Partner Sosyotelizmi ile İlişki Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 44 - 87

Eslem Betül Öncü , Ebru Kuşcu

https://doi.org/10.58434/apdad.1512395

Öz

Bu araştırma partner sosyotelizmi ile ilişki doyumu arasındaki ilişkinin belirlenmesi için yapılmıştır. Ayrıca bu kavramların yaş, cinsiyet, ilişki durumu, eğitim düzeyi, çalışma durumu, en sık kullanılan sosyal medya platformu, sosyal medyada geçirilen ortalama süre ve paylaşım sıklığı gibi sosyo-demografik değişkenler ile aralarındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırmanın evrenini romantik ilişki içinde olan 270 yetişkin birey oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklem grubunun belirlenmesi için basit seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Analiz yapılırken, cinsiyet gibi iki gruplu değişkenleri ile ölçek puanlarının karşılaştırılmasında Bağımsız Örneklem T-Testi, üç grup veya daha fazla değişkenleri ile ölçek puanlarının karşılaştırılmasında Tek Yönlü Varyans Analizi kullanılmıştır. Gruplar arasında farklılık görülen değerlerin hangi grup bileşeninden kaynaklandığını belirlemek için ise LSD Post Hoc Testleri kullanılmıştır. Ölçekler arasındaki ilişkinin incelenmesinde yol analizi kullanılmıştır. Bu çalışmada ölçme aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, İlişki Doyum Ölçeği (İDÖ), Partner Sosyotelizmi Ölçeği (PSÖ) ve Genel Sosyotelist Olma (GSO) Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi Sosyal Bilimler İçin İstatistik Programı (SPSS), 26.0 Statistics Paket Programı aracılığı ile yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda partner sosyotelizmi ile ilişki doyumu arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

akıllı telefon, bağımlılık, ilişki doyumu, partner sosyotelizmi, sosyotelizm

Kaynakça

• Ahlstrom, M., Lundberg, N.R., Zabriskie, R.B., Eggett, D., Lindsay, G.B. (2012), Mei My Spouse, and My Avatar: The Relationship between Marital Satisfaction and Playing Massively Multiplayer Online Role-Playing Games. Journal of Leisure Research, 44(1).
• Alkış, N. (2016), Bayes Yapısal Eşitlik Modellemesi: Kavramlar ve Genel Bakış. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 105-116.
• Atalay, H. (2023), Üniversite Öğrencilerinin Sosyotelizm Davranışı, Sosyal Medya Bağımlılığı ile İlişki Doyumu Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Lokman Hekim Üniversitesi, Ankara.
• Aydoğdu, F., Yaşar, S. (2022), Ergen Sosyotelist Davranışlarının (Phubbing) Yordayıcıları Olarak Ebeveyn Sosyotelizmine Maruz Kalma ve Empati. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 56, 401-425.
• Braun, T., Rohr, M. K., Wagner, J., Kunzmann, U. (2018), Perceived reciprocity and relationship satisfaction: Age and relationship category matter. Psychology and Aging, 33(5), 713–727.
• Büyükgebiz Koca, E. (2019), Akıllı Telefon Bağımlılığı ve Sosyotelizm Üzerine Bir Yazın Taraması. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(6), 399-411.
• Büyüköztürk Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2011), Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara. Pegem Yayıncılık.
• Chotpitayasunondh, V., Douglas, K.M. (2018), Measuring Phone Snubbing Behavior: Development and Validation of the Generic Scale of Phubbing (GSP) and the Generic Scale of Being Phubbed (GSBP), Computers in Human Behavior, 88, 5-17.
• Courtright, J., ve Caplan, S. (2020), A Meta-Analysis of Mobile Phone Use and Presence. Human Communication & Technology, 1(2), 20-35.
• Çizmeci, E. (2017), Disconnected, Though Satisfied: Phubbing Behavior And Relationship Satisfaction. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 7(2), 364-375.
• Çoban, Y. (2021), Öz-Şefkat ile İlişki Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 128-139.
• Erdem, M. (2019), Yetişkin Kadın Bireylerde Toplumsal Cinsiyet Rolleri ile Benlik Saygısının İlişki Doyumu Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi, İstanbul.
• Erzen, E., Odacı, H., Yeniçeri, İ. (2019), Phubbing: Which Personality Traits Are Prone to Phubbing? Social Science Computer Review, 39(1), 56-69.
• Halpern, D., Katz, J. E. (2017), Texting's consequences for romantic relationships: A cross-lagged analysis highlights its risks. Computers in Human Behavior, 71, 386–394.
• Johnson, A.E. (2020), Phubbing, partner phubbing and relationship satisfaction among couples. International Journal of Advanced Education and Research, 5(2), 19-23.
• Jöreskog, K. G., Sörbom, D. (1993), LISREL 8: Structural Equation Modeling with the SIMPLIS Command Language. Scientific Software International.
• Kahraman, N. (2023), Sosyotelizm ile Dijital Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Anadolu Üniversitesi Örneği. Doktora Tezi, Anadolü Üniversitesi, Eskişehir.
• Karadağ, E., Tosuntaş, Ş. B., Erzen, E., Duru, P., Bostan, N., Mızrak Şahin, B., Babadağ, B. (2016), Sanal dünyanın kronolojik bağımlılığı: Sosyotelizm (phubbing). Addicta: The Turkish Journal on Addiction, 3, 223‒269.
• Karaman, M. (2023), Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizi: Kavramsal Bir Çalışma. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9(1), 47- 63.
• Karaş, B. (2019), Boş Zaman Aktivitesi Olarak Sosyal Medya Kullanımını Tercih Eden Bireylerin Gelişmeleri Kaçırma Korkusu, Sosyotelizm, Kişilik ve Sosyal Bağlılık Düzeylerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Khodabakhsh, S., Ong Y.L. (2021), Impact of Partner Phubbing on Marital Quality among Married Couples in Malaysia: Moderating Effects of Gender and Age. Aloma Revista de Psicologia Ciències de l Educació i de l Esport, 39(1), 9-16.
• Krasnova, H., Abramova, O., Notter, I., Baumann, A. (2016), Why Phubbing is Toxic for Your Relationship: Understanding the Role Of Smartphone Jealousy among “Generation Y” Users. Twenty-Fourth European Conference on Information Systems (ECIS), İstanbul, Türkiye.
• Marsh, H., Hocevar, D., (1988), A New, More Powerful Approach to Multitrait-Multimethod Analyses: Application of Second-Order Confirmatory Factor Analysis. Journal of Applied Psychology, 73, 107-117.
• McDaniel, B. T., & Coyne, S. M. (2016), “Technoference”: The interference of technology in couple relationships and implications for women’s personal and relational well-being. Psychology of Popular Media Culture, 5(1), 85–98.
• Metin, G. (2022), Akıllı Telefon Bağımlılığının Evli Çiftlerde Yaşam Kalitesi ve Evlilik Doyumu Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• Mumay, G. (2022), Evli Bireylerde Sosyal Medya Bağımlılığı ve Algılanan Sosyal Destek ile Evlilik Uyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• Nuñez, T.N., Radtke, T. (2023), Is socially disruptive smartphone use detrimental to well-being? A systematic meta-analytic review on being phubbed. Behaviour & Information Technology, 43(7), 1283–1311.
• Oktay, E., Akıncı, M.M., Karaaslan, A. (2012), Yol Analizi Yardımıyla Dersler Arasındaki Etkileşimin Araştırılması: Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümünde Okutulan Dersler Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(3-4), 67-83.
• Orhan Göksun, D. (2019), Sosyotelist Olma ve Sosyotelizme Maruz Kalma Ölçeklerinin Türkçeye Uyarlanması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21 (3), 657-671.
• Öcal Yüceol, S.E. (2016), Toplumsal Rollere İlişkin Tutumlar ile İlişki Doyumu ve Romantik İlişkilerde Akılcı Olmayan İnançlar Arasındaki İlişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilim Üniversitesi, İstanbul.
• Özbiçer, S. (2013), Üniversite Öğrencilerinin Duygusal Zeka Düzeyleri ile Romantik İlişki Doyumları ve Eşlerinin İlişki Doyumlarına Yönelik Algıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Özdamar, K. (2013), Doğrulayıcı Faktör Analizi ve Uyum İndeksleri. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 33(1), 210-223.
• Özdemir, S. (2020), Yönetici Sosyotelizmi (Phubbing): Bir Ölçek Uyarlama Çalışması. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(19), 134-145.
• Özdemir, Y., Sağkal, A.S. (2021), İlişki Doyum İndeksi: Türkçe’ye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 273-286.
• Parmaksız, İ. (2020), İletişimde ve İlişkilerde Phubbing. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(2), 359-372.
• Parmaksız, İ. (2021), Relationships Between Phubbing and The Five Factor Personality Traits. Kastamonu Education Journal, 29(4), 32-42.
• Parmaksız, İ. (2021), Sosyotelizm (Phubbing) ile Bilinçli Farkındalık Arasındaki İlişkide Sosyal Kaygının Aracı Rolü. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (2), 1387-1420.
• Parmaksız, İ. (2021), Predictive Effect of Phubbing and Life Satisfaction on Depression Symptoms in Adults. Bağımlılık Dergisi, 22(3), 236-247.
• Parmaksız, İ., Kılıçarslan, S. (2021), Agression and emotional intelligence as predictors of phubbing. Psycho-Educational Research Reviews, 10(3), 189-203.
• Parmaksız, İ. (2022), Romantik İlişkilerde Modern Engel: Partner Sosyotelizmi (Phubbing) Üzerine Bir Derleme. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 6(11), 59-76.
• Roberts, J.A., David, M.E. (2016), My Life Has Become a Major Distraction Form My Cell Phone: Partner Pubbing and Relationship Satisfaction among Romantic Partners. Computers Human Behavior, 54, 134-141.
• Roberts, J.A., David, M.E. (2017), Phubbed and Alone: Phone Snubbing, Social Exclusion, and Attachment to Social Media. Journal of the Association for Consumer Research, 2(2), 155-163.
• Roberts, J.A., David, M.E. (2017), Put down your phone and listen to me: How boss phubbing undermines the psychological conditions necessary for employee engagement. Computers in Human Behavior, 75, 206-217.
• Roberts, J.A., David, M.E. (2022), Partner phubbing and relationship satisfaction through the lens of social allergy theory. Personality and Individual Differences, 195.
• Roberts, J.A., David, M.E. (2023), Partner Phubbing and Relationship Satisfaction among High and Low Reward Romantic Partners: An Expectancy Violations Theory Perspective. International Journal of Human–Computer Interaction.
• Sağkal, A.S., Özdemir, Y. (2018), Algılanan Romantik İlişki Kalitesi Ölçeğinin (ARİKÖ) Türkçe’ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 22-40.
• Saraç, A., Hamamcı, Z., & Güçray, S. (2015), Üniversite Öğrencilerinin Romantik İlişki Doyumunu Yordaması. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 5(43), 69-81.
• Sarı, T. (2008), Üniversite öğrencilerinde romantik ilişkilerle ilgili akılcı olmayan inançlar, bağlanma boyutları ve ilişki doyumu arasındaki ilişkiler, Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Schokkenbroek, J.M., Hardyns, W., Ponnet, K. (2022), Phubbed and Curious: The Relation Between Partner Phubbing and Electronic Partner Surveillance. Computers in Human Behavior, 137.
• Schumacker, R. E., Lomax, R. G. (1996), A beginner's guide to structural equation modeling. Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Sümer, S., (2017), Romantik İlişkilerde Bağlanma Sitilleri, Romantik Kıskançlık ve İlişki Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
• Tecdelioğlu, E.G., (2021), Yakın İlişkilerde Gelişmeleri Kaçırma Korkusu ve Duygusal Yalnızlık Arasındaki İlişkiyi Açıklamada Partner Sosyotelizminin Aracı Rolü, Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
• Topal, K., Güngör, R., Çoban, H., Şahintürk, S., Kırmızıkaya, E., Şendil, T. G. (2021), Üniversite Öğrencilerinde Partner Sosyotelizmi, Bağlanma ve Algılanan Romantik İlişki Kalitesi Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 58, 462–475.
• Utami, M., Anam, M. K., ve Noorrizki, R. D. (2021), The Relationship Between Phubbing and Romantic Relationship Satisfaction: A Literature Review. KnE Social Sciences, 4(15), 370–385.
• Wang, X., Xie, X., Wang, Y., Wang, P., Lei, L. (2017), Partner phubbing and depression among married Chinese adults: The roles of relationship satisfaction and relationship length. Personality and Individual Differences, 110, 12-17.
• Wang, X., Wang, W., Qiao, Y., Gao, L., Yang, J., Wang, P. (2022), Parental Phubbing and Adolescents' Cyberbullying Perpetration: A Moderated Mediation Model of Moral Disengagement and Online Disinhibition. J Interpers Violence. 37(7-8).
• Wang, X., Wang, S., Wang, H., Dong, H. (2024), Females suffer more from partner phubbing? The roles of romantic jealousy and relational aggression between partner phubbing and intimacy quality. Curr Psycho.
• Valkenburg, P. M., ve Peter, J. (2007), Preadolescents' and adolescents' online communication and their closeness to friends. Developmental Psychology, 43(2), 267–277.
• Yam, F.C., İlhan, T. (2020), Modern Çağın Bütünsel Teknolojik Bağımlılığı: Phubbing. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar Dergisi, 12(1), 1-15.
• Yaşlıoğlu, M.M. (2017), Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
• Yıldırım, O., Ünalan, D. (2020), Dijital Yerlilerin Sosyotelizm (Phubbıng) Eğilimlerinin Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 8 (1), 276-297.