Erzurum’da süt toplama merkezlerinden alınan çiğ sütlerin somatik hücre sayısı ile bazı kalite niteliklerinin belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 2 (Temmuz), 1 - 6, 31.07.2022

Burcu Açık Salih Özdemir

Öz

Bu çalışmada Erzurum merkez ilçelerinde bulunan farklı süt soğutma tanklarından 30 adet süt örneği alınmış ve bazı mikrobiyolojik, fiziksel ve kimyasal kaliteleri arasındaki farklılıklar ile standartlara uygun olup olmadığı belirlenmiş ve veriler daha önce yapılan benzer çalışmalar ile karşılaştırılmıştır. Araştırmada aynı gün içinde süt soğutma tanklarından steril kaplara alınan süt örnekleri kullanılmıştır. Örneklerin Toplam Aerobik Mezofilik Bakteri sayısı ve Somatik Hücre Sayısı ortalaması sırasıyla; 5,5×106 kob/mL ve 5.35×105 hücre/mL olarak belirlenmiştir. Sütlerin yağ, kuru madde, yağsız kuru madde, protein, laktoz oranları, donma noktası, özgül ağırlık ve pH ortalamaları sırasıyla; %4.78, %13.82, %9.06, %3.26, %4.97,-0.592 °C, 1.029, 6.64 olarak bulunmuştur. Örneklerin hiçbirinde formaldehit ve karbonat tespit edilmemiştir. Mikroorganizma yükü ve SHS dikkate alındığında, sütlerin hijyenik şartlarda sağılmadığı, sağıldıktan sonra uygun sıcaklıklarda muhafaza edilmediği veya sütlerin bekletildikten sonra soğutma tanklarına alındığı söylenebilir. Bileşim farklılıkları ise tahminen süt örneklerinin alındığı ineklerin farklı ırklardan oluşu, farklı yem rasyonlarıyla beslenmeleri ve farklı laktasyon döneminde oluşlarından kaynaklıdır.

Anahtar Kelimeler

Çiğ süt, SHS, Sütün bileşimi, TAMB sayısı, Çiğ süt kalitesi

Determination of somatic cell number and other quality characteristics of raw milk from milk collection centers in Erzurum

Öz

In this study, 30 milk samples were taken from different milk cooling tanks in Erzurum central districts and it was determined whether they comply with the standards with the differences between some microbiological, physical and chemical qualities. In the study, milk samples taken from milk cooling tanks into sterile containers on the same day were used. The average number of TAMB (TAMB) and Somatic Cell Number (SCN) of the samples, respectively; 5.5×106 cfu/mL and 5.35×105 cells/mL. Dry matter, Fat, non-fat dry matter, protein, lactose ratios, freezing point, specific gravity and pH averages of milk, respectively; 13.82%,4.78%,9.06%, 3.26%, 4.97%, -0.592 °C, 1.029 and 6.64. Formaldehyde and carbonate were not detected in any of the samples. Considering the microorganism load and SHS, it can be said that the milk is not milked under hygienic conditions, it is not kept at suitable temperatures after milking, or the milk is taken into cooling tanks after waiting. Composition differences are probably due to the fact that the cows from which milk samples were taken were of different breeds, were fed with different feed rations and were formed in different lactation periods.

Anahtar Kelimeler

Raw milk, SCC, Milk composition, TAMB number, Quality of raw milk

Kaynakça

• Anonim, (2002). TS 1018 Çiğ Süt Standardı, Ankara
• Anonim, (2007). TS EN ISO 13366-2 Süt- Somatik hücrelerin sayımı-Bölüm 2: Elektronik tanecik sayıcı metot, Ankara.
• Anonim, (2008). TS ISO 2446 Süt- Yağ muhtevası tayini, Ankara.
• Anonim (2010). TS EN ISO 5764 Süt - Donma noktası tayini - Termistör kriyoskop yöntemi, Ankara.
• Anonim (2012). TS ISO 5548:2004 (EN). Kazein Ve Kazeinatlar- Laktoz Muhtevası Tayini Fotometrik Metot, Ankara.
• Anonim (2014). TS EN ISO 4833- 2 Gıda zinciri mikrobiyolojisi - Mikroorganizmaların sayımı için yatay yöntem -Bölüm 1: Dökme plak tekniğiyle 30°C’ta koloni sayım, Ankara
• Anonim, (2015). TS ISO 1871- Gıda ve yem ürünleri- Kjeldahl metodu ile azot tayini için genel kurallar, Ankara.
• Anonim, (2017). Türk gıda kodeksi, Çiğ Sütün Arzına Dair Tebliğ (Tebliğ No 2017/20) Ek-5 Çiğ sütün bileşimi. Resmi Gazete, 27.04.2017, Sayı 30050, Ankara.
• Ayaşan, T., Hızlı, H., Yazgan, E., Kara, U., Gök, K. (2011). Somatik Hücre Sayısının süt üre nitrojen ile süt kompozisyonuna olan etkisi. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 17 (4), 659-662.
• Ertem, H., Çakmakçı, S., (2019). Erzurum’da açık olarak satışa sunulan çiğ sütlerin bazı hileler ve kalite özellikleri yönünden araştırılması - ilgili tebliğ ile karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 50 (3), 255-262.
• Çetiner, Ş., (2017). Süt Teknolojisi 1. ADU Çine Meslek Yüksekokulu, Aydın, s120.
• Darbaz, İ., Ergene, O., (2015). Sürü meme sağlığı yönetiminde Somatik Hücre Sayısının önemi. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 12 (3), 203-210.
• Diler, A., Baran, A., (2014). Erzurum’un Hınıs ilçesi çevresindeki küçük ölçekli işletme tank sütlerinden alınan çiğ süt örneklerinin bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Alınteri Dergisi, 26 (B),18-24.
• Gayretli, D., (2013). Diyarbakır İlinde Elde Edilen Sütlerde Bazı Biyokimyasal Parametrelerin Mevsimsel Ve Aylık Değişimlerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Tunceli Üniversitesi-Fen Bilimleri Enstitüsü, Tunceli.
• Işık, M., K., (2006). AB Sürecinde Kaliteli Süt Üretimi ve Somatik Hücre Sayısı. Güzeliş Ofset Matbaa, Konya, 6.
• İlhan, A., Çimen, M., Turan, Z., Demir, Z., Demir, B., Coşkun, B., (2014). Batman ve Bitlis illerinden elde edilen inek sütlerinde yağ ve protein oranlarının AB ve Türk Standartlarına uygunlukların belirlenmesi. Tunceli Üniversitesi Gıda Mühendisliği Fakültesi, Tunceli.
• Kaygısız, A., Karnak, İ., (2012). Kahramanmaraş'ta süt sığırı işlemelerinden toplanan çiğ süt örneklerinin somatik hücre sayısının AB Normları ve subklinik mastitis bakımından değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 15 (3), 9-15.
• Kesenkaş, H., Akbulut N., (2010). İzmir ilinde satışa sunulan sokak sütleri ile orta ve büyük ölçekli çiftliklerde üretilen sütlerin özelliklerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 47 (2), 161- 169.
• Kurt, A., Çakmakçı, S., Çağlar, A. (2012). Süt ve Mamulleri Muayene ve Analiz Metotları Rehberi Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Basımevi, Erzurum, 192.
• Metin, M., (2014). Süt Teknolojisi Sütün Bileşimi ve İşlenmesi, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 349.
• Önal, A.R., Özder, M., (2007). Trakya’da özel bir süt işleme tesisi tarafından değerlendirilen çiğ sütlerin somatik hücre sayısı ve bazı bileşenlerinin tespiti. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 4(2), 195- 199.
• Özdemir, D., (2019). Kastamonu ilindeki süt toplama merkezlerinden temin edilen sütlerin bazı mikrobiyolojik, fiziksel ve kimyasal kalitesinin tespiti. Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi-Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
• Özrenk E., Bayar N., (2008). Konya yöresine ait sütlerin bazı kalite özellikleri, Türkiye 10. Gıda Kongresi, 21-23 Mayıs, Erzurum, 695.
• Özrenk, E., İnci SB., (2008). The Effect of seasonal variation on composition of cow milk in van province. Pakistan Journal of Nutrition, 7(1), 161-164,
• Patır, B., Can, O. P., Gürses, M. (2010). Farklı illerden toplanan çiğ inek sütlerinde somatik hücre sayıları. F.U. Sağ. Bil. Vet. Dergisi, 24 (2), 87–91.
• Sarıalioğlu, M. F., Laçin E., (2020). Süt kalitesi üzerine işletme yapı ve yönetimlerinin etkileri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(1), 807-818.
• Şahin, A., Kaşıkçı, M. (2014). Sivas İli Yıldızeli İlçesinde Halk Elinde Yetiştirilen Esmer Sığırların Çiğ Süt Kompozisyonu Belirlemesi.Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 11(2),44-50.
• Tuncer, K., Kul, E., Şahin, A., (2016). TR71 Bölgesindeki süt sığırı işletmelerinden toplanan çiğ sütlerin bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Mediterranean Agricultural Sciences, 30 (1), 65-69.
• Yalçın, T., Çimen, M., Baytar, A., Bayrak, S., Çakır, Y., (2015). Tokat İli Niksar İlçesinden elde edilen inek sütlerinde biyokimyasal parametrelerin mevsimsel farklılıkları. Bilim ve Gençlik Dergisi, 3 (2), 1-5.
• Yaylak, E., Alçiçek, A., Konca, Y., Uysal, H., (2007). İzmir ilçelerinde mandıralarca kış aylarında toplanan sütlerde bazı besin madde ve fiziksel özelliklere ait değişimlerin saptanması. Hayvansal Üretim Dergisi, 48 (1), 26-32.
• Yıldırım, H., Çimen M., İlhan, A., Turan, Z., Demir, Z., Demir, B.,( 2014). Adıyaman İlinden elde edilen inek sütlerinde ekonomik öneme sahip biyokimyasal parametrelerin AB ve Türk Standartlarına uygunluklarının belirlenmesi. İstanbul Aydın Üniv. Dergisi 22,1-7.