SAĞLIK KURULUŞLARINDA BİLGİ SİSTEMLERİ KULLANIMININ ÖRGÜTSEL ÇEVİKLİK VE ÇALIŞAN MEMNUNİYETİ ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 4, 333 - 363, 27.12.2023

Mustafa Altıntaş , Musa Özata

https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1278689

Öz

Bu çalışmada sağlık kuruluşlarında bilgi sistemleri kullanımının örgütsel çeviklik ve çalışan memnuniyeti üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Bu bağlamda Yozgat Bozok Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesinde görev yapan sağlık çalışanlarına yönelik anket uygulaması yapılmıştır. Nicel araştırma deseninde oluşturulan çalışmada 3 farklı ölçek kullanılmış olup, araştırma kapsamında 256 sağlık çalışanına ulaşılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre sağlık çalışanlarının bilgi sistemleri kullanımı sonucunda memnun oldukları ve sistem kullanımının örgütün çevikliğine katkı sağladığı belirlenmiştir. Özellikle sağlık kuruluşları kapsamındaki bilgi sistemlerinin kullanımının artırılması, günümüz bilgi ve teknoloji çağında önem arz etmekte olup, yaygınlaştırılması açısından önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bilgi Sistemleri, Örgütsel Çeviklik, Çalışan Memnuniyeti

THE EFFECT OF INFORMATION SYSTEMS USAGE ON ORGANIZATIONAL AGILITY AND EMPLOYEE SATISFACTION IN HEALTH CARE ORGANIZATIONS

Öz

This study, it is aimed to evaluate the effect of the use of information systems in health institutions on organizational agility and employee satisfaction. In this context, a questionnaire was applied to healthcare professionals working in Yozgat Bozok University Training and Research Hospital. In the quantitative research design, 3 different scales were used in the study and 256 healthcare professionals were reached within the scope of the research. According to the findings obtained from the research, it was determined that healthcare professionals were satisfied with the use of information systems and that the use of the system contributed to the agility of the organization. Increasing the use of information systems, especially within the scope of health institutions, is important in today's information and technology age and suggestions have been made in terms of dissemination.

Anahtar Kelimeler

Information Systems, Organizational Agility, Employee Satisfaction

Kaynakça

• Akkaya, B., & Tabak, A. (2018). Örgütsel çeviklik ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İş ve İnsan Dergisi, 5(2), 185-206.
• Aksakal, N.F., Özkan, S., Baykan, Z., & Ayçan, S. (1999). Gölbaşı Bölgesi’nde birinci basamak sağlık kuruluşlarında çalışan sağlık personelinin mesleki memnuniyet durumları. Sağlık ve Toplum, 9(4), 4-14.
• Almahamid, S., Awwad, A., & Mcadams, A. C. (2010). Effects of organizational agility and knowledge sharing on competitive advantage: An empirical study in Jordan. International Journal Of Management, 27(3), 387-404.
• Altıntaş, M., & Özata, M. (2021). Stratejik bilgi yönetim sistemleri üzerine bir inceleme. Ş. Karabulut (Ed.), Yönetim, strateji ve organizasyon alanında bilimsel tartışmalar (s. 1-23) içinde. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Araza, A., & Aslan, G. (2016). Yönetimde yeni paradigmalar: Kurumsal çeviklik ve improvizasyon. Ankara: Nobel
• Aslan Ş., Özata M., & Atayeter C. (2004) Sağlık işletmelerinde ekip yönetimi: Fırsatlar ve sınırlılıklar. Standard Ekonomik ve Teknik Dergi, 43(516), 17-23.
• Ataklı, A., Dikmetaş, E., & Altınışık, S. (2003). Üniversite hastanelerinda çalışan yönetici ve klinik sekreterlerinin iş doyumu. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 6(2), 99-121.
• Avison, D., & Elliot S. (2006). Scoping the discipline of information systems. J. L. King ve K. Lyytinen (Editörler), Information systems the state of the field (s. 1-18) içinde. West Sussex: John Wiley & Sons Ltd.
• Bahrami, M. A., Kiani, M. M., Montazeralfaraj, R., Zadeh, H. F., & Zadeh, M. M. (2016). The mediating role of organizational learning in the relationship of organizational intelligence and organizational agility. Osong Public Health And Research Perspectives, 7(3), 190-196.
• Banihashemi, S. A., & Sarani, A. (2012). Assessment of organizational agility in cement industry. African Journal Of Business Management, 6(27), 8055-8064.
• Banihashemi, S. A., & Dahmardeh, N. (2010). Organizational agility and agile manufacturing. European Journal Of Economics, Finance And Administrative Sciences, 27, 178-184.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2017). Spss ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Cegarra-Navarro, J., Soto-Acosta, P., & Wensley, A. K. P. (2016). Structured knowledge processes and firm performance: the role of organizational agility. Journal of Business Research, 69, 1544-1549.
• Cici Karaboğa, E. N. (2018). Yönetim bilişim sistemleri kullanımı açısından kurumsal değişime direnç algılamalarının iç müşteri memnuniyeti üzerine etkisi: Üniversite hastaneleri üzerinde bir araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Coşkun, R., Altunışık, R., & Yıldırım, E. (2019). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Çimen, M., & Şahin, İ. (2000). Bir kurumda çalışan sağlık personelinin iş doyumu düzeyinin belirlenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 5(4), 53-67.
• Dieleman M., Cuong P.V., Anh L.V., & Martineau T. (2003). Identifying factors for job motivation of rural health workers in North Viet Nam. Human Resources For Health, 1, 1-10.
• Dubey, R., & Gunasekaran, A. (2014). Agile manufacturing: Framework and its empirical validation. International Journal of Advanced Manufacturing Technology. 76(9), 2147- 2157.
• Ebrahimpour, H., Salarifar, M., & Asiaei, A. (2012). The relationship between agility capabilities and organizational performance: A case study among home appliance factories in Iran. European Journal of Business and Management, 4(17), 186-95
• Eisenhardt, K. M., & Martin, J. A. (2000). Dynamic capabilities: What are they? Strategic Management Journal, 21, 1105-1121.
• Eriş. H., (2016) Hemşirelerin hastanelerde kullandıkları elektronik tıbbi kayıtlar hakkındaki görüşleri: şanlıurfa örneği. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 3(3), doi: 10.5455/Sad.13-1477551776.
• Ertaş, G. (2021). Örgütsel ve stratejik çevikliğin doğası. Murat Ak (Ed.), Örgütsel davranış üzerine literatürel analiz ve ölçekler içinde (s. 571-606). Ankara: Nobel Yayınları.
• Farokhi, S., & Rajaeepour, S. (2016). The relationship between management factors and Sharifi-Zhang's agility components in Isfahan Bank Saderat. International Business Management, 10(19), 4530-4539.
• Ganguly, A., Nilchiani, R., & Farr, J. V. (2009). Evaluating agility in corporate enterprises. International Journal of Production Economics, 118(2), 410-423.
• Glenn, M. (2009). Organisational agility: How business can survive and thrive in turbulent times. The Economist, http://graphics.eiu.com/marketing/pdf/EMC_OrganisationalAgility.pdf adresinden erişildi.
• Goldman, S. L., Nagel, R. N., & Preiss, K. (1995). Agile competitors and virtual organizations: Strategies for enriching the customer. New York: Van No Strand Rein Hold.
• Gundak. İ., & Çetin. H., (2015) Hastane bilgi sistemlerinin SUMI yöntemine göre kullanılabilirlik düzeyinin belirlenmesi: Akdeniz Üniversitesi Hastanesi örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 315-331.
• Harris M. F., Priddin D., Ruscoe W., Infante F. A., & O’toole B. I. (2002). Quality of care provided by general practitioners using or not using division-based diabetes registers. Medical Journal of Australia, 177(5), 250-252.
• Hormozi M. A. (2001). Agile manufacturing: The next logical step, benchmarking. An International Journal, 8(2), 132-143.
• Huang, C. C. (1999). An agile approach to logical network analysis in decision support systems. Decision Support Systems, 25(1), 53-70.
• Işık. O., & Akbolat. M., (2010). Bilgi teknolojileri ve hastane bilgi sistemleri kullanımı: sağlık çalışanları üzerine bir araştırma. Bilgi Dünyası, 11(2), 365-389.
• İlhan, M., & Çetin B. (2014). Lisrel ve AMOS programları kullanılarak gerçekleştirilen yapısal eşitlik modeli (YEM) analizlerine ilişkin sonuçların karşılaştırılması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(2), 26-42.
• Kassim, N. M., & Zain, M. (2004). Assessing the measurement of organizational agility. Journal of American Academy of Business, 4(1), 174-177.
• Kılıçarslan, M. (2018). The assessment and comparison of health ınformation systems in Turkey and in the world. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 14(3), 127-133.
• Kuperman G. J., Spurr, C., Flammini S., Bates D. & Glaser J. (2000). A clinical ınformation systems strategy for a large ıntegrated delivery network. Proc Amia Symp. 2000, 438-442.
• Lin, C. T., Chiu, H., & Chu, P. Y. (2006). Agility index in the supply chain. International Journal of Production Economics, 100(2), 285-299.
• Macdonald, S., & Maclntyre, P. (1997). The generic job satisfaction scale: Scale development and its correlates. Employeee Assitance Quarterly, Haworth Press, 13(2), 1-16.
• Maskell, B. (2001). The age of agile manufacturing, supply chain management. An International Journal, 6(1), 5-11.
• Mehdibeigi, N., Dehghani, M., & Yaghoubi, N. M. (2016). Customer knowledge management and organization’s effectiveness: Explaining the mediator role of organizational agility. Procediasocial And Behavioral Sciences, 230, 94-103.
• Merdan, E. (2022). Stratejik yönetim sürecinin örgütsel çeviklik ve algılanan çevresel belirsizlik üzerindeki rolünün incelenmesi. Stratejik Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 93-110. doi: 10.54993/syad.1107574
• Meydan, C. H., & Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi Amos uygulamaları (2. Baskı). Ankara: Detay.
• Mohammadi, M., Nikpour, A., & Chamanifard, R. (2015). The relationship between organizational agility and employee’s productivity (Case study: Ministry Of Youth Affairs and Sports, Iran). JIEB, 3, 66-70.
• Onat, A. (2010). Özel hastanelerde bilgi yönetimi: Bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Ömürbek. N., & Altın. F. G., (2009) Sağlık bilişim sistemlerinin uygulanmasına ilişkin bir araştırma: İzmir örneği. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 211-232.
• Öner C. (2014). Sağlığın sosyal belirleyicileri ve yaşam kalitesi ile ilişkisi. Turkiye Klinikleri J Fam Med-Special Topics, 5(3),15-18.
• Özata, M., & , Aslan, Ş. (2004). Klinik karar destek sistemleri ve örnek uygulamalar. Kocatepe Tıp Dergisi, 5(1). doi: 10.18229/ktd.47417.
• Özel. H. Ö., Ürkmez. D. Ö., Demiray. S, & Cebeci. Z., (2014) Hemşirelik bilişimi ve hastane bilgi yönetimi sistemi. Ok Meydanı Tıp Dergisi, 30(3), 158-160. doi:10.5222/Otd.2014.158
• Park, Y. K. (2011). The dynamics of opportunity and threat management in turbulent environments: The role information technologies (Yayınlanmamış doktora tezi). Faculty Of The Usc Graduate School University Of Southern California, California.
• Paşa, M. (2002). Yaşam kalitesini yükselten unsur olarak işin insancıllaştırılması. İşGüç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 4(1).
• Project Management Isnstitute. (2018). PMI pulse of the profession in-depth report. Project Management Institute web site: https://www.pmi.org/about/press-media/press-releases/pmi-2018-pulse-of-the-profession-in-depth-report
• Putnik, G. D. (2001) Bm-Virtual enterprise architecture reference model. A. Gunasekaran (Ed.) Agile Manufacturing: The 21st Century Competitive Strategy (s. 73-93). Oxford: Elsevier.
• Safran, C. (2003). The collaborative edge: Patient empowerment for vulnerable populations. International Journal of Medical Informatics, 69(2), 185-190.
• Schumacker R. E., & Lomax, R. G. (2010). A beginner’s guide to structrural equation modeling (3. Baskı). New York: Taylor and Francis Group.
• Setili, A. (2014). The agility advantage: How to identify and act on opportunities in a fast-changing world. Hoboken: Wiley.
• Sevimli, A. (2001). İş değerlendirmesinin ücret sistemi içindeki rolü ve eşit davranma ilkesi açısından önemi. İşGüç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 3(2).
• Shafer, R. A., Dyer, L., Kilty, J., Amos, J., & Ericksen, J. (2001). Crafting a human resource strategy to foster organizational agility: A case study. Human Resource Management, 40(3), 197-211.
• Sharifi, H., & Zhang, Z. (1999). A methodology for achieving agility in manufacturing organisations: An introduction. International Journal of Production Economics, 62(1), 7-22.
• Sucu, M. (2020). İşletmelerde çeviklik. Ankara: İksad.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş. Ankara: Ekinoks.
• Tamer Gencer, Z., Daşlı, Y., & Biçer, E. B. (2019). Sağlık iletişiminde yeni yaklaşımlar: Dijital medya kullanımı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(1), 42-52. doi: 10.29249/selcuksbmyd.466855.
• Tan, B. (1998). Agile manufacturing and management of variability. International Transactions in Operational Research, 5(5), 375-388.
• Tan, J. K. H., & Hanna, J. (1994). Integrating health care with information technology: Knitting patient information through networking. Health Care Management Review, 19(2), 5-92.
• Taştan, S. (2002). İnsan kaynakları performans kriterleri. İşGüç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 4(2).
• Tecim, V. (1999). Bilgi teknolojilerinde yeni bir gelişme: Coğrafi bilgi sistemleri ve bilgi sistemleri arasındaki yeri. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 1-12.
• Tengilimoğlu, D., & Çıtak, N. (2003). Sekreterlik mesleği ve sekreterlerin sınıflandırılması, yönetici ve tıp sekreterliği. Ankara: Seçkin.
• Top, M., & Gider, O. (2012). Nurses' views on electronic medical records (EMR) in Turkey: An analysis according to use, quality and user satisfaction. Journal of Medical Systems, 36(3), 1979-1988. Https://Doi.Org/10.1007/S10916-011-9657-6.
• Topçuoğlu, E., Kavak, O., & Kaygın, E. (2022). Sağlıkta yönetim bilişim sistemi olarak MHRS’nin teknoloji kabul modeli ile analizi. Uluslararası İşletme Bilimi ve Uygulamaları Dergisi, 2(1), 1-16.
• Van Assen, M.F., Hans, E.W., & Van De Velde, S.L. (2001). An agile planning and control framework for customer-order driven discrete parts manufacturing environments. International Journal of Agile Management Systems, 2(1), 16-23.
• Wan T., T. H., Yen-Ju Lin, B., & Ma, A., (2002). Integration mechanisms and hospital efficiency in ıntegrated health care delivery systems. Journal of Medical Systems, 26(2),127-143.
• Wang, S. J., Middleton, B., Prosser, L. A., Bardon, C. G., Spurr, C. D., Carchidi, P. J., Kittler, A. F., Goldszer, R. C., Fairchild, D. G., Sussman, A. J., Kuperman, G. J., & Bates, D. W. (2003). A cost-benefit analysis of electronic medical records in primary care. The American Journal of Medicine, 114(5), 397-403. doi: 10.1016/S0002-9343(03)00057-3
• World Health Organization. (2006) Health Information Systems, Health Metrics Network Framework And Standards For Country Health Information Systems. World Health Organization, January File:///C:/Users/Lenovo/Desktop/Hbs%20makale/Who%202008.Pdf
• Yılmaz, M. (2001). Sağlık bakım kalitesinin bir ölçütü: Hasta memnuniyeti. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 5(2), 69-74.
• Yılmaz. M., & Demirkan. A. E., (2012) Hastane yönetim ve bilgi sisteminin kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 5(3), 19-28.