Tarımda Bilgi Sistemleri; Bursa İli Örneği

Yıl 2019, Cilt: 33 Sayı: 1, 1 - 13, 01.06.2019

İsmail Bülent Gürbüz , Fikret Bayar

Öz

Bilgi tarih boyunca insanlar tarafından memnuniyetle kabul görmüştür. Bilgi, yanında ekonomik yönden güçlü olmayı da getirmiştir. Tüm sektörlerdeki önemine ek olarak tarım kesiminde de bilgi, insanlar açısından büyük önem arz etmiştir. İnsanlık neredeyse var olduğundan beri tarımsal faaliyet sürdürülmektedir. Tarımın büyük özelliği risk ve belirsiz-liklerdir. Bu belirsizlikler çoğunlukla iklim koşullarına bağlı olmakla birlikte tek bir nedenle de açıklanamaz. Örneğin; verim iklim, hastalık konusunda bilgi sahibi olabilmek, bu kesimde yer alanlar için büyük öneme sahiptir. Bu açıdan bakıldığında doğru bilgiyi elde etmek, elde edilen bulguları tarım açısından uygulanabilir kılmak ve işleyişi düzenli kıl-mak, ulusal bazda önemli olduğu gibi insanoğlunun sınırsız ihtiyaçları karşılama açısın-dan da önemli bir doyum yaratmaktadır. Bu çalışmada; ziraat için önemli veriler olan doğa, bitki hastalık ve zararlıları, toprak özellikleri ve hasat gibi birçok faktöre ait değerleri tek bir noktada toplayan ve bu değerlerden yararlanarak tarıma politikaları oluşturmayı amaçlayan tarım bilgi sistemini takdim ederek sağlayacağı faydalar hakkında bilgi ver-mektir. Çalışma, Bursa Tarım Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı İl Müdürlüğünde çalışan tüm (115) Ziraat Mühendislerine 2018 yapılan anket çalışmasından oluşmaktadır. Ça-lışmayla hedeflenen, Türkiye’deki tarımsal izleme ve bilgi sistemleri (Tarbil) uygulamaları ile ilgili uzman görüşlerinin değerlendirilerek bu alanda çalışanların bilgi sistemlerine bakı-şını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, Bur-sa'daki ziraat mühendislerinin erkeklerin egemen olduğu ve kategorik olarak 41-50 yaş grubundaki yetişkinlere ait oldukları sonucuna varılmıştır. Bitkisel üretim en fazla istih-damın olduğu şubedir. Ayrıca, internette günlük harcanan zamanın 1-2 saat olduğu ve bunun da çoğunlukla sosyal medyada harcandığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Agricultural engineer, agricultural monitoring, Bursa province, information systems, knowledge management, Tarbil

Knowledge Management System for Agriculture; A Case Study from Bursa Province

Öz

Knowledge has been crucial to people throughout the history. Knowledge acquisition is a key to economic and social power. Agricultural sector exposed to various risks such as extreme weather conditions, diseases, price fluctuations and those risks may be manipulated by multiple factors at the same time. Awareness of such risk and uncertainties that cannot be explicitly predicted but may be prevented with adequate knowledge is invaluable to those who have stakes in the sector. Gaining the required knowledge, integrating new knowledge into the established agricultural practices and sustaining this knowledge is essential to meet ever increasing human needs and the country's economy ''Agriculture Knowledge Systems'' collects data about various factors; climate conditions, temperature changes, drought, rainfall, wind, diseases, soil type, productivity levels and presents this materials to all stakeholders under one roof. This study aims to explore ''the Agriculture Knowledge Systems'' that aims to provide the ''reliable and timely'' data enhance agricultural knowledge available in the sector. In addition to this, research aims to understand and analyse the extent which agricultural engineers are familiar with use of internet and information technology systems. The research conducted in Bursa Provincial Directorate of Food, Agriculture and Livestock. The primary data obtained from the questionnaires in 2018. All 115 agricultural engineers currently working in the Directorate were personally invited to fill out the questionnaire. Main purpose of this study is to determine the expert opinions about agricultural monitoring and information system (Tarbil) on evaluating the applications which conducted to assess the overview of the method. Based on the results on this study, it has been concluded that agricultural engineers in Bursa were dominated by men and were categorically adults belonging to the age group of 41 to 50 years old. Most of the engineers work at the plant production department. Furthermore, it has been concluded that the internet daily time spent were very low, spending 1 to 2 hours per day. Internet usage for the engineers was perceived as networking.

Anahtar Kelimeler

Bilgi yönetimi, Bursa İli, Tarbil, tarımsal izleme ve bilgi sistemi, ziraat mühendisi

Kaynakça

• Akdemir, İ.O., Çağlıyan, A. ve Dağlı, D. 2015. Kentsel Planlamada Coğrafi Bilgi: Elazığ uygulaması. Harput Araştırmaları Dergisi . 2(1): 53 – 76.
• Alsancak, S. B., Peşkircioğlu, M., Torunlar, H., Özaydın K., Mermer, A., Kader, S., Tuğaç M., Aydoğmuş, O., Emekliler, Y., Yıldırım, Y ve Kodal S. 2015. Türkiye’de üzüm (Vitis spp.) yetiştirmeye uygun potansiyel alanların coğrafi bilgi sistemleri (CBS) teknikleri kullanılarak belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. 24(1): 56 – 64.
• Al-Yaaqubi, S.J. ve Al-Yaaqubi, S.Y.J. 2011. Uzaktan algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri kullanılarak Güney Cezire Sulama Projesi’nde pamuk üretimi için arazinin değerlendirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi. (24): 72 – 98.
• Anell, B. 1995. “Information technology and human productivity: A humanist perspective.” People, Technology and Productivity: New Visions and Strategies for the Next Century, Proceedings Volume II, Ninth World Productivity Congress- İstanbul, Ankara: MPM, 1311-9.
• Arkoç, A. 2016. Doğu Trakya Bölgesi’nde yeraltı suyu kalitesinin araştırılması amacıyla Coğrafi Bilgi Sistemi yardımı ile su kalite indeksi uygulaması. Jeoloji Mühendisliği Dergisi. 40(2): 189 – 208.
• Arslan, O., Önder, H.H. ve Özdemir, G. 2014. Aydeniz yöntemi ve Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Antalya'daki aksu sulama alanı için kuraklık analizi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 1(2): 109 – 115.
• Aydoğdu, M., Özdemir, Ş., Dedeoğlu, F. ve Mermer, A. 2012. Coğrafi Bilgi Sistemleri Ve uzaktan algılama teknikleri kullanılarak Ankara İli Yenimahalle İlçesindeki tarım Alanlarının amaç dışı kullanımının belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. 21(2): 57 – 64.
• Bağdatlı, M.C., İstanbulluoğlu, A, ve Bayar, A.N. 2014. Toprak ve su kaynakları potansiyelinin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yardımıyla belirlenmesi: Tekirdağ - Çerkezköy İlçesi uygulaması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi 14(1): 17 – 25.
• Barca, M. 2002. Yeni ekonomide bilgi yönetiminin stratejik önemi. Modern Yönetim Yaklaşımları. Ed. Dalay İ., Coşkun R., Altunışık R., İstanbul: Beta Yay.
• Başyiğit, L., Şenol, H. ve Müjdeci, M. 2008. Isparta ili meyve yetiştirme potansiyeli yüksek alanların bazı toprak özelliklerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri ile haritalanması. SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi. 9(2): 1 – 10.
• Campbell, H. and Masser, I. 1992. GIS in local government: some findings from Great Britain. Int. J. Geographical Information Systems, 6 (6): 529-546.
• Cengiz, A.E. ve Güney, Y. 2011. Yapı projelerinin yönetiminde Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) uygulamaları. Harita Teknolojileri Elektronik Dergisi. 3 (2): 38 – 52.
• Davis, G. and Olsun, M. 1985. Management Information Systems, 2nd Edn. McGraw-Hill, New York.
• Değerliyurt, M. (2014). Coğrafi Bilgi Sistemleri kullanılarak orman yangınlarının erozyona etkisinin belirlenmesi, Amanos Dağları örneği. Marmara Coğrafya Dergisi. 0(29).
• Delibaş, L., Bağdatlı, C. ve Danışman, A. 2015. Topoğrafya ve bazı toprak özelliklerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ortamında analiz edilerek ceviz yetiştiriciliğine uygun alanların belirlenmesi: Tekirdağ İli Merkez Köyleri Örneği. Gümüşhane Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 5 (1): 50 – 59.
• Dinçer, A. 2014. Bilgi çağında işletmeler açısından bilgi yönetimi ve stratejik Önemi. (“Knowledge Management in the knowledge age and its strategic importance for companies”). XVI. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri Mersin Üniversitesi 2014, 631-637., (Yayın No:2599129).
• Doğan, H.M. and Aslan, S. 2013. Aşağı Kelkit Havzası`nın bazı toprak özelliklerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri ve uzaktan algılama ile haritalanması. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 25 – 33.
• Doğan, H.M., Kılıç, O.M. ve Yılmaz, D.S. 2014. Tokat ili bitki yoğunluk sınıflarının LANDSAT-7 ETM+ uydu görüntüleri ve Coğrafi Bilgi Sistemleri ile araştırılması, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2014 (1): 46 – 53.
• Ergüven, G.Ö. ve Şener, M. 2012. Coğrafi Bilgi Sistemlerinden faydalanarak Hayrabolu sulama şebekesi bilgi JOTAF / Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 9(2): 75 – 81.
• Espeio, R. 1980. Information and management: the cybernetics of a small company. In The Information Systems Environment (H. LUCAS, Ed.). North-Holland, Amsterdam. Espeio, R. 1983. Management and information; the complementarity control-autonomy. Cybernet. & Syst. Int. J. 14: 85-102.
• Genç, L., Bostancı, Y. B. ve Genç, L. 2007. TROİA Milli Parkı arazi kullanım ve bitki örtüsü değişiminin uzaktan algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemi yardımıyla belirlenmesi. JOTAF / Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 4(1): 27 – 41.
• Gençoğlu, M. ve Uçan, K. 2016. Kırıkhan sulama birliği alanında Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) kullanılarak haritalanan taban suyu gözlemlerinin değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 30(1): 33 – 46.
• Geymen, A. 2016. Coğrafi Bilgi Sistemleri kullanılarak su havzalarındaki doğal kaynakların izlenmesi: Elmalı Havzası örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi. 19(2): 174 – 180.
• Geymen, A. ve Yomralıoğlu, T. 2006. Yerel Yönetimler İçin Devingen Yapılı Bir Kent Bilgi Sistemi Yazılımının Geliştirilmesi: DEVKBS”, YvKB'06-Yapı ve Kentte Bilişim Kongresi, 8-9 Haziran, s.49-60, Ankara.
• Güler, M., Kara, T. ve Dok, M. 2005. Orta Karadeniz Bölgesi’nde potansiyel kanola (Brassica napus L.) üretim alanlarının belirlenmesinde Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) tekniklerinin kullanımı. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. 20(1): 44 – 49.
• Hull, B. 2003. ICT and social exclusion: The role of libraries. Telematics and Informatics. 20: 131-142.
• Kavurmacı, M. ve Üstün, A. 2016. Çok kriterli karar verme analizi ve Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) kullanılarak su kalitesinin değerlendirilmesi. Journal Of Agriculture and Nature. 19(2): 208 – 220.
• Keskiner, A. Çetin, M. Uçan, M. ve Şimşek M, 2016, Coğrafi Bilgi Sistemleri ortamında standardize yağış indeksi yöntemiyle olasılıklı meteorolojik kuraklık analizi: Seyhan Havzası mrneği. Çukurova Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 31 (2):79 – 90.
• Keskiner, A. İbrikçi, T. ve Çetin, M. 2011. Yapay sinir ağlarıyla Coğrafi Bilgi Sistemi ortamında olasılıklı sıcaklık tahmini ve karşılaştırılması. Tarım Bilimleri Dergisi. 17(3).
• Koç, A. 1993. Coğrafi Bilgi Sistemlerinde veriler ve elde ediliş yöntemleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 43( 1-2): 117 – 134.
• Kürşad, Y. ve Horzum, M.B. 2005. “Küreselleşme, Bilgi Teknolojileri ve Üniversite”, Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(10): 103-121. Youtie, Jan, Philip Shapira and Greg Laudeman 2007, “Supply, Demand and ICT- Based Services: A Local Level Perspective”, Telecommunications Policy, 31: 347-358.
• Leblebici, D.N., Öktem, M.K. ve Aydın, M.D. 2003. “Türkiye’de kamu kesiminde bilgi teknolojileri uygulamaları ve E-Bürokrasi: örgütsel dönüşüm üzerindeki etkiler”, Kamu Yönetiminde Kalite 3. Ulusal Kongresi, Ankara: TODAİE, 501-12.
• Leblebici, D.N., Öktem, M.K., Aydın, M.D. ve Pekgözlü, İ. 2003. “Bilgi teknolojileri ve polis bilgi sistemlerinin etkililiği üzerine bir değerlendirme”, 1. Polis Bilişim Sempozyumu, Ankara: Emniyet Genel Müdürlüğü, 309-13.
• Lio M. and Liu M.C. 2006. ICT and agricultural productivity: evidence from cross-country data. Agricultural Economics, 34: 221–28.
• Nonaka, I. 1994. A dynamic theory of organizational knowledge creation‟. Organization Science, 5(1): 14-37.
• Nonaka I. and Takeuchi H. 1995, The knowledge creating company, Oxford University Pres, Oxford.
• Nonaka, I., Umemoto, K. ve Senoo, D. 1996. “From ınformation Processing to Knowledge creation,” Technology in Society, Vol.18, No.2.
• Nonaka, I. 1998. The knowledge creating company. Harvard Business Review on Knowledge Management, USA: Harvard Business School Press.
• Öktem, M.K. 2004. Bilgi teknolojileri ve kamu yönetimi, Kamu Yönetimi: Gelişimi ve Güncel Sorunları içinde (der.) M. K. Öktem ve U. Ömürgönülşen, Ankara: İmaj Yayınları, 139-186.
• Özgül, M. 2003. Uzaktan algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri ile arazi kullanım haritalarının hazırlanması. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 34 (3).
• Özşahin, E. 2013. Gönen Çayı Deltası’nın toprak özelliklerinin coğrafi açıdan değerlendirilmesi. EKEV Akademi Dergisi. 57(57): 233 – 246.
• Özyavuz, M. 2011. Bitki örtüsünün ekolojik şartlarının Coğrafi Bilgi Sistemleri ve uzaktan algılama teknikleri ile analizi, Ganos (Işıklar) Dağı, Tekirdağ. JOTAF / Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 8(2): 37 – 47.
• Özyazıcı, M.A., Dengiz, O. ve İmamoğlu, A. 2014. Siirt İli bazı arazi ve toprak özelliklerinin Coğrafi Bilgi Sistem analizleriyle değerlendirilmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi. 1(2): 128 – 137.
• Peşkircioğlu, M., Özaydın, K.A, Özpınar, H., Nadaroülu Y, Aytaç-Cankurtaran, G. Ünal, S. ve Şimşek, O. 2016. Bitkilerin sıcağa ve soğuğa dayanıklılık bölgelerinin Türkiye ölçeğinde Coğrafi Bilgi Sistemleri ile haritalanması. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. 11 – 25.
• Peşkircioğlu, M, Torunlar, H. Alsancak Sırlı, B. Özaydın, K. Mermer, A. Şahin, M. Tugaç. M, Aydoğmuş, O. Emeklier, Y. Yıldırım, Y. ve Kodal, S. 2013. Türkiye’de çeltik (Oryza sativa L.) yetiştirmeye uygun potansiyel alanların Coğrafi Bilgi Sistem teknikleri İle belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. 22 (1): 20 – 25.
• Sancan, M. ve Karaca, S. 2017. Van- Erciş ilçesi Bayramlı köyü bağ alanlarının bazı toprak özelliklerinin belirlenmesi ve Coğrafi Bilgi Sistemleri ile haritalanması, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi. 5(2), 55 – 62.
• Sönmez, M.E., Çelik, M.A. ve Seven, M. 2013. Coğrafi Bilgi Sistemleri ve uzaktan algılama yardımıyla Kilis Merkez İlçesinin erozyon risk alanlarının belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 10(1): 1 – 21.
• Sönmez, N.K., Sarı, M. ve Aksoy, E. 2007. Uzaktan algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri kullanılarak sürdürülebilir arazi yönetimi ve toprak koruma planının oluşturulması: Antalya-Alanya örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 20(1): 11 - 22.
• Star, J. and Estes, J. 1990. Geographical information systems: an introduction. Prentice-Hall, New Jersey.
• Susam, T., Karaman, S. ve Öztekin, T. 2006. Yüzey suları Coğrafi Bilgi Sistemi; Tokat İli örneği. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2006 (1).
• Tuğaç, M. ve Torunlar, H. 2002. Coğrafi Bilgi Sistemi teknikleri kullanarak tarımsal amaçlı veri tabanı oluşturulması ve arazi kullanım planlaması yapılması. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. 11(1-2).
• Turan İ.D. ve Dengiz, O. 2017. Coğrafi Bilgi Sistemi, uzaktan algılama ve istatistik yaklaşımlar kullanarak çok kriterli değerlendirme İle erozyon risk belirlenmesi. örnek çalışma; Ankara-Güvenç Havzası. Tarım Bilimleri Dergisi. 23(3).
• Vaněk, J. and Jarolímek, J. 2003. ICT in agrarian sector of the CR. Agricultural Economics – Czech, 49: 540–542.
• Yarılgaç, T. 2012. Coğrafi Bilgi Sistemlerinin (CBS) meyve yetiştiriciliğinde kullanımı. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi. 2(1), 71 – 80.
• Yerdelen, A., Mermer, A., Dedeoğlu, F., Yıldız, H., Kaya, Y., Süzer, S ve Özal, M.B. 2008. Edirne ilinde ürün deseninin Coğrafi Bilgi Sistemleri ve uzaktan algılama yöntemleri kullanılarak belirlenmesi ve ayçiçeği verim tahmini. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. 17( 1-2).
• Zaim, H. 2005. Bilginin artan önemi ve bilgi yönetimi. İşaret Yayınları, İstanbul.
• Zaim, H. 2005. “Türkiye’de bilgi yönetimi uygulamaları”, Sosyal Siyaset Konferansları, Sayı 50, ss. 761–783.