İki Kere Farklı ve Tipik Gelişim Gösteren Öğrencilerin Akademik Motivasyon Düzeyleri ile Okul Kavramına Yönelik Algıları

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 3, 3257 - 3285, 28.12.2024

Yaşam Gözde Bacakoğlu , Vesile Yıldız Demirtaş

https://doi.org/10.51460/baebd.1579972

Öz

Bu araştırmanın amacı, iki kere farklı gelişim gösteren öğrencilerin akademik motivasyon düzeyleri ile okul kavramına yönelik algılarını belirlemektir. Araştırmanın çalışma grubunu, iki kere farklı 36 öğrenci ile tipik gelişim gösteren 160 öğrenci olmak üzere toplam 196 öğrenci oluşturmuştur. Bu araştırmada hem nicel hem de nitel araştırma desenlerinin birlikte kullanıldığı karma yöntem tercih edilmiştir. Veri toplama aracı olarak, nicel verilerin toplanmasında “Akademik Motivasyon Ölçeği”, nitel verilerin toplanmasında ise “Çizme-Yazma Tekniği” ve “Yarı Yapılandırılmış Görüşme” formu ile demografik bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, iki kere farklı olan öğrencilerin tipik gelişim gösteren öğrencilere göre akademik motivasyon düzeylerinin daha düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İki kere farklı öğrencilerin okul kavramına yönelik algılarının çoğunluğunun olumsuz, tipik gelişim gösteren öğrencilerin ise olumlu olduğu çizimlerinde tespit edilmiştir. Araştırmada öğrencilerin okul algısına yönelik görüşleri incelendiğinde, çizimleri destekleyen görüşler sundukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

iki kere farklı bireyler, akademik motivasyon, okul algısı

Kaynakça

• Acar, S. B. (2015). Ön ergenlerde öfke ve öfke ifade tarzlarının yordayıcı olarak anne baba tutumu ve örselenme yaşantılarının incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Akdeniz, H., Demirci, D., Sekban, G., & Yurtsever, Y. (2017). Üniversite öğrencilerinin öfke düzeylerinin karşılaştırılması (Kocaeli Üniversitesi örneği). Muş Alparslan Üniversitesi Uluslararası Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 46-60.
• Akün, E. (2005). Öfke ve öfke deneyim problemi olan ergenlerin aile içi çatışma temsilleri: Aile yapıları, iletişim ve problem çözme becerileri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İzmir.
• Albayrak, B., & Kutlu, Y. (2009). Ergenlerde öfke ifade tarzı ve ilişkili faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(3), 57-69.
• Aştı, N., Acar, G., Bağcı, H., & Bağcı, İ. (2005). Sağlık bakım profesyoneli olarak yetişecek öğrencilerin ruhsal durumları ve yaklaşımlar. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 25-35.
• Ayyıldız, E., & Elkin, N. (2016). Üniversite öğrencilerinin bağlanma stilleri ile sürekli öfke ve öfke ifade tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 51-68. https://doi.org/10.17336/igusbd.76761
• Azarnioshan, B., Naderi, H., Shojaee, A. A., & Asghariganji, A. (2019). The mediating role of resilience in the relationship between perceived parenting styles and anger management. International Journal of School Health, 6(3), 1-6. http://dx.doi.org/10.5812/intjsh.95048
• Bandura, A. (1978). Social learning theory of aggression. J. L. Monte (Ed.), Perspectives in Behavior Modification (pp. 1–22) içinde. General Learning Press.
• Berkowitz, L. (2012). A different view of anger: The cognitive-neoassociation conception of the relation of anger to aggression. Aggressive Behavior, 38(4), 322-333. https://doi.org/10.1002/ab.21432
• Bernard, C., & Shea, J. (Eds.). (2014). Family: Heart of Humanity. Cambridge Scholars Publishing.
• Bhave, S., & Saini, R. (2009). Emotions shape the unique personality structure. Personality and Individual Differences, 47(3), 203-208.
• Biaggio, M. K. (1989). Sex differences in behavioral reactions to provocation of anger. Psychological Reports, 64(1), 23-26. https://doi.org/10.2466/pr0.1989.64.1.23
• Björnberg, Å., & Nicholson, N. (2007). The family climate scales—Development of a new measure for use in family business research. Family Business Review, 20(3), 229-246. https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.2007.00098.x
• Borders, A., Earleywine, M., & Jajodia, A. (2010). Could mindfulness decrease anger, hostility, and aggression by decreasing rumination? Aggressive Behavior: Official Journal of the International Society for Research on Aggression, 36(1), 28-44. https://doi.org/10.1002/ab.20327
• Brinker, J. K., Campisi, M., Gibbs, L., & Izzard, R. (2013). Rumination, mood and cognitive performance. Psychology, 4(03), 224-231. http://dx.doi.org/10.4236/psych.2013.43A034
• Bushman, B. J. (2002). Does venting anger feed or extinguish the flame? Catharsis, rumination, distraction, anger, and aggressive responding. Personality and Social Psychology Bulletin, 28(6), 724-731.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Büyükşahin Çevik, G. (2017). Examining university students' anger and satisfaction with life. Journal of Education and Practice, 8(7), 187-195.
• Canikli, N., Akyol, G., & Kartal, A. (2023). Anksiyete düzeyi ve öfke-öfke ifade tarzı: Profesyonel futbolcular üzerine bir araştırma. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 14(3), 401-418. https://doi.org/10.17155/omuspd.1332509
• Conway, M., Csank, P. A., Holm, S. L., & Blake, C. K. (2000). On assessing individual differences in rumination on sadness. Journal of Personality Assessment, 75(3), 404-425. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.1994.tb00768.x
• Curci, A., Lanciano, T., Soleti, E., & Rimé, B. (2013). Negative emotional experiences arouse rumination and affect working memory capacity. Emotion, 13(5), 867-880.
• Curtis, E. A., Comiskey, C., & Dempsey, O. (2016). Importance and use of correlational research. Nurse Researcher, 23(6), 20-25. https://doi.org/10.7748/nr.2016.e1382
• Çivitci, A. (2015). Sürekli öfkenin yordayıcıları olarak benlik saygısı ve sosyal destek: sosyal desteğin aracı ve düzenleyici rolü. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 66-81. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2015.15.1-5000128595
• Dağlı, F. B., & Şirin, H. D. (2021). Ergenlerde öfke ve öfkeyi ifade etme biçimlerinin ebeveynlik stilleri, duygusal özerklik ve bağlanma özellikleriyle ilişkisinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 61, 1-24. https://doi.org/10.9779/pauefd.1249209
• Debaryshe, B. D., & Fryxell, D. (1998). A developmental perspective on anger: Family and peer ontexts. Psychology in the Schools, 35(3), 205-216. https://doi.org/10.1002/(SICI)1520-6807(199807)35:3<205::AID-PITS2>3.0.CO;2-M
• Demirbas, H., & Gursel, C. (2011). Examination of anger and suicidal behaviors among university students. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 47, 2093-2098. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.06.955
• Denson, T. F. (2013). The multiple systems model of angry rumination. Personality and Social Psychology Review, 17(2), 103-123. https://doi.org/10.1177/1088868312467086
• Dreman, S. (2003). Family cohesiveness, flexibility and maternal anger: Boon or detriment to children's adjustment? Journal of Divorce & Remarriage, 39(1-2), 65-87. https://doi.org/10.1300/J087v39n01_05
• Durmuş, A. B., & Pirinçci, E. (2009). Üniversite öğrencilerinin sigara içme durumu ve öfke ile ilişkisi. Journal of Turgut Ozal Medical Center, 16(2), 83-88. https://doi.org/10.7816/ulakbilge-01-01-04
• Elliott, R., Watson, J. C., Goldman, R. N., & Greenberg, L. S. (2004). Learning emotion-focused therapy: The process-experiential approach to change. American Psychological Association. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/10725-000
• Erdur-Baker, Ö., Özgülük, S. B., Turan, N., & Danışık, N. D. (2009). Ergenlerde görülen psikolojik belirtilerin yordayıcıları olarak ruminasyon ve öfke/öfke ifade tarzları. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 4(32), 45-53. https://doi.org/10.17066/pdrd.38090
• Estlein, R. (2016). Parenting styles. C. Shehan (Ed.), Encyclopedia of Family Studies (pp. 1567–1569) içinde. Wiley-Blackwell.
• Framo, J. L. (1996). A personal retrospective of the family therapy field: Then and now. Journal of Marital and Family Therapy, 22(3), 289-316. https://doi.org/10.1111/j.1752-0606.1996.tb00207.x
• Goleman, D. (1998). Duygusal zekâ (B. S. Yüksek, Çev.). Varlık.
• Gönül, B., Baş, H. I., & Acar, B. Ş. (2018). Aile İklimi Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması ve psikometrik açıdan incelenmesi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 8(50), 165-200.
• Greenberg, L. S. (2012). Duygu odaklı terapi (S. Kızıltaş, Çev.). Psikoterapi Enstitüsü Yayınları.
• Gül, P. (2021). Çocuk ve ergenlerin öfke kontrol düzeyleri üzerinde ebeveyn tutumlarının etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul. Hamama, L., & Arazi, Y. (2012). Aggressive behaviour in at-risk children: Contribution of subjective well-being and family cohesion. Child & Family Social Work, 17(3), 284-295. https://doi.org/10.1111/j.1365-2206.2011.00779.x
• Hamdan-Mansour, A. M., Dardas, L. A., Nawafleh, H., & Abu-Asba, M. H. (2012). Psychosocial predictors of anger among university students. Children and Youth Services Review, 34(2), 474-479. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2011.12.004
• James, W. (1948). What is emotion? 1884. W. Dennis (Ed.), Readings in the history of psychology (pp. 290–303) içinde. Appleton-Century-Crofts. https://doi.org/10.1037/11304-033
• Kabadayi, F., & Yuksel, G. (2021). Rational-emotive behavior therapy for dysfunctional anger: A case study. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 39(4), 522-537. https://doi.org/10.1007/s10942-020-00384-x
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). Yeni insan ve insanlar. Evrim.
• Karataş, Z. (2009). Bilişsel davranışçı teknikler kullanılarak yapılan öfke yönetimi programının ergenlerin saldırganlığını azaltmadaki etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(26), 12-24.
• Kargı, E., & Akman, B. (2007). Üniversiteli gençlerin bakış açısıyla aile içi sorunlar. Toplum ve Sosyal Hizmet, 18(1), 31-38.
• Kassinove, H., & Sukhodolsky, D. G. (1995). Anger disorders: Basic science and practice issues. Issues in Comprehensive Pediatric Nursing, 18(3), 173-205. https://doi.org/10.3109/01460869509087270
• Kaya, N., Kaya, H., Atar, N. Y., Turan, N., Eskimez, Z., Palloş, A., & Aktaş, A. Y. L. İ. N. (2012). Hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin öfke ve yalnızlık özellikleri. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 9(2), 18-26.
• Kaymak Özmen, S. (2004). Aile içinde öfke ve saldırganlığın yansımaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 27-39.
• Kazak Berument, S. (2018, Kasım ). Üzüntü ve öfke ruminasyonunda mükemmeliyetçiliğin ve mizacın rolü [Öz]. 20. Ulusal Psikoloji Kongresinde sunulan bildiri, TED Üniversitesi, Ankara. Erişim adresi: https://hdl.handle.net/11511/85466
• Kelada, L., Hasking, P., & Melvin, G. (2018). Adolescent NSSI and recovery: the role of family functioning and emotion regulation. Youth & Society, 50(8), 1056-1077. https://doi.org/10.1177/0044118X16653153
• Kısaç, İ. (2005). Gençlerin öfkelerini ifade ettikleri hedef kişiler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 71-81.
• Kim, H., Lim, H., Kim, H., Kim, B., Lee, D., & Kim, J. (2023). The association between offenders’ and spouses’ anger, dysfunctional communication, and family cohesion and adaptability in prisoner reentry: An actor-partner interdependence mediation model. Current Psychology, 42, 13733–13743 . https://doi.org/10.1007/s12144-022-02711-0
• Koster, E. H., De Lissnyder, E., Derakshan, N., & De Raedt, R. (2011). Understanding depressive rumination from a cognitive science perspective: The impaired disengagement hypothesis. Clinical Psychology Review, 31(1), 138-145. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2010.08.005
• Laitano, H. V., Ely, A., Sordi, A. O., Schuch, F. B., Pechansky, F., Hartmann, T., Hilgert, J. B., Wendland, E. M., Von Dimen, L., Scherer, J. N., Calixto, A. M., Narvaez, J. C. M., Ornell, F., & Kessler, F. H. P.. (2022). Anger and substance abuse: A systematic review and meta-analysis. Brazilian Journal of Psychiatry, 44(1), 103–110. https://doi.org/10.1590/1516-4446-2020-1133
• Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. Springer.
• Martin, R., Watson, D., & Wan, C. K. (2000). A three-factor model of trait anger: Dimensions of affect, behavior, and cognition. Journal of Personality, 68(5), 869-897. https://doi.org/10.1111/1467-6494.00119 Nolen-Hoeksema, S. (1991). Responses to depression and their effects on the duration of depressive episodes. Journal of Abnormal Psychology, 100(4), 569-582. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0021-843X.100.4.569
• Nolen-Hoeksema, S., & Morrow, J. (1991). A prospective study of depression and posttraumatic stress symptoms after a natural disaster: The 1989 Loma Prieta Earthquake. Journal of Personality and Social Psychology, 61(1), 115-121. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0022-3514.61.1.115
• Nolen-Hoeksema, S., Wisco, B. E., & Lyubomirsky, S. (2008). Rethinking rumination. Perspectives on Psychological Science, 3(5), 400-424. https://doi.org/10.1111/j.1745-6924.2008.00088.x
• Novaco, R. W. (2009). Anger and psychopathology. Fernandez E. (Ed.), International handbook of anger: Constituent and concomitant biological, psychological, and social processes (pp. 465-497) içinde. Springer.
• Olmuş, G. Ö. (2001). Ergenlerin aile içi psikolojik örüntülere göre sürekli öfke ve öfke ifade tarzlarının incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ottaviani, C., Lonigro, A., Cioffi, B., Manzi, D., Laghi, F., & Baiocco, R. (2017). Family functioning and parents’ dispositions moderate the affective, attentional and physiological consequences of rumination in children. Biological Psychology, 127, 220-228. https://doi.org/10.1016/j.biopsycho.2017.06.003
• Özer, K. (1994). Sürekli öfke (SL-Öfke) ve öfke ifade tarzı (öfke-tarz) ölçekleri ön çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 9 (31), 26-35.
• Özmen, S. K. (2004). Aile içinde öfke ve saldırganlığın yansımaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 27-39.
• Park, I. J., Kim, P. Y., Cheung, R. Y., & Kim, M. (2010). The role of culture, family processes, and anger regulation in Korean American adolescents’ adjustment problems. American Journal of Orthopsychiatry, 80(2), 258 –266. https://doi.org/10.1111/j.1939-0025.2010.01029.x Phillips, L. H., Henry, J. D., Hosie, J. A., & Milne, A. B. (2006). Age, anger regulation and well-being. Aging & Mental Health, 10(3), 250–256. https://doi.org/10.1080/13607860500310385
• Polat, H., & Asi Karakaş, S. (2021). The effect of acceptance and commitment therapy orientated anger management training on anger ruminations and impulsivity levels in forensic psychiatric patients: A randomized controlled trial. Perspectives in Psychiatric Care, 57(4), 1616-1627. https://doi.org/10.1111/ppc.12726
• Sağır, D. (2016). Ergenlerin sürekli öfke ve öfke ifade tarzlarının anne baba tutumlarıyla ilişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Satıcı, A. S. (2014). Öfkeye ilişkin derin düşünme ölçeği: Türkçe formunun psikometrik özellikleri. Anatolian Journal of Psychiayrt, 15, 328-334. https://doi.org/10.5455/apd.42654
• Schiraldi, G. R., & Kerr, R. B. (2002). Emotional management: Strategies for self-preservation. Guilford.
• Sharma, S., & Sharma, V. (2022). A Study of Family Environment as a Predictor of Anger among Adolescents. Indian Journal of Health and Wellbeing, 13(4), 446-448.
• Soykan, Ç. (2003). Öfke ve öfke yönetimi. Kriz Dergisi, 11(2), 19-27.
• Steinberg, L. D., & Lerner, R. M. (Eds.). (2004). Handbook of adolescent psychology. John Wiley & Sons.
• Sukhodolsky, D. G., Golub, A., & Cromwell, E. N. (2001). Development and validation of the anger rumination scale. Personality and Individual Differences, 31(5), 689-700. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(00)00171-9
• Şimşek, M. (2023). Üniversite öğrencilerinde karanlık üçlü kişilik özellikleri, öfke ruminasyonu, intikam ve bencillik ile siber zorbalık arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin. Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2012). Using multivariate statistics (6th ed.). Pearson.
• Takabe, M., Takahashi, F., & Sato, H. (2016). Anger rumination as a risk factor for trait anger and anger-in: A longitudinal study. Personality and Individual Differences, 101, 451-455. https://doi.org/10.1016/j.paid.2016.06.038
• Thomas, L. R., Bessette, K. L., Westlund Schreiner, M., Dillahunt, A. K., Frandsen, S. B., Pocius, S. L., ... & Langenecker, S. A. (2023). Early emergence of rumination has no association with performance on a non-affective ınhibitory control task. Child Psychiatry & Human Development, 1-17. https://doi.org/10.1007/s10578-022-01484-8
• Turgut, T. (2019). Üniversite öğrencilerinde aile iklimi ve iyi oluş arasındaki ilişkide benlik kurgularının aracı rolünün incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Uysal, V., & Turan, Y. (2019). Üniversite öğrencilerinde sürekli kaygı, dindarlık ve saldırganlık eğilimleri arasındaki ilişkiler. Bilimname, 40, 67-104. http://dx.doi.org/10.28949/bilimname.577468
• Van Kleef, G. A. (2016). The interpersonal dynamics of emotion. Cambridge University.
• Vatansever, M., & İlhan, İ. Ö. (2020). Alkol bağımlılığı olan ve olmayan bireylerin öfke ruminasyonu açısından karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Bağımlılık Dergisi, 21(4), 255-264.
• Watkins, E. R., & Nolen-Hoeksema, S. (2014). A habit-goal framework of depressive rumination. Journal of Abnormal Psychology, 123(1), 24–34. https://doi.org/10.1037/a0035540
• Wilson, W. J. (1985). Toward a structural theory of action: Network models of social structure, perception, and action. P. V. Marsden & N. Lin (Eds.), Social Structure and Network Analysis (pp. 81–95) içinde. SAGE Publications.
• Yıldız, S. A. (2004). Ebeveyn tutumları ve saldırganlık. Polis Bilimleri Dergisi, 6(3-4), 131-150.
• Yıldız, D. (2016). Öfke ruminasyonunun çalışanların duygusal bağlılığına etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Zümbül, S. (2022). Ruminasyon eğilimine öğrenilmiş pasiflik yönünden bakış: Koruyucu ve otoriter ebeveyn tutumları ile geleneksel toplumsal cinsiyet rolü algılarının yordayıcı rolleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 4(8), 298-319. https://doi.org/10.47994/usbad.988545