NENEHATUN MİLLİ PARKINDA GELENEKSEL ERZURUM KÜLTÜR VE SANAT SOKAĞI TASARIM PROJESİ VE UYGULAMA SÜRECİ

Yıl 2017, Sayı: 39, 131 - 151, 06.12.2017

Fatma zehra Çakıcı , Hasan Yılmaz , Emriye Kazaz

Öz

Doğu Anadolu Bölgesi’nin önemli yerleşim yerlerinden biri olan Erzurum,
doğuda Anadolu’nun giriş kapısı niteliğinde olup tarihi, askeri, milli ve
coğrafi açıdan stratejik öneme sahip bir şehirdir. Binlerce yıllık yerleşim
tarihiyle birçok medeniyete ev sahipliği yapmış ve bu kültürlerin izlerini
bünyesinde barındıran Erzurum, anıtsal, askeri ve sivil mimarlık ürünlerini
içeren zengin bir kültürel mirasa sahiptir.

 

Beylikler Dönemi, Selçuklu Devleti ve Osmanlı İmparatorluğu dönemlerine ait
birçok han, hamam, medrese ve cami gibi anıtsal yapılar ile kale ve tabya gibi
askeri yapılar bölgenin özel iklimsel koşullarına uygun olarak geliştirilmiş mimari
çözümler, malzeme ve yapım teknikleri sayesinde zamanın yıpratıcı etkilerine meydan
okuyarak yüzyıllardır ayakta durmaktadırlar. Diğer taraftan ise dayanımı diğer
anıtsal yapılara göre daha az olan ya da kötü kullanım, tahrip, terk gibi
çeşitli nedenlerle daha çabuk bozulan geleneksel Erzurum evlerinin çok az bir
kısmı günümüze ulaşabilmiştir. Mevcut yapılar ise çevresiyle bütüncül bir
geleneksel Erzurum evleri dokusunu oluşturmaktan uzaktırlar.

 

Bu bağlamda, tarihi çevrelerde geleneksel dokunun en önemli bileşenlerinden
biri olan sokakların canlandırılması kültürel mirası yaşatmak için başvurulan
yöntemlerden birisidir. Bu çalışmada, Orman ve Su İşleri 13. Bölge Müdürlüğü
adına Atatürk Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi tarafından
Erzurum-Ağrı şehirlerarası yolu üzerinde yer alan Nenehatun Milli Parkı’nın
giriş bölümünde milli parkın idaresinin yanı sıra geleneksel Erzurum evleri ve
anıtsal yapılarından oluşan “Erzurum Kültür ve Sanat Sokağı’nın tasarımından
uygulanma aşamasına kadar geçen süreç tanıtılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Atatürk Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, Nenehatun Milli Parkı, Erzurum Kültür ve Sanat Sokağı, Mimari Tasarım, Orman ve Su İşleri Bakanlığı

Kaynakça

• Dağabakan, A. 2012. Tarihi Alanların Yeniden Canlandırılmasında Finansal Kaynak Yönetimi: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Avrupa Birliğinden Örnekler Ve Türkiye İçin Öneriler, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Bursa Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü, Uzmanlık Tezi, Bursa.
• Fındıkoğlu, Z.F. 1966. Erzurum’un Şehirleşmesi ve Gecekondu Problemi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 1966-1967, cilt: XXVI, sayı: 1, s. 1-36.
• İnan, Z. 2011. Erzurum Büyük Kiremitlik Tabyası Restorasyon Projesi, yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karpuz, H. 1984. Türk İslam Mesken Mimarisinde Erzurum Evleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Özkan, H. 2012. Geleneksel Erzurum Evlerinde Kırlangıç Örtünün Kuruluşu ve Son Kırlangıç Örtü Ustası Sırrı Alacakanat, Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, sayı: 28, s. 19-37.
• Pamuk, B. 2007. İpek Yolu Ticareti ve Erzurum, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXII (2), Aralık, s. 125-143.
• URL-1, Erzurum Tarihi, http://erzurum.bel.tr/IcerikDetay-erzurum_tarihi/19/I.html. Erişim: 27.07.2016.
• URL-2, Erzurum Şehir Rehberi, http://www.erzurum.bel.tr/city_guide/city_guide.asp?cg=17&dt=1. Erişim: 27.07.2016.
• URL-3, Erzurum’un Coğrafi Yapısı, http://www.erzurum.gov.tr/cografi-yapi. Erişim: 30.03.2017.
• URL-4, Milli Parklar, Nenehatun Milli Parkı, http://www.milliparklar.gov.tr/mp/nenehatun/index.htm. Erişim: 21.07.2016.