Atık Kayaçların Katı Çiftlik Gübresinin Gübre Özelliğine Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 36 Sayı: 2, 255 - 264, 01.12.2022

Nureddin Öner

https://doi.org/10.20479/bursauludagziraat.1012584

Öz

Laboratuvar koşullarında saksılarda üç tekerrürlü olarak yürütülen bu çalışmada fermente olmamış katı
çiftlik gübresine farklı özelliklere sahip üç kayacın kontrol % 1, % 5 ve % 10 dozu uygulanmıştır. Homojen
uygulama için kayaçlar öğütülmüştür. Orijinal nemiyle katı çiftlik gübresine ilave edilen kayaçlar, iyice
karıştırıldıktan sonra ilk hafta günde iki defa daha sonraki günlerde 2 günde bir defa olacak şekilde karıştırılarak oksijenli fermantasyona tabi tutulmuştur. Fermantasyona tabi tutulan katı çiftlik gübresinden ikinci ve altmışıncı günlerde örnekler alınarak kayaçların suda çözünebilir kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg), potasyum (K), sodyum (Na), fosfor (P), demir (Fe), ve mangan (Mn) elementleri içeriğine etkisi belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre fermente olmamış katı taze çiftlik gübresine % 1, % 5 ve % 10 oranında ilave edilen farklı üç kayacın katı çiftlik gübresinde suda çözünebilir kalsiyum, fosfor ve mangan elementleri miktarı üzerine etkisi; zaman, kayaç dozu ve zaman x kayaç dozu interaksiyonu p <0.01 düzeyinde önemli bulunmuştur. Uygulamaların sodyum elementi üzerine etkisi sadece zaman açısından p <0.01 düzeyinde önemli bulunurken, suda çözünebilir magnezyum, potasyum ve demir elementine etkisi istatistiksel açıdan önemli çıkmamıştır. Katı çiftlik gübresinde suda çözünebilir en yüksek kalsiyum miktarı altmışıncı günde ikinci ve üçüncü kayacın % 1’lik uygulamalarında (650,96, mg kg-1, 643,73 mg kg-1), en yüksek fosfor miktarı altmışıncı günde üçüncü kayacın %1’lik uygulamasında (302,47 mg kg-1) ve en yüksek mangan miktarı ise ikinci gün üçüncü kayacın % 10’luk uygulamasında (3,08 mg kg-1) elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kayaç, suda çözünür bitki besin elementi, organomineral gübre, organik gübre fermantasyonu

The Effect of Waste Rock on the Fertilizer Characteristics of Solid Farm Fertilizer

Öz

In this study which was carried out under laboratory conditions in three frequency series, control 1%,
5% and 10% dose of three rocks that had different characteristics were applied to unfermented solid farm
fertilizer. For homogenous application, rocks were added into the solid farm fertilizer with their original
moisture after they had been grounded, and having been stirred thoroughly, they were exposed to oxygen fermentation by being stirred twice in a day during the first week and once in two days in the subsequent days. Samples from the fermented solid farm fertilizer were taken on the second and sixtieth days and their effect on calcium (Ca), magnesium (Mg), potassium (K), sodium (Na), phosphorous (P), iron (Fe) and manganese (Mn) elements, which are water-soluble, were identified. According to the research results, it was found that the effect of the three different rocks which had been added into unfermented fresh solid farm fertilizer at 1 %, 5 % and 10 % rates on the amount of water-soluble calcium, phosphorous and manganese elements in solid farm fertilizer; time, rock dosage and time x rock dosage
was significant at p <0.01. The effect of applications on sodium was significant at p <0.01 level only in terms of time whereas it was statistically insignificant in terms of water-soluble magnesium, potassium and iron. In the solid farm fertilizer, the highest amount of water-soluble calcium was obtained in the 1% application of the first and third rocks on the sixtieth day (650,96, mg kg-1, 643,73 mg kg-1), whereas the highest amount of phosphorous was obtained in the 1 % application of the third rock on the sixtieth day (302,47 mg kg-1) and the highest manganese amount was obtained in the 10 % application of the third rock on the second day (3,08 mg kg-1).

Anahtar Kelimeler

Rock, water-soluble plant nutrition element, organomineral fertilizer, organic fertilizer fermentation

Kaynakça

• Anonim, 2018. Tarımda kullanılan organik, mineral ve mikrobiyal kaynaklı gübrelere dair yönetmelik, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Resmi gazete sayı; 30341, 23 Şubat 2018.
• Akşahin, V., Gülser, F. 2020. Bazı organik materyallerin ve inorganik gübrelerin çemen bitkisinin gelişimine etkileri. Bursa Uludağ Üniv. Ziraat Fak. Derg., 34(2), s. 255-266.
• Çetin, Ü., Gür, K. 2011. Çeşitli organik atıkların toprağın bazı fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri üzerine etkisi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25 (3): 9-16.
• Demirkıran, A.R., ve Cengiz, M. Ç. 2011. Değişik organik materyaller (gidya, alsil, deniz yosunu, hümik asit, saman ve torf) ile kimyasal gübre uygulamalarının antepfıstığı (Pistacia vera L.) fidanı üzerine etkilerinin incelenmesi. Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 1(1): 43-50.
• Doran, J.,W., D.,G. Fraser, M.,N., Culik and Liebhardt, W.,C. 1987. Influence of alternative and conventional agricultural management on soil microbial process and nitrogen availability. American Journal of Alternative Agriculture, 2(3): 99-106.
• Eriksen, J. 2005. Gross sulphur mineralisation–immobilisation turnover in soil amended with plant residues. Soil Biology and Biochemistry, 37 (12): 2216–2224.
• Kılıç, B., ve Sönmez, İ. 2019. Farklı organik gübre ve dozlarının toprak özellikleri üzerine etkilerinin belirlenmesi. Medıterranean Agrıcultural Scıences, 32 (özel sayı): 91-96.
• Minitab, 2017. Minitab statistical software version 18.1.
• Öztürk M, Bildik B. 2005. Hayvan çiftliklerinde kompost üretimi, Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara.
• Randhawa, P.,S., L.,M., Condron, H.,J., Di, S., Sinaj and McLenaghen, R.,D. 2005. Effect of green manure addition on soil organic phosphorus mineralisation. Nutrient Cycling Agroecosystems, 73: 181–189.
• Sevinç M., 2003. Kimyasal analiz yöntemleri, Beril Yayınları, İstanbul, s; 15-16, 274.
• Soyergin, S., (2003). Organik Tarımda Toprak Verimliliğinin Korunması, Gübreler Ve Organik Toprak İyileştiricileri, Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova, s; 9-10.
• Taban, S., Turan, M.,A., Katkat A.,V. 2013. Tarımda organik madde ve tavuk gübresi. Tavukçuluk Araştırma Dergisi 10: 9-13.
• Tangolar, S., G., Özdemir, S., Gürsöz, A., Çakır, Tangolar, S.,G. 2007. Bazı organik gübre uygulamalarının asmanın (vitis vinifera l. Çiloreş) fenolojik gelişmesi ile salkım, tane ve şıra özellikleri üzerine etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(2), 319-325.
• Yağmur, B., Okur, B. 2017. Kompost ahır gübresi ve kükürt uygulamalarının kireçli alkalin toprakta yetiştirilen fasulye bitkisinin gelişimi üzerine etkisi. Toprak Su Dergisi, Özel Sayı: (13-25).