Okul yöneticilerinin demokratik tutumları ile öğretmenlerin motivasyonel kararlılıkları arasındaki ilişki

Yıl 2022, , 1 - 20, 30.06.2022

Yağmur Bayar , Bilal Yıldırım

https://doi.org/10.31795/baunsobed.1093304

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul yöneticilerinin demokratik tutumlarıyla öğretmenlerin motivasyonel kararlılıkları arasındaki ilişkinin belirlenebilmesidir. Bu amaçla 2021-2022 eğitim-öğretim güz yarıyılında İstanbul ili Avrupa yakasındaki Bağcılar, Küçükçekmece, Gaziosmanpaşa, Sarıyer, Bahçelievler ilçelerinde resmi okul öncesi kurumlarda, ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan öğretmenlerden veriler toplanmış ve analiz edilmiştir. Bu araştırmanın çalışma grubu kolayda örnekleme ile belirlenen ve gönüllük esasına göre ulaşılan 447 öğretmenden oluşmaktadır. Veriler Demokratik Tutum Ölçeği ve Motivasyonel Kararlılık Ölçeğiyle toplanmıştır. Elde edilen verilere ilişkin ikili değişkenler için bağımsız gruplar t-test analizi, ikiden fazla değişkenler için tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Yöneticilerin demokratik tutumlarıyla öğretmenlerin motivasyonel kararlılıkları arasındaki ilişkiyi belirleyebilmek için Pearson Correlation analizi ve yordayıcılık için regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonunda öğretmenlere göre yöneticiler “çok yüksek” düzeyde demokratik tutum sergilemektedir. Öğretmenlerin motivasyonel kararlılıkları genelde, yüksek düzeyde belirlenirken, uzun vadeli hedeflere, mevcut hedeflere ve ulaşılamayan hedeflere yeniden yönelmede “yüksek” düzeyde odaklanmaktadırlar. Yöneticilerin demokratik tutumlarıyla öğretmenlerin motivasyonel kararlılıkları arasında pozitif yönde ve düşük düzeyde ilişki olduğu belirlenmiştir. Yöneticilerin demokratik tutumlarıyla öğretmenlerin motivasyonel kararlıklarının alt boyutları arasında düşük düzeyde ilişki bulunmaktadır. Yöneticilerin demokratik tutumları öğretmenlerin motivasyonel kararlılıklarını anlamlı düzeyde yordayabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Demokratik Tutum, Motivasyon, Motivasyonel Kararlılık

The relationship between the democratic attitudes of school managers and the motivational determination of teachers

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul yöneticilerinin demokratik tutumlarıyla öğretmenlerin motivasyonel kararlılıkları arasındaki ilişkinin belirlenebilmesidir. Bu amaçla 2021-2022 eğitim-öğretim güz yarıyılında İstanbul ili Avrupa yakasındaki Bağcılar, Küçükçekmece, Gaziosmanpaşa, Sarıyer, Bahçelievler ilçelerinde resmi okul öncesi kurumlarda, ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan öğretmenlerden veriler toplanmış ve analiz edilmiştir. Bu araştırmanın çalışma grubu kolayda örnekleme ile belirlenen ve gönüllük esasına göre ulaşılan 447 öğretmenden oluşmaktadır. Veriler Demokratik Tutum Ölçeği ve Motivasyonel Kararlılık Ölçeğiyle toplanmıştır. Elde edilen verilere ilişkin ikili değişkenler için bağımsız gruplar t-test analizi, ikiden fazla değişkenler için tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Yöneticilerin demokratik tutumlarıyla öğretmenlerin motivasyonel kararlılıkları arasındaki ilişkiyi belirleyebilmek için Pearson Correlation analizi ve yordayıcılık için regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonunda öğretmenlere göre yöneticiler “çok yüksek” düzeyde demokratik tutum sergilemektedir. Öğretmenlerin motivasyonel kararlılıkları genelde, yüksek düzeyde belirlenirken, uzun vadeli hedeflere, mevcut hedeflere ve ulaşılamayan hedeflere yeniden yönelmede “yüksek” düzeyde odaklanmaktadırlar. Yöneticilerin demokratik tutumlarıyla öğretmenlerin motivasyonel kararlılıkları arasında pozitif yönde ve düşük düzeyde ilişki olduğu belirlenmiştir. Yöneticilerin demokratik tutumlarıyla öğretmenlerin motivasyonel kararlıklarının alt boyutları arasında düşük düzeyde ilişki bulunmaktadır. Yöneticilerin demokratik tutumları öğretmenlerin motivasyonel kararlılıklarını anlamlı düzeyde yordayabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Democratic Attitude, Motivation, Motivational Determination

Kaynakça

• Açar, O. (2019). Antik Yunan demokrasisinden liberal demokrasiye siyasal katılım. [Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ağıroğlu Bakır, A. (2007). Sergiledikleri demokratik tutum ve davranışlar açısından ilköğretim okulu yöneticilerinin değerlendirilmesi. (Malatya ili örneği). [Yüksek Lisans Tezi]. İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akbaş, G. (2018). Yabancı dil dersi öğretmenlerinin motivasyon düzeylerini etkileyen yönetimsel ve örgütsel faktörler. [Yüksek Lisans Tezi]. Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akçay, İ. (2006). Farklı ülkelerde okul öncesi öğrencilerine yönelik çevre eğitimi. [Yüksek Lisans Tezi]. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akın, A., Gediksiz, E., Şahin, F., Özbek, R. ve Toprak, H. (2013). Turkish Version of The Motivational Persistence Scale. Paper Presented at the 13th European Congress of Psychology (ECP 2013), 9-12 July, Stockholm, Sweden.
• Anderson, L. W. ve Çıkrıkçı, N. (1991). Tutumların Ölçülmesi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 24(1), 241-250.
• Aydın, N. (2021). Öğretmenlerin örgütsel destek ve sinizm algıları ile motivasyonel kararlılıkları arasındaki ilişki. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Balcı, A. (1993). Etkili Okul: Kuram. Uygulama ve Araştırma, Ankara: Erek Ofset.
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık, İletişim, Eğitim Hizmetleri Ltd. Şti.
• Başaran, İ. E. (1982). Örgütsel Davranışın Yönetimi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Başaran, İ. E. (1994). Eğitim Yönetimi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Başaran, M. ve Dedeoğlu Orhun, B. (2013). Öğretmen adaylarının mesleğe ilişkin motivasyonlarını etkileyen faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (14)3, 129-151.
• Baştürk, S. ve Taştepe, M. (2013). Evren ve Örneklem. S. Baştürk (Ed.). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (139). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Begenirbaş, M. ve Çalışkan, A. (2014). Duygusal emeğin iş performansı ve işten ayrılma niyetine etkisinde kişilerarası çarpıklığın aracılık rolü. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(2), 109-127.
• Bilgen, H. N. (1994). Çağdaş ve Demokratik Eğitim: Ders Geçme ve Kredi Uygulaması. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Bostan, C. M. (2015). The Role Of Motivational Persistence And Resilience Over The Well-Being Changes Registered İn Time. Symposion: Theoretical and Applied Inquiries in Philosophy and Social Sciences, 2 (2), 215-241. https://doi.org/ 10.5840/ symposion20152212.
• Boydak Özan, M., Türkoğlu, A. Z. ve Şener, G. (2010). Okul Yöneticilerinin Sergiledikleri Demokratik Tutum ve Davranışlarının Öğretmenlerin Motivasyonuna Etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1).
• Büyükkaragöz, S. ve Kesici, Ş. (1996). Öğretmenlerin hoşgörü ve demokratik tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 7(7), 353-365.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Yayınları.
• Büyükses, L. (2010). Öğretmenin iş ortamındaki motivasyonunu etkileyen etmenler. [Doktora tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Constantin, T., Holman, A., & Hojbotă, M. A. (2011). Development and validation of a motivational persistence scale. Psihologija, 45(2), 99-120.
• Court. D. (2004). Education in a troubled, democraey voices from Israel. Curriculum lnquiry. 34(1), 47-68.
• Çankaya, D. ve Seçkin, O. (2004). Demokratik değerlerin benimsenmesi açısından öğretmen ve öğretmen adaylarının görüş ve tutumları. Uluslararası Demokrasi Eğitimi Sempozyumu, 20-21.
• Çelik, A. ve Şimşek, M. Ş. (2013). Yönetim ve Organizasyon. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Çelikten, M. (2001). Etkili okullarda karar süreci. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(11), 1-12.
• Çökerdenoğlu, H. (2019). Öğretmenlerin kuşak bağlamında değişen motivasyon araçları: x ve y kuşağı öğretmenleri aynı araçlarla mı motive olur? [Yüksek Lisans Tezi]. Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demir, M. ve Peker, A. (2017). Motivasyonel kararlılık ile okul tükenmişliği arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Trakya University Journal of Social Science June, 19(1), 289-300.
• Demir, N. (2010). Demokrasinin temel ilkeleri ve modern demokrasi kuramları. Ege Academic Review, 10(2).
• Demir, Ö. ve Acar, M. (2005). Sosyal Bilimler Sözlüğü, 6. Baskı, Ankara: Adres Yayınları.
• Durmuş, İ. (2020). Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisinin genç bireylerin yaşam tarzları ile girişimcilik niyetleri açısından incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1731-1749.
• Efil, İ. (2006). Yönetim ve Organizasyon. İstanbul: Alfa Aktüel.
• Ekinci, N. (2019). Azim eğitim programının azim ve motivasyonel kararlılık düzeylerine etkisinin incelenmesi. [Doktora Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ekinci, N. ve Hamarta, E. (2020). Azim eğitim programının azim ve motivasyonel kararlılık düzeylerine etkisinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(28), 962-996.
• Erdoğan, M. (1999). Anayasal Demokrasi, 2. Baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Eren, E. (2004). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Ergeneli, A. (2006). Örgüt ve İnsan. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Eroğlu, F. (2004). Davranış Bilimleri. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Ertürk, S. (1993). Diktacı Tutum ve Demokrasi. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Garrison, W. H. (2003). Democracy, experience, and education: Promoting a continued capacity for growth. Phi Delta Kappan, 84(7), 525-529.
• Gökberk, M. (2011). Felsefe Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gözler, K. (2004). Türk Anayasa Hukuku Sitesi. Anayasa Hukukuna Giriş.www.anayasa.gen.tr.
• Gözübüyük, A. Ş. (2010). Yönetsel Yargı. Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları.
• Gözütok, F. D. (1995). Öğretmenlerin Demokratik Tutumları. Ankara: Türk Demokrasi Vakfı Yayınları. Ankara University. Journal of Faculty of Educational Sciences, 40(1), 135-156.
• Gül, İ. ve Saraç, G. (2018). Okul müdürlerinin demokratik tutumları. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(10), 155-172.
• Gülmek, M. N. (2012). İlköğretim okul yöneticilerinin demokratik tutumları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki: Zeytinburnu örneği. [Yüksek Lisans Tezi]. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gülmez, M. (2001). İnsan hakları ve demokrasi eğitimi: egemenlik insanındır. Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü.
• Güven, A. (2008). Demokratik vatandaşlık ve tarih eğitimi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 337-350.
• Hakyemez, Y. Ş. (2003). Çoğunlukçu demokrasi anlayışı, Rousseau ve Türk anayasaları üzerine etkisi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52 (4), 69-92.
• Helvacı, M. A. ve Aydoğan, İ. (2011). Etkili okul ve etkili okul müdürüne ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 41-60.
• Howells, T. H. (1933). An experimental study of persistence. The Journal of Abnormal and Social Psychology, 28(1), 14. https://doi.org/10.1037/h0076059.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). Yeni İnsan ve İnsanlar. İstanbul. Evrim Yayınevi.
• Kaplan, M. (2007). Motivasyon teorileri kapsamında uygulanan özendirme araçlarının işgören performansına etkisi ve bir uygulama. [Yüksek Lisans Tezi]. Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karakütük, K. (2001). Demokratik ve laik eğitim. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karatekin, K., Merey, Z. ve Kuş, Z. (2013). Öğretmen adayları ve öğretmenlerin demokratik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 561-574.
• Koç, Y. (2008). Beden eğitimi öğretmenlerinin demokratik tutumlarının belirlenmesi ve çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması. [Yüksek Lisans Tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koçoğlu, E. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının, okul yöneticilerinde olması gereken demokratik tutum ve davranışlara ilişkin görüşleri. Electronic Turkish Studies, 8(6) 413-430.
• Kütük, A. (2019). Akdeniz Üniversitesi uluslararası öğrenci kabul sınavı’na (Akdeniz YÖS-2018) ilişkin ölçme değişmezliğinin incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Lazarides, R., Buchholz, J., & Rubach, C. (2018). Teacher enthusiasm and self-efficacy, student-perceived mastery goal orientation, and student motivation in mathematics classrooms. Teaching and Teacher Education, 69, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.tate.2017.08.017.
• Man, M. (2016). Behavior intended to damage the organization or members of the organization. Land Forces Academy Review, 21(2), 145-150.
• McEwan, E. K. (2003). Ten Traits Of Highly Effective Principals: From Good To Great Performance. Corwin Press.
• M.E.B., (2021). Millî Eğitim İstatistikleri (2020/2021). http://sgb.meb.gov.tr/www/ mill-egitim-istatistikleri-yayinlanmistirorgun-egitim-20202021/icerik/425. [Erişim: 28.02.2022].
• Milli Eğitim Temel Kanunu, (1973). Resmî Gazete, 14574, Haziran 1973. https:// www. mevzuat. gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf. [Erişim:28.02.2022].
• Mimaroğlu, H. (2008). Psikolojik sözleşmenin personelin tutum ve davranışlarına etkileri: tıbbi satış temsilcileri üzerinde bir araştırma. [Doktora Tezi]. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Nohutçu, A. (2011). Türk Yönetim Geleneğinde Değişim: Siyaset Odaklı Bürokrasiden Kamu Politikası Odaklı Bürokrasiye, Kamu Yönetimi Üzerine İncelemeler (Edt: Nagihan Talat Arslan), Bursa: Alfa Aktüel Yayınları.
• Oğuzkan, A. F. (1991). Öğretmen Eğitimi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
• Okutan, M. (2010). Türk Eğitim Sistemi’nde demokrasi eğitimi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 938-946.
• Önen, L. ve Tüzün, B. (2005). Motivasyon. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Özbek, B. (2016). Öğretmenlerin okul yöneticilerinin demokratik tutum ve davranışlarına ilişkin görüşlerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (27), 59-70.
• Özcan, B., Türkoğlu, A. Z. ve Şener, G. (2010). Okul yöneticilerinin sergiledikleri demokratik tutum ve davranışlarının öğretmenlerin motivasyonuna etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 275-294.
• Özdemir, A (2012). İlköğretim okul müdürlerinin demokratik tutumlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılık algısı ile ilişkisi (İstanbul İli Sancaktepe-Çekmeköy İlçeleri). [Yüksek Lisans Tezi]. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2001). Örgütsel Davranış, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Özsoy, O. (2005). Değişen Dünyada Meslek Seçimi, Geleceğin Meslekleri. İstanbul: Hayat Yayıncılık İletişim Eğitim hizmetleri.
• Öztürk, Z. ve Dündar, H. (2003). Örgütsel motivasyon ve kamu çalışanlarını motive eden faktörler. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), 57-67.
• Pelit, E. (2008). İşletmelerde işgören güçlendirmenin işgörenlerin iş doyumuna etkisi: otel işletmelerinde bir araştırma. [Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Pintrich, P. R. (2003). A Motivational science perspective on the role of student motivation in learning and teaching contexts. Journal of Educational Psychology, 95(4), 667.
• Pintrich, P. R., & Schunk, D. H. (2002). Motivation in education: Theory, research and applications. Upper Saddle River, NJ: Merrill Prentice Hall.
• Polat, M. (2020). Ahlaki kimliğin motivasyonel kararlılık üzerindeki etkisi: yükseköğretimdeki turizm öğrencileri üzerine bir araştırma. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, TBMM 100. Yıl Özel Sayısı, 28-45.
• Samancı, O. ve Yıldırım, G. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarına göre öğretim elemanlarının demokratik ve demokratik olmayan tutum ve davranışları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 115-128.
• Sarıçam, H. (2014). Academic focus of control and motivational persistence: structural equation modeling (Akademik kontrol odağı ve motivasyonel kararlılık: yapısal eşitlik modellemesi). Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi- Journal of Educational Sciences Research, 5 (1), 79-92.
• Sarıçam, H., Akın, A., Akın, U. ve İlbay, A. B. (2013). Motivasyonel kararlılık ölçeğinin Türkçe formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Journal of Education, 3(1), 60-69.
• Sartori, G. (1993). The Theory of Democracy, Chatham House, London.
• Sartori, G., & Karamustafaoğlu, T. (2011). Demokrasi teorisine geri dönüş. Liberal Düşünce Dergisi, (62), 39-48.
• Selçioğlu Demirsöz, E. (2010). Yaratıcı dramanın öğretmen adaylarının demokratik tutumları, bilişüstü farkındalıkları ve duygusal zekâ yeterliliklerine etkisi. [Doktora Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tanilli, S. (1987). Nasıl Bir Demokrasi İstiyoruz? (Vol. 1). Amaç Yayıncılık.
• Tanilli, S. (2000). Demokrasi: Özgürlükle eşitliğin sentezi. Felsefe Logos, (11), 51-55.
• Tanrıögen, A. (1988). Okul müdürlerinin etkililiği ile öğretmen morali arasındaki ilişkiler. [Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tarhan, N. ve Şar, S. (2021). Sağlıkta bireysel yenilikçilik, motivasyonel kararlılık ve performans. Lokman Hekim Dergisi,11(1), 10-15.
• Tarhan, N. (2018). İlaç endüstrisindeki yöneticilerin motivasyonel kararlılıklarının ve bireysel yenilikçiliklerinin iş performansına etkisi. [Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Tarhan, N., ve Sevgi, Ş. A. R. (2021). Sağlıkta bireysel yenilikçilik, motivasyonel kararlılık ve performans. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 11(1),10-15.
• Tavşancıl, E. (2018). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi.6. Basım. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Tekindal, S. (1988). Okula ilişkin tutum ile akademik başarı arasındaki ilişki. Çağdaş Eğitim, (139), 29-33.
• Terzi, A. R. ve Kurt, T. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin yöneticilik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisi. Milli Eğitim Dergisi, (166), 98-113.
• Tunç, H. (2008). Demokrasi türleri ve müzakereci demokrasi kavramı. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(1), 1113-1132.
• Urhan, F. (2018). Öğretmenlerin motivasyon düzeylerine etki eden değişkenlerin analizi. [Yüksek Lisans Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ünlü, S. ve Hakan, A. (2001). Psikoloji. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını.
• Ünsar, A.S., İnan, A. ve Yürük, P. (2010). Çalışma hayatında motivasyon ve kişiyi motive eden faktörler: bir alan araştırması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 248-262.
• Vatansever Bayraktar, H. (2015). Sınıf yönetiminde öğrenci motivasyonu ve motivasyonu etkileyen etmenler. Electronic Turkish Studies, 10(3), 1079-1100.
• Weiner, B. (1985). An attributional theory of achievement motivation and emotion. Psychological Bulletin, (92): 548–573.
• Wright R.A., Brehm J.W. (1989). Energization and goal attractiveness. In: Goal concepts in personality and social psychology, (Edt. Pervin, L.A., Lawrence), England: Erlbaum Associates, Inc., Hillsdale, NJ.
• Yeşil, R. (2002). İnsan hakları ve demokrasi eğitimi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 27(292), 31-36.
• Yüksel, İ. (2005). İletişimin iş tatmini üzerindeki etkileri: Bir işletmede yapılan görgül çalışma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2), 291-306.