TURKISH TEACHERS' OPINIONS ON TURKISH TEXTBOOKS

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 26, 1 - 14, 30.12.2023

Bünyamin Sarıkaya

https://doi.org/10.31455/asya.1386787

Cited By: 1

Öz

In this study, it is aimed to determine the opinions and thoughts of Turkish teachers about Turkish textbooks (5th, 6th, 7th and 8th grade). Case study, one of the qualitative research designs, was used in the study. The study group of the research consists of 17 Turkish teachers working in the centre of Muş province. Attention was paid to the fact that all teachers in the study group used the same Turkish textbooks. "Written Opinion Form", which was developed by the researcher and received expert opinion, was used as a data collection tool. Content analysis was used to analyse the data. As a result, Turkish language teachers defined the textbook as a set of texts and activities used to help students gain the course outcomes; a basic/main resource for teachers and students; a planned guide and a follow-up guide. According to the majority of Turkish teachers, it was determined that the visuals in Turkish textbooks give students a preliminary idea in terms of reading/understanding the text. It has been determined that there are many issues that Turkish teachers see as deficiencies in Turkish textbooks. Some of these deficiencies are that the activities are insufficient to attract students' attention and interest, the activities are too many, the visuals are insufficient and lack aesthetics, some texts are long, the activities are structurally long and grammar activities do not support learning. Most of the Turkish teachers stated that the language and sentences used in the texts in the Turkish textbooks are not suitable for the students' readiness levels. Again, according to most of the Turkish teachers, it was concluded that the texts in Turkish textbooks are insufficient in terms of developing students' reading skills/reading habits.

Anahtar Kelimeler

Textbook, Turkish Textbook, Turkish Teachers

TÜRKÇE ÖĞRETMENLERİNİN TÜRKÇE DERS KİTAPLARI İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ

Öz

Bu çalışmada Türkçe öğretmenlerinin Türkçe ders kitapları (5, 6, 7 ve 8. sınıf) ile ilgili görüş ve düşüncelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Muş ili merkezinde görev yapan 17 Türkçe öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışma grubundaki tüm öğretmenlerin aynı Türkçe ders kitaplarını kullanma durumlarına dikkat edilmiştir. Veri toplama aracı olarak uzman görüşü alınan ve araştırmacı tarafından geliştirilen “Yazılı Görüş Alma Formu” kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Sonuç olarak Türkçe öğretmenleri ders kitabını, ders kazanımlarını öğrencilere kazandırmak için kullanılan metin ve etkinlikler bütünü; öğretmen ve öğrenci için temel/ana kaynak; planlı bir rehber ve takip kılavuzu olarak tanımlamışlardır. Türkçe öğretmenlerinin büyük çoğunluğuna göre Türkçe ders kitaplarındaki görsellerin öğrenciye metni okuma/anlama açısından bir ön fikir verdiği belirlenmiştir. Türkçe öğretmenlerinin Türkçe ders kitaplarına yönelik eksik gördükleri birçok husus olduğu tespit edilmiştir. Etkinliklerin öğrencilerin dikkatlerini ve ilgilerini çekmede yetersiz kalması, etkinliklerin sayıca fazla olması, görsellerin yetersiz ve estetikten yoksun olması, bazı metinlerin uzun olması, etkinliklerin yapıca uzun olması ve dil bilgisi etkinliklerinin öğrenmeye destek olmaması bu eksiklerden bazılarıdır. Türkçe öğretmenlerinin çoğu Türkçe ders kitaplarındaki metinlerde kullanılan dil ve cümle konusunun öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerine uygun olmadığını ifade etmiştir. Yine Türkçe öğretmenlerinin çoğuna göre Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin öğrencilerin okuma becerilerini/okuma alışkanlığını geliştirmesi açısından yetersiz kaldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ders Kitabı, Türkçe Ders Kitabı, Türkçe Öğretmenleri

Kaynakça

• Akın, E. (2015). Türkçe Çalışma Kitaplarındaki (6, 7 ve 8. Sınıflar) Dil Bilgisi Etkinliklerinin Çeşitli Açılardan Değerlendirilmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(15), 19-34.
• Alyılmaz, C. (2010). Türkçe Öğretiminin Sorunları. Turkish Studies, 5(3), 728-749.
• Arslan, A. & Engin, A. O. (2019). 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(13), 67-94.
• Ayhan, Y. (2010). İlköğretim 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Resimlemelerinin Biçim ve İçerik Açısından 11 Yaş Grubuna Uygunluğu ve Aynı Yaş Grubu Öğrencilerin Yaptığı Resimlemelerle Karşılaştırılması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aytaş, G. (2006). Edebi Türlerden Yararlanma. Milli Eğitim, 0(168), 261-276.
• Bağcı, H. & Ünal, Y. (2013). İlköğretim 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Düzeyi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3), 12-28.
• Baldan, N. (2009). Yeni Program 6. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerin Kelime Serveti ve Güçlük Seviyesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Manisa: Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Baş, B. & İnan Yıldız, F. (2014). İlkokul Türkçe Ders Kitaplarının Resim-Metin İlişkisi Açısından Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(28), 139-151.
• Batur, Z. & Özdemir, P. (2021). Türkçe Ders Kitabı Etkinliklerinin Kazanımlarla Örtüşme Durumları. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 5(1), 47-68.
• Batur, Z. (2010). Anadili Öğretiminde Gösterge Bilimin Yeri: Ana Dili Ders Kitaplarındaki Sözel Metinlerle Gösterge Metinleri Bütünselliğinin Analizi. Turkish Studies, 5(4), 174-200.
• Büyükalan, F. S. & Yıldırım, N. (2019). Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının Revize Edilmiş Bloom Taksonomisine Göre Analizi. Elementary Education Online, 18(4), 1551-1573.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Canlı, S. (2015). Türkçe Ders Kitaplarına Seçilecek Metinlerin Belirlenmesinde Çocuğa Görelik İlkesi. Journal of Language Education and Research, 1(1), 98-123.
• Ceyhan, E. & Yiğit, B. (2005). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Coşkun, H. (1996). Eğitim Teknolojisi ve Kültürlerarası Eğitim Bağlamında İlköğretim İkinci Sınıf Türkçe ve Almanca Ders Kitaplarının İçerik Sorunları. Türkiye’de ve Almanya’da İlköğretim Ders Kitapları. Ankara: Türk Alman İşleri Kurulu Yayın Dizisi.
• Creswell, J. W. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri, (Çeviren. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Siyasal Yayın Dağıtım.
• Çağ, H. D. (2020). 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabının Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi. International Journal of Language Academy, 8(4), 82-98.
• Çakır, P. (2013). Türkçe Ders Kitaplarındaki Öykülerin Çocuğa Görelik İlkesi Açısından İncelenmesi. Turkish Studies, 8(1)1171-1180.
• Çalışkan, G. (2016) Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Türkçe Ders Kitapları: 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabına Yönelik Bir İnceleme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(2), 200-214.
• Çarkıt, C. (2019). 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programı Çerçevesinde Hazırlanan 8. Sınıf Türkçe Ders Kitabının Değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(71), 1368-1376.
• Çeçen, M. A. & Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 6. Sınıf Türkçe çalışma Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Tür ve Tema Açısından İncelenmesi. Millî Eğitim, 0(173), 39-49.
• Çiftçi, Ö., Çeçen, M. A. & Melanlıoğlu, D. (2007). Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Açısından Değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 206-219.
• Delice, A., Aydın E. & Kardeş, D. (2009). Öğretmen Adayı Gözüyle Matematik Ders Kitaplarında Görsel Ögelerin Kullanımı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 0(16), 75-92.
• Demirel, Ö. & Kıroğlu, K. (2005). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• DemireL, Ö. (2002). İlköğretim Okullarında Türkçe Öğretimi. Ankara: MEB Yayınları.
• Demirel, Ş., Kökçü, Y. & Akbaba, R. S. (2018). 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabının Resim-Metin İlişkisi Açısından İncelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 224-243
• Dikeç, L. (2004). İlköğretim Okullarındaki Türkçe Ders Kitaplarında Kullanılan Kitap Resimleri (İllüstrasyonlar), Teknikleri ve Öğrenmeye Katkısı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Duran, S. (2006). Türkçe Derslerinde Resimlerin Kullanımı ve Öğrencilerin Metinleri Anlamalarına Etkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ekinci-Çelikpazu, E. & Aktaş, E. (2011). MEB 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Değer İletimi Açısından İncelenmesi. Turkish Studies, 6(2), 413-424.
• Ertok Atmaca, A. (2006). İlköğretim Ders Kitaplarında Görsel Tasarım ve Resimleme. Milli Eğitim Dergisi, 0(171), 318-328.
• Gök, F. (2003) Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Ders Kitapları, Ders Kitaplarında İnsan Hakları: Tarama Sonuçları İçinde. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Güneş, F. (2013). Türkçe Öğretiminde Metin Seçimi. Anadili Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-12.
• İnan Yıldız, F. & Baş, B. (2015). İlkokul 2. Sınıf Türkçe Ders Kitabının Resim-Metin İlişkisi Açısından Değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, ÖS-II, 251-268.
• İşcan, A. & Cımbız A. T. (2018). Ortaokul 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Resimlerin Metinlerle Uyum Düzeyinin İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 250- 272.
• İşcan, A. (2004). İlköğretim İkinci Kademe Sekizinci Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Öğrencilere Estetik Zevk Kazandırmadaki Rolü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İşeri, K. (2003). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinler için Çizilen Resimlerin İncelenmesi. Cumhuriyetimizin 80. Yılında Türkçemiz. http://www.academia.edu/9039732/T%C3%BCrk%C3%A7e_Ders_Kitaplar%C4%B1ndaki_Metinler_i%C3%A7in_%C3%87izilen_Resimlerin_%C4% adresinden 12.01.2017 tarihinde erişildi.
• Karadağ, Ö. (2013). Okuma Kültürüne Katkıları Bakımından Türkçe Ders Kitaplarının Resimlemeleri (İllüstrasyonları). Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(2), 84-93.
• Kavan, N. & Akın, E. (2018). 6. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi (Eksen Yayıncılık). Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 0(73), 105-122.
• Kaya, M. & Kardaş, M. N. (2019). Türkçe Öğretmenleri ile Türkçe Öğretmeni Adaylarının Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerle İlgili Görüşleri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 11(11), 323-342
• Kepenekçi, K. Y. & Aslan, C. (2011). Ortaöğretim Türk Edebiyatı ile Dil ve Anlatım Ders Kitaplarında İnsan Hakları Üzerine Bir Çözümleme. Turkish Studies, 6(1), 483-502.
• Kırbaş, A., Orhan, S. & Topal, Y. (2012). İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarındaki Görsel Öğelere Öğretmen Görüşlerinden Hareketle Eleştirel Bir Bakış. Turkish Studies, 7(4), 2225-2235.
• Kızılçaoğlu, A. (2003). Orta Öğretim Coğrafya Ders Kitapları Değerlendirme Ölçütleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 0(8), 19-33.
• Kolaç, E. (2003). İlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşlerine Dayalı Olarak Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 105-137.
• Lüle Mert, E. (2013). İlköğretim Türkçe Programı ile Türkçe Çalışma Kitaplarındaki Kazanım ve Etkinliklerin Sözcük Öğretimi Açısından Değerlendirilmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(5), 13-31.
• MEB. (2018). Taslak ders kitapları ve e-içeriklerinin panel incelemesi. https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_04/11161342_kurul_mu776talaasY.pdf adresinden erişildi.
• Muradoğlu, Ü. & Işık, A. D. (2019). İlkokul Üçüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabı Etkinliklerinin Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri Doğrultusunda İncelenmesi. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 4(1), 19-39.
• Okur, A. (2013). Millî Kültür ve Folklorun Türkçe Ders Kitapları Aracılığıyla Aktarımı. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı, 6(11), 877-904
• Özbay, M. & Karakuş-Tayşi, N. (2011). Dede Korkut Hikâyeleri’nin Türkçe Öğretimi ve Değer Aktarımı Açısından Önemi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(1), 21-31.
• Özbay, M. (2003). Türkçe Öğretiminde Hedef-Araç İlişkisinin Ders Kitabı Örneğinde Değerlendirilmesi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 0(13), 59-69.
• Özçetin, K. & Karakuş, N. (2020). 5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Yönünden İncelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi. 5(1), 175-190.
• Özkan, R. & Tutkun, S. B. (2014). İlköğretim Sosyal Alan Ders Kitaplarının Görsel Boyut ve İçerik Tutarlılığı Açısından İncelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 0(24), 371-386.
• Özkan, R. (2010). Türk Eğitim Sisteminde Himayeci Değerler: İlköğretim Ders Kitapları Örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 1124-1141.
• Saltık, O. (2018). Okuma Kültürü Edindirme Sürecinde Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Niteliği Üzerine Öğretmen Görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 281-296.
• Sarıkaya, B. (2019). Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Etkinliklerin İncelenmesi. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 0(64), 563-580.
• Şahin, A. (2008). İlköğretim Birinci Sınıf Türkçe Ders Kitabı, Öğrenci Çalışma Kitabı ve Öğretmen Kılavuz Kitabının Öğretmen Görüşlerine Dayalı Olarak Değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(3), 133-146.
• Şahin, M. (2014). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Görsel Tasarım İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 31-46.
• Şakiroğlu, Y. (2020). Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Öykülerin Kelime-Cümle Uzunlukları ve Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(6), 1827-1834.
• Temizkan, M. (2009). Metin Türlerine Göre Okuma Eğitimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Türkben, T. (2018). Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Tür ve Tema Açısından İncelenmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(8), 2153-2166.
• Uzuner, S., Aktaş, E. & Albayrak, L. (2010). Türkçe 6, 7 ve 8. Sınıf Ders Kitaplarının Görseller (İllüstrasyonlar) Açısından Değerlendirilmesi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 0(27), 721-733.
• Yıldıran, N. B. (2007). İlköğretim 8. Sınıf Bilgisayar Ders Kitaplarının Görsel Tasarım İlkelerine Uygunluğunun Değerlendirilmesi ve İçerik Analizinin Yapılması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, A. (2005). İlköğretim Okulları İlk Kademede Okutulan Ders Kitaplarının Resimlemeleri Yönünden Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.