Peyzaj Potansiyelinin Kırsal Turizm Açısından Değerlendirilmesi: Göktepe (Karaman) Beldesi Örneği

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: Özel Sayı, 13 - 19, 31.12.2021

Figen Altıner , Abdullah Kelkit

Öz

Hızlı nüfus artışı, yoğun çalışma koşulları, kentleşme, çevre kirliliği, iklimsel değişimler gibi sebeplerden kaynaklı insanların doğal ortamlarda vakit geçirme isteği fiziksel ve ruhsal bir ihtiyaç haline dönüşmüştür. Bu dönüşüm, son yıllarda kırsal turizme yönelik gelişmeleri de beraberinde getirmiştir. Kırsal turizm çalışmaları insanlara farklı eğlence ve dinlenme olanaklarının sunması yanında, bulunduğu bölge için önemli kırsal kalkınma araçlarından biri haline gelmiştir. Ancak ekosistemler üzerindeki değişim ve gelişim hareketleri gibi, kırsal turizm çalışmaları da koruma temelli planlamalar çerçevesinde incelenmeli ve planlanmalıdır. Sürdürülebilir, doğru ve nitelikli planlamalar ve mekânsal analizler yapılabilmesi için alanın mevcut ve geleceğe yönelik olumlu-olumsuz özelliklerinin belirlenmesi gerekmektedir. Peyzaj potansiyellerinin sürdürülebilir kırsal turizm faaliyetleri açısından değerlendirilmesi ve gerekli önerilerin ortaya koyulması bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Araştırma alanı olarak, kırsal turizm potansiyeli bakımından güçlü özelliklere sahip ve Karaman ili sınırları içerisinde yer alan Göktepe beldesi seçilmiştir. Göktepe Beldesi; şifalı çamur yatakları, kaya mezarları, doğal yürüyüş alanları, endemik bitki türü varlığı ve yaban hayatı gibi önemli kaynak değerlerine sahiptir. Ayrıca yörede halen Yörük kültürünün devam ediyor olması çalışma alanını kırsal turizm açısından öncelikli destinasyonlardan biri haline getirmektedir. Çalışma kapsamında belde belediyesi yönetimi ve beldeye bağlı köy muhtarlarıyla çalışma konusu ve alanına ilişkin görüşmeler yapılmıştır. Bu görüşmelerden elde edilen bilgi ve belgelere ek olarak, yerinde gözlem ve irdelemeler yapılmıştır. Aynı zamanda Coğrafi Bilgi Sistemleri yardımıyla beldenin ve yakın çevresinin doğal ekosistemine ait altlık haritaları oluşturulmuştur. Elde edilen tüm veriler çerçevesinde Göktepe Beldesi’nin kırsal turizm potansiyeli SWOT analiziyle belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma çerçevesinde beldenin tüm bu özellikleri dikkate alınarak alanın kırsal turizm açısından güçlü ve zayıf yönleri ve geleceğe yönelik olarak fırsat ve tehditler detaylı olarak ortaya konmuştur. Ayrıca kırsal kalkınmanın önemli araçlarından biri olan turizm faaliyetlerinin sürdürülebilirliği açısından çeşitli öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kırsal turizm, coğrafi bilgi sistemleri, peyzaj planlama, SWOT analizi

Kaynakça

• Abdollahzadeh, G., & Sharifzadeh, A. (2014). Rural residents’ perceptions toward tourism development: a study from Iran. International Journal of Tourism Research, 16, 126-136.
• Akyürek, S., Özdemir, Ö., Çeken, H. (2018). Gümüşhane ilinin kırsal turizm potansiyeli ve yerel halkın kırsal turizm hakkındaki görüşleri (Zigana Köyü örneği). Uluslararası Kırsal Turizm ve Kalkınma Dergisi, 2(2), 10-19.
• Aref, F., & Gill, S. S. (2009). Rural tourism development through rural cooperatives. Nature and Science, 7(10), 68-73.
• Arnold, J. (2004). Why Rural tourism is no picnic http://news.bbc.co.uk/ 2/hi/business/3683742.stm (Erişim Tarihi: 01.02.2021).
• Ayazlar, R. A. (2017). Kırsal turizmde yerel halkın tutumu. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 53-69.
• Bağcı, Y., Erdoğan, R., Doğu, S. (2016). Sarıveliler (Karaman) ve çevresinde yetişen bitkilerin etnobotanik özellikleri. Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Fen Dergisi, 42(1), 84-107.
• Barke, Michael. (2004). Rural tourism in Spain. International Journal of Tourism Research, 6(3), 137-149.
• Çakmak, M. H., & Melda, C. A. N. (2020). Mamak ilçesinin (Ankara) hava kalitesinin iyileştirilmesine yönelik düzenleyici ekosistem hizmetlerinin hesaplanması. Bilge International Journal of Science and Technology Research, 4(2), 141-149.
• Çeken, H., Karadağ, L., Dalgın, T. (2007). Kırsal kalkınmada yeni bir yaklaşım kırsal turizm ve Türkiye’ye yönelik teorik bir çalışma. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 8(1), 1-14.
• Dursun, C., Demiral, M., Zengin, B., Batman, O. (2017). 2023 Türkiye turizm stratejisi kapsamında kırsal turizmin değerlendirilmesi. Uluslararası Kırsal Turizm ve Kalkınma Dergisi (IRTAD) E-ISSN: 2602-4462, 1(1), 1-5.
• Ermenek Belediyesi. (2017). Yeniden başlamak için Ermenek1001.https://ermenek.bel.tr/icerik/ermenek1001 (Erişim Tarihi: 01.06.2021).
• Göktepe Belediyesi. (2021). http://www.goktepe.bel.tr/ (Erişim Tarihi: 03.06.2021).
• Gülçin, D. (2020). Kentsel ölçekte peyzaj uygulama projesinin hazırlanması ve değerlendirilmesi: Koçarlı-İncirliova karayolu örneği. Bilge International Journal of Science and Technology Research, 4(2), 129-140.
• Güney, D., & Göller, V. (2016). Kırsal turizm konusunda yerel halkın yaklaşımının belirlenmesi: Misi köyü örneği. Turizm Akademik Dergisi, 3(2), 25-36.
• Gürlek, T. B. (2002). SWOT analizi. Türkiye bilimsel ve teknik araştırma kurumu. www.tys-tr.com. (Erişim Tarihi: 01.02.2021).
• Haberal, H. (2015). Turizmde alternatif doğa turizmi kırsal turizm yayla turizmi. Ankara: Detay Yayıncılık, 1(1), 1-304.
• Haider, P.U., Melzer, V., Jiricka, A. (2014). Rural tourism opportunities: strategies and requirements for destination leadership in Peripheral areas. Tourism Review, 69(3), 216-228.
• Kesici, M. (2012). Kırsal turizme olan talepte yöresel yiyecek ve içecek kültürünün rolü. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi,14(23), 33- 37.
• Kiper T., & Yılmaz E. (2008). Şarköy-Kumbağ arasında kırsal kalkınmayı destekleyici turizmin olabilirliği ve yerel halkın rolü. Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5, 159-168.
• López, E. P., & García, F. C. (2006). Agrotourism, sustainable tourism and ultraperipheral areas: the case of Canary Islands. PASOS Revista de Turismo Y Patrimonio Cultural, 4(1), 85-97.
• Pina, I. P. A., & Delfa, M. T. D. (2005). Rural tourism demand by type of accommodation. Tourism Management, 26, 951-959.
• Polat, A. T. & Önder, S. (2006). Karapınar ilçesi ve yakın çevresi peyzaj özelliklerinin ekoturizm kullanımları yönünden değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 20(40), 53-64.
• Soykan, F. (2003). Kırsal turizm ve Türkiye turizmi için önemi. Ege Coğrafya Dergisi, 12(1), 1–11.
• Surat, H. (2020). Gevaş ilçesinin kırsal turizm potansiyelinin SWOT analizi ile değerlendirilmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 23-36.
• Torun, E. (2013). Kırsal turizmin bölge insanına katkıları. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 15(24), 31-37.
• TÜİK, (2021). Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr/Start.do (Erişim Tarihi: 12.07.2021).
• Uçar, M., Çeken, H., Ökten, Ş. (2010). Kırsal turizm ve kırsal kalkınma (Fethiye Örneği). Ankara: Detay Yayıncılık, 2(1), 1-168.
• Wilson, S., Fesenmaier, D. R., Fesenmaier, J., Es, J. C. V. (2001). Factors for success in rural tourism development. Journal of Travel Research, 40(2), 132-138.
• Yaylı, A. (2016). Kırsal turizm. İçinde: A. Yaylı ve Ö. Sürücü (Editörler). Özel İlgi Turizmi, Ankara: Detay Yayıncılık, 205-232.
• Zhang, X. (2012). Research on the development strategies of rural tourism in suzhou based on SWOT analysis. Energy Procedia, 16, 1295-1299.