Bursa İli'nden Toplanan Yonca (Medicago sativa L.) Genotiplerinde Verim ve Verim Komponentleri Arasındaki İlişkilerin Korelasyon ve Path Analizi ile Belirlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 35 Sayı: 1, 75 - 84, 01.06.2021

Sebiha Erol , Emine Budaklı Çarpıcı

Öz

Bu araştırma 2018 yılında Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma
Merkezi’nde tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Deneme materyali olarak 2015 yılında Bursa’nın 14 farklı ilçesinden toplanmış ve klonal olarak çoğaltılmış 307 farklı yaygın yonca
genotipi (Medicago sativa L.) kullanılmıştır. Çalışmada toplam kuru madde verimi ile ana sap uzunluğu, ana sap kalınlığı, ana sap sayısı, yaprak büyüklüğü, çiçeklenme gün sayısı, dormansi oranı, yatma durumu ve biçim sayısı özellikleri arasındaki ilişkileri incelemek amacıyla korelasyon ve path analizleri yapılmıştır. Korelasyon analizi sonucuna göre; toplam kuru madde verimi ile ana sap uzunluğu (0,631**), ana sap kalınlığı (0,405**), ana sap sayısı (0,620**), yaprak büyüklüğü (0,374**), dormansi oranı (0,339**) ve biçim sayısı (0,625**) arasında pozitif korelasyon sonucu saptanmıştır. Path analizi sonucuna göre; toplam kuru madde verimine en yüksek doğrudan etkiyi % 61,29 ile ana sap sayısı (0,389) ve % 50.29 ile biçim sayısı (0.332) yapmıştır. Toplam kuru madde verimine en yüksek dolaylı etkiyi yaprak büyüklüğü (0,514) % 13,15 ile ana sap uzunluğu üzerinden yapmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yonca, verim, verim komponentleri, korelasyon, path

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

TOVAG 114O274

Teşekkür

TOVAG 114O274 nolu proje kapsamında yürütülen bu çalışmada her daim maddi olarak destekleyen Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Grubuna (TÜBİTAK) teşekkür ederiz.

Determination with Correlation and Path Analysis of Relationships Between Yield and Yield Components in Alfalfa (Medicago Sativa L.) Genotypes Collected from the Bursa

Öz

This study was carried out Agricultural Application and Research Center of the Faculty of Agriculture
of Bursa Uludağ University in 2018, the experiment with three replications using Randomized Complete Block
Desing. As experimental material was used 307 different common alfalfa (Medicago sativa L.) genotypes from 14 different district collected and propagated as clonal, of Bursa in 2015. In the study, total dry matter yield, main stem length, main stem thickness, main steam number, leaf size, number of flowering days, dormancy rate, growth habit and number of cuts properties was made out determination with correlation and path analysis of relationships between. As a result of correlation analysis, positive correlation between was determined total dry matter yield with main stem length (0.631**), main stem thickness (0,405**), main steam number (0,620**), leaf size (0,347**), dormancy rating (0,339**) and number of cut (0,625). As a result of path analysis, total dry matter yield was determined the highest directly affect main stem number (0,389) %61,29 with, and number of cut (0,332) % 50,29 with. Total dry matter yield was determined the highest indirectly affect leaf size (0,332) %13,15 with on main stem length.

Anahtar Kelimeler

Alfalfa, Yield, Yield Components, Correlation, Path., Path

Proje Numarası

TOVAG 114O274

Kaynakça

• Açıkgöz, E. 2001. Yem bitkileri. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı No:182, Bursa, 41-66.
• Albayrak, S., Ekiz, H., 2004. Bazı çok yıllık yem bitkilerinde kuru ot verimi ile ilişkili karakterlerin korelasyon ve path analizi ile saptanması. Tarım Bilimleri Dergisi, 10 (3) 250-257.
• Altınok, S., Eraç A., 1995. Tek yıllık yoncalarda kuru madde verimi ile bazı karakterler arasındaki korelasyonlar ve path analizleri. Turkish Journal of Agriculture and Forestry,19:73-81.
• Arab, S. A., El Shal M.H., Hamed, N. M., 2015. Evaluation of some alfalfa (Medicago sativa L.) germplasm for yield and yield component traits. Egypt. J. Agron,37(1):69-78.
• Avcı, M., Çınar, S., Yücel, C., Kızıl Aydemir, S. ve Hatipoğlu, R. 2011. Bazı yonca genotiplerinin dormansi oranları ile verim ve verim unsurları ve kalite özellikleri arasındaki ilişiklilerin saptanması. Türkiye IX. Tarla Bitkileri Kongresi Çayır Mera Yem Bitkileri, 12-15 Eylül, Bursa, 1637-1642.
• Aygün, C. A, Kara. Ş, Çakal. 2007. Yem bitkisi türlerinin kültüre alınma olanakları – III – Korunga (Onobrychis sativa L.) toplama çalışmaları. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi. 25–27 Haziran 2007. Erzurum.
• Aygün, C., Olgun, M., 2015. Çayır üçgülünde (Trifolium pratense L.) karakterizasyon çalışmaları. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 16(2): 164-175.
• Badran, A. E., ElSherebeny E. A. M., Salama, Y. A. 2015. Performance of some alfalfa cultivars under salinity stress conditions. Journal of Agricultural Science, 7(10); 1916-9760 2015.
• Eren, B. 2019. Iğdır ekolojik koşullarında toplanan yaygın yonca (Medicago sativa L.) genotiplerinin bitkisel, verim, kalite ve moleküler karakterizasyon özelliklerinin belirlenmesi. Doktora Tezi, Iğdır Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Iğdır.
• Hamd Alla, W.A., Bakheit, B.R., Abo-Elwafa, A., El-Naheawy, M.A. 2013. Evaluate of some varieties of alfalfa for forage yield and its components under the new valley conditions. Journal of agroalimentary processes and Technologies, 19(4):413-418.
• Jafari, A.A., Lak, M., Assadian, G., 2012. Variability and correlation between the seed yield and its component in alfalfa (Medicago sativa L.) populations under dry land farming system, Hamadan, Iran. Journal of Rangeland Science,. 2(3); 567-576.
• Karakurt, E. ve Fırıncıoğlu, H.K. 2005. Farklı kaynaklardan sağlanan yonca (Medicago sativa L.) populasyonunda bazı önemli özellikler ve özellikler arası ilişkiler. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi 5-9 Eylül, 857- 862. Antalya.
• Koç, A. ve Tan, M. 1997. Tüylü yonca (Medicago papillosa Boiss.)’nın bazı tarımsal özellikleri üzerinde bir araştırma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 6(1):43-48.
• Monirifar, H. 2011. Path analysis of yield and quality traits in alfalfa. Not Bot Horti Agrobo, 39(2):190-195.
• Orhan, H., Kaşıkçı, D., 2002. Path, korelasyon ve kısmi regresyon katsayılarının karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Hayvansal Üretim, 43(2): 68-78.
• Şanver, P. ve Göksoy, A.T. 2019. Hibrid ayçiçeği genotiplerinde korelasyon ve path analizi. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(2):235-248.
• Tucak, M., Popović, S., Grljušić, S., Čupić, T., Kozumplik, V., Šimić, B. 2008. Variability and relationships of important alfalfa germplasm agronomic traits. Periodicum biologorum, 110(4), 311-315.
• TUİK (2018). Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Üretim İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/ PreTablo.do?alt_id=1001 (Erişim Tarihi: 25.11.2019)
• Türkeri, M. 2006. Yerfıstığında (Arachis hypogaea L.) verim ve verim unsurlarının korelasyon ve path katsayısı analizi üzerinde bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Adana.