Bağlam Temelli Soru Yazma Eğitimine Katılan Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Yazılı Sınavlarda Sordukları Soruların İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 335 - 353, 28.06.2022

Bestami Buğra Ülger , Mehmet Emir Ar , Serhan Sarıoğlu

https://doi.org/10.51460/baebd.804810

Cited By: 3

Öz

Bağlam temelli sorular PISA’dan sonra, ülkemizdeki merkezi sınavlarda da sorulmaya başlanmıştır. Bu bağlamda önemi gittikçe artan ve öğrencilerin günlük yaşam becerilerine odaklanan bu tip soruların yazılmasına yönelik bir kültür geliştirilmesi gerekmektedir. Fen bilimleri öğretmenlerine verilen bağlam temelli soru yazma eğitimi sonucunda öğretmenlerin bu tür soruları sınıf ortamında kullanımı merak konusu olmuştur. Araştırmanın amacı verilen eğitime katılan öğretmenlerin yazılı sınavlarda sordukları sorularda bağlam temelli soru kullanım durumlarını incelemektir. Doküman analizi yönteminin kullanıldığı çalışmada, öğretmenlerden yazılılarda kullandıkları sorular toplanmış ve analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre öğretmenler ağırlıklı olarak klasik türde soru sormaya devam etmişlerdir. Kamufle bağlam temelli soruların da sıkça kullanıldığı gözlenmesine rağmen bağlam temelli sorulara oldukça az rastlanmıştır. Elde edilen sonuçlara bağlı olarak, öğretmenler ile yapılan görüşmelerde neden bağlam temelli soru kullanmadıklarına ilişkin sonuçlara yer verilmiştir. Buna göre öğretmenler zümre, zaman problemi ve soru hazırlama sürecine ilişkin olumsuz görüşlerini belirtmişlerdir. Öğretmenlerin bağlam temelli soruları yaygın şekilde kullanması için temel sorunları aşmaları gerektiği görülmektedir. Bu nedenle bu sorunların nasıl yönetilmesi gerektiği ile ilgili nitel çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bağlam temelli soru, Yazılı sınavlar, Fen eğitimi, Doküman analizi

Examining the Questions Asked by the Science Teachers Participated in the Context-Based Question Writing Training in the Written Exams

Öz

Kaynakça

• Akman, A. (2017). Sınıf öğretmenlerinin değişime direnç nedenlerinin incelenmesi (Doctoral Dissertation, İstanbul Kültür Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü/Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı).
• Akpınar, E., & Ergin, Ö. (2006). Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Yazılı Sınav Sorularının Değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 35(172), 225-231.
• Ar, M. E. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerine yönelik geliştirilen nitelikli yaşam temelli açık uçlu soru hazırlama kursunun uygulanması ve değerlendirilmesi. Bursa: Uludağ Üniversitesi.
• Ateş, Y. (2017). Ortaokullardaki yönetici ve öğretmenlerin örgütsel değişime karşı gösterdikleri direnç ortaokullarda bir tarama. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ataş, E., & Güneş, P. (2020). Altıncı Sınıf Fen Bilimleri Dersi Sınav Sorularının Yeniden Yapılandırılmış Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(20), 1066-1078. doi:https://doi.org/10.17240/aibuefd.2020..-632040
• Ayvacı, H. Ş., & Şahin, Ç. (2009). Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Ders Sürecinde ve Yazılı Sınavlarda Sordukları Soruların Bilişsel Seviyelerinin Karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 441-455.
• Avargil, S., Herscovitz, O., & Dori, Y. J. (2012). Teaching Thinking Skills İn Context-Based Learning: Teachers’ Challenges And Assessment Knowledge. J Sci Educ Technol(21), 207-225. doi:10.1007/s10956-011-9302-7.
• Bayrak, B., & Erden, A. M. (2007). Fen bilgisi öğretim programının değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 137-54.
• Bellocchi, A., King, D. T., & Ritchie, S. M. (2016). Context-based assessment: creating opportunities for resonance between classroom fields and societal fields. International Journal of Science Education, 38(8), 1304-1342.
• Bennett, J. (2007). Bringing Science to Life: A Synthesis of the Research Evidence on the Effects of Context-Based and STS Approaches to Science Teaching. Science Education, 91(3), 347-370.
• Birgin, O., & Gürbüz, R. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının ölçme ve değerlendirme konusundaki bilgi düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 163-179.
• Bozbayındır, F., & Alev, S. (2018). Öğretmenlerin öz yeterlilik, proaktif kişilik ve değişime açıklık algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Inonu University Journal Of The Faculty Of Education (Inujfe), 19(2).
• Can, D. (2017). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin sayı duyularının bağlam temelli ve bağlam temelli olmayan problem durumlarında incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Çakan, M. (2004). Öğretmenlerin ölçme-değerlendirme uygulamaları ve yeterlik düzeyleri: İlk ve ortaöğretim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 99-114.
• Çelik, S. N. (2019). Öğretmenlerin işle bütünleşme düzeyleri ile değişime dirençleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Doctoral Dissertation, Kastamonu Üniversitesi).
• Çoruhlu, T. Ş., Nas, S. E., & Çepni, S. (2008). Fen ve teknoloji öğretmenleri için alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerine yönelik bir hizmet içi eğitim programından yansımalar: Trabzon örneği. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(2), 1-22.
• Doğan, S. (2019). 2023 Eğitim vizyonu belgesine ilişkin okul yöneticileri ve öğretmen görüşleri. Cumhuriyet International Journal Of Education, 8(2), 571-592.
• Elmas, R., & Eryılmaz, A. (2015). How to Write Good Quality Contextual Science Questions: Criteria and Myths. Journal of Theoretical Educational Science, 8(4), 564-580.
• Fensham, P. J. (2009). Real world contexts in PISA science: Implications for context-based science education. Journal of Research in Science Teaching, 46(8), 884-896.
• Gilbert, J. K., Bulte, A. M., & Pilot, A. (2011). Concept Development and Transfer in Context‐Based Science Education. International Journal of Science Education, 33(6), 817-837.
• Gömleksiz, M. N., & Bulut, İ. (2007). Yeni fen ve teknoloji dersi öğretim programının uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(32), 76-88.
• Gül, Ş., & Konu, M. (2018). Yaşam temelli probleme dayalı öğretim uygulamalarının öğrenci başarısına etkisi. Yaşadıkça Eğitim, 32(1), 45-68.
• Güleryüz, H. (2016). 5., 6., 7., 8. sınıfların fen ve teknoloji dersine ait sınav sorularının Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Muş Alparslan Üniversitesi, Muş.
• Güleryüz H. & Erdoğan, İ. (2017). 5., 6., 7., 8. Sınıfların Fen Bilimleri Dersine Ait Sınav Sorularının Soru Biçimlerine Göre Değerlendirilmesi (Muş İli Örneği). Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (24), 667-682.
• Güneş, T., Dilek, N. Ş., Hoplan, M., Çelikoğlu, M., & Demir, E. S. (2010). Öğretmenlerin alternatif değerlendirme konusundaki görüşleri ve yaptıkları uygulamalar. In International Conference on New Trends in Education and Their Implications (pp. 11-13).
• Güven, S. (2008). Sınıf öğretmenlerinin yeni ilköğretim ders programlarının uygulanmasına ilişkin görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 177 (224-236).
• Heller, P., Keith, R., & Anderson, S. (1992). Teaching Problem Solving Through Cooperative Grouping. Part 1: Group Versus Individual Problem Solving. Am. J. Phys., 60(7), 627-636. Retrieved September 29, 2020, from https://doi.org/10.1119/1.17117
• Kavak, N., Tufan, Y., & Demirelli, H. (2006). Fen-teknoloji okuryazarlığı ve informal fen eğitimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3), 17-28.
• Karamustafaoğlu, S., Bacanak, A., Karamustafaoğlu, O., ve Değirmenci, S. (2010). Ses kavramına yönelik bir Çoklu Zekâ etkinliği. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 125-139.
• Karamustafaoğlu, S., Sevim, S., Karamustafaoğlu, O. & Çepni, S. (2003). Analysis of Turkish highschool chemistry examination questions according to Bloom’s taxonomy. Chemistry Education Research and Practice, 4(1), 25–30.
• Koray, Ö., Altunçekiç, A., & Yaman, S. (2005). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Soru Sorma Becerilerinin Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(17), 33-39.
• Kuhn, J., & Müller, A. (2014). Context-based science education by newspaper story problems: A study on motivation and learning effects. Progress in Science Education(2), 5-21.
• Limon, İ., & Nartgün, Ş. S. (2020). Öğretmenlerin değişim yorgunluğu düzeyi: demografik değişkenler açısından karşılaştırma. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 26(2), 401-448.
• MEB. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı. Ankara: MEB.
• Mutlu, M., Uşak, M., & Aydoğdu, M. (2003). Fen Bilgisi Sorularının Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 87-95.
• Özcan, S., & Akcan, K. (2010). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarını Hazırladığı Soruların İçerik ve Bloom Taksonomisi'ne Uygunluk Yönünden İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1), 323-330.
• Özcan, S., & Oluk, S. (2007). İlköğretim Fen Bilgisi Derslerinde Kullanılan Soruların Piaget ve Bloom Taksonomisine Göre Analizi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 61-68.
• Pilot, A., & Bulte, A. M. (2006). Why do you “Need to Know”? Context‐based education. International Journal of Science Education, 28(9), 953-956.
• Rannikmäe, M., Teppo, M., & Holbrook, J. (2010). Popularity and relevance of science education literacy: Using a context-based Approach. Science Education International, 21(2), 116-125.
• Sak, M., & Kaltakçı Gürel, D. (2019). Ortaokul öğrencilerinin ışık konusundaki bağlam temelli sorular ile geleneksel soruları cevaplama durumlarının geliştirilen başarı testleri ile karşılaştırılması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(2), 655-679.
• Schleicher, A. (2019). PISA 2018: Insights and Interpretations PISA 2018: Insights and Interpretations. OECD. Schwartz, A. T. (2006). Contextualized chemistry education: The American experience. International Journal of Science Education, 28(9), 977–998. doi:10.1080/09500690600702488
• Şanlı, C., & Pınar, A. (2017). Sosyal bilgiler dersi sınav sorularının yenilenen BLOOM taksonomisine göre incelenmesi. Elementary Education Online, 16(3), 949-959.
• Taasoobshirazi, G., & Carr, M. (2008). A review and critique of context-based physics instruction and assessment. Educational Research Review, 3, 155-167. doi:10.1016/j.edurev.2008.01.002
• Tekbıyık, A., & Akdeni̇z, A. (2010). Bağlam Temelli ve Geleneksel Fizik Problemlerinin Karşılaştırılması Üzerine Bir İnceleme. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 4(1), 123-140.
• Ülger, B. B., & Güler, H. K. (2019). PISA ve TIMSS Sınavlarının Temel Aldığı Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımları. S. Çepni içinde, PISA ve TIMSS mantığını ve sorularını anlama (s. 155-187). Ankara: Pegem.
• Ültay, N., & Çalık, M. (2012). A Thematic Review of Studies into the Effectiveness of Context-Based Chemistry Curricula. J Sci Educ Technol(21), 686-701.
• Ültay, N., & Dönmez Usta, N. (2016). Investigating prospective teachers’ ability to write context-based problems. Journal of Theory and Practice in Education, 12(2), 447-463.
• Yıldırım, T. (2020). Kimya Öğretmenlerinin Yazılı Sınav Sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Analizi ve ÖSYM Soruları İle Karşılaştırılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1-19.