ŞANLIURFA’DA KÜLTÜR TURLARINA KATILAN YERLİ TURİSTLERİN ANLIK SATIN ALMA DAVRANIŞLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2014, Cilt: 17 Sayı: 31, 287 - 306, 15.06.2014

A. Celil Çakıcı , Murat Özdamar

https://doi.org/10.31795/baunsobed.664045

Öz

Problem Durumu: Turizm faaliyetlerine katılmak ve seyahatleri esnasında
alışveriş yapmak, günümüz modern insanının yaşamındaki en önemli olgudur. Ayrıca
hizmet sektöründe, satış faaliyetleri birçok yönü ile somut ürünlere göre farklılık
göstermektedir. Bu bağlamda, turizmde bu farklılıkların yaşanmasının nedeninin,
turistik ürünlerin taşıdığı özelliklerden kaynaklandığı görüşü kabul edilmektedir.
Ayrıca kültür turlarına katılan turistlerin alışveriş yapma olasılıklarının da diğer turistlere
göre daha yüksek olduğu kabul edilmektedir (Silberberg, 1995). Bundan
dolayı kültür turistlerinin anlık satın alma davranışlarının belirlenmesi ve onların
daha çok satın almaya yönlendirilmesi yerel yöneticiler, işletme sahipleri ile çalışanlar
açısından önemli olmaktadır.
Araştırmanın Amacı: Bu araştırmanın amacı, kültür turlarına katılan yerli
turistlerin anlık satın alma davranışlarını belirlemek ve bunun yanı sıra alışveriş
mekanlarının kültür turistlerini anlık satın almaya teşvik edecek şekilde tasarlanması
gerekliliğini tespit etmeye yöneliktir.
Yöntem: Çalışmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın amacı
bakımından ise, tanımlayıcı araştırma türü tercih edilmiştir. Araştırma türüne uygun
olarak ikincil verilerin bir taraması ve değerlendirilmesi yapılmış ve sonuca
uygun bir anket oluşturulmuştur. Anket, Şanlıurfa’yı kültür turları kapsamında ziyaret
eden yerli turistlere uygulanmış olup, 746 adet kullanılabilir anket toplanmıştır.
Verilerin analizinde frekans dağılımı, faktör analizi, t-testi, ANOVA, Ki- Kare
gibi istatistiksel teknikler kullanılmıştır.
Bulgular ve Sonuçlar: Analiz sonucunda, araştırmaya katılanların çoğunluğunun
erkek (%57,6), 17-35 yaş aralığında (%47,9), evli (%60), üniversite mezunu
(%66,8), aylık gelirlerinin 1500TL ve üstü (%56,2) olduğu tespit edilmiştir. Yerli
turistlerin anlık satın alma davranışları kişisel ve psikolojik faktörler olmak üzere
iki faktör altında incelenmiştir. Kültür turlarına katılan yerli turistlerin anlık satın
almaya psikolojik olarak daha yatkın oldukları belirlenmiştir. Ayrıca yerli turistlerin
anlık satın alma davranışlarının cinsiyete, yaşa, medeni duruma, gelir ve eğitim
seviyesine göre farklılık gösterebileceğine dair hipotezlerin test edilmesinin sonucunda;
yerli turistlerin medeni duruma göre her iki faktörde, yaşa göre sadece anlık
satın almaya psikolojik yatkınlık boyutunda farklılık göstermesine rağmen diğer
değişkenlere göre farklılık göstermediği tespit edilmiştir.
Öneriler: Rekabetin hızla artığı günümüz pazarlarında, işletmelerin günümüz
tüketicilerinin alışveriş alışkanlıklarını keşfetmeleri işletmeler açısından çok
önemlidir. İşletmelerin böylesi rekabetçi ortamlarda başarılı olabilmeleri, istedikleri
gelirleri elde etmeleri ve bunun yanı sıra sürdürebilirliklerini devam ettirmeleri
pek çok değişkene bağlıdır. Bu başarının her şeyden önce işletmelerin kendi
müşterilerini iyi tanımalarından geçtiğinin, turistik işletme sahiplerinin ve çalışanlarının
tarafından bilinmesi önemli bir unsurdur. Sonuç olarak duygusal ve ekonomik
fayda gibi etkenlerle tüketime sevk edilebilecek turistlerin işletmeler tarafından
belirlenip, pazarlama faaliyetlerini bu turist grubu üzerinde yoğunlaştırması
ve satış ortamlarının bu tür turist gruplarına göre hazırlaması işletmelerin satışlarını
artırmaya etki edecektir.

Anahtar Kelimeler

Kültür turizmi, anlık satın alma, Şanlıurfa

A Survey Research on Impulse Buying Behaviors of Domestic Cultural Tourists Visiting Şanliurfa

Öz

Problem Statement: It is known that at present, participation into tourism
activities and shopping during the visit are some basic needs for modern life. In
service sector marketing activities vary according to the specialty of the service.
It is accepted that those differences appear from the characteristics of the service
presented in tourism. Moreover the shopping possibility of tourists joining culturaltours is more than that of other tourists (Silberbeg,1995). Therefore purchasing behaviour
of tourists joining cultural tours is quite important. Encouragement of those
for more shopping is vital for local business owner and labours.
Research Aims: This study aims to investigate impulse buying behaviours
of domestic cultural tourists.
Research Method: A survey research was conducted to find out impulse buying
behaviour of domestic cultural tourists visiting Şanlıurfa. Data was collected
via a questionnaire which was developed drawing upon literature implementing
face-to-face and drop-ball techniques, based on the convenience sampling meth�-
ods in May 2011. At the end of implementation process 746 usable questionnaires
were collected. Data was analysed with the statistical techniques of factor analysis,
t-test and analysis of variance.
Findings and Result: The result of the analysis indicated that the majority
of participants were male (57,6%), between the ages of 17-35 (47,9%), married
(60%), college graduates (66,8%), monthly income with 1500.-TL and more
(56,2%). These were overlapping with the more shopping tendency of the cultural
tourists. Impulse buying behaviour of domestic cultural tourists can be undertaken
in two dimensions as personal tendency and psychological tendency to
do impulse buying. It was determined that impulse buying behaviour of domestic
cultural tourists varied according to age groups and marital status.
Proposals: In today’s competitive markets, the rapid growth of enterprises is
very important for business to explore the shopping habits of today’s consumers.
Shopkeepers dealing with domestic cultural tourists in Şanlıurfa should design shopping
places in the way that encouraging cultural tourists to do more impulse buying.

Anahtar Kelimeler

Cultural tourism, impulse buying, Şanlıurfa

Kaynakça

• Abrahams,B.(1997). It’s All İn My Mind. Marketing, 27,31-33
• Abratt, R. ve Goddy, S.D. (1990). Unplanned Buying And İn-Store Stimulir İn Supermarkets. Managerial and Decision Economics,11, 111-121.
• Aktaş, A., Çevirgen, A. ve Toker, B. (2007). Alanya Turist Profili Araştırması. TÜRSAB Yayınları.
• Alpar, R. (2011). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Altunışık, R. ve Çallı, L. (2004). Plansız Alışveriş ve Hazcı Tüketim Davranışları Üzerine Bir Araştırma. 3.Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildirileri Kitabı. Eskişehir. Osmangazi Üniversitesi-İİBF, 25-26.Kasım, 231-240.
• Aviv, S.(2003). Compulsive Buying Behavior. Journal of Consumer Marketing, 20, 128.
• Bellenger, D.N., Robertson, D.H. and Hirschman, E.C. (1978). Impulse Buying Varies By Product. Journal of Advertising Research, 18, 15-17.
• Bellernger, D.N. ve Pradeep, K.K. (1980). Profiling The Recreational Shopper. Journal of Retailing, 56, 77-92.
• Cobb, C.J. ve Hoyer, W.D. (1986). Planned Versus İmpulse Purchasing Behavior. Journal of Retailing, 63 (4), 384-409.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Dittmar, H. Beattie, J. ve Friese, S. (1995). Gender İdenty And Metarial Symbols: Objetc And Decision Consideration İn İmpulse Purchases. Journal of Economic Psychology, 16, 491-511.
• Doğrul, Ü. (2012). Elektronik Alışveriş Davranışında Faydacı Ve Hedonik Güdülerin Etkisi. Mersin Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4, s.321-331
• Eyesenk, S., Pearson, P. R., Easting, G. ve Allsoap, J. (1985). Age Norms For İmpulsiveness, Venturesomenes And Empathy İn Adults. Personality and Individual Differences, 6, 613-619.
• Gödelek, E., ve Akalın, F. (2008). Anlık Alışveriş Ölçeği Geliştirmeye İlişkin Ön Çalışma. 13. Ulusal Pazarlama Kongresi, 25-29 Ekim, 228 – 233.
• Hausman, A. (2000). A Multi Method İnvestigation Of Consumer Motivation İn İmpulse Buying Behavior. Journal of Consumer Marketing, 17 (5), 403-419.
• Karen, J.J. ve Julie, A.L. (2002). The İnfluence Of Culture On Consumer İmpulsive Buying Behavior. Journal of Consumer Psychology, 12 (2), 163-176.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın
• Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kızılırmak, İ. ve Kurtuldu, H. (2005). Kültürel Turizmin Önemi Ve Tüketici Tercihlerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Çalışma. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 100-120.
• Kollat, D.T. and Willet, R.P. (1967). Consumer İmpulse Buying Behavior. Journal Of Marketing Research,4, February, 21-31.
• Kotler, P. (2000). Pazarlama Yönetimi. (Çev. Nejat Muallimoğlu) İstanbul: Beta Basım-Yayın
• Mckercher, B. ve Cros, H. (2002). Cultural Tourism, The Partnership Between Tourism And Cultural Heritage Management. Newyork :The Howart Press.
• Müftüoğlu, D. (2004). Ekonomik Kriz Dönemlerinde Anlık Alışveriş Yapan Tüketicileri Planlı Tüketicilerden Ayıran Özellikleri Belirlemeye Yönelik Bir Uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi
• Özaydemir, A. (2006). Tüketicilerin İnternet Ortamında Satın Almalarındaki Anlık Satın Almalar. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü işletme Ana Bilim Dalı. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi.
• Öztürk, Y. (2001). Türkiye’de Seyahat Edenlerin Beklentileri Odaklı Pazar Bölümlendirmesi Üzerine Bir Araştırma. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi . Yıl.12 s:46.
• Rook, D W. ve Robert, J.F. (1995). The Normative İnfluences On İmpulsive Buying Behavior. Journal of Consumer Research, 22 (3), 305-313.
• Schiffman, L.G. ve Kanuk L.L. (2000). Consumer Behavior. 7th edition. Prentice Hall.
• Silberg, T. (1995). Cultural Tourism And Business Opportunities For Museums And Heritage Sites. Tourism Management, (16), 361-365.
• Ural, A., ve Kılıç, İ. .(2005). Bilimsel Araştırma Süreci Ve SPSS İle Veri Analizi (SPSS 10.0-12.0 For Windows). Ankara: Detay Yayıncılık.