Anachronic Mistakes in Social Studies Textbooks

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 39, 632 - 657, 28.09.2023

Şeyda Marancı , Zekerya Akkuş

https://doi.org/10.35675/befdergi.1239190

Öz

The aim of the study is to identify anachronistic errors in social studies textbooks. Document analysis method was used in the research. The obtained data were analysed by “descriptive analysis. The data of the research consisted of the Ministry of National Education (MNE) primary school 4th grade and secondary school 5th, 6th, and 7th grade social studies textbooks in 2021. The relevant textbooks were examined by focusing on the criteria prepared in line with expert opinions. As a result of the research, the following findings were reached: In the course texts, mostly due to the logical errors in the use of place names, anachronistic errors occurred. In the fictional texts, the views of the course book author are included as if they were the discourses of historical characters. Course book authors do not pay attention to time and space; they interpret the past with contemporary perspective, which causes anachronistic errors. There was no finding that could cause anachronistic errors in the "photographs and pictures" in the textbooks; however, it has been concluded that there are anachronistic errors due to the careless use of place names in historical maps.

Anahtar Kelimeler

Anachronism; anachronic mistake; social studies textbooks., Anachronism; anachronic mistake; social studies textbooks., ANACRONIC MISTAKES IN SOCIAL STUDIES TEXTBOOKS, Anachronism, anachronic mistake, social studies textbooks.

Proje Numarası

yok

Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Yer Alan Anakronik Hatalar

Öz

Çalışmanın amacı; Sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan anakronik hataları belirlemektir. Araştırmada “doküman analizi yöntemi” kullanılmıştır. Elde edilen veriler “betimsel analiz” ile çözümlenmiştir. Araştırmanın verilerini 2021 yılı MEB ilkokul 4. sınıf ile ortaokul 5, 6 ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitapları oluşturmuştur. Bu bağlamda uzman görüşleri doğrultusunda hazırlanan kriterler odak alınarak ilgili ders kitapları incelenmiştir. Araştırma sonucunda şu bulgulara ulaşılmıştır: Ders metinlerinde çoğunlukla yer isimlerinin kullanımındaki mantık hatalarından dolayı anakronik hatalar meydana gelmiştir. Kurgusal metinlerde tarihi karakterlerin söylemleriymiş gibi ders yazarına ait görüşlere yer verilmiştir. Ders yazarları bunu yaparken zaman ve mekâna dikkat etmemekte bugünün bakış açısıyla geçmişi yorumlamakta bu durum da anakronik hatalara neden olmaktadır. Ders kitaplarındaki “fotoğraf ve resimlerde” anakronik hataya neden olabilecek bir bulguya ulaşılmamıştır; fakat tarihi haritalarda yer isimlerinin dikkatsiz kullanımından kaynaklı anakronik hataların olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anachronism, anachronic mistake, social studies textbooks.

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

Kaynakça

• Anyon, J. (1978). Elementary social studies textbooks and legitimating knowledge. Theory & Research in Social Education, 6(3), 40-55.
• Akengin, H. (2015). Tarih öğretiminde kullanılan haritalar üzerine bir değerlendirme. Turkish History Education Journal, 4 (1), 122-155. https://doi.org/10.17497/tuhed.185624
• Alkan, N. (2014). Tarihin çağlara ayrılmasında üçlü sistem ve Türk-İslam Tarihi’nin çağ taksimi meselesi, Turkish History Education Journal, 3(2), 43-64. https:// doi: 10.17497/tuhed.185606
• Altheide, D. L. (1996). Qualitative Media Analysis. D.L. Altheide & C.J. Schneider (Edt.), Process of Document Analysis. (1st ed., pp. 39-75). Sage Publication.
• Condren C. A. (2004). Reflection on the problem of anachronism. In intellectual history. Scientia Poetica, (8), 288-293. https://doi.org/10.1515/9783112422229-016
• Çağatay, N. (1978). Eski çağlardan bu yana zaman ölçümü ve takvim. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(22), 105-138. https://doi.org/10.1501/Ilhfak_000000028
• Çam, İ. D., Yılar, M. B. ve Ünal, O. (2020). Son dönem Osmanlı ve güncel ders kitaplarında tasarruf değeri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(3) 100. Yıl Eğitim Sempozyumu Özel Sayı, 350-374.
• Demir, Y., & Atasoy, E. (2018). 5. Sınıf sosyal bilgiler ders kitabının (2017) değerlendirilmesi. Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2) :753-780. https://doi.org/10.19171/uefad.505647
• Forster, N. (1994). The analysis of company documentation. C. Cassell & G. Symon (Eds.), Qualitative Methods in Organizational Research, a Practical Guide (1st ed., pp.147-166). Sage Publication.
• Fraenkel, J.R., & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education, (7 th ed.) Mc Graw-Hill.
• Gordy, L. L., & Pritchard, A. M. (1995). Redirecting our voyage through history: A content analysis of social studies textbooks. Urban Education, 30(2), 195-218.
• Grazıa, M. D. (2010). Cultural reformations: medieval and renaissance in literary history. B. Cummıngs & J. Sımpson, (Eds.), Anachronısm (1st ed., p.13-95). Oxford University Press.
• Gülersoy, A. E. (2013). İdeal ders kitabı arayışında sosyal bilgiler ders kitaplarının bazı özellikler açısından incelenmesi. International Journal of New Trends in Arts, Sports &ScienceEducation,2(1): 8 -26.http://www.ijtase.net/index.php/ijtase/article/view/313/350
• Güner, İ., & Ertürk, M. (2004). Türkiye il merkezi kent adlarının kaynakları üzerine bir araştırma. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 39-62. https://dergipark.org.tr/tr/pub/musbed/issue/23501/250397
• Hessler, P. (2007, 21 Mayıs). Çin'den mektup: Duvarda yürümek. The New Yorker. https://stringfixer.com/tr/Ming_Great_Wall
• İvanov, M. S. (2021). İran tarihi en eski çağlardan 20. yüzyıla (H. Demiroğlu, Çev. Ed). Selenge Yayınları (Çalışmanın orjinali 2021’de yayımlanmıştır).
• Jardine, N. (2000). Uses and abuses of anachronısm in the hıstory of the scıences. History of Science, (38),251-270. https://articles.adsabs.harvard.edu.
• Kanat, C, (2012). Tarihin medya ile imtihanı (Tarih, Medya ve Kurgu). (1. baskı) Yeditepe Yayınevi.
• Kaymakcı, S. (2013). Sosyal bilgiler ders kitaplarında sözlü ve yazılı edebî türlerin kullanım durumu. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (20), 230-255. https://dergipark.org.tr/tr/pub/zgefd/issue/47944/606584
• Kort, F. (2017). Human rights education in social studies in the Netherlands: A case study textbook analysis. Prospects, 47(1-2), 55-71.
• Köroğlu, K. (2018). Eski mezopotamya tarihi başlangıcından perslere kadar. (12. baskı) İletişim Yayınları. Kuş, Z., Merey, Z., & Karatekin, K. (2013). İlköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 183-214.
• Lewis, B. (2015). Ortadoğu (S.Y. Kölay, Çev. Ed). Ankara: Arkadaş Yayınevi (Çalışmanın orjinali 2005’de yayımlanmıştır).
• Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2022). Taslak ders kitabı ve eğitim araçları ile bunlara ait elektronik içeriklerin incelenmesinde değerlendirmeye esas olacak kriterler ve açıklamaları. https://ttkb.meb.gov.tr/www/ders-kitaplarinin-incelenmesi/kategori/10
• Milli Eğitim Bakanlığı. MEB (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu sosyal bilgiler 5. sınıf ders kitabı. MEB Yayınları. https://www.mebkaynak.com/category/sosyalkit/
• Milli Eğitim Bakanlığı. MEB (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu sosyal bilgiler 6. sınıf ders kitabı. MEB Yayınları. https://www.mebkaynak.com/category/sosyalkit/
• Milli Eğitim Bakanlığı. MEB (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu sosyal bilgiler 7. sınıf ders kitabı. MEB Yayınları. https://www.mebkaynak.com/category/sosyalkit/
• Milli Eğitim Bakanlığı. MEB. (2021). Sosyal bilgiler 4. sınıf ders kitabı. TUNA Yayınları. https://www.mebkaynak.com/category/sosyalkit/
• Ortaylı, İ. (2006). Son imparatorluk osmanlı, (26. baskı). Timaş Yayınları.
• Öztürk, İ. H. (2011). Tarih öğretiminde anakronizm sorunu: sosyal bilgiler ve tarih ders kitaplarındaki kurgusal metinler üzerine bir inceleme. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(1), 37-58. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/179016
• Rancière, J. (2015). The concept of anachronism and the historian's truth (english translation). The History of the Present. 3(1), 21-52. doi:10.21427/D7VM6F
• Shaver, J. P. (1965). Reflective thinking, values, and social studies textbooks. The School Review, 73(3), 226-257.
• Sumalatha, K., & Ramakrishnaiah, D. (2004). Sex bias in secondary school social studies textbooks: A case study in India. American Journal of Applied Sciences, 1(1), 62-63.
• Şahin, M. (2014). Sosyal bilgiler ders kitaplarının görsel tasarım ilkeleri açısından değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (1) :31-46. https://dergipark.org.tr/en/pub/cusosbil/issue/32277/353146
• Şengül Bircan, T., & Safran, M. (2013). Tarih öğretiminde haritaların önemi ve kullanımı. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2):461-476. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1490606
• Şimşek, A. (2022). Tarih ne işe yarar?, (1.baskı). İstanbul : Kapı Yayınları.
• T.C. Maarif Vekilliği (Milli Eğitim Bakanlığı). (1941). Birinci Coğrafya Kongresi; 6-21 Haziran 1941, Raporlar, Müzakereler, Kararlar. (Yayın No. 1942). https://books.google.com.tr/books/about/Birinci_Co%C4%9Frafya_Kongresi.html?id=MjAyPwAACAAJ&redir_esc=y
• Tomal, N. & Yılar, M. B. (2019). An evaluation of social studies textbooks in Turkey: A content analysis for curriculum and content design. Review of International Geographical Education Online, 9(2), 447–457.
• Turan, M. (2018, 7-8 Aralık). Tarihte bilginin doğruluğu meselesi: zaman-mekân ve kaynak tahlili [sözlü bildiri]. 2. Uluslararsı Türk Dünyası Eğitim Bilimleri ve Sosyal Bilimler Kongresi. Ankara.
• Umachandran, M., & Rood, T. (2020). Anachronism and antiquity. (1. baskı) Bloomsbury Publishing.
• Verbeeck, G. (2006). Anachronism and the rewriting of history: the South Africa case. The Journal for Transdisciplinary Research in Southern Africa, 2 (1), 181-200. doı:10.4102/td. v2i1.314
• Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis. Advance online publication. https://www.researchgate.net/publication
• Waldron, A. (1988). Çin seddi efsanesi: Kökenleri ve modern Çin'deki rolü. Yale Eleştiri Dergisi, 2 (1): 67–104. https://stringfixer.com/tr/Great_Wall_of_China
• Yılar, M. B., & Çam, İ. D. (2021). Who are we? and Who are they? The construction of Turkish national identity in textbooks within the context of the Turkish War of Independence. Middle Eastern Studies, 57(6), 880-903.
• Yılar, M. B., ve Çam, İ. D. (2023). Güncel Sosyal Bilgiler ders kitaplarında girişimcilik. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(1), 53-68.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, K. (2016). İpek yolu mefhumundaki doğrular ve yanlışlar. F. Atasoy (Ed.), Yükselen İpek Yolu 2. Cilt İpek Yolu’nda Bilgi Ve Siyaset (1. baskı, s.291-301). Türk YurduYayınları.