RAKIMIN MEYVE YETİŞTİRİCİLİĞNDE ÖNEMİ VE ETKİLERİ

Yıl 2007, Cilt: 12 Sayı: 2, 31 - 37, 31.03.2011

Rafet Aslantaş , Halil Karakurt

Öz

Dünya üzerinde tarımsal faaliyetlerin sınırlı kalmasının sebebi, bitkiler için uygun ekolojik şartların sınırlı
olmasındandır. Ekolojik farklılıkların oluşmasında ekvatora uzaklık, su kitlesine yakınlık, topografya ve rakım
gibi özellikler önemlidir. Meyve yetiştiriciliği üzerine rakımın etkisi; rakıma bağlı olarak değişen iklim faktörlerinin
etkisine göre şekillenmektedir. Yetiştiricilik yapılan yöreye, tür ve çeşide göre farklılık göstermekle beraber
vejetatif gelişme ile meyve verim ve kalitesi üzerine rakımın etkisi değişmektedir. Rakım sayesinde özellikle
taze tüketim ile değişik endüstri kollarının hammaddesi durumundaki tür ve çeşitlerin üretim sezonları uzatılıp,
pazar payları artırılma şansına sahiptir. Bu kapsamda başka girdi kullanmaksızın kiraz, vişne, erik, kayısı,
şeftali, elma, armut, üzüm, çilek ve ahududu türlerinde rakımın olumlu etkisi uygulama alanı bulmuştur. Yine
rakıma bağlı olarak bitki vejetatif gelişimi, meyve verim ve kalite parametreleri de değişim göstermektedir.
Rakımın meyve yetiştiriciliğindeki öneminin araştırıldığı bu çalışmada, rakımla birlikte değişen iklim faktörleri
ve değişen iklim faktörlerinin meyvecilikte vejetatif gelişme, verim ve kalite üzerine etkileri mevcut literatür
ışığında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Rakım, iklim faktörleri, vejetatif geliflim, meyve kalitesi

Kaynakça

• Ağaoğlu, S., Çelik, H., Çelik, M., Fidan, Y., Gülsen, Y., Günay, A., Halloran, N., Köksal, İ., Yanmaz, R., 1995. Genel Bahçe Bitkileri. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay. No:4, 370s.
• Anonymous, 2004a. The Relationship Between Temperature, Heat And Energy. http:// generalhorticulture.tamu.edu/ lect- supl/temp/temp.html
• Anonymous, 2004b. A Quick Derivation Relating Altitude to Air Pressure. Portland State Aerospace Society. http://psas.pdx.edu/ rocketscience/pressurealtitude_derived.pdf
• Bahadur, J., 2004. Some Weather and Climate Aspects over Himalayas. Department of Science& Technology, New Delhi.
• Balasuriya, J., 1999a. Shoot Population Density and Shoot Weight of Clonal Tea (Camelia sinensis) at Different Altitudes in Sri Lanka. European J. of Agronomy (2) 123-130.
• Balasuriya, J., 2001b. The Partitioning of Net Total Dry Matter to Roots of Clonal Tea (Camelia sinensis) At Different Altitudes in the Wet Zone of Sri Lanka. Hort. Abst. 71(8):7296
• Bernardi, J., 1988. Behavior of Some Apple Cultivars in The Subtropical Region Of Santa Catharine, Brazil. Acta Hort. 232.
• Cangi, R., Karadeniz, T., 1999. Ordu Ekolojisinde Yetifltirilen Hayward Kivi Çeflidinde (A. deliciosa) Bazı Fiziksel Ve Kimyasal Özelliklerinin Değiflimi Üzerine Bir Arafltırma. http://www.qafqaz.edu. az/journal/ORDU
• Davies, F.S., 2004. An Overview Of Climatic Effects On Citrus Floweing And Fruit Quality İn Various Parts Of The World. University Of Florida. http://www.fcprac.ifas.ufl.edu/
• Eccher, T., Noe, N., 1993. Influence Of Light On Shape And Quality Of Golden Delicious Apples. Acta Hort., 329.
• Eccher, T., Noe, N.,1996. 'Golden Delicious' Apple Fruit Shape And Russeting Are Affected By Light Conditions. Scientia Horticulturae, 65: 209-213.
• Edwards, G.R., 1987.Condition Of Growth, Dormancy And Rest To Produce Temperate Zone Fruits Under Tropical Condition. Acta Hort. 199
• Eflitken, A., 2006. Vitamin Fizyolojisi. Atatürk Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü Ders Notu, Erzurum.
• Figueroa, S.P., Jımenez, O.H., Lopez DE.E., Anzueto, F., 2001. Influence Of Variety And Altitude On The Organoleptic And Physical Characteristics Of Coffee. Hort. Abst. 71(8):7326
• Fischer, G.,2000. Ecophysiological Aspects of Fruit Growing in Tropical Highlands. Acta Hort. 531.
• Freeman, W.H., 1978. Temperate Zone Pomology. San Fransisco, USA, 428s
• Gönüz, A., Özörgücü, B., 1999. An Investigation On Morphology, Anatomy And Ecology Of Origanum Onites. Tr. J. Of Botany 23:19-32.
• Güleryüz, 1982. Bahçe Ziraatinde Büyütücü ve Engelleyici Maddelerin Kullanılması ve Önemi. Atatürk Üniv. Ziraat Fakültesi Yay. No: 279, Erzurum, 130s.
• Holechek, L.J., Cole, A.R., Fisher, T.J., Valdez, R., 2001. Natural Sources/Ecology Economics And Policy. New Mexico State University Sf. 160-165.
• Ibragımov, V.KH., Ibragımov, K.KH.,1998. The Phenophases, Growth and Fruiting Of Apple In Relation To Vertical Zonality. Hort.q Abst. 68(10):8220
• Karaçalı, İ., 1990. Bahçe Ürünlerinin Muhafazası Ve Pazara Hazırlanması. Sf 139-142
• Karlıdağ, 1998. Hekimhan (Malatya)' da Farklı Rakımlarda Yetifltirilen Bazı Kayısı Çeflitlerinde Meyvenin Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerindeki Değiflimin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 109s.
• Li, X., Hua, J., Zhang, G., Yang, Y., Hu, Y., Lin, J., 2003. Comparison of Anthocyanin Accumulation And Morph-Anatomical Features In Apple Skin Drink Color Formation At Two Habitats. Ya'an China Scientia Horticulturae. w w w . e l s e v i e r . c o m / l o c a t e / s c i h o r t i
• Mateus, N., Machado, J.M., Freıtas, V.DE., 2003. Development Changes Of Anthocyanins In Vitis Vinifera Grapes Grown In The Douro Valley And Concentration In Respective Wines. Hort. Abst.73(2):1174
• Mısırlı, A., Aksoy, U., 1994. Sarılop İncir Klonlarının Yaprak Özellikleri Ve Stoma Dağılımı Üzerinde Arafltırmalar. Ege Ünv. Z.F. Dergisi (31): 2-3
• Mousa, Y.M., Gerasopoulos, D., Metzidakis, I., Kırıtsakis, A., 1996. Effect of Altitude on Fruit Quality Characteristics of 'Mastoides' Olives. Hort. Abst. 66(11): 9909
• Mozafar, A., 1994. Plant Vitamins. CRC Press Florida(USA) 412page
• Nigel, D.P., Dylan, G.J., 2003. Ecological Roles Of Solar UV Radiation: Towards An Iİntegrated Approach. Trends In Ecology And Evolution Vol. 18 No.1
• Özbek, S., 1977. Genel Meyvecilik. Çukurova Üniv. Ziraat Fakültesi Yayınları :111, 386s.
• Paydas, S., Kaflka, N., 1993. Differences In Fruit Bud Formation On Strawberries Grown At Sea Level And High Altitude. Acta Hort. 345.
• Pırlak, L., Güleryüz, M., Bolat, İ., 2003. The Altitude Affect The Runner Plant Production And Quality In Strawberry Cultivars. Indian Journal of Agrilcultural Research 37(4)
• Ramallo, J., Gonzalez, V., Ramallo, N.V., 1996. Preliminary Trials On Strawberry Planting Stock Production In The Province Of Tucuman(Argentina). Hort. Abst. 66(6):4884
• Reuther, W., 2004. Climate And Fruit Quality. University Of California, Riverside, CA 92521.
• h t t p : / / w w w . F c p r a c . I f a s . U f l . E d u /
• Shashı, K., Awasthı, R.P., 2001. Studies On Apple Yield Forecasting On The Basis Of Bud Examination. Hort. Abst. 71(2):1124
• Tonietto, J., Carbonneau, A., 2004. A Multicriteria Climatic Classification System for Grape-Growing Region Worldwide. Agricultural and Forest Meteorology 124 81-97.