Teaching of Belief in Destiny in Secondary Schools’ Religious Culture and Ethics Knowledge Courses: An Investigation Based on the Views of Teachers at Schools Admitting Students Through Exam

Yıl 2022, Sayı: 47, 869 - 897, 30.04.2022

Mahmut Zengin , Fatma Zehra Doğan

https://doi.org/10.28949/bilimname.1063668

Öz

Religious Culture and Ethics Knowledge courses aim to provide students with a true perception of destiny, so that they can make sense of the universe, life and their own existence. In this study, the teaching of belief in destiny in secondary schools’ religious culture and ethics knowledge courses curricula and textbooks and the views of teachers on this subject are examined. The study was structured according to the case study, which is a qualitative research design, and document analysis and interview techniques were used to collect the data. 30 religious culture and moral knowledge teachers participated in the study, the data were collected through a semi-structured interview form and descriptive analysis was carried out. When the curricula and textbooks are examined, it is found that there has been a change from traditional to a more rational religious understanding in the teaching of belief in destiny. The findings of the teacher interviews reveal that, social media is the most important factor on students’ perceptions of destiny. Although students have some difficulties in understanding the consept of destiny, they show a high level of interest and curiosity about the subject. As a significant finding, it is found that the content of the Religious Culture and ethics Knowledge course is not very effective in the students’ perceptions of destiny. Teachers also criticized the decision to remove the teaching unit about belief in destiny from the curriculum after the 2018 update. Textbooks are found by teachers to be quite inadequate in the face of students' questions about destiny. It is understood from the findings that some teachers have a low tendency to see themselves as competent in teaching of belief in destiny, and they have some difficulties in answering students' questions, specifically on issues such as the problem of evil and the attributes of God.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Religious Teaching, Religious Culture and Ethics Knowledge, Teaching of Belief in Destiny, Religious Subject Teacher

Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Derslerinde Kader İnancı Öğretimi: Sınavla Öğrenci Alan Okullardaki Öğretmenlerin Görüşlerine Dayalı Bir İnceleme

Öz

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) dersleri öğrencilerin evreni, hayatı ve kendi varlıklarını anlamlandırabilmeleri için onlara doğru bir kader algısı kazandırmayı hedeflemektedir. Bu çalışmada ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretim programları ve ders kitaplarında kader inancı öğretimi ile öğretmenlerin bu konu hakkındaki düşünceleri incelenmektedir. Araştırma nitel bir araştırma deseni olan durum çalışmasına göre yapılandırılmış, verilerin toplanmasında ise doküman incelemesi ve görüşme teknikleri kullanılmıştır. Çalışmaya 30 Din Kültürü ve Ahlak bilgisi öğretmeni katılmış, veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmış ve betimsel analiz gerçekleştirilmiştir. Öğretim programları ve ders kitapları incelendiğinde kader inancı öğretiminde geleneksel din anlayışından daha rasyonel bir din anlayışına doğru değişim yaşandığı tespit edilmiştir. Öğretmen görüşmelerinden elde edilen bulgulara göre, öğrencilerin kader algıları üzerinde en çok sosyal medya etkilidir. Öğrenciler her ne kadar kader konusunu anlamakta bazı zorluklar yaşasa da konuya yüksek düzeyde ilgi göstermekte ve merak etmektedirler. Önemli bir bulgu olarak Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders içeriğinin öğrencilerin kader algıları üzerinde çok etkili olmadığı tespit edilmiştir. Öğretmenler ayrıca 2018 yılındaki güncelleme sonrasında kader inancı ile ilgili ünitenin öğretim programından çıkarılması kararını eleştirmişlerdir. Ders kitapları ise öğrencilerin kader ile ilgili sorgulamaları karşısında oldukça yetersiz bulunmaktadır. Bulgulardan bazı öğretmenlerin kader inancı öğretiminde kendilerini yeterli görme eğilimlerinin düşük olduğu, özellikle kötülük problemi, Allah’ın sıfatları gibi konularda öğrenci sorularına cevap vermekte bazı zorluklar yaşadıkları anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Din Öğretimi, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Kader Öğretimi, Din dersi öğretmeni

Kaynakça

• AKDEMİR, A. B. (2020). Ortaöğretim Öğrencilerinin İman Esaslarına İlişkin Görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 75 (13), 526-544.
• ALGÜL, H., APAYDIN, Y., BARDAKOĞLU, A., DÖNMEZ, İ. K., ERKAL, M., HARMAN, Ö. F., KILAVUZ, A. S., ULUDAĞ, S. &YÜCEL, İ. (2012). İlmihal: İman ve İbadetler. (18. bs). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• AYAS, M. (2020). Kader-Kaza Kavramının Öğretimi ve Kavram Yanılgıları Üzerine Bir İnceleme. Türk Akademik Araştırmalar Dergisi, 3 (5), 358-380.
• BALCI, M., TURGUT, Ç., KARAÇOBAN, A., PAÇA, H., TÜRKER, A. S. & YILDIZ, M. (2006). Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitabı 11. Sınıf. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• BOLAY, H. (1982). Lise ve Dengi Okullar İçin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 2. Millî Eğitim Basımevi.
• CANKAT, S. (1968). Din Bilgisi Lise ve Dengi Okullar I. Minnetoğlu Kitabevi.
• CRESWELL, J. W. (2016). Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. (3. bs). Siyasal Yayınevi.
• FETTAH, İ. A. (1993). Cebriyye. TDV İslam Ansiklopedisi. 7, 205-208. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• GÖLCÜK, Ş. (1997). Bakıllani ve İnsanın Fiilleri. (1. bs). Türkiye Diyanet Vakfı.
• HALACOĞLU, A. (1974). Lise ve Dengi Okullar İçin Din Bilgisi I-II. Dizerkonca Matbaası. https://kuran.diyanet.gov.tr
• KÂDÎ ABDULCEBBAR (2013). Şerhu’l-Usûli’l-Hamse Mu’tezile’nin Beş İlkesi. (İlyas Çelebi, Çev.). (1. bs). Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• KAZANCI, A. L. (1971). İslam’da İrade, Kaza ve Kader. (4. bs). İrfan Yayınevi.
• KESKİNER, E. (2016). Din Eğitimi-Öğretimi Bağlamında Kader Anlayışı (1. bs). Pasifik Ofset.
• KESKİNER, E. (2018). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitaplarındaki Kader Öğretisi Üzerine Bir Değerlendirme. Düzce Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2 (2), 50-65.
• KILAVUZ, A. S. (2013). Ana Hatlarıyla İslam Akaidi ve Kelam’a Giriş. (20. bs). Ensar Neşriyat.
• KOÇ, E., ŞİMŞEKÇAKAN, M., BAYDAŞ, M. & ALTAŞ, E. (2012). Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitabı 11. Sınıf. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• KURT, F. (2016). Din İşleri Yüksek Kuruluna İntikal Eden İtikadî Sorular (2006-2010). Muhammed Yuşa Yaşar ve Halil İbrahim Delen (Ed.), İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Halkın Sorunları Bağlamında Günümüz İnanç Sorunları Sempozyumu içinde (s. 39-104). İstanbul: Bağcılar Belediyesi.
• MEB. (1967). Tebliğler Dergisi, 23 Ekim 1967, 30, 1475.
• MEB. (1976). Tebliğler Dergisi, 27 Eylül 1976, 39, 1900.
• MEB. (1982). Tebliğler Dergisi, 29 Mart 1982, 45, 2109.
• MEB. (2005). Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (9, 10, 11 ve 12.sınıflar) Öğretim Programı. Millî Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2010). Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (9, 10, 11 ve 12.sınıflar) Öğretim Programı. Millî Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2018). Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (9, 10, 11 ve 12.sınıflar) Öğretim Programı. Millî Eğitim Bakanlığı. MENKÜÇ, D. (2019). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Görüşleri Işığında Liselerde Deizm Düşüncesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• OKUTAN, Ö. (1980). Lise ve Dengi Okullar İçin Din Bilgisi I-II. İnkılâp ve Aka Basımevi.
• OLGUN, İ. (1970). Din Dersleri I-II. Bilgi Basımevi.
• ÖCAL, M. (2003). Kader ve Kaza İnancının Öğretimi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2 (12), 31-50.
• ÖZARSLAN, S. (1994). 14-18 Yaş Lise Gençlerinde Kader. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ÖZARSLAN, S. (1999). Kader ve Lise Gençlerinde Kader İnancı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (9), 179-192.
• TÜRKMEN, F. (1968). Liseler ve Dengi Okulların Birinci Sınıfları İçin Din Bilgisi. Haşmet Matbaası.
• YAVUZ, K. (2013). Günümüzde İnancın Psikolojisi (1. bs). Boğaziçi Yayınları.
• YAVUZ, Y. Ş. (2001). Kader. TDV İslam Ansiklopedisi, 24, 58-63.
• YAVUZ, Y. Ş. (2003). Maturidiyye. TDV İslam Ansiklopedisi, 31, 165-175.
• YAZICIOĞLU, M. S. (1998). Maturidi Kelamında İnsan Hürriyeti Meselesi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1 (30), 155-169.
• YEPREM, M. S. (1984). İrade Hürriyeti ve İmam Maturidi. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• YILDIRIM, A. & ŞİMŞEK, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (10. bs). Seçkin Yayıncılık.
• ZENGİN, M. (2017). Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikalarının Din Dersi Öğretim Programlarına Etkileri. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 36 (19), 113-137.