Etik İlkeler ve Yayın Politikası
YAYIN ETİĞİ
Aşağıda yer alan etik görev ve sorumluluklar oluşturulurken açık erişim olarak Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan rehberler ve politikalar dikkate alınarak hazırlanmıştır.
Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi'ne çalışma gönderen yazarların etik sorumluluklara uyması ve yayın etiği kapsamında tüm paydaşların aşağıdaki etik sorumlulukları taşıması beklenmektedir.
YAZARLARIN ETİK SORUMLULUKLARI
Yazarların gönderdikleri çalışmaların özgün olması beklenmektedir. Yazarların başka çalışmalardan yararlanmaları veya başka çalışmaları kullanmaları durumunda eksiksiz ve doğru bir biçimde atıfta bulunmaları veya alıntı yapmaları gerekmektedir. Çalışmanın oluşturulmasında içeriğe entelektüel açıdan katkı sağlamayan kişiler, yazar olarak belirtilmemelidir. Yayınlanmak üzere gönderilen tüm çalışmaların varsa çıkar çatışması teşkil edebilecek durumları ve ilişkileri açıklanmalıdır. Yazarlardan değerlendirme süreçleri çerçevesinde makalelerine ilişkin ham veri talep edilebilir. Böyle bir durumda yazarlar beklenen veri ve bilgileri yayın kurulu ve bilim kuruluna sunmaya hazır olmalıdır. Yazarlar kullanılan verilerin kullanım haklarına, araştırma ve analizlerle ilgili gerekli izinlere sahip olduklarını veya deney yapılan deneklerin rızasının alındığını gösteren belgeye sahip olmalıdır. Yazarların yayınlanmış, erken görünüm veya değerlendirme aşamasındaki çalışmasıyla ilgili bir yanlış ya da hatayı fark etmesi durumunda, dergi editörünü veya yayıncıyı bilgilendirme, düzeltme veya geri çekme işlemlerinde editörle işbirliği yapma yükümlülüğü bulunmaktadır. Yazarlar çalışmalarını aynı anda birden fazla derginin başvuru sürecinde bulunduramaz. Her bir başvuru önceki başvurunun tamamlanmasını takiben başlatılabilir. Başka bir dergide yayınlanmış çalışma Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi’ne gönderilemez. Değerlendirme süreci başlamış bir çalışmanın yazar sorumluluklarının değiştirilmesi (Yazar ekleme, yazar sırası değiştirme, yazar çıkartma gibi) teklif edilemez.
EDİTÖRLERİN ETİK GÖREV VE SORUMLULUKLARI
Genel görev ve sorumluluklar
Editörler, Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi’nde yayınlanan her yayından sorumludur. Bu sorumluluk bağlamında editörler, aşağıdaki rol ve yükümlülükleri taşımaktadır:
Okuyucuların ve yazarların bilgi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik çaba sarf etme,
Sürekli olarak derginin gelişimini sağlama,
Dergide yayınlanan çalışmaların kalitesini geliştirmeye yönelik süreçleri yürütme,
Düşünce özgürlüğünü destekleme,
Akademik açıdan bütünlüğü sağlanma,
Fikri mülkiyet hakları ve etik standartlardan taviz vermeden iş süreçlerini devam ettirme,
Düzeltme, açıklama gerektiren konularda yayın açısından açıklık ve şeffaflık gösterme.
Okuyucu ile ilişkiler
Editörler tüm okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcıların ihtiyaç duydukları bilgi, beceri ve deneyim beklentilerini dikkate alarak karar vermelidir. Yayınlanan çalışmaların okuyucu, araştırmacı, uygulayıcı ve bilimsel literatüre katkı sağlamasına ve özgün nitelikte olmasına dikkat etmelidir. Ayrıca editörler okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcılardan gelen geri bildirimleri dikkate almak, açıklayıcı ve bilgilendirici geri bildirim vermekle yükümlüdür.
Yazarlar ile ilişkiler
Editörlerin yazarlara karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir:
Editörler, çalışmaların önemi, özgün değeri, geçerliliği, anlatımın açıklığı ve derginin amaç ve hedeflerine dayanarak olumlu ya da olumsuz karar vermelidir.
Yayın kapsamına uygun olan çalışmalar, ciddi problemi olmadığı sürece, ön değerlendirme aşamasına alınmalıdır.
Editörler, çalışma ile ilgili ciddi bir sorun olmadıkça, olumlu yöndeki hakem önerilerini göz ardı etmemelidir.
Yeni editörler, çalışmalara yönelik olarak önceki editörler tarafından verilen kararları, ciddi bir sorun olmadıkça, değiştirmemelidir.
"Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci" mutlaka yayınlanmalı ve editörler tanımlanan süreçlerde yaşanabilecek sapmaların önüne geçmelidir.
Yazarlara açıklayıcı ve bilgilendirici şekilde bildirim ve dönüş sağlanmalıdır.
Hakemler ile ilişkiler
Hakemler çalışmanın konusuna uygun olarak belirlenmelidir.
Editörler hakemlerin değerlendirme aşamasında ihtiyaç duyacakları bilgi ve rehberleri sağlamakla yükümlüdür.
Editörler yazarlar ile hakemler arasından çıkar çatışması olup olmadığını gözetmek durumundadır.
Körleme hakemlik bağlamında hakemlerin kimlik bilgilerini gizli tutulmalıdır.
Editörler hakemleri; tarafsız, bilimsel ve nesnel bir dille çalışmayı değerlendirmeleri için teşvik etmelidir.
Hakemlerin performansını artırıcı uygulama ve politikalar belirlenmelidir.
Editörler hakem havuzunun dinamik şekilde güncellenmesi konusunda gerekli adımları atmalıdır.
Nezaketsiz ve bilimsel olmayan değerlendirmeler engellenmelidir.
Hakem havuzunun geniş bir yelpazeden oluşması için adımlar atılmalıdır.Yayın kurulu ile ilişkiler
Editörler, tüm yayın kurulu üyelerinin süreçleri, yayın politikaları ve yönergelere uygun ilerletmesini sağlamalıdır. Yayın kurulu üyelerini yayın politikaları hakkında bilgilendirmeli ve gelişmelerden haberdar etmelidir. Ayrıca editörler;
Yayın kurulu üyelerinin çalışmaları tarafsız ve bağımsız olarak değerlendirmelerini sağlamalıdır,
Yeni yayın kurulu üyelerini, katkı sağlayabilir ve uygun nitelikte belirlemelidir,
Yayın kurulu üyelerinin uzmanlık alanına uygun çalışmaları değerlendirme için göndermelidir,
Yayın kurulu ile düzenli olarak etkileşim içerisinde olmalıdır,
Yayın kurulu ile belirli aralıklarla yayın politikalarının ve derginin gelişimi için toplantılar düzenlemelidir.
Dergi sahibi ve yayıncı ile ilişkiler
Editörler ve yayıncı arasındaki ilişki editöryal bağımsızlık ilkesine dayanmaktadır. Editörler ile yayıncı arasında yapılan yazılı sözleşme gereği, editörlerin alacağı tüm kararlar yayıncı ve dergi sahibinden bağımsızdır.
Editöryal ve kör hakemlik süreçleri
Editörler; dergi yayın politikalarında yer alan "Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci" politikalarını uygulamakla yükümlüdür. Bu bağlamda editörler her çalışmanın adil, tarafsız ve zamanında değerlendirme sürecinin tamamlanmasını sağlar.
Kalite güvencesi
Editörler; dergide yayınlanan her makalenin dergi yayın politikaları ve uluslararası standartlara uygun olarak yayınlanmasından sorumludur.
Kişisel verilerin korunması
Editörler; değerlendirilen çalışmalarda yer alan deneklere veya görsellere ilişkin kişisel verilerin korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Çalışmalarda kullanılan bireylerin açık rızası belgeli olmadığı sürece çalışmayı reddetmekle görevlidir. Ayrıca editörler; yazar, hakem ve okuyucuların bireysel verilerini korumaktan sorumludur.
Etik kurul, insan ve hayvan hakları
Editörler; değerlendirilen çalışmalarda insan ve hayvan haklarının korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Çalışmalarda kullanılan deneklere ilişkin etik kurul onayı, deneysel araştırmalara ilişkin izinlerin olmadığı durumlarda çalışmayı reddetmekle sorumludur.
Olası suistimal ve görevi kötüye kullanmaya karşı önlem
Editörler; olası suistimal ve görevi kötüye kullanma işlemlerine karşı önlem almakla yükümlüdür. Bu duruma yönelik şikayetlerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi konusunda titiz ve nesnel bir soruşturma yapmanın yanı sıra, konuyla ilgili bulguların paylaşılması editörün sorumlulukları arasında yer almaktadır.
Akademik yayın bütünlüğünü sağlamak
Editörler çalışmalarda yer alan hata, tutarsızlık ya da yanlış yönlendirme içeren yargıların hızlı bir şekilde düzeltilmesini sağlamalıdır.
Fikri mülkiyet haklarının korunması
Editörler; yayınlanan tüm makalelerin fikri mülkiyet hakkını korumakla, olası ihlallerde derginin ve yazarların haklarını savunmakla yükümlüdür. Ayrıca editörler yayınlanan tüm makalelerdeki içeriklerin başka yayınların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmemesi adına gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.
Yapıcılık ve tartışmaya açıklık
Editörler;
Dergide yayınlanan eserlere ilişkin ikna edici eleştirileri dikkate almalı ve bu eleştirilere yönelik yapıcı bir tutum sergilemelidir.
Eleştirilen çalışmaların yazarlarına cevap hakkı tanımalıdır.
Olumsuz sonuçlar içeren çalışmaları göz ardı etmemeli ya da dışlamamalıdır.
Şikayetler
Editörler; yazar, hakem veya okuyuculardan gelen şikayetleri dikkatlice inceleyerek aydınlatıcı ve açıklayıcı bir şekilde yanıt vermekle yükümlüdür.
Politik ve Ticari kaygılar
Dergi sahibi, yayıncı ve diğer hiçbir politik ve ticari unsur, editörlerin bağımsız karar almalarını etkilemez.
Çıkar çatışmaları
Editörler; yazarlar, hakemler ve diğer editörler arasındaki çıkar çatışmalarını göz önünde bulundurarak, çalışmaların yayın sürecinin bağımsız ve tarafsız bir şekilde tamamlamasını garanti eder.
HAKEMLERİN ETİK SORUMLULUKLARI
Tüm çalışmaların "Kör Hakemlik" ile değerlendirilmesi yayın kalitesini doğrudan etkilemektedir. Bu süreç yayının nesnel ve bağımsız değerlendirilmesi ile güven sağlar. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi değerlendirme süreci çift taraflı kör hakemlik ilkesiyle yürütülür. Hakemler yazarlar ile doğrudan iletişime geçemez, değerlendirme ve yorumlar dergi yönetim sistemi aracılığıyla iletilir. Bu süreçte değerlendirme formları ve tam metinler üzerindeki hakem yorumları editör aracılığıyla yazarlara iletilir. Bu bağlamda Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi için çalışma değerlendiren hakemlerin aşağıdaki etik sorumluluklara sahip olması beklenmektedir:
Sadece uzmanlık alanı ile ilgili çalışma değerlendirmeyi kabul etmek.
Tarafsızlık ve gizlilik içerisinde değerlendirme yapmak.
Değerlendirme sürecinde çıkar çatışması ile karşı karşıya olduğunu düşünürse, çalışmayı incelemeyi reddederek, dergi editörünü bilgilendirmek.
Gizlilik ilkesi gereği inceledikleri çalışmaları değerlendirme sürecinden sonra imha etmek (İnceledikleri çalışmaların sadece nihai versiyonlarını ancak yayınlandıktan sonra kullanabilirler).
Değerlendirmeyi nesnel bir şekilde sadece çalışmanın içeriği ile ilgili olarak yapmak. Milliyet, cinsiyet, dini inançlar, siyasal inançlar ve ticari kaygıların değerlendirmeye etki etmesine izin vermemek.
Değerlendirmeyi yapıcı ve nazik bir dille yapmak. Düşmanlık, iftira, nezaket içermeyen sözler ve hakaret içeren aşağılayıcı kişisel yorumlar yapmamak.
Değerlendirmeyi kabul ettikleri çalışmayı zamanında ve yukarıdaki etik sorumluluklarda gerçekleştirmek.
YAYINCININ ETİK SORUMLULUKLARI
Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi Editörleri ve Yayın Kurulu aşağıdaki etik sorumlulukların bilinciyle hareket etmektedir:
Editörler, Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi’ne gönderilen çalışmaların tüm süreçlerinden sorumludur. Bu çerçevede ekonomik ya da politik kazançlar göz önünde bulundurmaksızın karar verici kişiler editörlerdir. Editörler bağımsız kararlar oluşturulmasını taahhüt eder. Editörler Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi’nde yayınlanmış her makalenin mülkiyet ve telif hakkını korur ve yayınlanmış her kopyanın kaydını saklama yükümlülüğünü üstlenir. Editörler her türlü bilimsel suistimal, atıf çeteciliği ve intihalle ilgili önlemleri alma sorumluluğuna sahiptir.
Etik Olmayan Bir Durumla Karşılaşırsanız,
Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi’nde yukarıda bahsedilen etik sorumluluklar ve dışında etik olmayan bir davranış veya içerikle karşılaşırsanız lütfen e-posta yoluyla bildiriniz.
DERGİ POLİTİKASI
Açık Erişim Politikası
Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, bilimsel çalışmaların ilerletilebilmesi için bilgiye kolay ulaşılabilir olması gerektiğinin bilincinde bir dergi olarak, Budapeşte Açık Erişim Bildirgesinde yer alan, hakemli dergi literatürünün açık erişimli olması girişimini destekler ve yayınlanan tüm yazıları herkesin okuyabileceği ve indirebileceği bir ortamda ücretsiz olarak sunar. Bu bildirgede açık erişim, “bilimsel literatürün İnternet aracılığıyla finansal, yasal ve teknik bariyerler olmaksızın, erişilebilir, okunabilir, kaydedilebilir, kopyalanabilir, yazdırılabilir, taranabilir, tam metne bağlantı verilebilir, dizinlenebilir, yazılıma veri olarak aktarılabilir ve her türlü yasal amaç için kullanılabilir olması” anlamında kullanılmıştır. Bilimin ilerlemesinde bilgi paylaşımının rolü düşünüldüğünde, açık erişim, araştırmacılar ve okuyucular için büyük önem taşımaktadır. Bu sebeple bu dergide yer alan makaleler, yazarına ve orijinal kaynağa atıfta bulunulduğu sürece, kullanılabilir. Yazarlardan veya yayıncılardan izin alınması gerekmez. Bu dergideki makalelere arama motorları, web siteleri, bloglar ve diğer dijital platformlar ulaşabilir.
Ücret Politikası
Dergide makale yayını ve makale süreçlerinin yürütülmesi için ücret talep edilmez.
DEĞERLENDİRME SÜRECİ
Dergiye yayımlanmak üzere gönderilen çalışmalar öncelikle derginin amaç ve kapsamına uygunluğu, yazım kurallarına ve önerilen taslağa uyumu açısından editör değerlendirmesine tabi tutulur. Bu aşamada derginin amaç ve kapsamına uygun bulunmayan çalışmalar yazarlara iade edilir. Yazım kurallarına ve taslak biçimlendirmesine uymayan çalışmalar ise düzeltilip tekrar yüklenmek üzere yazarlara iade edilir. Bütün çalışmaların daha önce herhangi bir ortamda yayımlanmamış, orijinal ve özgün çalışmalar olması beklenir. Değerlendirme aşamasında, makaleler Ithenticate benzerlik tarama ve intihal tespit programı aracılığıyla incelenir. Makalelerin benzerlik indeksi değerinin; referanslar, adresler, özel isimler, kimyasal bileşik isimleri ve biyolojideki takson adları (bilimsel isimler) çıkartıldıktan sonra %25'in altında olması gerekir. Bu değerin üzerindeki makaleler değerlendirmeye alınmadan reddedilir. Benzerlik oranı söylenen değerin üzerinde olmayan ve taslağa uygun olan makaleler uygun bir yazım ve dil editörüne gönderilir. Yazım ve dil editörü makalenin dil ve grammer açısından yetersiz olduğu kanısına varırsa makale reddedilir. Yazım ve dil editörü makalenin dilinin küçük düzeltmelere ihtiyacı olduğunu belirlerse makale yazara tekrar gönderilir ve yazarlar yazım ve dil editörünün önerileri doğrultusunda makaleyi düzeltip sisteme makalenin son halini yükler. Editör değerlendirmesine uygun bulunan çalışmalar konularına göre ilgili bir alan editörüne yönlendirilir. Alan editörü çalışmaya, konusuna ve niteliğine uygun en az iki hakem belirleyerek çalışmanın hakem değerlendirme sürecini başlatır. Birinci adım değerlendirme süreci için seçilen hakemlere 15 gün değerlendirme süresi tanınır. Bu süre sonunda değerlendirmesini tamamlamayan veya değerlendirme raporunu yüklemeyen hakemlerin görevi sonlandırılır ve yeni hakemler belirlenir. Hakem değerlendirme sonucuna göre yayımlanması uygun görülmeyen çalışmalar yazarlara iade edilir. Belirli düzeltmelerden sonra yayına kabul edilen çalışmalar için yazarlara bilgi verilir ve çalışma yayın sürecine alınır. Hakemlerin düzeltilme istediği çalışmalar için yazarlara 15 gün süre tanınır. Bu süre içerisinde gereken düzeltmeler yapılarak makale dergi sistemine yüklenmelidir. Yazarlara tanınan bu sürenin aşılması durumunda çalışmanın süreci sonlandırılır. Verilen sürede yüklenen düzeltilmiş sürüm, gerekiyorsa yeniden hakeme yönlendirilir ve ikinci adım hakem süreci başlatılır. Eğer hakem, çalışmanın düzeltilmiş halini görmek istememişse yayına ilişkin kararı editör verir. Eğer hakem, çalışmanın düzeltilmiş halini görmek istemişse İkinci adım değerlendirme sürecinde yazarlar tarafından yapılan düzeltmeler hakemler tarafından izlenir ve hakemler çalışma hakkında son kararlarını editöre bildirir. Editör bu karara göre yayım sürecine ilişkin yazarları bilgilendirir.
BASIM SÜRECİ
Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisinin her sayısında en fazla 35 makale basılır. Sayı basılacağı zaman dergide kabul edilmiş makale 35 ya da daha az ise tüm makaleler basılır. Kabul almış makale sayısı 35’ten fazla ise dergiye makaleyi ilk gönderen yazarların makaleleri önce basılır, diğerleri bir sonraki sayıya bırakılır. Eğer bir yazarın bir sayı basılırken 2 makalesi kabul almış ise dergiye son gelen makalesi 2 sonraki sayıya bırakılır. Ayrıca bir sayı basılırken bir yazarın bir önceki sayıda makalesi basılmış ise yazarın yeni makalesi bir sonraki sayıya bırakılır. Bunların dışında, eğer bir düzeltme yazısı (erratum ya da corrigendum) kabul almış ise bu yazı bu kurallardan muaftır ve ilk sayıda basılır.
Bitlis Eren Üniversitesi
Fen Bilimleri Dergisi Editörlüğü
Bitlis Eren Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü