ANTAKYA’DA ZEMİN ÖZELLİKLERİ VE DEPREM ETKİSİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2006, Cilt: 4 Sayı: 2, 49 - 66, 01.08.2006

Hüseyin Korkmaz

https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000066

Cited By: 3

Öz

Antakya ve yakın çevresi aktif Ölü Deniz Fayı’nın etki alanında yer alır. Bu nedenle tarihsel dönemde birçok yıkıcı depreme maruz kalmıştır. Ancak, son 135 yıldır bölgede gerilimi boşaltacak bir deprem olmamıştır. Bu durum, her geçen gün olabilecek yıkıcı deprem riskini artırmaktadır. Bu çalışmada, Antakya şehrinin sismotektoniği ve depremselliği incelenerek sismik riskin boyutu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Şehrin bulunduğu alandaki zeminler; tektonik, litolojik, jeomorfolojik ve hidrojeolojik özelliklerin yanında litolojik birimlerin süreksizlik yüzeyi tanımlamaları, Schmidt çekici geri tepme sayıları ve nokta yükü dayanımları dikkate alınarak olası bir depremde gösterecekleri tepkilere göre en zayıf, zayıf, az sağlam, orta derecede sağlam ve sağlam zeminler şeklinde sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmaya uygun zemin mukavemet haritası yapılmıştır. Buna göre mevcut yerleşmeler daha çok en zayıf ve zayıf zeminler üzerinde yer almaktadır. Bu nedenle yeni yerleşmeler öncelikle sağlam ve orta derecede sağlam zeminlerin topografik olarak yerleşmeye elverişli alanlarına inşa edilmelidir. Ancak bu alanlar yeni yerleşimler için yeterli olmadığından az sağlam zeminler tercih edilmelidir

Anahtar Kelimeler

Antakya, deprem, zemin özellikleri ve zemin mukavemeti

The Relationship Between Ground Conditions and Earthquake Effect In Antakya

Öz

Antakya and its surroundings are in the effect area of the active Dead Sea Fault. Therefore, it has been subjected to many destructive earthquakes in the historical periods. However, there has not been any earthquake to discharge the stress in the last 135 years. This situation increases the risk of destructive earthquake day by day. In this research, the size of the seismic risk has been studied by examining the sismotectonic and sismitity of the Antakya city. The ground on which the city is located were classified as the poorest, poor, somewhat sound, medium sound, and sound grounds according to the possible reactions to be shown in a possible earthquake based on the tectonical, litological, geomorphological, and hydrogeological properties as well as the discontinuity surface definitions of the litological units, Schmidt hammer reaction counts, and point load strength. A ground strength map of the city has been developed based on this classification. Current settlings are mostly located on the poorest and poor grounds according to the map developed in the study. Therefore, future settlings have to be constructed firstly on the topographically convenient parts of the sound and medium sound grounds. However, since these grounds are not sufficient for future settlings, less sound grounds should be recommended

Anahtar Kelimeler

Antakya, earthquake, ground properties and ground strength

Kaynakça

• Antakya Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü Arşivi, 2005.
• Ateş, Ş.; Keçer, M.; Osmançelebioğlu, R.; Kahraman, S. (2004) Antakya (Hatay) İl Merkezi ve Çevresinin Yerbilim Verileri, MTA. Enst., Jeoloji Etütleri Dairesi, Derleme Raporu, No: 10717, Ankara.
• Barka, A.; Akyüz, S.; Altınel, E. (1999) “Adana çevresinin güncel tektoniği ve 1998 Adana depremi”, Türkiye Deprem Vakfı, Aktif Tektonik, 2, 20-31.
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü. (2005) Deprem Verileri, Ankara.
• Bayülke, N.; Demirtaş, R. (1997) 22 Ocak 1997 Antakya Depremi Raporu, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Deprem Araştırma Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• Boğaziçi Üniversitesi, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü. (2005) Deprem Verileri, İstanbul.
• Bieniawski, Z. T. (1975) “The point load test in geotechnical practice”, Engineering Geology, Vol. 9, Elsevier Scientific Publishing Co., Amsterdam, Netherlands.
• Cuinet (1891) La Turquie d’Asie, Paris.
• De Beer, J.H. (1967) “Subjective classification of the hardness of rocks and the associated shear strength”, Proc. 4th Reg. Cong. Afr. Soil Mech, Found Engineering. 396-398, Capctawn.
• Demirtaş, R.; Erkmen, C. (2000) Deprem ve Jeoloji, TMMOB. Jeoloji Odası Yayınları, No: 52, Ankara.
• Demirtaş, R. (2003) “Yerleşim ve yapı güvenliği açısından diri faylardan ne kadar uzaklaşılmalı?”, (Antakya ve Osmaniye depremselliği ve kentleşmeye etkileri), TMMOB. 26-27 Haziran, Konferanslar Serisi: 1, Jeoloji Odası Yayınları, No: 76, 46-67, Ankara.
• Downey, G. (1961) A History of Antioch in Syria From Seleucus to the Arap Conquest, Princeton University, Pres.
• Efe, R.; Sekin, S. (1998) 27 Haziran 1998 Adana-Ceyhan Depremi, Fatih Üni. Yayınları, No: 2, Sosyal Bil. Enst. Yayınları, No: 2, İstanbul.
• Gülen, L.; Barka, A.A.; Toksöz, M.N. (1987) “Kıtaların çarpışması ve ilgili kompleks deformasyon: Maraş üçlü eklemi ve çevre yapıları”, Hacettepe Üni., Yerbilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi, Yerbilimleri Dergisi, 14, 319-336.
• Irmak, T.S.; Özer, M.F. (1999) “23 Şubat 1995 Kıbrıs depremi kaynak mekanizması”, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Deprem Araştırma Dairesi, Deprem Araştırma Bülteni, 80, 109-134.
• ISRM. (1981) Rock Characterization testing and Monitoring- ISRM Suggested Methods, Edited by E.T. Brown, Pergamon Press, Oxford-England.
• Kasapoğlu, K.E. (1987) “Doğu Akdeniz’in sismotektonik özellikleri: sonlu elemanlar çözümlemesi”, Hacettepe Üni., Yerbilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi, Yerbilimleri Dergisi, :14, 309-317.
• Lovelock, P.E.R. (1984) “A review of the northern middle east”, Region-Geol. Map., 121 (6), 577-578. Mart, Y.; Rabinowitz, P.D. (1986) “The northern red sea and the dead sea rift”, Tectonophysics, 124, 85-113.
• Nur, A.; Ben-Avraham Z. (1978) “The caster mediterranean and levant: tectonics of continental collision”, Tectonophysics, 46, 297-311.
• Över, S.; Ünlügenç, U.C.; Özden, S. (2001) “Hatay bölgesi etkin gerilme durumu”, Hacettepe Üni., Yerbilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi, Yerbilimleri Dergisi, 23, 1-14.
• Özmen, B. (1999) “Türkiye ve çevresinin tarihsel deprem kataloğunun bölgesel düzenlenmesi”, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Deprem Araştırma Dairesi, Deprem Araştırma Bülteni, 82, 5-83
• Öztemir, F.; Necioğlu, A.; Bağcı, G. (2000) “Antakya ve çevresinin depremselliği ve odak mekanizması çözümleri”, TMMOB. Jeofizik Mühendisleri Odası, Jeofizik, 14, 1-2, 87-102.
• Selçuk, H. (1985) Kızıldağ-Keldağ-Hatay Dolayının Jeolojisi ve Jeodinamik Evrimi, MTA. Enst., Jeoloji Etütleri Dairesi, Derleme Raporu, No: 7787, Ankara.
• Toprak, V.; Rojay, B.; Heimann, A. (2002) Hatay Grabeninin Neotektonik Evrimi ve Ölü Deniz Fayı İle İlişkisi, TÜBİTAK Araştırma Projesi, Proje No: 196Y083, Ankara.
• Walley, C.D. (1988) “Abraded strike-slip model for the dead sea fault and ıts ımplications for levantine tectonics”, Tectonophysics, 145, 63-72.
• Yalçın, N., (1979) “Doğu Anadolu yarılımının Türkoğlu-Karaağaç (K.Maraş) arasındaki kesimin özellikleri ve bölgedeki yerleşim alanları”, Türkiye Jeoloji Kurultayı, Altınlı Sempozyumu Bildiri Kitabı, 49-57, Ankara.
• Yalçınkaya, E.; Alptekin, Ö. (2003) “Dinar’da zemin büyütmesi ve 1 Ekim 1995 depreminde gözlenen hasarla ilişkisi”, Hacettepe Üni., Yerbilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi, Yerbilimleri Dergisi, :27, 1-13.
• Yılmaz, Y. (1984) Amanos Dağları’nın Jeolojisi (Cilt: 1-4), TPAO. Raporu, No: 1920 (Yayımlanmamış), Ankara.