The Problems In Imam-Hatip High Schools According To School Managers

Yıl 2019, Cilt: 2019 Sayı: 40, 375 - 406, 31.12.2019

Ali Baltacı

https://doi.org/10.28949/bilimname.567258

Öz

Imam-hatip high schools, which are opened for educating the qualified religious officials required by the society, are the institutions where religious education, which is a privileged area within the general education system, is offered at the level of secondary education. As in all schools in the general education system, different types of problems are encountered in imam-hatip high schools that have a religion based education concept. The task of the school managers is to find permanent and acceptable solutions to the problems in school. School managers who apply a wide variety of methods for this purpose can bring unique solutions to problems. The problems faced by the managers of Imam Hatip High School covered by the major responsibilities of any school manager. Imam-hatip high school managers are mostly responsible for (1) religious education curricula, (2) students, (3) teachers and other staff, (4) financial resources and (5) other services provided by the school. While this broad area of responsibility seems to be somewhat unfavorable, the desire to hold the power inherent in the management task, or to serve religious education as part of the case, is more dominant in school managers to choose school management than to teach. The managers of Imam Hatip High School evaluated with different success criteria. At this point, the success of the manager related to the policies of religious education and the efforts in the application of both written and traditional rules and principles and with effective management or leadership characteristics. Imam-hatip high schools are dynamic institutions that affected positively and negatively by social, economic, cultural, political, scientific and technological developments and changes. In order to be able to manage imam-hatip high schools in a way to adapt to these changes, the school manager must have the ability to make critical administrative decisions and to solve the various problems encountered during the day.
This research carried out to determine the problem sources and solution proposals faced by imam-hatip high school managers. For this purpose, the following questions sought:
1. What are the problems faced by the managers of Imam Hatip High School?
2. Which solutions do the Imam-hatip high school managers recommend?
In the study, which designed as a descriptive survey model, it has been reached all school managers (principals and assistants) in the universe with the help of full counting method. The study conducted in 2173 school managers working in official imam-hatip high schools of Ministry of National Educatin (MoNE) in the central districts of Adana, Ankara, Bursa, Çorum, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Konya, Samsun, and Trabzon. Of the 2173 participants in the study, 90.06% were male and 86.33% were undergraduate. In addition, 39,76% of the participants have a seniority level exceeding 11 years and 52,60% is a graduate of the Faculty of Theology. In order to collect the study' data, the related literature has been examined and a data collection tool has been developed by researcher with the Nominal Group Technique, based on the opinions of 143 imam-hatip high school managers working in Kırşehir, Manisa, Mardin and Tokat provinces. Twenty focus groups formed for 6-8 people while creating Nominal Groups; these focus groups asked to express their problems in imam-hatip high schools. For this purpose, each focus group prepared various lists of problems, and then these lists distributed to all groups and they asked to score in order of importance. Then, the researcher formed a basic draft scale. The scale used in the study consists of 30 items in six dimensions and evaluated with 5-point Likert-type scoring.
According to the study' findings, imam-hatip managers encounter a variety of problem areas such as general education and religious education, students, staff, managerial, business and out of school problems. The first three problem areas encountered by Imam-hatip high school managers determined as problems related to students, problems out of school and problems related to personnel. The most important problem area faced by Imam Hatip high school managers is student problems. The student, who is the cause of the school's natural existence, is also the main problem and the main problem area in the school. According to the findings of this research, the basic problem of the students of imam-hatip high school is the future expectation or the lack of hope for the future. It can be said that a generation who has lost hope for the future will not be willing to acquire the competencies required by age. In addition, one of the important problems caused by students is student absenteeism. Schools cannot attract students' attention, and students to be bored or lectured in many classes. One of the main problems faced by the managers of Imam Hatip High School is the financial and resource problems. Although there is an increasing interest in Imam-hatip high schools in recent years, resource shortage is also seen in religious education institutions as a chronic education problem. Among the findings of this research, the remarkable teacher-specific problems are an important problem area in improving the academic quality and success of imam-hatip high schools. In addition, the shortcomings of teachers in many areas with undisciplined, inconsistent or unqualified teachers lead to low academic achievement of students attending imam-hatip high schools, and violence, substance use and disciplinary problems in these schools.
As a result, Students' lack of expectations from the future, absenteeism, and indifference to the lessons; teachers 'lack of interest, insufficient and unwillingness, lack of financial resources provided to schools, lack of parents' interest, and inadequacy of religious education programs are among the major problems. In addition, strict bureaucracy, unpredictable administrators, school security problems, building and equipment deficiencies, and Syrian students are among the important problems. Ensuring the functioning of democratic decision processes, increasing financial resources and following a fair policy in resource allocation are among the solutions proposed by school managerss. The results of the inefficiency of the imam-hatip school manager working in a problematic environment affect teachers, students and parents, in particular, the society. By focusing on the problems experienced by the school managers, it may be possible to identify which factors cause problems in schools and to take measures to facilitate these problems. It thought that the research will reveal the sources of problems of imam-hatip high school managers and will make a significant contribution to the religious education policies and the literature of religious education.

Anahtar Kelimeler

Religious education, imam-hatip high school, school principal, problem, solution proposal

Okul Yöneticilerine Göre İmam-Hatip Liselerinde Karşılaşılan Sorunlar

Öz

Bu araştırma, imam-hatip lisesi yöneticilerinin karşılaştıkları sorun kaynakları ile onların çözüm önerilerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modelinde tasarlanan çalışmada, tam sayım örneklemesi yöntemi ile evrendeki tüm okul yöneticilerine ulaşılmıştır. Araştırma Adana, Ankara, Bursa, Çorum, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Konya, Samsun ve Trabzon illerindeki imam-hatip liselerinde 2018-2019 eğitim öğretim yılında görev yapmakta olan 2173 okul yöneticisi örnekleminde yürütülmüştür. Araştırma verilerinin toplanması amacıyla araştırmacı tarafından “Nominal Grup Tekniği” ile bir veri toplama aracı geliştirilmiştir. Ölçekteki her bir boyut için önem ve öncelik sıraları betimsel istatistik yöntemlerle belirlenmiştir. Araştırma bulgularına göre imam-hatip yöneticileri, genel eğitim ve din öğretimi, öğrenci, personel, yönetsel, işletme ve okul dışı sorunlar gibi çok çeşitli sorun alanlarıyla karşılaşmaktadır. Yöneticilerin karşılaştığı ilk üç sorun alanı, öğrenci kaynaklı sorunlar, okul dışı sorunlar ve personel kaynaklı sorunlar olarak saptanmıştır. Okul yöneticilerine göre öğrencilerin gelecekten beklentilerin olmaması, devamsızlık ve derslere ilgisizliği; öğretmenlerin ilgisiz, yetersiz ve isteksiz olması ile okullara sağlanan maddi kaynakların yetersizliği, veli ilgisizliği, öğretim programının yetersizliği önemli sorunlardandır. Ayrıca katı bürokrasi, liyakatsiz yöneticiler, okulun güvenlik sorunları, bina ve donanım yetersizlikleri ile Suriyeli öğrenciler de önem arz eden sorunlar arasındadır. Demokratik karar süreçlerinin işlerliğinin sağlanması, maddi kaynakların arttırılması ve kaynak dağıtımında adil bir politika izlenmesi okul yöneticilerinin önerdiği çözümler arasındadır. Araştırmanın imam-hatip lisesi yöneticilerinin sorun kaynaklarını açığa çıkararak gerek din öğretimi politikalarını belirleyicilere gerekse din eğitimi literatürüne önemli bir katkı sunacağı ve yeni çalışma alanlarını belirginleştireceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Din eğitimi, imam hatip lisesi, okul müdürü, sorun, çözüm önerisi

Kaynakça

• ADIGÜZE, A., & KARADAŞ, H. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin okula ilişkin tutumlarının devamsızlık ve okul başarıları arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 49-67.
• ALTAŞ, N. (2001). İlköğretimde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretimi. Ankara: Nobel Akademik Yayın.
• AMIN, S. (2006). Modernite, Demokrasi ve Din. İstanbul: Yordam Kitap.
• ASLAN, H., & KARIP, E. (2014). Okul müdürlerinin liderlik standartlarının geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 20(3), 255-279.
• ASLANARGUN, E., & BOZKURT, S. (2012). Okul Müdürlerinin Okul Yönetiminde Karşılaştığı Sorunlar. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 11(2).
• AŞLAMACI, İ. (2017). İmam hatip liselerindeki din eğitiminin niteliği ile ilgili sorunlar: okul yöneticilerinin görüşlerine dayali nitel bir araştirma. Electronic Turkish Studies, 12(10).
• AYHAN, H. (1999). Türkiye’de din eğitimi, 1920-1998. İstanbul: Marmara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Vakf.
• BALYER, A., & GÜNDÜZ, Y. (2011). Değişik ülkelerde okul müdürlerinin yetiştirilmesi: Türk eğitim sistemi için bir model önerisi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 4(2), 182-197.
• BEAUDOIN, M.-N., & TAYLOR, M. (2004). Creating a positive school culture: How principals and teachers can solve problems together. New York: Corwin Press.
• BECKFORD, J. A. (2019). Religion and advanced industrial society (C. 9). Routledge.
• BROOKS, M. C. (2015). School principals in Southern Thailand: Exploring trust with community leaders during conflict. Educational Management Administration & Leadership, 43(2), 232-252.
• BULUÇ, B. (2010). İlköğretim okullarında bürokratik okul yapısı ile okul müdürlerinin liderlik stilleri arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 34(152).
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Atıf İndeksi, 1-213.
• COHEN, J. (2014). The foundation for democracy: School climate reform and prosocial education. Journal of character education, 10(1), 43-52.
• CONVEY, J. J. (2012). Perceptions of Catholic identity: Views of Catholic school administrators and teachers. Catholic Education: A Journal of Inquiry and Practice, 16(1), 187-214.
• ÇAKIR, R., BOZAN, İ., & TALU, B. (2004). İmam hatip liseleri: efsaneler ve gerçekler. TESEV Yayınları İstanbul.
• ÇEKIN, A. (2015). İmam-Hatip lisesi meslek dersleri öğretmenlerinin profesyonelliği üzerine bir araştırma. International Journal of Social Science, 37, 85-100.
• ÇELIKTEN, M. (2004). Bir okul müdürünün günlüğü. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 123-135.
• DEMIRTAŞ, H., & ÖZER, N. (2014). OKUL MÜDÜRLERİNİN BAKIŞ AÇISIYLA OKUL MÜDÜRLÜĞÜ. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 1-24.
• DÖNMEZ, B. (2002). Müfettiş, okul müdürü ve öğretmen algılarına göre ilköğretim okulu müdürlerinin yeterlikleri. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 8(1), 27-45.
• DRAGO-SEVERSON, E. (2012). New Opportunities for Principal Leadership: Shaping School Climates for Enhanced Teacher Development. Teachers college record, 114(3), n3.
• ERTIT, V. (2013). Sekülerleşme Teorisinde Bilim ve Din İlişkisine Farklı Bir Yaklaşım. Journal of Social Sciences Eskisehir Osmangazi University/Eskisehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2).
• FORZA, C. (2002). Survey research in operations management: a process-based perspective. International journal of operations & production management, 22(2), 152-194.
• FREIBERG, H. J. (2005). School climate: Measuring, improving and sustaining healthy learning environments. Routledge.
• GÖCEN, G., & KAYA, Z. (2014). İmam‐hatip liselerinde çalişan öğretmen ve yöneticilerin okul iklim algisi ve bu algiya etki eden faktörler (Istanbul örneği). Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (36), 67-102.
• GRACE, G. (2003). Leadership in Catholic schools. Içinde The contemporary Catholic school (ss. 75-94). Routledge.
• HANKE, M. (2017). Conjugate gradient type methods for ill-posed problems. Routledge.
• HARVEY, G. (2005). Animism: Respecting the living world. Wakefield Press.
• HUNT, T., OLDENSKI, B. T., & WALLACE, T. J. (2005). Catholic school leadership: An invitation to lead. Routledge.
• KARATEKE, T. (2015). İmam-hatip liselerinde idarecilerin karşilaştiklari sorunlara yönelik nitel bir çalişma. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3(5), 145-171.
• KAYADIBI, F. (2001). Eğitim kalitesine etki eden faktörler ve kaliteli eğitimin üretime katkısı. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (3).
• KAYIKLIK, H. (2011). Din psikolojisi: Bireysel dindarlık üzerine. Adana: Karahan Kitabevi.
• KOÇ, A. (2009). İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Yeterlikleri Üzerine Bir Araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13(2), 131-174.
• KOÇ, A. (2010). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin yeterlikleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(19), 107-149.
• KÖYLÜ, M. (2013). Türkiye’de Yüksek Din Öğretimi: Nicelik mi Nitelik mi? Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 35(35), 21-44.
• LAVERY, S. D., & Hine, G. S. (2013). Catholic school principals: Promoting student leadership. Journal of Catholic Education, 17(1), 41-66.
• LEITHWOOD, K., & STEINBACH, R. (1995). Expert problem solving: Evidence from school and district leaders. SUNY Press.
• MARRIOTT, J., RAVISHANKER, N., GELFAND, A., & PAI, J. (1996). Bayesian analysis of ARMA processes: Complete sampling-based inference under exact likelihoods. Bayesian analysis in statistics and econometrics, 243-256.
• MEB. (2018). Millî Eğitim Bakanlığı 2023 Eğitim Vizyonu Belgesi. Geliş tarihi 02 Mayıs 2019, gönderen http://2023vizyonu.meb.gov.tr/
• NUZZI, R. J., HOLTER, A. C., & FRABUTT, J. M. (2012). Striving for balance, steadfast in faith: The Notre Dame study of US Catholic elementary school principals. IAP.
• OZGUR, I. (2012). Islamic schools in modern Turkey: Faith, politics, and education. Cambridge University Press.
• ÖCAL, M. (1994). İmam-Hatip liseleri ve ilköğretim okulları (C. 1). Ensar Neşriyat.
• ÖRÜCÜ, D. (2014). Öğretmen adaylarının okul, okul yönetimi ve Türk eğitim sistemine yönelik metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 20(3), 327-358.
• ÖZDEMIR, S. (2012). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
• ÖZTEKIN, Ö. (2013). Lise öğrencilerinin devamsızlık nedenlerinin incelenmesi. ESOGÜ, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• REGA. Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumlarına Yönetici Görevlendirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. , Pub. L. No. 30681 (2019).
• ROBEY, P. V., & HELFENBEIN, R. J. (2018). Perspectives of Urban School Principals From Nontraditional Contexts: A Study of Urban Public Charter and Private School Leaders. Education and Urban Society, 50(4), 303-327.
• SÜNGÜ, H. (2012). Türkiye, Almanya, Fransa ve İngiltere’de okul müdürlerinin atanması ve yetiştirilmesi. Sakarya University Journal of Education, 2(1), 33-48.
• ŞAHIN, A. E. (2000). İlköğretim okulu müdürlerinin yeterlikleri. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 6(2), 243-260.
• ŞIŞMAN, M. (2018). Öğretim liderliği. Pegem Atıf İndeksi, 001-256.
• TOSUN, C. (2017). Din eğitimi bilimine giriş. Pegem Atıf İndeksi, 1-215.
• TURAN, S. (2002). Teknolojinin okul yönetiminde etkin kullanımında eğitim yöneticisinin rolü. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 8(2), 271-281.
• VAN AKEN, J. E., & BERENDS, H. (2018). Problem solving in organizations. Cambridge University Press.
• VURAL, R. A., & SADIK, F. (2003). İlköğretim okul binalarının fiziksel açıdan değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 28(130).
• YIĞIt, B., & BAYRAKDAR, M. (2006). Okul-çevre ilişkileri. Pegema Yayıncılık.
• ZORALOĞLU, Y. R., ŞAHIN, İ., & FIRAT, N. Ş. (2005). İlköğretim okullarında kaynak sorunu. Eğitim Bilim Toplum, 3(12), 86-101.