Etik İlkeler ve Yayın Politikası
ETİK İLKELER
Ardahan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi’nde (ARÜ İİBFD) uygulanan yayın süreçleri; bilginin tarafsız ve saygın bir şekilde ortaya konmasını ve dağıtımını esas almaktadır. Bu doğrultuda; uygulanan yayın süreci, bütün paydaşların (yazarlar, hakemler ve editörler) etik ilkelere yönelik standartlara uyulması üzerine inşa edilmiştir.
ARÜ İİBFD’nin benimsemiş olduğu etik görev ve sorumluluklarda Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi ve Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan ilkeler dikkate alınmaktadır. Yazarlara ve hakemlere ilişkin etik ilkeler ile editörler için etik rehber aşağıdaki gibi belirlenmiştir.
YAZARLAR İÇİN ETİK İLKELER
- Bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemlerde bulunmak (intihal, sahtecilik, çarpıtma, tekrar yayım, dilimleme ve haksız yazarlık) ile etik kurallara uyulmamasından doğacak her türlü sorumluluk yazar(lar)a aittir.
- Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile bunların katkıları belirtilmelidir.
- Bilimsel çalışmalarda; diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmaları, bu bilgilerin gizliliğine riayet etmeleri ve korunmasını sağlamalıdırlar.
- Yazar(lar) tarafından gönderilen çalışmaların özgün olması, daha önceden başka bir yerde yayınlanmamış olması veya değerlendirme altında olmaması gerekmektedir.
- Yazar(lar), çalışmalarında faydalandıkları eserlere ilişkin eksiksiz ve doğru bir biçimde atıfta bulunmalıdırlar.
- Çalışmaların içeriğine katkıda bulunan tüm kişiler yazar olarak gösterilmelidir.
- Değerlendirme süreci başlamış bir çalışma için yazar ekleme-çıkarma, yazarların sırasının değiştirilmesi şeklinde işlemler talep edilmemelidir, ancak unvan ve kurum değişikliklerinde düzeltme yapılabilmektedir.
- Yazarlardan talep edilmesi veya gerekli görülmesi halinde araştırmalarında kullandıkları veri setlerini editör/hakem veya gerekli hallerde ilgililerle paylaşmaya özen göstermelidirler.
- Yazarların çalışmalarında önemli bir hata gördükleri taktirde ilgili alan editörlerini bilgilendirmeleri gerekmektedir.
- Etik kurul onayı gerektiren çalışmalarda etik kurul onayına ilişkin bilgiler (etik kurul adı, onay belgesi no, tarih, vb.) çalışmada belirtilmelidir.
- Yazarlar kör hakemlik sürecini deşifre etmemelidirler.
ETİK KURUL İZNİ
Ulakbim TR Dizin tarafından alınan kararlar doğrultusunda 2020 yılından itibaren yayımlanacak çalışmalar Etik Kurul İznine tabi tutulacaktır. Etik Kurul İzni gerektiren çalışmaları dergimize gönderirken Etik Kurul Belgesini de makalenizle birlikte sisteme yüklemeniz gerekmektedir. Çalışmanız Etik Kurul İzni gerektirmiyor ise durumu belirten beyan formunu imzalamanız ve makalenizde belirtmeniz gerekmektedir. Etik Kurul İzni gerektiren çalışmalar aşağıda yer almaktadır:
Etik Kurul İzni Gerektiren Araştırmalar
- Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar,
- İnsan ve hayvanların (materyal/veriler dahil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanılması,
- İnsanlar üzerinde yapılan klinik araştırmalar,
- Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar,
- Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalar
Ayrıca;
- Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğunun belirtilmesi,
- Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden izin alınması ve belirtilmesi,
- Olgu sunumlarında “Aydınlatılmış onam formu”nun alındığının belirtilmesi gerekmektedir.
2020 yılı öncesi araştırma verileri kullanılmış, yüksek lisans/doktora çalışmalarından üretilmiş (makalede belirtilmelidir), bir önceki yıl dergiye yayın başvurusunda bulunulmuş, kabul edilmiş ama henüz yayımlanmamış makaleler için geriye dönük etik kurul izni gerekmemektedir. Çalışmanızın bu durumu taşıdığını lütfen beyan formunda belirtiniz.
Etik kurul izni gerektiren çalışmalarda, izinle ilgili bilgiler (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde ve ayrıca makale ilk/son sayfasında yer verilmelidir.
HAKEMLER İÇİN ETİK İLKELER
- Hakemler, yalnızca değerlendirme yapmak için gerekli olan konu uzmanlıklarına sahip oldukları ve zamanında değerlendirebilecekleri makaleleri incelemeyi kabul etmeye önem göstermelidirler.
- Hakemler kendilerine ulaşan makaleleri gizli tutmak ve hakemlik sürecinden elde ettikleri bilgileri kişisel menfaatleri için kullanmamakla yükümlüdürler.
- Hakemler raporlarını veya makale hakkındaki bilgileri başkalarıyla paylaşmamalıdırlar ve editörün izni olmadan yazarlarla doğrudan iletişim kurmamalıdırlar.
- Hakemler makaledeki potansiyel etik meseleler konusunda özenli olmalı ve bunları editörün dikkatine sunmalıdır. Buna, değerlendirmedeki makale ile hakemin kişisel bilgi sahibi olduğu herhangi başka bir yayınlanmış çalışma arasındaki özlü benzerlik ve örtüşme dâhildir.
- Hakemlik nesnel bir şekilde yapılmalıdır. Yazarlara dair kişisel eleştirilerde bulunulmamalı, değerlendirmeler yapıcı, dürüst, adil ve kibar olmalıdır.
- Hakemler ile yazar(lar) arasında çıkar çatışması söz konusu olursa hakemlik yapmamalıdır. Bu konuda editöre bilgi vermelidir.
- Hakemler makale değerlendirme formunu eksiksiz doldurmalı, ret kararı verilmesi halinde gerekçeli bir rapor hazırlamalıdır.
- Yapılacak her değerlendirmenin ulusal ve uluslararası bilimin gelişmesi için katkı sunabileceğini dikkate almalıdır.
EDİTÖR İÇİN ETİK REHBER
- Editörlerin yayınlanmak üzere bir makaleyi kabul etme veya reddetme kararları, yalnızca makalenin değerine, özgünlüğüne, netliğine ve derginin odak ve kapsamına uygun olmasına dayanmalıdır.
- Editör yazarların din, dil, ırk, etnik köken, siyasi düşünce, cinsiyet, değer yargıları vb. gibi özelliklere bağlı olmaksızın çalışmaları değerlendirmelidir.
- Editör kendisine gelen makaleye ilişkin değerlendirme sürecini geciktirmeksizin başlatmalıdır.
- Editör yazar(lar)a ve çalışmalara ilişkin her türlü bilgiyi gizli tutmaya dikkat etmelidirler.
- Editör yayımlanmak üzere gönderilen bir makaleyi, değerlendirmeye kabul veya reddetme konusunda tam yetki ve sorumluluk sahibidir. Ancak karar verme aşamasında hakemlerin görüşlerinden hareket eder.
- Değerlendirmeler en az iki hakem görüşüne dayanılarak kör hakemlik usulü ile yapılır, bir kabul bir ret olması halinde üçüncü bir hakem görüşü alınır.
- Editörler verdikleri kararı gerekçelendirmeli ve yazarı bilgilendirmelidir.
- Editörler alanlarında güçlü yayınları olan, etik değerlere bağlı ve derginin yayın süreçlerini aksatmayacak hakemleri tercih etmelidir.
- Dergide daha önce yayımlanmış bir makale için temel bilimsel hatalar olduğuna dair ikna edici kanıtlar sunulduğunda editörler hatayı vurgulayan bir makalenin yayımlanmasını veya mümkünse hatanın düzeltilmesini sağlamalıdır.
- Gönderilmiş bir makalede açıklanan yayımlanmamış bilgiler, argümanlar veya yorumlar, yazarın izni dışında editörlerin kendi araştırmasında kullanılmamalıdır.
- Editörler, dergiye başvurusu yapılan bir makaleye katkı sağlamışsa makalenin değerlendirme süreci bir başka editör tarafından yürütülür.
- Editör makalelere ilişkin olarak kendisinin farkettiği veya hakemlerce bildirilen bilimsel yayın etiğine aykırı eylemlerin söz konusu olduğu hallerde Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesine göre hareket eder.
- İntihal, sahtecilik, çarpıtma, dilimleme, aşırma, duplikasyon ve benzeri gibi etik dışı girişimleri tespit etmeye ve engellemeye çalışır. Bu nedenle dergiye gelen çalışmalara ilişkin benzerlik raporlarını (ör: Turnitin, Ithenticate gibi) dikkate alır.
YAYIN POLİTİKASI
Ardahan Üniversitesi İİBF Dergisi iktisat, işletme, ekonometri, siyaset bilimi, kamu yönetimi, uluslararası ilişkiler alanlarında gönderilecek makaleleri kabul etmektedir. Ayrıca bu alanlar ile ilişkili disiplinler arası (felsefe, sosyoloji, hukuk vb.) yazılar da değerlendirilmektedir.
Ardahan Üniversitesi İİBF Dergisi Haziran ve Aralık aylarında olmak üzere yılda iki kez yayımlanan ulusal hakemli bir dergi olup dergiye makale gönderimi için DergiPark sistemi kullanılmaktadır. DergiPark sistemi haricinde başka mecralardan iletilen çalışmalar, değerlendirmeye alınmamaktadır.
DergiPark sistemi üzerinden dergiye gönderilen makaleler öncelikle Baş Editörlerün genel incelemesinden geçmektedir. Genel inceleme aşamasında öncelikle çalışmanın derginin yayın sahasına ve yayın etik ilkelerine uygunluğu ile birlikte dergi yazım kurallarının eksiksiz bir şekilde uygulanması ve çalışmanın dergi yayın standartları çerçevesindeki yeterliliği tetkik edilmektedir.
Genel inceleme sonrasında makale için çalışma alanına uygun alan editörü atanmaktadır. Alan editörünün detaylı incelemesi ile derginin hakeme gidecek yeterlilikte olmadığı tespit edilmekte ve değerlendirme aşamasına geçiş kararı verilmektedir. Değerlendirme sürecinin detayına Süreç Şemasından ulaşılabilir.
Dergiye gönderilen yazılar, başka bir yerde yayınlanmamış ya da yayınlanmak üzere gönderilmemiş olmalıdır. Yazılar yayınlanmak üzere kabul edildiği takdirde Ardahan Üniversitesi İİBF Dergisi bütün yayın haklarına sahiptir. Yayınlanmış yazının tamamının tekrar yayın hakkı derginin iznine bağlıdır. Derki okuyucuları, yayıncıdan ve yazar(lar)dan izin almaksızın, dergideki makaleleri tam metin okuyabilir, indirebilir, makalelerin çıktısını alabilir ve kaynak göstererek makalelere bağlantı verebilirler. Ancak maddi kazanç sağlamak amacıyla basamaz ve çoğaltamaz kullanamazlar.
Yukarıda ifade edilen hususlar dışında aşağıda yer alan maddeler dikkate alınmaktadır:
- Yüklenen makaleler derginin yazım kurallarına uygun olmalıdır.
- Sunulan çalışma daha önce herhangi bir yerde yayımlanmamış ya da başka bir derginin incelemesinde bulunmamış olmalıdır.
- Yayın dilleri Türkçe ve İngilizcedir. Dergide yayınlanan eserlerin bilimsel ve dilsel sorumluluğu yazar(lar)a aittir.
- Dergimizde sadece akademisyenlerden gelen çalışmalar değil, araştırmacı ve uygulamacılardan gelecek çalışmalarda değerlendirmeye alınacaktır.
- Makaleler, DergiPark sistemine kullanıcı kaydı yapıldıktan sonra MS Office Word programında, .doc veya .docx formatında sisteme yüklenmelidir.
- Daha önce sunulan bildiriler en az %50 oranında genişletilmiş ve bu durum dipnotta belirtilmiş olmalıdır.
- iThenticate ve Turnitin benzerlik raporu kaynakça hariç %20’yi, tek kaynaktan da %5'i geçmemelidir. Bu rapor, yazar ve dergi tarafından elde edilmektedir. Oranın üstündeki çalışmalar, değerlendirme aşamasına geçmeden yazar(lar)a geri gönderilir. Ayrıca çalışmaya ilişkin oran %20'nin altında olsa bile çalışmada temel bilimsel etik kuralların ve ilkelerin ihlal edilmemesi gerekmektedir. Aksi durumda çalışma, değerlendirme sürecinden geçmiş olsa dahi editör kurulu çalışmayı yazar(lar)a düzeltilmesi talebi ile geri gönderme ya da red etme hakkına sahiptir.
- Aynı yazar(lar)ın bir ciltte ve aynı yılda birden fazla makalesi yayımlanmaz.
- Dergide yayımlanan çalışmalar için yazar(lar)a telif ödemesi yapılmamaktadır.
- Yayınlanan makaleler, Açık Erişim İlkemiz ve Creative Commons lisansı gereğince kaynak gösterilmek şartıyla kullanılabilir.
- Dergide yayımlanan yazılardaki görüşler ve bu konudaki sorumluluk yazar(lar)a aittir.
- Sunulmuş veya henüz sunulmamış tez çalışmalarından, sunulmuş veya henüz sunulmamış bildirilerden türetilmiş makalelerin ilgili çalışmalardan türetildiği belirtilmelidir.
- Araştırma konusu makale ve yazı herhangi bir kurum tarafından destek görmüş veya tezden üretilmiş ise bu durum, Yazar Bilgileri ve Diğer Bilgiler dosyasında belirtilmelidir.
- Ardahan Üniversitesi İİBF Dergisi, makale sunumlarını memnuniyetle karşılamakta ve hiçbir aşamada herhangi bir yayın ücreti talep etmemektedir.
- Yazar(lar) dergide yayımlanmak üzere gönderilen makaleleri araştırma ve yayın etiği kurallarına uygun olarak hazırlamış olmalıdır. Yapılan araştırmalar için ve etik kurul kararı gerektiren insan katılımcılardan veri elde etmeyi gerektiren araştırmalar (anket çalışmaları, laboratuvar deneyleri, alan deneyleri, mülakat, inceleme vb.) için ayrı ayrı etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.
- Fikri mülkiyet ve telif hakları: Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden izin alınması ve bunun makale içinde belirtilmesi gereklidir.
- Yayın Etiği Komitesi (COPE) (2003) yazarların, hakemlerin veya editörlerin, açıkça görülmeyen ve yayın ile ilgili kararlarını etkileyebilecek çıkarları söz konusu olduğunca çıkar çatışması doğacağını açıklamaktadır. Kabul edilen yazarların, imzalayacakları taahhütname ile çıkar çatışması olmadığını beyan etmeleri gerekmektedir.
- Dergide yayımlanan makalelerdeki görüşler ve ortaya çıkan sonuçlar derginin görüşleri olmayıp, ilgili sorumluluk makalenin yazar(lar)ına aittir.
- Bilimsel araştırmaları insanlığa ücretsiz sunmanın, bilginin küresel paylaşımını arttıracağı ilkesini benimsenmiş olup, bu sebeple dergiye açık erişim sağlamaktadır.
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.