Erkek incir genetik çeşitliliği üzerine çalışmalar: Erkek incir genetik kaynakları (Ficus carica var. caprificus L.) muhafaza ve karakterizasyonu projesi

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 3, 192 - 202, 15.12.2023

Arzu Ayar , Aytekin Belge , Mesut Özen , Berrin Şahin , Çağlar Karacaoğlan

https://doi.org/10.46309/biodicon.2023.1223530

Öz

Türkiye'de zengin genetik çeşitliliğe sahip yabani erkek incir ağaçları, değerli gen kaynaklarından birini oluşturmaktadır. Tozlayıcı olarak kullanılan erkek incir genetik kaynakları, korunması ve geleceğe aktarılması açısından önemlidir. İncir Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (Aydın/Türkiye), erkek incir genetik kaynaklarının korunmasından birinci derecede sorumlu kurumdur. Türkiye'nin incir yetiştirme bölgelerinde yapılan anket ve seleksiyon çalışmaları ile toplanan erkek incir çeşitlerinin ve genotiplerinin korunması, koleksiyonun yeni çeşit ve genotiplerle zenginleştirilmesi, karakterize edilmesi ve sonraki ıslah çalışmaları için genetik çeşitlilik sağlanması hedeflenmiştir. Erkek incir genetik kaynakları planının oluşturulmasına 1960'larda başlanmıştır. 2022 yılı itibariyle genetik kaynaklarında bulunan çeşit ve genotip sayısı 70'dir. Bu çalışmada; proje çalışması genel hatlarıyla değerlendirilmiş, genetik çeşitlilik konusunda bugüne kadar yapılan bilimsel çalışmalar ayrıntılı olarak verilmiştir. İlek meyvelerinin ortalama meyve ağırlığı 7.71 - 49.40g arasında belirlenmiştir. Meyvelerin doğumu 05 Mart - 08 Nisan tarihleri arasında gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

Erkek incir, genetik kaynaklar, incir arazi gen bankası, muhafaza

Destekleyen Kurum

TAGEM, İncir Araştırma Enstitüsü Müd.

Proje Numarası

TAGEM/TBAD/Ü/20/A7/P9/1815

Studies on genetic diversity of caprifig: Caprifig genetic resources (Ficus carica var. caprificus L.) conservation and characterization project

Öz

Wild caprifig trees, varying rich genetic diversity in Turkey, constitute one of the valuable genetic resources. Caprifigs are important to protect the genetic resources to transfer the futureare used as pollinators. Fig Research Institute Directorate (Aydın/ Türkiye) is the institution primarily responsible for the protection of caprifig genetic resources. It has aimed to protect the caprifig cultivars and genotypes collected by survey and selection studies carried out in the fig growing regions of Türkiye, enrich the collection with new cultivars and genotypes, characterize them and provide genetic diversity for further breeding studies. The creation of the caprifig genetic resources plot began in the 1960s. As of 2022, the number of varieties and genotypes in caprifig genetic resources is 70. In this research; The project work has been evaluated in general terms, and the scientific studies on genetic diversity so far have been given in detail. Average fruit weight of Profichi fruits was determined between 7.71 - 49.40g. The birth of the fruits have occured between 05 March and 08 April.

Anahtar Kelimeler

Caprifig, genetic resources, fig field gene bank, conservation

Proje Numarası

TAGEM/TBAD/Ü/20/A7/P9/1815

Kaynakça

• [1] Aljane F., & Essid, (2018). Characterization and assessment of fig (Ficus carica L.) genetic resources in Tunisia: an overview. In Kallel A., Ksibi M., Dhia, H.B., Khelifi, N (Eds). A. Recent Advances in Environmental Science from the Euro-Mediterranean and Surrounding Regions, EMCEI 2017. Advances in Science, Technology & Innovation. ( pp. 1355-1356) Springer, Cham, Switzerland.
• [2] Ayar, A. (2022). İncir (Ficus carica L.) arazi gen bankaları ve çalışmaları. Biyolojik Çeşitlilik ve Koruma, 15 (3) , 308-319. DOI: 10.46309/biodicon.2022.1144871.
• [3] Ayar, A., Seferoğlu, H. & Belge, A. (2022). Sarılop İncir Klonlarının Fenolojik Gözlem Verileri ve Ağaç Gelişim Özellikleri Yönünden Değerlendirilmesi. Uluslararası Anadolu Ziraat Mühendisliği Bilimleri Dergisi , 4 (2) , 42-53 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/uazimder/issue/70074/1030007.
• [4] Bilgin, AA., Mısırlı, A., Belge, A., & Özen, M. (2020). The pollen and fruit properties of Ficus carica caprificus. International Journal of Fruit Science 20(3), 1696-1705. DOI: 10.1080/15538362.2020.1828226
• [5] Caliskan, O., Bayazid, S., Ilgin, M., & Karatas, N. (2017). Doğu Akdeniz Bölgesi doğal popülasyonundaki erkek incir (Ficus carica var. caprificus) genotiplerinin tanımlanması, moleküler karakterizasyonu ve muhafazası. TÜBİTAK TOVAG Proje No:114O034, Hatay, Türkiye.
• [6] Caliskan, O., Bayazit, S., Kılıc, D., Ilgin, M., & Karatas, N. (2021). Pollen morphology and variability of caprifig (Ficus carica var. caprificus) genetic resources in Turkey using multivariate analysis. Scientia Horticulturae, 287, 110283. DOI: 10.1016/j.scienta.2021.110283
• [7] Debbabi, O. S., Khanfir, E., Mohamed, A.D., & Massaoud, M.M. (2021). Ethnobotanical and on farm genetic surveys of Fig (Ficus carica L.) genetic resources in Kerkennah Islands. International Journal of Hortic. Sci. and Techology 8(2),153-163. DOI: 10.22059/ijhst.2020.310191.396
• [8] Ergül, A., Büyük, BP., Hazrati, N. Yılmaz F., Kazan, K., Arslan, N., … & Çobanoğlu F. (2021). Genetic characterisation and population structure analysis of Anatolian figs (Ficus carica L.) by SSR markers. Folia Horticulturae. 33(1), 49–78. DOI: 10.2478/fhort-2021-0005
• [9] Essid, A., F. Aljane, A. Ferchichi, & J.I. Hormaza. (2015). Analysis of genetic diversity of Tunisian caprifig (Ficus carica L.) accessions using simple sequence repeat (SSR) markers. Hereditas 2015, 152:1. DOI: 10.1186/s41065-015-0002-9
• [10] Essid A., Aljane, F., & Ferchichi, A. (2017). Morphological characterization and pollen evaluation of some Tunisian ex situ planted caprifig (Ficus carica L.) ecotypes. South African Journal of Botany, 111, 134-143. DOI: 10.1016/j.sajb.2017.03.001.
• [11] Gaaliche, B., Hfaiedh, L., Trad, M., & Mars, M. (2011). Caprification efficiency of three Tunisian fig (Ficus carica L.) cultivars. J. Nat. Prod. Plant Resour., 1(3), 20-25.
• [12] Gaaliche, B., Zarrouk, I., & Mars, M. (2017). Agro-phenological behaviour of several caprifigs grown in two different ecological areas in Tunisia. Acta Hortic. 1173(1173), 149-156.DOI: 10.17660/ActaHortic.2017.1173.25
• [13] Gaaliche, B., Saddoud, O., & Mars, M. (2012). Hindawi, International Scholarly Research Notices In: Xu, X., Koba, T., Aitken, K. (Academic Eds.) Morphological and pomological diversity of fig (Ficus carica L.) cultivars in Northwest of Tunisia. DOI: 10.5402/2012/326461
• [14] Khadivi- Khub, A., & Anjam, K. (2014). Characterization and evaluation of male fig (caprifig) accessions in Iran. Plant Systematics and Evolution, 300, 2177–2189. DOI: 10.1007/s00606-014-1038-4
• [15] Kokaj, T. (2018). Genotype identıfıcatıon of Roshnık Varıety. Agriculture University of Tirana/ Institute of Plant Genetic Resources. International Journal of Agriculture, Environment and Bioresearch, 3(06).136-145.
• [16] Mirheidari, F., Khadivi, A., Moradi, Y., & Paryan, S. (2020). Phenotypic variability of naturally grown edible fig (Ficus carica L.) and caprifig (Ficus carica var. caprificus Risso) accessions. Scientia Horticulturae, 267(1).109320. DOI: 10.1016/j.scienta.2020.109320
• [17] Öncel, H. (1969). İncir yetiştiriciliğinde ilek ve ilekleme. Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü Yayınları, İstanbul, Türkiye.
• [18] Perez-Jiménez M., López B., Dorado G., Pujadas-Salvá A., Guzmán G., & Hernandez P. (2012). Analysis of genetic diversity of southern Spain fig tree (Ficus carica L.) and reference materials as a tool for breeding and conservation. Hereditas, 149 (3), 108-113. DOI: 10.1111/j.1601-5223.2012.02154.x
• [19] Pourghayoumi, M., Bakhshi, D., Rahemi, M., & Jafari, M. (2012). Effect of pollen source on quantitative and qualitative characteristics of dried figs (Ficus carica L.) cvs ‘Payves’ and ‘Sabz’ in Kazerun – Iran. Scientia Horticulturae, 147, 98-104. DOI: 10.1016/j.scienta.2012.08.026
• [20] Rezq Salimia, B., Awad, M, Hamdan, Y., & Shtaya, M. (2013). Genetic variability of some Palestinian fig (Ficus carica L.) genotypes based on pomological and morphological descriptors. An-Najah Univ. J. Res. (N.Sc.). 27, 84-110
• [21] Stover E., & Aradhya M. (2005-2008, May,16). Fig genetic resources and research at the US National Clonal Germplasm repository in Davis, California. III. International Symposium on Fig. Vilamouran, Algarve (Portugal). DOI: 10.17660/ActaHortic.2008.798.6.
• [22] Trad, M., Gaaliche, B., Renard, C.M.G.C, & Mars, M. (2013). Plant natural resources and fruit characteristics of fig (Ficus carica L.) change from coastal to continental areas of Tunisia. Journal of Agricultural Research and Development.3(2), 022-025, Retrieved from http://www.e3journals.org.
• [23] Yaman, S. & Çalışkan, O. (2016). Hatay'dan seçilmiş bazı erkek incir genotiplerinin (Ficus carica var.caprificus) tozlayıcı özellikleri. Anadolu. J. Agr. Bilim. 31:315–320. DOI: 10.7161/omuanajas.269983.