LATE ROMAN-EARLY BYZANTINE PERIOD PHOKAIAN RED SLIP WARES IN UPPER MESOPOTAMIA IN THE LIGHT OF THE DARA (ANASTASIOPOLIS) DATA

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 9, 343 - 361, 29.12.2020

Murat Tosun

https://doi.org/10.48122/amisos.801155

Cited By: 3

Öz

Dara (Anastasiopolis) is a settlement located at 30 km at the southeast of the province of Mardin in Upper Mesopotamia and offers us very important findings with the researches that are made in recent years. Very few of the seized materials have been presented with a focus on publication in the excavations carried out in the city so far since 1986. There has been quite few studies on Phokaian Red Slip Wares not only in Dara but also in Upper Mesopotamia. Among the various ceramic finds in Dara, Phokaian Red Slip Wares, which we have the most insight about, provide very important information in terms of the expansion of the spreading area with its presence in Upper Mesopotamia. Phokaian Red Slip Wares, seen in almost every settlement in the Mediterranean Basin during the Late Roman-Early Byzantine Period, are found more in the Syria Region compared to Upper Mesopotamia in the light of the existing excavation findings. These ceramics are examples of popular use in Upper Mesopotamia in the light of Dara data as well. In addition, it suggests that the Phokaian Red Slip Wares, which were seen in Nisibis (Nusaybin), a Sassanian settlement during its period (5th-7th century), were probably brought here by trade from its close neighbor Dara. Because, Dara is a border garrison, especially in the 6th century, as well as a customs point where wares enter and exit from east to west and west to east. In the light of this information, it is understood that Dara, which is also known to be located on the “Silk Road”, is not only a customs point for wares coming from the east, but also undertakes customs mission for wares sent from the west. This situation reveals that Phokaian Red Slip Wares, which were used extensively in the Mediterranean during the Late Roman-Early Byzantine Period, were transported to very distant lands by land transport as well as sea trade.

Anahtar Kelimeler

Dara (Anastasiopolis), Upper Mesopotamia, Late Roman-Early Byzantine Period, Phokaian Red Slip Ware, Trade

Destekleyen Kurum

AKMED, MSGSÜ BAP

Proje Numarası

1374

DARA (ANASTASIOPOLIS) VERİLERİ IŞIĞINDA YUKARI MEZOPOTAMYA’DA GEÇ ROMA-ERKEN BİZANS DÖNEMİ PHOKAIA KIRMIZI ASTARLI SERAMİKLERİ

Öz

Dara (Anastasiopolis), Yukarı Mezopotamya’da Mardin ilinin 30 km güneydoğusunda yer alan ve son yıllarda yapılan araştırmalar ile bize oldukça önemli bulgular sunan bir yerleşimdir. Kentte 1986’dan bugüne kadar yapılan kazı çalışmalarında ele geçen materyallerden çok azı yayın odaklı sunulmuştur. Sadece Dara’da değil Yukarı Mezopotamya’da da Phokaia Kırmızı Astarlı Seramikler hakkında oldukça az çalışma yapılmıştır. Dara’da çok çeşitli seramik buluntu grupları arasında özellikle hakkında en çok fikir sahibi olduğumuz Phokaia Kırmızı Astarlı Seramikleri, Yukarı Mezopotamya’daki varlığı ile yayılım alanının genişlemesi açısından oldukça önemli bilgiler sağlamaktadır. Geç Roma-Erken Bizans Dönemi’nde Akdeniz Havzasında hemen hemen her yerleşim biriminde görülen Phokaia Kırmızı Astarlı Seramikler, mevcut kazı buluntuları ışığında Suriye Bölgesi’nde Yukarı Mezopotamya’ya oranla daha fazla ele geçmektedir. Bu seramikler, Dara verileri ışığında Yukarı Mezopotamya’da da sevilerek kullanım görmüş örneklerdir. Ayrıca, şu ana kadar dönemi içerisinde (5-7. yüzyıl) bir Sasani yerleşimi olan Nisibis’te de (Nusaybin) görülen Phokaia Kırmızı Astarlı seramiklerin büyük olasılıkla yakın komşusu Dara’dan buraya ticaret yoluyla götürülmüş olduğunu düşündürmektedir. Çünkü, Dara özellikle 6. yüzyılda bir sınır garnizonu olması yanı sıra doğudan-batıya ve batıdan-doğuya malların girip çıktığı bir gümrük noktasıdır. Bu bilgiler ışığında özellikle “İpek Yolu” üzerinde yer aldığı da bilinen Dara’nın sadece doğudan gelen malların bir gümrük noktası olmayıp aynı zamanda batıdan giden mallarında gümrük görevini üstlendiği anlaşılmaktadır. Bu durum, Geç Roma-Erken Bizans Dönemi’nde Akdeniz’de yoğun olarak kullanım gören Phokaia Kırmızı Astarlı Seramiklerin deniz ticareti yanı sıra kara taşımacılığıyla da çok uzak diyarlara kadar ulaştırıldığını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dara (Anastasiopolis), Yukarı Mezopotamya, Phokaia Kırmızı Astarlı Seramiği, Ticaret, Geç Roma-Erken Bizans Dönemi

Proje Numarası

1374

Kaynakça

• Referans1 Hayes, J.W. (1972). Late Roman Pottery. London.
• Referans2 Hayes, J.W. (1973). The Pottery. J. Boardman-J. Hayes içinde: Excavation at Tocra 1963-1965: The Archaic Deposits II and Later Deposits. British School of Archaeology at Athens 10, London: 431-454.
• Referans3 Hayes, J.W. (1980). Supplement to Late Roman Pottery. London.
• Referans4 Hayes, J.W. (1983). The Villa Dionysos Excavations, Knosssos: The Pottery. The Annual of the British School at Athens 78, 97-169.
• Referans5 Hayes, J.W. (1985). Hellenistic to Byzantine Fine Wares and Derivatives in The Jerusalem Corpus. A.D. Tushingham (ed.). Excavations in Jerusalem 1961-1967 I. (ROM), Toronto: 181-194.
• Referans6 Hayes, J.W. (1992). The Pottery: Excavations at Saraçhane in Istanbul II. Oxford.
• Referans7 Hayes, J.W. (1997). Handbook of Mediterranean Roman Pottery. London.
• Referans8 Hayes, J.W. (2001). Early Christian Pottery from Knossos: The 1978-1981 Finds from Knossos Medical Faculty Site. The Annual of the British School at Athens 96, 431-454.
• Referans9 Konrad, M. (1992). Flavische und spätantike Bebauung unter der Basilika B von Resafa-Sergiupolis. Damaszener Mitteilungen 6, 313-402.