Etik İlkeler ve Yayın Politikası
Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi’nin yayın sürecinde bilginin tarafsız şekilde gelişiminin sağlanması ve paylaşılması temel nitelik taşımaktadır. Bu nedenle tüm süreçlerin yazar/yazarlar ve destekleyen kurumların çalışmalarının kalitesine etkisi söz konusudur. Bilimsel yöntemleri destekleyen hakemli çalışmalar için Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi yayın etiği kapsamında tüm paydaşlar tarafından etik sorumlulukların taşınması beklenmektedir.
Genel Bilgilendirme
Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi’nin yayın süreci akademik ilkelere bağlı kalarak bilimsel yöntemlerle bilginin tarafsız şekilde üretilmesine, geliştirilmesine ve paylaşılmasına dayanmaktadır. Gönderilen bilimsel çalışmalarda etik standartların sağlanması adına açık erişimli COPE (Committee on Publication Ethics) tarafından belirlenen uluslararası standartlar dikkate alınmaktadır (Bk. COPE Yönerge Türkçe). Belirlenmiş akademik ve etik standartlara uygun olan yayıncılık anlayışını benimsediğini taahhüt eder. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi bünyesine gönderilen tüm yazılarda düzeltme yapma, yayımlama veya yayımlamama hakkına sahiptir. Süreç içerisinde yer alan tüm paydaşların (yazarlar, araştırmacılar, okurlar, hakemler, editörler ve yayıncı) etik ilkelere yönelik oluşturulan standartlara uyması önem arz emektedir. Bu bağlamda Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi’nin yayın etiği doğrultusunda tüm paydaşların yerine getirmesi gereken etik sorumluluklar başlıklar halinde verilmiştir. Editör Etik Kuralları
| Hakemler Etik Kuralları
| Yazarlar Etik Kuralları
|
Bağımsızlık Tarafsızlık Dakiklik Çıkar Çatışması Çift Kör Hakemli Değerlendirme Gizlilik Yayın ve Sorumluluk Kararı Karar Kalitesi | Reddetme Hakkı Çıkar Çatışması Tarafsızlık Dakiklik Çift Kör Hakemli Değerlendirme Gizlilik | Çıkart Çatışması Özgünlük Doğruluk Telif Hakkı Çift Kör Hakemli Değerlendirme |
Yayın Kurulunun Sorumlulukları
• Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi’ne başvurusu yapılan her makaleden, hatta yayımlanmasından sonraki tüm süreçlerinden Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yayın Kurulu (Bundan sonra, “Yayın Kurulu”) ve Editörler/Editör Yardımcıları sorumludur.
• Yayın Kurulu, yayın, kör hakemlik, değerlendirme süreci, etik ilkeler gibi dergi politikalarının belirlenmesini ve uygulanmasını sağlar.
• Makalenin Yayın Kurulu’nca hakem sürecine alınması bir yayın taahhüdü anlamına gelmez. Yayın için hakem süreci olumlu sonuçlansa bile mutlaka Yayın Kurulunun ve Editörlerin/Editör yardımcılarının kararı gerekir.
• Yayın Kurulu, yayımlanmış makalelere ilişkin intihal ve suistimal iddialarını her zaman incelemeye alır. Herhangi bir ihlal durumunda meseleyi yazarın çalıştığı kurumdaki bölüm başkanına, dekanına ve/veya ilgili akademik kurumlara bildirme dâhil çeşitli işlemler yapma hakkını kendinde saklı tutar.
Editör ve Alan Editörlerinin Etik Görev ve Sorumlulukları
Editörler/Yardımcı Editörler, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi’nde yayınlanan her yayından sorumludurlar. Dergi ve makale yayım sürecinde fikrî mülkiyet hakları, bilimsel-etik olmayan davranışlarla ve intihalle ilgili önlemleri almaktan sorumludurlar. Sırasıyla bu sorumluluk kapsamındaki yükümlülükler ve roller maddeler halinde verilmiştir.
• Yayın ve Sorumluluk Kararı: Editör/Editör Yardımcıları, gönderimi yapılan makalelerden hangilerinin Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi’nin amaç ve yayın politikasına uygun olduğu ve yayınlanacağı hususunda karar vermekten sorumludurlar. Makalelerde insan ve hayvan haklarının korunmasına özen gösterirler, makaledeki çalışmaya konu olan katılımcıların açık onayının belgelendirilmesini önemserler, deneysel araştırmalarda veya anket içeren çalışmalarda etik kurul onayı olmadığında makaleyi reddederler. Editör, derginin içerik ve yayın kalitesinden sorumludur ve bu bağlamda yayın kararı verilirken hakemler ile müzakere edebilme hakkına sahiptir. Dergi editörü, okuyucu ve yazarların ihtiyaçlarına cevap vermek için çaba göstermektedir.
• Tarafsızlık: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi’ne gönderilen makaleler herhangi bir önyargı olmadan şeffaf, açık ve bilimsel kriterlere dayandırılarak, yazar/yazarların dini inancı, etnik kökeni, ırkı, milliyeti ve siyasi görüşü göz önüne alınmadan değerlendirilmektedir.
• Gizlilik: Editör/Editörler Yardımcıları, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi’nin yayın esasları ve etik ilkeleri kapsamında kişisel verilerin korunmasını sağlamaktadır. Metinlerle ilgili bilgiler yazarı/yazarları, hakemler ve yayıncı dışında hiç kimseye ifşa etmezler. Her makalenin yansız ve süresi içinde değerlendirilmesini sağlarlar.
• Çıkar Çatışması: Editör/Editör Yardımcıları, metinlerin yayınlanmamış materyal ve verilerin, yazar/yazarlar tarafından açık ve yazılı izin olmadan hiç kimse tarafından kullanımına izin vermemektedir. Kabul edilen ya da reddedilen makaleler ile ilgili çıkar çatışması içerisinde değillerdir.
Editörler, Editör Yardımcıları ve Alan Editörleri;
● Akademik açıdan bütünlüğü sağlama,
● Düşünce özgürlüğünü destekleme,
● Okuyucuların ve yazarların bilgi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik çaba sarf etme,
● Hakem havuzunun geniş bir yelpazeden oluşması ve sürekli güncellenmesi için arayış içinde olma,
● Görevi kötüye kullanmaya karşı önlem alma,
● Görevi kötüye kullanmaya yönelik yakınmalar olduğunda, nesnel bir soruşturma yaparak, konuyla ilgili bulguları paylaşma,
● Dergiye iletilen yakınmaları incelemek ve gerekli açıklamaları yapmak,
● Dergide yayımlanan makalelere yönelik tutarlı eleştirileri dikkate almak, eleştirilen makalelerin yazar(lar)ına yanıt hakkı tanımak,
● Yayın sürecinde görev alanlar herkesle etkili bir iletişim içinde olmak ve belirli aralıklarla toplantılar düzenleme rolleri üstlenmektedir.
Editörlerin Yazar/Yazarlar ile İlişkileri;
• Editörler, çalışmaların önemi, özgün değeri, geçerliliği, anlatımın açıklığı ve derginin amaç ve hedeflerine dayanarak olumlu ya da olumsuz karar vermelidir.
• Yayın kapsamına uygun olan çalışmaların ciddi problemi olmadığı sürece ön değerlendirme aşamasına almalıdır.
• Yeni editörler, çalışmalara yönelik olarak önceki editör(ler) tarafından verilen kararları ciddi bir sorun olmadıkça değiştirmemelidir.
• "Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci" mutlaka yayınlanmalı ve editörler tanımlanan süreçlerde yaşanabilecek sapmaların önüne geçmelidir.
• Yazarlara açıklayıcı ve bilgilendirici şekilde bildirim ve dönüş sağlanmalıdır.
Editörlerin Hakemler ile İlişkileri;
• Hakemleri çalışmanın konusuna uygun olarak belirlemelidir.
• Hakemlerin değerlendirme aşamasında ihtiyaç duyacakları bilgi ve rehberleri sağlamakla yükümlüdür.
• Yazarlar ve hakemler arasından çıkar çatışması olup olmadığını gözetmek durumundadır.
• Kör hakemlik bağlamında hakemlerin kimlik bilgilerini gizli tutmalıdır.
• Hakemleri zamanında dönüş ve performans gibi ölçütlerle değerlendirmelidir.
• Hakemlerin performansını artırıcı uygulama ve politikalar belirlemelidir.
• Nezaketsiz ve bilimsel olmayan değerlendirmeleri engellemelidir.
Editörlerin Yayın Kurulu ile İlişkileri;
• Yayın kurulu üyelerinin çalışmaları tarafsız ve bağımsız olarak değerlendirmelerini sağlamalıdır.
• Yeni yayın kurulu üyelerini, katkı sağlayabilir ve uygun nitelikte belirlemelidir.
• Yayın kurulu üyelerinin uzmanlık alanına uygun çalışmaları değerlendirme için göndermelidir.
• Yayın kurulu ile düzenli olarak etkileşim içerisinde olmalıdır.
Editörlerin Okuyucular ile İlişkileri;
• Yayınlanan çalışmaların okuyucu, araştırmacı, uygulayıcı ve bilimsel alanyazına katkı sağlamasına ve özgün nitelikte olmasına dikkat etmelidir.
• Okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcılardan gelen geri bildirimleri dikkate almak, açıklayıcı ve bilgilendirici geri bildirim vermekle yükümlüdür.
Hakemlerin Etik Sorumlulukları
Tüm çalışmaların "Çift Taraflı Kör Hakemlik" ile değerlendirilmesi yayın kalitesini doğrudan etkilemektedir. Bu süreç yayının nesnel ve bağımsız değerlendirilmesi sonucu güven sağlamaktadır. Hakemler yazarlar ile doğrudan iletişime geçmeyerek, değerlendirme ve yorumlar dergi yönetim sistemi aracılığıyla iletmektedir. Bu süreçte değerlendirme formları ve tam metinler üzerindeki hakem yorumları editör aracılığıyla yazar/yazarlara iletilmektedir. Bu bağlamda Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi kapsamında çalışma değerlendiren hakemlerin sahip olması gereken etik sorumluluklar maddeler halinde verilmiştir.
● Gizlilik: Tarafsızlık ve gizlilik içerisinde değerlendirme yapmalıdır. Gizlilik ilkesi gereği inceledikleri çalışmaları değerlendirme sürecinden sonra imha etmelidir. İnceledikleri çalışmaların sadece nihai versiyonlarını ancak yayınlandıktan sonra kullanabilir.
● Tarafsızlık: Hakem değerlendirmeleri objektif ve yapıcı olmalıdır. Yazının akademik yeterliliği esas alınmalıdır. Yazarların şahsiyetlerine yönelik eleştiriler uygun görülmez. Uyruk, cinsiyet, dinsel inanç, siyasal görüş ve ticari kaygılar, değerlendirmenin akademik tarafsızlığını bozmamalıdır. Hakemler, yaptıkları değerlendirmeleri destekleyecek açıklamaları ve argümanları, dergi editörlüğünce sunulan hakem değerlendirme raporlarında sunmalıdırlar. Editörler/Editör Yardımcıları, taraflı ve şahsileştirilmiş değerlendirmeleri ve gerekçelendirilmemiş onay ve retleri değerlendirmeye almazlar ve bu durumdaki makaleler için yeniden hakem belirlerler.
●Kaynakların Beyan Edilmesi: Hakemler yazar tarafından belirtilmeyen ilgili yayınlanmış çalışmaları tanımlamalıdır. Bir hakem ayrıca değerlendirilen çalışma ile bilgileri dâhilinde daha önce yayınlanmış başka bir çalışma arasındaki esaslı bir benzerlik veya örtüşme durumunu editörün dikkatine sunmalıdır. Tespit etmeleri halinde, çoklu yayın veya eş zamanlı başvuru vakasından haberdar etmelidirler.
●Çıkar Çatışması: Hakemler araştırmayla, yazarlarla ve/veya araştırma fon sağlayıcılar ile çıkar çatışması içerisinde olmamalıdır. Hakemler, kişisel veya kurumsal çıkar çatışmalarıyla sonuçlanabilecek makaleleri değerlendirmeyi kabul etmemelidirler.
● Süreç Hızlandırması: Sadece uzmanlık alanı ile ilgili çalışma değerlendirmeyi kabul etmelidir. Kendisine atanmış olan çalışmayı alanıyla ilgili bulmayan, eleştirmekte kendisini yetersiz hisseden ya da zamanında bir eleştiri sunamayacak durumdaki bir hakem, editörü bu durumdan haberdar ederek inceleme görevinden çekilmelidir.
●Editöre Destek: Hakemler, karar verme aşamasında editörlere yardım etmeli ve ayrıca metinlerin iyileştirilmesinde yazarlara yardımcı olabilmelidirler. Makalenin akademik niteliğini artırmak maksadıyla, hakemlerin düzeltme önerileri yazarlara iletilir ve hakemlerin talep etmeleri halinde, yazar tarafından yapılan düzeltmeler hakeme iletilir.
Hakemler değerlendirmesini kabul ettikleri makaleyi belirtilen sorumluluklar kapsamında süresi içinde değerlendirmelidirler.
Yazarların Etik Sorumlulukları
Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi’ne gönderilen makaleler intihal içermemeli ve özgün olmalıdır. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi'ne çalışma gönderen yazar/yazarların maddeler halinde verilen etik sorumluluklara uyması beklenmektedir.
• İntihal içerdiği tespit edilen makalelerin değerlendirme süreci durdurulmaktadır. Makalelerde fikrî mülkiyet hakları ihlal edilmemelidir.
• Yazar/yazarlar, göndermiş olduğu makale için yayın kararı alınıncaya kadar, dergi yayın kuruluna bildirmek koşuluyla makaleyi geri çekme hakkına sahiptir.
• Yazar/yazarlar cinsiyet, ırk, dil, inanç, kültür, sınıf, yaş, görüş, zümre ve cinsel yönelim gibi aidiyet ve kimlikler üzerinden ayrımcı bir dil kullanmamalıdır.
• Çalışmalarda yer verilen paydaşların belirtilmesi ile yükümlüdürler. Çalışmalarında önemli derecede payı olan şahıs/şahısların ortak yazar olarak belirtilmesi gerekmektedir.
• Çalışmanın yayımlanması için yazarlarının tümünün rızası alınması gerekmektedir.
Yayımlanmak üzere başvurusu yapılan bir makale için yazar sırasını değiştirme, yazar çıkartma veya ekleme işlemleri önerilmemelidir.
• Yazarlar, mevcut telif hakları yasası esaslarına uygun hareket etmekte sorumludurlar.
• Değerlendirme sürecinde yazarlardan makalelerine ilişkin bilgi ya da veri istenmesi durumunda talep edilen bilgileri dergi editörlüğüne sunmalıdırlar. Ayrıca hakemlerin ve editörlerin düzeltme önerilerini yerine getirmekle ve sunmakla sorumludurlar.
• Çalışma için alınan bütün mali destek kaynakları açıkça belirtilmeli ve yazının sonuçlarını veya yorumunu etkileyebileceği düşünülen herhangi bir çıkar çatışmasını açık etmelidirler.
• Yazar/yazarlar, yayımlanmış bir makalesinde ciddi bir hata veya yanlışlık keşfedince, bu konuda dergi editörlüğüne vakit geçirmeksizin haber vermelidir.
Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi’ne makale gönderen yazar/yazarlar, belirtilen etik kuralları açık şekilde ve kendi iradeleriyle taahhüt/kabul etmiş sayılmaktadır.
Etik Kurul İzni (Onay Belgesi) Gerektiren Araştırma İçerikleri
• Veri toplama tekniği olarak anket, odak grup çalışması, gözlem, deney, mülakat, görüşme teknikleri kullanılması sonucu gerçekleştirilen her türlü nitel veya nicel araştırmalar,
• İnsan ve hayvanlar üzerinde gerçekleştirilen klinik araştırmaları,
• Kişisel verilerin korunması kanunu kapsamında gerçekleştirilen geçmişe dönük çalışmalar (retrospektif),
• Bilgisayar ortamında test uygulanan, video/film ve ses kaydı alınan çalışmalar,
• Olgu sunumlarında bilgilendirilmiş gönüllülerin yer aldığı çalışmalar
Çalışmada bilgilendirilmiş gönüllüler olması durumunda olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgilendirme yapılması gerekmektedir. Ayrıca başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden izin alınması ve belirtilmesi gerekmektedir. Etik kurul izni gereken çalışmalarda, alınan izinle ilgili bilgilere (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde ve makale son sayfasında yer verilmelidir. Belirtilen hususlardaki çalışmalarda Etik Kurul İzni alınmaması durumunda gönderilen makaleler kabul edilmeyecektir.
İntihal ve Etik Dışı Davranışlar
Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi’ne gönderilen tüm makalelerin basım sürecinden önce uygun yazılım programı ile taranma işlemi gerçekleştirilmektedir. Dergice kabul edilen en yüksek kaynakça hariç benzerlik oranı %15’tir. Bu oranı aşan makaleler ayrıntılı olarak incelenmektedir. Gerekli görülmesi durumunda yeniden gözden geçirilmesi veya düzeltme işlemi yapılabilmesi adına yazarlara geri gönderilmektedir. Makalede intihal tespit edilmesi durumunda yayımlanması reddedilmektedir. Ayrıca çalışmada fikren katkısı olmayan kişilerin yazar olarak belirtilmesi, fikren katkısı olan kişilerin yazar olarak belirtilmemesi, ilgili makalenin yüksek lisans/doktora tez ya da projeden üretilmiş olması durumunda belirtilmemesi, çıkar çatışmalarının bildirilmemesi, çift taraflı kör hakemlik sürecinin deşifre edilmesi ve tek bir çalışmadan birden fazla makale yayımlanması gibi etik dışı davranışlara müteakip yayımlanma reddedilmektedir.
Önemli Not: Üniversite mensubu olmayan araştırmacılar da araştırmaları için bölgelerindeki Etik Kurul’lara başvurabilmektedir.