biyoteknoloji okuryazarlıklarına etkisi [Unpublished doctoral dissertation]. İnönü University, Institute of Educational Sciences.
• Akbaba, K. (2019). Fen öğretiminde web 2.0 uygulamalarının öğrencilerin fen bilimleri dersine ve teknoloji kullanıma yönelik tutumlarına etkisi [Unpublished master’s thesis]. Aksaray University, Institute of Sciences.
• Akdağ, H. (2014). Sosyal bilgilerin tanımı, amacı, önemi ve Türkiye’deki yeri. In R. Turan, A. M. Sünbül, & H. Akdağ (Eds.), Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar- 1 (pp. 1-24). Pegem Akademi.
• Akdoğan-Mindivanli, E., & Öner, Ü. (2023). Opinions of social studies teachers and 7th-grade students regarding digital literacy skills. Türk Akademik Yayınlar Dergisi (TAY Journal), 7(special issue), 75-106.
• Akman, O., & Guven, C. (2015). TPACK survey development study for social sciences teachers and teacher candidates. International Journal of Research in Education and Science (IJRES), 1(1), 1-10.
• Aküzüm, C. (2013). Eğitim ve teknoloji ile ilgili temel kavramlar. In; sosyal bilgiler öğretiminde eğitim teknolojileri ve materyal tasarımı (Eds: R. Sever & E. Koçoğlu). pp. 1-19. Pegem Akademi.
• Alemdağ, E. (2013). Edmodo: Eğitsel bir çevrimiçi sosyal öğrenme ortamı. InetTr, 13, 71-77.
• Almelweth, H. (2022). The effectiveness of a proposed strategy for teaching geography through artificial intelligence applications in developing secondary school students’ higher-order thinking skills and achievement. Pegem Journal of Education and Instruction, 12(3), 169-176.
• Baki, Y. (2022). Web 2.0 araçlarının dijital okuryazarlık becerilerinin ve web pedagojik içerik bilgisinin gelişimine etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(3), 671-695.
• Balasubramanian, K., Jaykumar, V., & Fukey, L. N. (2014). A study on “Student preference towards the use of edmodo as a learning platform to create responsible learning environment”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 144, 416-422.
• Balçın, K., & Çalışkan, H. (2021). The effect of web 2.0 tools used in social studies course on environmental sensitivity of secondary school students. Journal of Interdisciplinary Education: Theory and Practice, 3(2), 128-141.
• Barr, R., Barth, J. L., & Shermin, S. S. (2013). Sosyal bilgilerin doğası (Trans. C. Dönmez). Pegem Akademi. Başaran, İ.E. (1972). Eğitim psikolojisi. Gül Yayınevi.
• Bicen, H. (2015). The role of social learning networks in mobile assisted language learning: Edmodo as a case study. J. Univers. Comput. Sci., 21(10), 1297-1306.
• Binti Mohammad, N. A., & Yamat, H. (2020). Students’ perspectives and motivation towards story jumper on creative writing. Jurnal Penyelidikan Sains Sosial (JOSSR), 3(7), 1-11.
• Blummer, B. (2008). Digital literacy practices among youth populations: A review of the literature. Educational Libraries: Childrens Resources, 31(3), 38-45.
• Bozna, H.(2017). Yabancı dil öğrenen dijital yerlilerin web 2.0 araçlarını kullanma düzeylerinin belirlenmesi [Unpublished master’s thesis]. Anadolu University, Institute of Social Sciences.
• Bull, G., Hammond, T., & Ferster, B. (2008). Developing web 2.0 tools for support of historical inquiry in social studies. Computers in the Schools, 25(3-4), 275-287.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö., & Köklü, N. (2017). Sosyal bilimler için istatistik. Pegem Akademi.
• Byrne, R. (2009). The effect of web 2.0 on teaching and learning. Teacher Librarian, 37(2), 50-53.
• Calvani, A., Cartelli, A., Fini, A., & Ranieri, M. (2008). Models and instruments for assessing digital competence at school. Journal of Learning and Knowledge Society, 4(3), 183-193.
• Colwell, J., Hunt- Barron, S., & Reinking. D. (2013). Obstacles to developing digital literacy on the internet in middle school science instruction. Journal of Literacy Research, 45(3) 295–324.
• Cun, A. (2022) Digital literacy practices and identities of two children with refugee backgrounds. Bilingual Research Journal, 45(2), 205-221.
• Çenesiz, M. (2020). Web 2.0 araçlarının ortaöğretim 10. sınıf coğrafya dersinde (topoğrafya ve kayaçlar) akademik başarı ve tutuma etkisi [Unpublished master’s thesis]. Afyon Kocatepe University, Institute of Social Sciences.
• Çocuk, H. E. (2020). Dijital öykü uygulamalarının Türkçe öğretmen adaylarının akademik başarılarına, dijital okuryazarlık ve Türkçe öğretimi özyeterlik algılarına etkisi [Unpublished doctoral dissertation]. Mersin University, Institute of Educational Sciences.
• Daşkın, Z. (2017). Öğretim üyeleri ve okutmanların yabancı dil öğretiminde web 2.0 araçları farkındalıkları, rutinleri ve kullanımı [Unpublished master’s thesis]. Hacettepe University, Institute of Educational Sciences.
• Davidson- Shivers, G. V., Rasmussen, K. R., & Lowenthal, P. R. (2018). Web based learning. Springer.
• Efe, H., Turan, H., & Ünsal, Ü. U. (2022). Developing secondary school students’ 21st century skills through online science education with web 2.0 tools. Journal of Human and Social Sciences, 5(2), 206-229.
• Egüz, E. (2020). Using web 2.0 tools in and beyond the university classrooms: A Case study of edmodo. International Online Journal of Education and Teaching (IOJET), 7(3). 1205-1219.
• Ekemen, M. (2022). Web 2.0 araçları ile zenginleştirilmiş sosyal medya destekli fen öğretiminin 6. sınıf öğrencilerinin sosyal medya kullanım durumlarına, dijital okuryazarlık düzeylerine ve eleştirel düşünme becerilerine etkisinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Marmara University, Institute of Educational Sciences.
• Erdal, B. B. 2021). Infografik tasarımında kullanılan web teknolojilerinin karşılaştırılması. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 11(3), 797-812.
• Erstad, O. (2008). Changing assessment practice and the role of IT. In. J. Voogt, G. Knezek (Eds.), International handbook of information technology in primaryand secondary education (pp. 181-194). Part One, New York.
• Eshet- Alkalai, Y. (2004). Digital literacy: A conceptual framework for survival skills in the digital era. Journal of Educational Multimedya and Hypermedia, 13(1), 93-106.
• Eshet- Alkalai, Y., & Chajut, E. (2009). Changes over time in digital literacy. Cyper Psychology & Behavior, 12(6), 713-715.
• Fansa, M. (2020). Geçici eğitim merkezindeki Suriye uyruklu öğrencilerin ve Türkçe öğreticilerin storyjumper deneyimleri: “Yamen Okulda”. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 360-376.
• Frisch, J. K., Jackson, P. C., & Murray, M. C. (2013). WikiED: Using web 2.0 tools to teach content and critical thinking. Journal of College Science Teaching, 43(1), 70-80.
• Gliner, J.A., Morgan, G.A., & Leech, N.L. (2015). Uygulamada araştırma yöntemleri desen ve analizi bütünleştirme yaklaşımı. Nobel Yayıncılık.
• Guksu, O. (2020). Web 2.0 araçlarının yabancı dil olarak ingilizce öğrenen Türk öğrencilerinin verdikleri dönüt türleri, tutumları ve yazma becerilerinin gelişimine etkisi [Unpublished master’s thesis]. Bahçeşehir University, Institute of Educational Sciences.
• Gündüzalp, C. (2021). Web 2.0 araçları ile zenginleştirilmiş çevrimiçi öğrenmenin öğrencilerin üst bilişsel ve yaratıcı düşünme becerilerine etkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 10 (3), 1158-1177.
• Gürleroğlu, L. (2019). 5E modeline uygun web 2.0 uygulamaları ile gerçekleştirilen fen bilimleri öğretiminin öğrenci başarısına motivasyonuna tutumuna ve dijital okuryazarlığına etkisinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Marmara University, Institute of Educational Sciences.
• Hamutoğlu, N. B., Güngören, Ö. C., Kaya- Uyanık, G., & Gür- Erdoğan, D. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeği: Türkçeye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 408-429.
• Hearst M. A., Pedersen, E., Patil, L., Lee, E., Laskowski P., & Franconeri, S. (2020). An Evaluation of Semantically Grouped Word Cloud Designs. In IEEE Transactions on Visualization and Computer Graphics, 26(9), pp. 2748-2761.
• Huang, W- H. D., Hood, D. W., & Yoo, S. J. (2013). Motivational support in web 2.0 learning environments: A regression analysis based on the integrative theory of motivation, volition and performance. Innovation in Education and Teaching International, 51(6), 631-641.
• International Society for Technology in Education (ISTE) (2008). ISTE standards: Teachers. Retrieved from http://www.iste.org/docs/pdfs/20-14_ISTE_Standards-T_PDF.pdf. 13.07.2020.
• Jose, K. (2021). Conversations through web 2.0 tools: Nurturing 21st century values in the classroom. Rupkatha Journal of Interdisciplinary Studies in Humanities, 13(2), 1-16.
• Kantekin, M. (2023). 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde kültürel miras konularının öğretiminde web 2.0 araçlarının kullanımı [Unpublished doctoral dissertation]. Anadolu University, Institute of Educational Sciences.
• Karagöz, Y. (2017). SPPS ve amos uygulamalı nitel- nicel- karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. Nobel Akademi Yayıncılık.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Akademi Yayıncılık.
• Kaynar, T. (2019). Web 2.0 araçlarının yabancı dil öğretiminde kullanımı [Unpublished master’s thesis]. Marmara University, Institute of Educational Sciences.
• Keleş, H. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin teknopedagojik alan bilgisi yeterlilikleri ve web 2.0 teknolojileri hakkında görüşlerinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Aksaray University, Institute of Social Sciences.
• Korkut, M. H., Özpir- Mantaş, H. C., & Yıldırım, M. (2021). Analysis of the effect of use of web 2.0 tools in online course on students achivements and digital literacy. Journal of Science and Mathematics Education in Southeast Asia, 44, 148-168.
• Kottler, E., & Gallavan, N. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde başarının sırları. (Transl. Ed.: S. B. Demir). Eğiten Kitap.
• Kulaca, İ. (2023). Sosyal bilgiler öğretiminde web 2.0 araçlarının kullanımı [Unpublished doctoral dissertation]. Afyon Kocatepe University, Institute of Social Sciences.
• Kutlu- Demir, Ö. (2018). 21st century learning: Integration of web 2.0 tools in Turkish Adult language classrooms [Unpublished doctoral dissertation] Çağ University, Institute of Social Sciences.
• Kyllonen, P. C., Lipnevich, A. A., Burrus, J., & Roberts, R. D. (2014). Personality, motivation, and college readiness: A Prospectus for assessment and development. ETS Research Report Series, 2014(1), 1-48.
• Le, A. N. N., Bo, L. K., & Nguyen, N. M. T. (2023). Canva-based e-portfolio in L2 writing instructions: Investigating the effects and students’ attitudes. Computer Assisted Language Learning, 42(1), 41-62.
• Merç, A. (2017). Sosyal bilgiler dersinde mekân algılama becerisinin kazandırılmasında google earth uygulamasının etkililiği [Unpublished doctoral dissertation]. Anadolu University, Institute of Educational Sciences.
• MoNE (2004). Sosyal bilgiler 4.-5. sınıf programı. Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• MoNE (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. MEB Yayınları.
• Musser, J., & O’ Relly, The O’ Relly Radar Team (2007). Web 2.0 principle and best practices.O’ Relly Media. Nebel, M., Jamison, B., & Bennett, L. (2009). Students as digital citizens on web 2.0. Social Studies and The Young Learner, 21(4), 5-7.
• Nerse, B. N. (2021). Online eğitim sürecinde web 2.0 araçlarıyla zenginleştirilmiş probleme dayalı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin akademik başarılarına, üstbilişsel farkındalıklarına, teknolojiyle kendi kendine öğrenmelerine ve dijital okuryazarlıklarına etkisinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Kocaeli University, Institute of Sciences.
• Nurlaela, N., Ilham, M. J., & Lisabe, C. M. (2022). The effects of storyjumper on narrative writing ability of EFL learners in higher education. Jurnal Educatio FKIP UNMA, 8(4), 1641-1647.
• Olaniran, B. A. (2009). Culture, learning styles and web 2.0. Interactive Learning Environments, 17(4), 261-271.
• Öztürk, C., & Dilek, D. (2004). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Pegem Akademi.
• Payton, S., & Hague, C. (2010, April). Digital literacy in practice. https://www.nfer.ac.uk/publications/FUTL06/FUTL06casestudies.pdf.
• Pedro, F. (2007). The new millennium learners: Challenging our views on digital technologies and learning. Digital Kompetanse, 4(2), 244-264.
• Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants. On the Horizon MCB University Press, 9 (5), 1-5. Pürbudak, A. (2020). Web 2.0 temelli işbirlikli grup etkinliklerinin öğrenme stilleri bağlamında deneysel olarak incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Necmettin Erbakan University, Institute of Educational Sciences.
• Ramadani, A. H., Arizal, H., & Rahayu, I. A. T. (2023). Penerapan modul pembelajaran interaktıf berbasıs web menggunakan canva pada matakulıah teknologı mekanık. Journal of Vocational and Technical Education (JVTE), 5(1), 1-8.
• Richards, R. (2010). Digital citizenship and web 2.0 tools. MERLOT Journal of Online Learning and Teaching, 6(2), 516-522.
• Rodriguez-de-Dios, I., Igartua, J.J., Gonzales, & Vaquez, A. (2016, November). Development and validation of a digital literacy scale for teenenagers. Proceedings of the Fourth International Conference on Technological Ecosystems for Enhancing Multiculturality (TEEM’16). Salamanca, Spain. Rogers, A. (2011). Using edmodo to extend literacy learning: Grade 6 novel study. Learning, Literacies, & Libraries, 4(1), 28.
• Sari, I. P., & Fathoni, A. (2022). Problem based learning model assisted by renderforest video animation on mathematics learning outcomes. International Journal of Elementary Education 6(3), 648-656. Shockney, R. (2013). Measuring effectiveness of a social networking site in a middle school [Unpublished master’s thesis]. California State University.
• Shuguli, A. N. B. (2023). Storyjumper como herramienta digital para desarrollar la escritura creativa en educación general básica. Revista Científica UISRAEL, 10(2), 129-142.
• Snee, H. (2008). Web 2.0 as a social science research tool. British Library, 4(November), 1-34.
• Tepe, T., & Çelik, T. (2021, April). Farklı web 2.0 araçları kullanımının sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık ve bit kullanım yeterlilikleri üzerine etkisi. International Symposium on Current Developments in Science, Technology and Social Sciences. Gaziantep, Türkiye.
• Thongmak, M. (2013). Social network system in classroom: Antecedents of edmodo© adoption. Journal of E-learning and Higher Education, 2013(1), 1-15.
• Tsvetkova, M., Ushatikova, I., Antonova, N., Salimova, S., & Degtyarevskaya, T. (2021). The use of social media for the development of digital literacy of students: From adequate use to cognition tools. International Journal of Emerging Technologies in Learning (iJET), 16(2), 65-78. Retrieved from: https://www.learntechlib.org/p/218939/. (25 February 2023).
• Tünkler, V. (2021a). Sosyal bilgilerde kavram öğretiminde web 2.0 araçları: öğretmen adaylarının görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (53), 234-260.
• Tünkler, V. (2021b). Concept learning and teaching in social studies. In Ö. Akman, F. O. Atasoy, & T. Gür, (Eds.), Education, social, health and political developments in Turkey between 2000-2020 (pp. 175-193). ISRES Publishing.
• Tünkler, V. (2022). Web 2.0 technologies for 21st century learners. In Ö. Akman, & V. Tünkler (Eds.), Social studies teaching 1 (pp. 109-125). ISTES Organization.
• Umar, M. R. (2022). Wasilah renderforest fi tadris al-mufrodat li thalabah as-shaf ats-tsamin fi al-medrese al-tsanawiyah al-hukumiyah 1 payakumbuh. lisaanuna talim al-lughah al-arabiyah. Jurnal Pendidikan Bahasa Arab,5(2), 230-244.
• Utami, Y., & Djamdjuri, D. S. (2021, December). Students’ motivation in writing class using of canva: Students’perception. In: Bogor English Student And Teacher (BEST) Conference pp. 153-159.
• Weber, A. (2012). Considerations for social network site (SNS) use in education. International Journal of Digital Information and Wireless Communications, 2(4), 37-52.
• WEF (2020). The future of jobs report, october 2020. Retrieved from http://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_2020.pdf 11.11.2020.
• Zhu, W.,Zang, J., & Tobita, H. (2020). Wordy: Interactive Word Cloud to Summarize and browse online videos to enhance eLearning," 2020 IEEE/SICE International Symposium on System Integration (SII), Honolulu, HI, USA, 2020, pp. 879-884.