Hakemler için derginin etik politikaları 

    Körleme: Hakemin kimliği yazarla paylaşılmamaktadır. Kimliğinizi korumamıza yardımcı olmak için değerlendirme yazınızın içinde isminize yer vermeyiniz. Ayrıca yazarla iletişim içine geçmeyi denemeyiniz. Değerlendirme süreci boyunca yazarlar da hakemlerden gizli olmalıdır. Eğer hakeme gönderilen metin kör değilse, hakem editör kuruluna bilgi vermeli ve bu yazıyı değerlendirmemelidir. Hakem editör kuruluna bilgi verdikten sonra uygun körleme sağlanacak ve yazıya farklı bir hakem atanacaktır.

İntihal: Eğer bir yazıyla ilgili yayın etiği bakış açısından herhangi bir ciddi endişeniz var ise- mesela bir intihal durumu ile karşı karşıya olduğunuzu düşünüyorsanız, editoriyal ofis ile gizliliği koruyarak temasa geçiniz. Dergiye gönderilen bütün yazılar iThenticate programı ile incelendikten sonra hakemler gönderilmektedir

Çıkar Çatışması: Hakem değerlendirmesi başladıktan sonra bir çıkar çatışması olduğunu farkederseniz, sorumlu editöre hemen bilgi veriniz ki başka bir hakem yazıyı değerlendirmek üzere atanabilsin.

            Gizlilik: Hakem yazının varlığı ve konusu ile ilgili gizliliği her zaman korumalıdır. Basımdan önce yazıyı başkaları ile paylaşmak ya da detaylarını başkalarıyla tartışmak uygun değildir. Eğer bir hakem iş arkadaşından değerlendirme konusunda yardım isterse, hakem değerlendirmesine yardımcı olan kişi de gizliliği korumalıdır ve editör ek bir kişinin değerlendirmeye katıldığına dair bilgilendirilmelidir.

            Hakem davranışı: ‘ICMJE Uniform Requirements’ belgesinde belirtildiği gibi ‘Hakemler yazının yayınlanmasından önce çalışmadaki bilgileri kendi faydaları için kullanmamalıdır.’ Gizli olan yazıların içeriğinin bilinmesi yazının hakem değerlendirilmesi dışında herhangi bir amaçla kullanılmamalıdır.

Endişeleri Bildirmek: Hakemlerin ayrıca kopya yayın, hile, intihal şüphesi ya da araştırmada insan veya hayvanların kullanımları ile ilgili etik endişeler başta olmak üzere ancak bunlarla sınırlı olmayarak bütün etik endişeleri bildirme sorumluluğu da vardır.

Hile: Kararlı bir sahtekarı saptamak çok zor olabilir, ancak eğer bir makaledeki bulguların yanlış olduğunu düşünüyorsanız bunu editörle konuşunuz.

Değerlendirmenizi yazmak

Hakem değerlendirmelerinin ulaşılabilirliği

Bir yazar sadece kendisine özel olarak yazdığınız değerlendirmeleri görebilecektir, bazen editör yorumunuzda değişiklik yapabilir.

Dergipark sistemi

İlk kısımda, sizin makaleyi değerlendirmenizi kolaylaştıracak bir kontrol listesi sistemi vardır.

İkinci kısımda, değerlendirmenizi Dergipark sistemi üzerinde 2 ayrı metin kutusuna (editöre ve yazara notlar) yazmanız beklenmektedir.

Editöre ve yazarlara olan yorumlarınızı önce bilgisayarınızdaki herhangi bir kelime işlemci programında (örneğin microsoft word) yazıp sonra bunları sözü edilen metin kutularına kopyala yapıştır yapmanız sizin menfaatinize olur.

Eğer yorumlarınızı bu kutulara internet üzerinden direk yazmak istiyorsanız, her 5-10 dakikada bir kaydetmeyi unutmayınız. 15 dakika herhangi bir iş yapılmadığı durumlarda sistem güvenlik nedeni ile size çıkış yaptırır ve kaydedilmemiş bütün çalışmanızı kaybedebilirsiniz. Yazı yazmak sistem tarafından bir iş olarak kabul edilmediğinden yazı yazarken dahi otomatik olarak çıkışınız yapılabilir.

Yorumunuzu word belgesi olarak yükleme seçeneği de olmasına rağmen sizden kesinlikle yorumlarınızı uygun kutuya yapıştırmanızı rica ediyoruz. Üzerinde değişiklik yapılmış bir dosya YÜKLEMEYİNİZ.

İnternet dosyalarını sorunsuz görebilmeniz için internet tarayıcısı olarak size Google Chrome kullanmanızı öneriyoruz. 

Sizden ne bekliyoruz?

Editöre gizli yorumlar bölümünde: Önerilerinizin arkasındaki gerekçeleri özetleyiniz. Kararınızı açıklayınız. Yazara yazdığınız yorumları KOPYALA-YAPIŞTIR YAPMAYINIZ.

Yazarlara yorumlar bölümünde: Yazarlara yorumlar bölümünde yazarlara yazının yayınlamak üzere kabul edilebilirliği ya da edilemezliği ile ilgili yargınızı belirten herhangi bir cümle YAZMAYINIZ. Yorumlar yapıcı ve yardımcı bir tarzda yazılmalıdır. Hakem yazının eksik ve/ veya güçlü yönlerini tartışmalıdır.

Hakemlerden Anadolu Acil Tıp Dergisinde yayınlanan her çalışmanın uygun şekilde yapılmış, bilimsel olarak güvenilir, uygun klavuzlara göre yazılmış (örn: CONSORT, STARD, STROBE) ve etik olmasını sağlamak için bizlere yardım etmesini rica ediyoruz.

Hakemlerden yazının önemi ya da çekicilik derecesi konularında karar vermelerini BEKLEMİYORUZ. Baş editör hakemlerin yorumlarına göre bir yazıyı red etme ya da kabul etme konusunda son kararı vermekten sorumludur.

Değerlendirmenizi yazmadan önce yazarlara bilgiler kısmını da gözden geçiriniz, faydalı bulacaksınız.

Yapılandırılmış bir değerlendirme raporu yazmanın detayları aşağıda yazılıdır ve yazarlar için çok daha yardımcı olacağından bu şekilde yazmanız önerilmektedir.

Yapılandırılmış bir Değerlendirme raporu yazmak için ipuçları

Kısa özet: Zorunlu olmamakla birlikte yorumunuzun başında yazının hızlı bir özetini vermeniz yardımcı olur. Bu iki amaca hizmet eder: hem editöre yazının detaylarını hatırlatır, hem de yazar ve editörün yazıyı anladığınızdan emin olmalarını sağlar.

Sunum, dökümantasyon ve dil: Metin iyi yazılmış ve takip etmesi kolay olmalıdır. Kullanılan sözcüklerin uygunluğunu kontrol ediniz. Eğer makale gramer hatalarından dolayı kötü yazılmış ise, bu yazının bilimsel içeriğinin anlaşılmasını daha zor hale getiriyor olsa bile İngilizcesini düzeltmek zorunda değilsiniz. Sadece bunu editörün dikkatine sunmalısınız. 

Özet:

Özet tam (eksiksiz) olmalıdır, en gerekli detayları sunmalı ve makalenin içeriğini yansıtmalıdır.

Özetteki bütün bilgiler metnin içinde var olmalıdır. Özet ve metin arasında detaylarda hiçbir tutarsızlık olmamalıdır.

Özet yazarlara bilgiler bölümünde detaylı olarak anlatıldığı üzere yapılandırılmış olmalıdır.

Giriş bölümünde çalışma sorusunun neden önemli olduğu belirtilmelidir.

Çalışma sorusu açık bir şekilde yazılmalıdır.

Yöntem bölümü çalışmanın tasarımı, populasyonu ve yapıldığı ortam, katılımcı sayısı, çalışmanın yapıldığı yıllar, takip süresi ve ana sonlanım ölçütlerini içermelidir.

Randomize kontrollü çalışmalar için, eğer girişim ya da kontrol için kör olan kimse varsa bunun kim olduğu belirtilmeli, girişim ve kontrolün şartları yazılmalı, her gruptaki hasta sayısı belirtilmeli, analizin tedavi etme niyetine yönelik analiz (intention to treat) prensibine göre mi yapıldığı ve bir nedenle takipten çıkmış hasta sayıları da yazılmalıdır.

Sistematik derleme/ metaanalizler için özet bölümü için PRISMA belgesine bakınız. Özet arama yapılan yılları, veri kaynaklarını, kaç çalışmanın alındığını, alınan çalışmaların çalışma tasarım tiplerini, uygunluk kriterlerini, sentez ve değerlendirme yöntemlerini içermelidir.

Anketlerde cevap verme oranı yazılmalıdır.

Bulgular özette yeterli ve spesifik detaylar verilerek sunulmalıdır. Ana bulgular sayısal olarak verilmelidir (mümkünse %95 güven aralığı ile birlikte), önemli bağımlı değişkenler listelenmeli, gerçek bulgular ve/veya mutlak risk değerleri verilmeli ve bulgular ana metinde sunulanlarla aynı olmalıdır.

Çalışmanın ana kısıtlılıkları yazılmalıdır.

Özetteki sonuç bölümü özette verilen bilgiler ve ana metinde verilen bilgileri yansıtmalıdır. Sonuçlar ya da çıkarımlar yazıda sunulan bulguları temel alarak çalışmayı yorumlamalıdır ve bunu yaparken özellikle neyin yeni olduğunu ya da potansiyel uygulamalarını vurgulamalıdır.

Özet bölümünde bir tartışma kısmı olması beklenmemektedir.

Giriş

Üç paragraflı bir yapı kullanılmalıdır.

Çalışma konusu ile ilgili geçmiş bilgiler (birinci paragraf), çalışmanın konusu ve uygulama alanları (ikinci paragraf), ve çalışmanın amacı ile hipotezi (üçüncü paragraf) 3 paragrafa bölünerek yazılmalıdır.

Geçmiş: Yazarları tanımlanan meseleyi araştırmaya iten durum ve tarihsel şartlar yazılmalıdır.

Bağlam: Bu yazının potansiyel uygulama alanları nelerdir? İlk paragrafta bahsedilen meselelerle nasıl ilişkilidir? Araştırmanın yapılması neden önemlidir? Neden bu araştırma yapılması gereken mantıklı şeydir?

Hipotez ve amaçlar: Araştırmaya özel amaçlar ya da hipotez ve primer sonlanım ölçütleri açık biçimde gösterilmelidir.

Normalde giriş bölümü çalışmanın bağlamını oluşturan ilgili araştırmaları özetlemeli ve diğer yazarların bulgularının ne olduğu ayrıca bunların hangilerinin geliştirilmeye çalışıldığını ya da hangilerine meydan okunduğunu özetlemelidir.

Ayrıca hipotezin daha önce araştırılıp araştırılmadığına dair literatür taramasının nasıl yapıldığı belirtilmeli ve daha önceden konu çalışılmış ise neden bu çalışmanın yapıldığı açıklanmalıdır.

Bulgular ya da sonuçlar burada verilmemelidir.

Açık tam ve özlü bir araştırma sorusu ile bitmelidir (uygunsa bu araştırma hipotezi olmalı)

Yöntemler:

Yöntem bölümü özgün araştırma makalelerinin en önemli bölümlerindendir. Mantıklı ve birbirini takip eden alt başlıklara ayırılmalıdır. En uygun altbaşlık seçimleri analaze göre değişebilir ancak aşağıdaki alt başlıklar çoğu klinik araştırmaya uyarlanabilir.

Çalışmanın tasarımı ve ortamı

Çalışmanın tasarımı, ortamı, yapıldığı yıllar, takip süresi ve sonlanım ölçütleri tanımlanmalıdır.

Sorulan soruya cevap vermek için çalışma tasarımı uygun mudur?

Katılımcıların seçimi

Çalışma populasyonu, tarama ve çalışmaya dahil etme yöntemleri, örnekleme yöntemi, çalışma örneklemi, randomizasyon tekniği, ve her gruptaki katılımcı sayısı tanımlanmalıdır. Hastalar, hizmeti sunanlar ve sonlanımları değerlendirenler yazılmalıdır.

Anket çalışmalarında anketi kimin yaptığına dair bilgi verilmeli ve nasıl yapıldığı anlatılmalıdır.

Sayıların birbirini tutup tutmadığını kontrol ediniz. ‘Takipten çıkan hastalar’ tanımlanmış olmalıdır. 

Dahil etme ve dışlama kriterleri: Dahil etme kriterleri iyi yazılmış olmalıdır. Dışlama nedenleri tanımlanmalıdır. Unutmayınız çalışma katılımcıları bir popülasyondan dahil edilme kriterleri kullanılarak örneklenmiştir. Daha sonra yeni bir bulgu ya da olaya istinaden çalışma dışı bırakılmışlardır. Bu nedenle yaşın 18 ve üzeri olması bir dahil etme kriteri olabilir ancak aynı çalışmada yaşın 18 altında olması bir dışlama kriteri olamaz çünkü bu hastalar zaten çalışmaya dahil edilmemiştir.

Örneklem büyüklüğünün tahmini: Örneklem büyüklüğüne dair detaylar, testlerin isimleri ve varsayımlar (önceki araştırmalar ve bunlardan elde edilmiş değerler), eğer kullanıldı ise yazılımın belirtilmesi gereklidir.

Girişimler:

Verilerin, ölçümler ve değerlendirmelerin detayları, deneklerin, girişimi yapanların ve sonlanımları değerlendirenlerin, verileri analiz edenlerin körlenmesi ile ilgil ideraylar verilmelidir.

Tedavi niyetine göre yapılan analiz eğer gerekli ise yazılmalıdır.

Çalışmanın tekrar aynı şekilde yapılabilmesi için yeterli bilfi verilmiş midirĞ Çalışmanın tasarımı ve veri analizi işlemleri tanımlanmalı ve açıkça tariflenmelidir ayrıca çalışmanın tekrar edilebilmesi için yeterli derecede detay verilmelidir.

Yöntemler ve ölçümler

Ölçümlerin ne zaman ve nasıl yapıldığı yazılmalıdır.

Ölçümlerin kesinlik ve güvenilirlik derecelerinden bahsedilmelidir.

Yanlış ya da eksik ölçümler nasıl ele alınmıştır?

Yazar ölçümleri tarif ederken açık mıdır?

Verileri kim toplamıştır ve nasıl toplamıştır? Veriler nasıl girilmiştir? Nasıl kontrol edilmiştir ve nasıl işlenmiştir?

Ölçüm araçları çalışmanın değişkenlerine uygun olmalıdır ve puanlama yöntemi açıkça tarif edilmelidir.

Aletler ve materyaller uygun şekilde tarif edilmiş midir? Biyokimyasal testlerin yapıldığı cihazlar, kitler ya da görüntüleme cihazlarının marka ve modelleri verilmelidir.

Eğer yöntemler yeni ise detaylı olarak açıklanmış mıdır?

Veri toplama yöntemi ve toplanan verilerin tioleri detaylı olarak yazılmalıdır.

Kitler, testler, istatistik programlarının ticari ismi, versiyonu, üretici, şehir ve ülke bilgisi verilmelidir.

Bu bilgiler algoritmik ve anlamlı bir şekilde mi verilmiştir?

Sonlanımlar: Çalışmanın birincil ve ikincil sonlanım ölçütleri tanımlanmalı ve eğer gerekli ise çalışmanın amacına göre neden bu ölçütlerin seçildiği açıklanmalıdır. Mümkünse daha önceden geçerli olduğu bilinen sonlanım ölçütleri kullanılmalı ya da ölçütün geçerliliğine ait kendi kanıtlarınızı sunmalısınız. Hasta merkezli sonlanımları (örneğin ağrı, işe gidilmeyen gün sayısı, ölüm) vurgulamalı, aracı sonlanımları tercih etmemelisiniz (örneğin zorlu ekspirasyon hacmindeki değişiklik, astım skorundaki değişiklik).

Veri analizi: Primer analizin detaylarını veriniz ve kullanılan yazılımı belirtiniz, yazılımın ismini ve üreten firmanın ismini unutmayınız. Rutin olmayan analiz yöntemleri kullandı iseniz bunlar için kaynak veriniz. Uygun olduğunda, araştırma ile ilgili varsayımlar değiştiğinde sonuçların nasıl değiştiğini kontrol eden duyarlılık analizlerini detaylı olarak yazınız.

İnsan çalışmaları: İnsan deneklerin ya da bunlara ait verilerin direk kullanıldığı çalışmalarda kurumsal bir etik kurulun onayının alındığına dair açık bir cümle olmalıdır. Bilgilendirilmiş onamın yazılı mı sözlü mü alındığı belirtilmelidir (çok nadir istisnalar hariç bilgilendirilmiş onam yazılı olmalıdır). Eğer yazarların kurumsal bir etik kurula ulaşma olanağı yok ise araştırma Helsinki deklerasyonuna uygun şekilde yapılmış olmalıdır.

Metin yazma kurallarına uygunluk: Yazarların metni oluştururken yararlandıkları rehberin aşağıdaki listeye göre hangisi olduğunu söyleyen bir cümle olmalıdır. Metin rehberin içeriğine uygun yazılmış olmalıdır.

İstatistik

İstatistikler doğru mu? Uygun analiz yönteminin kullanılıp kullanılmadığına bakmalısınz.

Eğer istatistik bilginiz yeterli değilse, editöre raporunuzu yazarken bu bölümü değerlendirmediğinizi bildirmelisiniz.

Aşağıdaki dosyalar Yazarlara Bilgi sayfasında bulunabilir.

En sık yapılan hatalar ‘bilimsel makalelerde en sık yapılan hatalar için hakemlere hızlı rehberde tariflenmiştir. https://www.elsevier.com/__data/promis_misc/ejvesstat.pdf

SAMPL rehberine uygunluğunu kontrol ediniz. http://www.equator-network.org/wp-content/uploads/2013/03/SAMPL-Guidelines-3-13-13.pdf

Kaçınılması ve bildirilmesi gereken istatistik problemler rehberine uygunluğunu kontrol ediniz. http://biostat.mc.vanderbilt.edu/wiki/Main/ManuscriptChecklist

Bulgular

Burası yazarların araştırmada ne bulduklarını kelimelerle açıkladıkları bölümdür. Mantıksal bir sıra ile açık bir biçimde yazılmalıdır. Sadece yüzdeler ya da olasılık oranı (Odds Ratio) değil sonlanımlarla ilgili ham veriler ve gerçek sayılar sunulmalıdır. Yüzdeler için hem pay hem de paydalar en azından tablolarda verilmelidir.

Grupların karşılaştırmaları belirtilmelidir. Örneğin odds oranı, hazard oranı

Düzeltilmiş analizler yapıldı ise düzeltilen bütün değişkenler belirtilmeli ve düzeltimemiş ya da çok az düzeltilmiş analizler tamamen düzeltilmiş analizlere ek olarak sunulmalıdır.

%95 güven aralıkları sunulmalıdır.

Bulguların yorumlarına bu bölümde yer verilmemelidir.

Tartışma

Bu bölümdeki iddialar bulgularla destekleniyor mu? Mantıklı gözüküyor mu?

Yazarlar bulgularının kendi beklentileri ve daha önceki çalışmalara göre nasıl olduğundan bahsetmiş mi?

Eğer çalışma daha önceki başka çalışmalara dayanıyorsa önceki çalışmalar uygun bir şekilde kaynak gösterilmiş mi?

Bahsedilmeyen önemli çalışmalar var mı?

Makale daha önceki teorileri destekliyor mu yoksa onlara karşı mı çıkıyor?

Sonuç bölümü araştırmanın bilimsel bilgiyi nasıl ileri götürdüğünü açıklıyor mu?

Kısıtlılıklar: Çalışmanın kısıtlılıkları ayrı bir paragrafta yazılmalıdır. Kısa, öz ve tarafsız olmalıdır. Ayrı bir başlık altında yazılabilir ancak bu zorunlu değildir.

Şekiller, Resimler ve Tablolar

Şekiller ve tablolar ile ilgili zorunluluklara yazarlara bilgiler bölümünden baktıktan sonra şekil ve tabloları kontrol ediniz.

Şekiller ve tablolar okuyucuya bilgi veriyor mu? Hikayenin önemli bir parçası mı?

Şekiller verileri doğru bir biçimde yansıtıyor mu?

Şekiller ve tablolar tutarlı mı? Örneğin; grafiklerdeki çubuklar aynı genişlikte mi? Bir eksendeki ölçekler mantıklı mı?

Eğer resimler bir kişiye, yüze ya da kişiye ait bir görüntülemeden biri ise kişisel bilgilerden arındırılmış ve bütün kişiyi tanıtıcı bilgiler kaldırılmış mı?

Kaynaklar

Kaynakları kontrol etmeden önce yazarlara bilgiler bölümünden kaynaklarla ilgili kuralları okuyunuz. Hakemler kaynak gösterilen makalelerin uygun kaynak gösterilip gösterilmediğini kontrol etmelidir.

Kaynaklar doğru mu?

Kararınızı açıklayın: Eksikliklerle ilgili iç görü sağlamak önemlidir. Kararınızı açıklamalı ve desteklemelisiniz ki hem editörler hem de yazarlar yorumlarınızın arkasındaki mantığı tam olarak anlayabilsinler. Ayrıca yorumlarınızın kendi fikirleriniz mi olduğunu yoksa verileri mi yansıttığını da bildirmelisiniz.

Revizyon isteği: Eğer mümkünse revizyon istekleriniz için belli tavsiyelerde bulununuz.